نبشتانک: بے زُبان دوستی ئیں آجوئی ءِ جُھد
نبشتہ کار:ڈاکٹر شائستہ نورین
دی بلوچستان پوسٹ
اگاں ما دُنیا ءِ ھر وڑیں راجی آشوباں وان ایں گُڑا ما سرپد بَہ ایں کہ زورگِرانی ھلاپ ءَ مُدام نودربراں گُلامیں راج ءِ پوریاگِر، کار ءُباری تبک، دھِکان ءُ لس راج پہ راجی آجوئی ءَ یکجاہ ءُ یکمُشت کُتگ اَنت۔ توری شُما ایراک، شام ءُ ترکی ءِ ھلاپ ءَ کُرد راجی جُنز ءَ بِہ وان اِت، توری ھندوستان ءِ آجوئی جُنزاں شُما بِہ وان اِت یا شُما پاکستان ءِ ھلاپ ءَ بنگالی راج ءِ آجوئی ءِ آشوب ءَ چمشانکے بہ دے اِت گُڑا شُما سرپد بَہ اِت کہ راجی آجوئی ءِ جُنز ھر وھدے ءَ نودربراں بُنگیج کُت اَنت ءُ ایشی ءِ مستریں درور مارا بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی ءِ آشوب وانگ لوٹ ایت کہ 1952 ءَ ھمے بنگلہ دیش ءِ کالج ءُ یونیورسٹیانی زُبان دوستیں نودربراں پہ وتی راجی زُبان ءِ پھزگ ءَ بنگالی اُستاد، کواس، شائِر ءُ شھزانت یکجاہ کُت ءُ شیتانیں مھمد اَلی جِنّاہ ءُ آئی ءِ گْوھار پاتما جِنّاہ ءِ سوڑگ ءِ ھلاپ ءَ زُبان ءِ جُنز (بھشا آندولن) بُنگیج کُت کہ بنگالی زُبان ءَ سرکاری درجگ دیگ بہ بیت۔ ھمے زُبان دوستیں نودربراں بنگالی راج ءِ لس مھلوک ڈھاکہ، کُھلنا، چِٹاگانگ ءُ دگہ بازیں کسان ءُ مزانیں شھر ءُ دمگاں تْرُندیں زھرشانی ءُ روانک کشارینت ءُ لوٹ کُت کہ ھِندی (اردو) نّاں بلکیں بنگالی زُبان ءَ سرکاری اول درجگ دیگ بہ بیت۔ پاکستان ءَ گیشتر وَ بنگالی گپ کنوک اَنت ناں کہ ھندی ءِ راجے پاکستان پیڈریشن ءَ ھست!-
گُڑا 21 پروری 1952 ءَ پاکستانی سرکار ءَ ھمے راجدوستیں نودربر، شائِر، کواس، اُستاد ءُ زُبان دوستیں مھلوک ءِ سر ءَ جنگی اُرش کت ءُ سدانی کچّ ءَ بزگی بنگالی نودربر ءُ اُستاد کُشتگ اَنت کہ آیانی بُندری لوٹ بس ھمیش اَت کہ مارا مئے جِند ءِ زُبان وانینگ بہ بیت، سرکاری کارجاہ ءُ کارگِساں بنگالی زُبان ءَ سرکاری درجگ دیگ بہ بیت۔ ما بے ھال مہ بَہ ایں کہ اے ھما وھد اَت کہ پاکستان نوکی ءَ بنگالیاں وت اڈ کُتگ اَت، ھوامی لیگ ءُ نیکراھی سیاسی گل جمائت اسلامی دْراہ پاکستان ءِ کاسگ چٹّ اِت اَنت گُڑا زاناں کَے گْوش ایت بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی ءِ رھشُون ھوامی لیگ ءِ شیک مُجیب الرھمان اَت؟ یا بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی جُنز شیک مُجیب ءَ بُنگیج کُت؟ اگاں ما شیک مُجیب الرھمان ءِ زِند ءُ آئی ءِ گْوست ءَ ھُورت وان ایں گُڑا ما سرپد بَہ ایں شیک مُجیب الرھمان وت پاکستان ءِ بلاھیں کاسگ چٹّ ءُ بنگالی راج ءِ راجدْروھے اَت۔ مرچیگیں پاکستان ءِ “ھمود الرھمان کمشن” ءِ سرھال وت منّ ایت کہ ماں 1971 ءِ جنگ ءَ پاکستان ءِ راجدْروہ شیک مجیب الرھمان نہ انت بلکیں پاکستان پْروشگ ءِ زمہ وار ءُ راجدْروہ بھٹو وت انت ءُ شیک مجیب الرھمان ءَ ماں ھچ گُلگدار ءُ گُشتانک ءَ پاکستان ءِ پْروشگ ءِ گپ نہ کُتگ۔
