ٹی بی پی کارست چندر شیکھر آزاد
حکیم بلوچ
چندر شیکھر تیواری ( چندر شیکھر آزاد) 23 جولائی، 1906ءَ سیتارام تیواری ءُ جگرانی دیوی ءِ لوگ ءَ مدھیہ پردیش ءِ علی راج پور دمگ ءَ ودی بیتگ ۔ آئی ءَ بنداتی وانگ چہ باورہ ءَ رس اتگ ءُ پہ گیشتر وانگ ءِ ھاتر ءَ آ بنارس کاشی ودیا پٹھ ءِ نودربر بیتگ۔ چہ کسان سالیں امبر ءَ، چندر شیکھر آزاد آشوبی جھد ءَ ھوار کپتگ۔ 1921 ءَ آ مھاتما گاندھی ءِ نیمگ ءَ جلیانوالا باغ ءِ کُشت ءُ ھون ءِ بگیر ءَ بندات کُتگیں “Non cooperation movement” ءِ بھر جوڑ بیت اِنت۔ آ اولی بر ءَ پانزدہ سال ءِ امبر ءَ دزگیر کنگ بیت اِنت۔
دزگیری ءَ پد وھدیکہ مجسٹریٹ ءَ پانزدہ 15 سالی ئیں چندر شیکھر ءَ جُست کنگ بیت اِنت کہ تئی نام چی اِنت؟
گُڑا چندر شیکھر ءِ پسہ اَت: ’آزاد‘
پد ءَ جُست بیت کہ ، تئی پِت ءِ نام کئے اِنت ؟
چندر شیکھر پسہ دنت: ’آجوئی‘
تئی ڈس ءُ نشان؟ ’زندان‘
اے پسھاں چہ برانز گپتگ ءُ مجسٹریٹ ءَ 15 سالی ئیں چندر شیکھر آزاد ءَ را 15 رند ءَ لَٹ گوں جنگ ءِ سِزا داتگ ات۔
وھدیکہ آزاد گوں کھمبا ءَ بندگ ءُ سِزا دیگ بیت گُڑا ھمک رند ءَ کہ لٹ آئی بدن ءَ لگگ ءِ سر ءَ ’بھارت ماتا کی جے‘ ءِ اوگام جتگ اَت ئِے۔ سِزا سرجم بیگ ءَ پد چندر شیکھر چہ زندان ءَ آجو کنگ بیت اِنت۔ رؤگ ءِ وھد ءَ آئی ءَ سئے آنہ دیگ بیتگ اَت کہ آئی ءَ زھر ءَ چہ اپسر ءِ دیم ءَ جتگ اِت اَنت۔ آزاد ءِ زندان ءَ یل بیگ ءَ پد آئی ءَ را کسان سالیں مجاھد ءِ نام ءَ گوں وش اَتک کنگ بیتگ اَت۔
مھاتما گاندھی فروری 1922 نان کووپریشن مومنٹ ءَ چوری-چورا وئیل ءَ پد ھلاس کنت، چریشی ءَ پد آزاد ھمے جیڑ ایت کہ یک مزنیں گامیں پہ آئی ءِ منزل ءِ گرگ ءَ المی اِنت۔ چندر شیکھر آزاد 1922 ءَ ھندوستانی آشوبی پاٹی ءَ ھوار بیت اِنت۔ ھمے وھد ءَ آ بازیں ورنائیں ھندوستانی آشوبی رھشوناں گوں گند ءُ نند کنت۔
رام پرساد بسمل، جوگیش چندر چٹرجی، سچندرہ ناتھ سنیال، سچندرہ ناتھ بخشی ءُ اشفاق اللہ خان 1923 ءَ ھندوستان ریپبلکن ایسوسی ایشن ءَ جوڑ کن اَنت۔ چندر شیکھر آزاد گوں منمت ناتھ گپتاہ ءَ گند ءُ نند کنت کہ آ یک آشوبی ورنایے بیت اِنت۔ آ آزاد ءَ گوں ھندوستان ریپبلکن ایسوسی ایشن ءِ سروک رام پرساد بسمل ءَ گوں نیاد کنائنیت۔ چریشی ءَ پد آزاد ایچ آر اے ءِ باسک جوڑ بیت ءُ پہ آئی ءَ پوڑی جم کنگ بندات کنت۔ سرکاری ملکتانی پُلگ ءَ گوں گیشتر پوڑی یکجاہ کنگ بیتگ اَنت۔ آزاد 1925 ءَ کاکوری ریل ءِ پُلگ ءَ ھوار بیتگ۔ آزاد 1928 ءَ لاھور ءَ لالا لجپت رائے ءِ مرگ ءِ بیر ءَ گِرگ ءَ پہ جے.پی ساونڈرز ءَ تیرگواری ءِ تہ ءَ کُشگ ءِ اُرش ءَ ھم ھوار بیتگ۔ آئی ءَ 1929 ءَ ھندوستان ءِ وائس رائے ءِ ریل ءِ تراکینگ ءِ ھم کوشست کُتگ اَت۔
