نبشتانک: بلوچ وت ءَ چہ مھر گڑھ ءَ بہ شوھاز ایت
نبشتہ کار: ساجد بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
اولی بھر
بلوچ انِچو ھم بدبھت نہ اِنت کہ وتی ھستی ءَ چہ وتی جِند ءِ تہ ءَ مہ شوھاز ایت بلوچ ءِ ھستی وتی سرزمین بلوچستان ءَ گوں بندوک اِنت بلے دگنیا ءِ تہ ءَ مزنیں سِویلائیزیشن بیتگ اَنت آیاں وتی نشانی وتی آھوکیں پدریچ ءِ واست ءَ ایر نہ کُتگ اَنت چمیشکا مرچی آ وت نہ زان اَنت کہ آیانی زبان، کلچر، راج دپتر چے اَنت اے آیانی بد بھتی اِنت اگاں بلوچ وت ءَ زانگ لوٹ ایت، گڑا بلوچ ءَ را وتی راج ءِ دپتر الم وانگ لوٹ ایت کہ بنیاد ءَ بلوچ چہ کُجا اتکگ بلے بدبھتی ءَ مرچی ما وت نہ زان ایں کہ ما چہ کجا اتکگ ایں۔
اد ءَ منی مجگ ءَ یک شیرے کیت بوت کنت رد بہ بیت پرچا کہ من شائِرے نہ آں بلے اے منی ماریشت اِنت پرچا کہ من ءَ مارگ ءِ ھاک ھست جھل ءَ داتگیں اے بند ءَ بہ وان اِنت بوت کنت شما پوہ بہ بئیت۔
“تو کجا ئے وتی شوھاز ءَ دیگ ءَ نیمگ ءِ”
“تئی ڈیھ ءِ یک یک سِنگے ءِ سر ءَ تئی نام نبشتگ”
مئے بلوچ زانتکار گْوش اَنت کہ بلوچ چہ الب ءَ پیداک اَنت لھتیں گْوش اَنت بلوچ چہ ایران ءَ پیداک اِنت، ءُ بازینیں گْوش ایت بلوچ چہ یورپ ءُ ایشا ءَ اتکگ اَنت ما وت نہ زان ایں کہ مئے بنیاد چہ کجا بوتگ اے بژن ءِ گپّ اِنت کہ ایشی ءِ زانگ ءَ چہ پد کہ ما گار ایں، ما انگت وتی شوھاز ءَ رھادگ نہ ایں اے بژن ءِ ھبر اِنت کہ ما انگت وتی دپتر ءَ نہ وان ایں من گْوش آں بلوچ بلوچستان ءِ پرزند اِنت بلوچ مھر گڑھ ءِ اَسَل وارس اِنت۔
باید اِنت بلوچ وت ءَ چہ مھر گڑھ ءَ بہ شوھاز ایت مھر گڑھ دگنیا ءِ تہ ءَ یک سکیں کوئیں سِویلائیزیشنے بیتگ ءُ بازیں آرکیولوجسٹاں گْوشتگ کہ مھر گڑھ دگنیا ءِ تہ ءَ اولی سِویلائیزیشن اِنت اے گپ راست اِنت کہ مھر گڑھ چہ میسوپوٹیمیا ءُ مِسر ءِ سِویلائیزیشن ءَ ھم ساری اتکگ نی بیا اِنت ما سرپد بئیں کہ سِویلائیزیشن ءِ بزانت چے اِنت سِویلائیزیشن ءِ بزانت ایش اِنت کہ مردم ءَ اے سرپدی دنت کہ بنی آدم وتی زند ءَ چے ڈول ءَ بہ گوازین ایت کلچر سِویلائیزیشن ءِ پیداور اِنت ءُ کلچر انسان ءَ را اے سرپدی دنت کہ مئے چاگرد ءِ ھساب ءَ زند گوازینگی اِنت۔