راستی وَ ایش انت کہ بنگلہ دیش ءِ راجی آجوئی جُنز ءِ بُنگیج چہ 1970 ءِ گچینکاری ءَ رَند ءَ وَ نہ بوتگ اَت بلکیں بنگالی راج ءِ تہ ءَ زُبان دوستی ءُ راجدوستی ءِ آشوب 1952 ءِ زھرشانی ءُ بنگالی نودربرانی ناھودگیں ھون ریچی ءَ پد بُنگیج بوتگ اَت۔ پاکستانی سرکار ءِ دست ءَ بنگالی نودربرانی ناھودگیں کُشت ءُ کوش ءَ پد بنگالی راج ءِ تہ ءَ پاکستان ءِ ھلاپ ءَ کینگ ءُ نپرت ودی بوت ءُ ھمے نپرت ءِ آسر ءَ بنگالی راج ءَ مار ات کہ ما پاکستان ءِ گُلام بیتگ ایں۔ چوناھا دُژمن ءِ کُشت ءُ کوش، زُلم ءُ زوراکی ءُ نپرت گلامیں راجاں وت آجوئی ءِ راہ پیشدار ایت۔
اگاں ما نزیک ءَ بہ چار این ءُ گِند ایں گُڑا ما سرپد بَہ ایں کہ بلوچ راجی آجوئی ءِ جُنز ءِ رھشُون ھم ماسکو یونیورسٹی ءِ نودربر شھید بالاچ مری، شھید کمبر چاکر، شھید بانُک کریمہ بلوچ بشیر زیب ءُ ڈاکٹر الہ نزر ءِ وڑیں نودربر اَنت ناں کہ یار مھمد رِند، ابدلرھمان کھتران، سادک سنجرانی، جام کمال، زُلپکار مگسی ءُ دِگہ دمگی کوڑائیں میر ءُ نواب اَنت۔ اگاں ما دُنیا ءِ سوبمندیں راجانی راجی جُنزاں وان ایں گُڑا ما سرپد بہ ایں کہ راجی آجوئی ءِ آشوب ءُ جُنزانی بُندری لوٹ زّبان دوستی ءُ دُژمن ءِ ھلاپ ءَ نپرت اَنت۔ بلے بلوچ راجی آجوئی ءِ تہ ءَ مستریں کمی زُبان دوستی ئیگ اِنت انچوشکہ بلوچ زُبانزانت ءُ شھزانت واجہ ناگُمان بلوچ گْوش ایت “داں کہ کسے زُبان دوست نہ بیت آ راجدوست بیت نہ کنت “-
بزان داں وھدے کہ یک گُلامیں راجے زُبان دوست مہ بیت ءُ وتی دُژمن ءِ سر ءَ نپرت نہ کنت آ کدی وتی گُلامی ءَ نہ مار ایت، آ ناں کہ پہ وتی راجی آجوئی ءَ پاد کیت ءُ نَیکہ آجو بیت پمیشکا پہ یک سوبمندیں راجی آجوئی ءِ جُنزے ءَ راج ءَ وت پیسر زُبان دوست ءُ پد ءَ زورگریں دُژمن ءِ ھلاپ ءَ کینگ ءُ نپرت ودی کنگی انت۔ مارا تچک بوگ لوٹ ایت کہ زّبان وَ راجدوستی ءِ بُنھِشت اِنت۔ بزان زُبان دوستی بنی آدم ءَ راجدوست کنت ءُ راجدوست وَ ڈیھ دوست بنت گُڑا ڈیھ دوستتیں راج وتی ڈیھ ءِ گُلامی ءَ ھچبر کبُول نہ کن اَنت۔ پرچاکہ زُبان بھر ءُ بانگیں راجاں یکجاہ ءُ یکمُشت کنائین ایت پمیشکا گْوش اَنت کہ زُبان راجی آشوب ءِ بُنگیج اِنت ءُ بے زُبان دوستی ءَ ھچ گُلامیں راج ءِ راجی آجوئی ءِ جُنز سوبین نہ بیت۔ گُڑا مارا کمیں دمانے ءَ جیڑگ لوٹ ایت کہ زاناں مئے راجی زُبان چے ءَ پُشت ءَ کپان اَنت، بلوچ راج ءَ زاناں چے ءَ وتی راجی زُبان ڈالچار کُتگ اَنت۔ زاناں ما بلوچ نودربراں پہ راجی زُباناں چہ کُتگ ءُ چد ءُ پد مارا چے کنگ لوٹ ایت کہ راج ءِ تہ ءَ مئے بلوچ راجی زُبان براھوئی ءُ بلوچ وانگ ءُ نبیسّگ البار بہ بنت۔ اے گپ مارا تچک ءَ منّگ لوٹ ایت کہ ما بلوچ راج یک ایردستیں راج ایں پمیشکا مئے راجی زُبان مئے زھگاں ماں وانگجاھاں وانینگ نہ بنت البت دُژمن مُدام ھمے لوٹ ایت کہ بلوچ راج ءِ زُبان، رواج ءُ دود لگتمال بہ بنت ءُ بلوچ یک مجگی گلامے جوڑ بہ بیت۔