نوزدہ سد ءُ بیست ءُ پنچ ءَ کاکوری ریل ءِ پُلگ ءَ پد انگریز سرکار ءَ آشوبی جُنز ءِ بگیر ءَ ترندیں گامگیج زُرت اَنت۔ ھما وھد ءَ آشوبی رھشون ءُ جھدکار رام پرساد بسمل، اشفاق اللہ خان، ٹھاکر روشن سنگھ ءُ راجندرہ ناتھ لاھیری درست جرمکار نامینگ بنت ءُ پاھو دیگ بنت۔ چندر شیکھر آزاد گوں وتی لھتیں ھمراھاں چہ انگریزانی دزگیری ءَ رکیت ءُ چیر بیت۔
چندر شیکھر آزاد یک برے پد ءَ دگہ آشوبی جھدکارانی کمک ءُ ھمراھی ءَ گوں ایچ آر اے ءَ مھکم کنگ بندات کنت۔ ھمے وھد ءَ آ گوں بھگت سنگھ ءِ ھمراھی ءَ نھ ستمبر 1928 ءَ ھندوستان ریپبلکن ایسوسی ایشن (ایچ آر اے) ءِ نام ءَ مٹ کن اَنت ءُ ھندوستان سوشلسٹ ریپبلکن ایسوسی ایشن (ایچ ایس آر اے) ایر کن اَنت پہ وتی بُنکی مکسد ءِ گرگ ءِ ھاتر ءَ پہ یک سوشلسٹ آجوئیں ھندوستان ءِ ھاتر ءَ۔
وھدیکہ بھگت سنگھ، راج گُرو ءُ سکھ دیو دزگیر کنگ بنت ءُ آ ھندوستان ءِ کیس ءَ انگریزی آمید گسانی تہ ءَ گوں وتی تران ءُ لیکہ ءَ مِڑگ ءَ بنت، دومی نیمگ ءَ چندر شیکھر آزاد ھمے کوشست ءَ بیت کہ نی آ چہ زندان ءَ کشارینگ بہ بیت پرچہ کہ انگریز سرکار بھگت سنگھ، راج گُرو ءُ سکھ دیو ءِ پاھو دیگ ءِ پرمان دنت۔ بلے چندر شیکھر آزاد ءِ گل ءِ یک باسکے گوں انگریزاں ھمکار بیت ءُ آ چندر شیکھر آزاد ءِ چاریگی ءَ کنت ءُ انگریزاں آئی ڈس ءَ گُش ایت کہ آ کج ءَ چیر اِنت۔
چندر شیکھر آزاد ءِ ھستی ءِ سمائی پیسر ءَ چہ انگریز پولیس ءَ بیت کہ آ الفریڈ پارک (انی آزاد پارک ءِ نام ءَ زانگ بیت اِنت) ھمد ءَ ساڑی اِنت۔ آزاد ءَ وھدے گند ایت کہ آ چاریں نیمگاں چہ پولیس ءَ انگیراں کُتگ ءُ آئی گور ءَ درکپگ ءِ راہ پشت نہ کپ ایت ءُ آئی توپل ءِ تیر ھلاس بیگی بنت۔ چندر شیکھر آزاد وت ءَ انگریز سرکار ءِ پولیس ءِ دست ءَ دیگ ءِ جاہ ءَ گوں وتی گُڈی تیر ءَ وتی زند ءَ ھلاس کنت۔ چندر شیکھر آزاد 27فروری 1931 ءَ آزاد پارک الہ آباد ءَ نمیران بیت ءُ پہ جھان ءِ آشوبیاں زمین ءِ مھر ءِ یک آسر نہ بیوکیں درسے یل کنت ءُ رؤت۔ مروچی ھم زمین زادگ جھان ءِ جتائیں کُنڈاں گُڈی تیر ءُ گُڈی ساہ ءِ پلسپہ ءِ سر ءَ کاربند اَنت۔
دلگوش: ٹی بی پی کارستانی درگت ءَ سرپدی ءُ اھوال چہ انٹرنیٹ ءُ دگہ جاھاں زیرگ بیتگ اَنت ءُ اِشانی تہ ءَ ردی اگاں گیشی ءُ کمی الم بیت کن اَنت-