1974 ءَ پرانس ءِ یک آرکیولوجسٹے بلوچستان ءِ دلبند ءَ کیت ءُ مھر گڑھ سِویلائیزیشن ءَ پٹ ایت آئی ءِ گْوشگ اِنت کہ بلوچ تنّ ءَ مھر گڑھ ءِ پیداور نہ بیتگ اَنت بلکیں آ مھر گڑھ ءِ پھازوک ھم بیتگ اَنت مھر گڑھ 9000 ءُ 2000 ءِ میانجی ءَ آباد بیتگ مھر گڑھ چہ سبی ءَ کساس 26 کلومیٹر ءَ دیر اِنت ءُ چہ ڈھاڈر ءَ 10 کلومیٹر دیر اِنت دیگ ءَ بازیں آرکیولوجسٹانی گْوشگ اِنت کہ مھرگڑھ یک سکیں کوئنیں سِویلائیزیشنے اِنت ءُ بلوچ دگنیا ءِ تہ ءَ اولی مردم بیتگ اَنت کہ آباد بیتگ اَنت چمیشکا من وتی بلوچ راج ءَ را اے گْوشگ لوٹ آں کہ ما چہ ڈنی ملکاں نیاتکگ ایں بلکیں ما ھزاراں سال پیسر بلوچستان ءِ تہ ءَ آباد بیتگ۔
مھر گڑھ ءِ اولی زمانگ سِنگ ءِ زمانگ بوتگ پہ بلوچاں سِنگ ءِ تٛراشگ ءُ پد ءَ چہ سِنگ ءَ اوزار اڈ کنگ یک مزنیں کِردے بیتگ جیالوجی اے زمانگ ءَ انگلیش ءَ Neo-lathic گْوش ایت اے زمانگ ءَ پیسر کمیونزم بیتگ ءُ کمیوزم ءِ زمانگ ءَ مردماں یکے دومئیگ ءَ کمک کُتگ کس ءَ کس نہ کُشتگ ءُ کس ءَ کسی چیز کبزہ نہ کُتگ بلے وھدے کہ سِنگ ءِ زمانگ کئیت گڑا بازیں جیڑہ دیم ءَ کا اَنت۔
آ زمانگ ءَ مردین ءَ شیکار کُتگ بلے جنیناں ورگ یکجا کُتگ گڑا ھمے ھساب ءَ مھر گڑھ سِویلائیزیشن ءَ دیم ءَ آیان کُتگ آ دور ءَ بلوچانی یک مزنیں کارے اے بیتگ کہ آیاں ڈریل دیم ءَ آرت وھدے کہ آیاں اے مار اِت کہ آیانی دنتان سڑگ ءَ اَنت ڈریل یک تْرندیں دارے بیت (انیگیں وھد ءَ مُلاھاں گون اِنت ءُ وتی دنتاناں ساپ کنگ ءَ اَنت بلے اے مُلاھانی اڈ کُتگیں چیزے نہ اِنت بلکیں اے ھما زمانگ ءَ 9000 سال ءَ پیسر بلوچاں جوڑ کُتگ) یک روچے آرکیولوجسٹانی ٹیمے کیت ھمے جاگہ ءَ، ءُ آ 300 کَنڑ کُتگیں لاشاں در کن اَنت ءُ ھما کَنڈ کُتگیں لاشانی تہ ءَ 7 لاشسنی دنتان ڈریل کُتگیں دنتان بنت ءُ آ یانی دنتان انگت سلامت بنت۔
گْوشگ ءِ بزانت ایش اِنت کہ ما بزاں بلوچ یک سکیں کوئیں سِویلائیزیشنے ءَ سیادی دار ایں ءُ اے ایشی ءَ را ما مھر گڑھ گْوش ایں ما وت ءَ بلوچستان ءِ تہ ءَ بہ پٹ ایں ایشی ءِ واست ءَ مارا وتی راج ءِ دپتر وانگی اِنت بوت کنت بازیں چیز من نبشتہ نہ کُتگ بلے شُما از ءَ بلوچ راج وت بہ وان اِت ءُ پد ءَ نبشتہ بہ کن اِت تاکہ ما ھم سرپد بہ بئیں من ھمے دستبندی کن آں گون وتی راج ءِ مردماں کہ مئے راستی بلوچستان ءِ تہ ءَ اِنت ءُ ما باید ایں دْرست وتی راج دپتر ءَ بہ وان ایں مھر گڑھ مئے گڑھ اِنت دیمتر ءَ من ھمے جُھد کن آں کہ دومی بھر ءَ زوت شُمئے دیم ءَ بیار آں ھر کُجا اِت بلوچ بات اِت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