باید اِنت ما ھمے بہ جیڑ ایں کہ اگاں زوراکیں دُژمن مارا وتی راجی زُباناں ماں وانگجاھاں وانینگ ءَ نئیل ایت گُڑا ایشی ءِ متلب اِے وَ نہ انت کہ ما بلوچ راج وتی راجی زُباناں بے ھال ءُ ڈالچار بہ کن ایں۔ گُڑا زاناں ما مرچیگیں دامگی(انٹرنٹ) زمانگ ءَ پہ راجی زُباناں چے کُت کن ایں؟ اگاں ما وت ءَ راجدوستیں لیکھ ایں گُڑا باید انت ما پیسر پہ وتی راجی زُباناں چیزے بہ کن ایں کہ بے زُبان دوستی ءَ راج ءِ تہ آجوئی ءِ آشوب دیمروئی نہ کنگ ءَ اِنت۔
اڑاند ءِ توجیلّ:اول توری ڈاکٹر اَلہ نزر، گُلزار امام، واجہ بشیر زیب ءُ واجہ ھیر بیار مری بہ بیت اے دْراھیں راجدوست ءُ آجوئی لوٹوکیں رھشُون پہ زُبان دوستی ءَ دیم ءَ بیا اَنت۔ راج ءِ وانِندگیں مھلوک ءَ وتی جِند ءِ راجی زُبانانی وانگ ءُ دربرگ ءِ سکین بہ دے اَنت۔ مُدام وتی راجی کلوہ (ٹویٹ ءُ پوسٹاں) بلوچی ءُ براھوئی ءَ بہ دے اَنت۔
دومی راج ءِ ورناھیں نودربراں پہ زُبان ءِ واست ءَ کار کنگ لوٹ ایت کہ ھر روچ یک ساھتے پہ راجی زُبانانی وانگ ءُ دربرگ ءَ بہ دے اَنت۔ چوناھا شُما دْراہ وت بلوچ اِت پمیشکا ھر کس وتی راجی زُبان ءَ ونت کنت بس شُمارا ھمے ایمان برجاہ دارگی انت کہ شُمارا تھنا وت بلوچی دربرگی نہ انت بلکیں دیم ءَ راج ءَ ھم وانینگی اِنت ءُ راجی زُبان چہ شُما تھنا مھر لوٹ ایت۔ گُڑا باید انت ھر کالج ءُ یونیورسٹیانی نودربر وت ءَ یک وٹس ایپی گلے ءَ ھوار بہ کن اَنت ءُ اود ءَ بلوچی درونتان وانان ءَ راجی زُبان ءِ نبشتہ دربر اَنت۔ ھمے داب ءَ ھر بلوچ نودربر ءِ زمہ واری اِنت کہ وت ءَ بلوچی وٹس ایپی وانگجاھاں ساڑی بہ کن اَنت، درونتاں واناں بلوچی ءَ دربر اَنت ءُ پد ءَ وٹس ایپی وانگجاھاں اڈکنان ءَ وتی گِس ءِ مردماں ھم بلوچی بہ وانین اَنت۔
باید اِنت ما وت ءَ نودربر کم ءُ راجی زُبان ءِ اُستاد گیشتر منّ ایں۔ مارا چاگِردی رسانکدر ءَ وتی زُبان کارمرز کنگی اَنت، مارا پیسر راجی زُبان ءِ ھزمتکار ءُ زُبان دوست بوگ لوٹ ایت۔ مئے اولی راجی زمہ واری ھمیش انت کہ ما وتی راجی زُبان ءِ درونتاں وانان ءَ وتی راجی زبان ءِ نبشتہ دربر ایں پد ءَ راج ءِ نودربراں ھم بہ وانین ایں کہ بلوچ چاگِرد ءِ تہ ءَ زُبان دوستی ءُ راجدوستی ءِ مارشت ودی بہ بنت۔ اگاں شُما ھر یکے بلوچی وانینگ ءِ جُھد ءَ بہ اِت گُڑا ھم ما شُمارا راجدوستیں سرمچار منّ ایں، چے ءَ کہ زُبان دوستی راجاں یکمُشت ءُ راجدوست جوڑ کنت۔ وھدے کہ یک گُلامیں راجے زُبان دوست بوتگ گُڑا آ راج ابرمی وتی گلامی ءُ ایردستی ءَ پھم ایت۔
بلوچ راج شالا زُبان دوست ءُ راجدوست بہ بات اَنت، راج شالا یکجاہ ءُ یکمُشت بہ بات، راجی زُبان ءُ بلوچی راجی آجوئی ءِ جُنز شالا دیمروئی بہ کنات۔ بلوچ ءُ بلوچستان شالا آجو بہ بات، بلوچ ءُ بلوچی مُدام ھست بہ بات اَنت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