نبشتانک: دشت ءِ مھکمیں کماش
نبشتہ کار : اَبرم بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
من ءَ انگت یات اِنت کہ سال دو ھزار چاردہ ءِ کسانیں ائید اَت کہ مئے گوں سنگتاں یک کسانیں دیوانے بوت. گپ ءُ تْران کناں یک سنگتے ءَ گُشت کہ دشت ءَ پہ سیل ءُ سواد ءَ بر ایں ،من اول ءَ مکن کُت کہ اے جاور ھال آنی تھ ءَ دشت ءِ وڑیں بیمناکیں جاہ ءَ کُج ءَ روگ بیت مارا چہ راہ ءِ نیم ءَ واتر دیم مہ دے انت ءُ انی پٹ ءُ پول ءُ جست ءُ پُرس ھم گیش بیگ ِانت، انی نہ رو ایں دِگہ وھدے وت ءَ گیگ ءُ گور کن ایں پد ءَ رو ایں سنگت ءَ گُشت انی شرتر اِنت پد ءَ باریں مئے سَر کُجا کپ ایت تو کجا بہ ئے ءُ من کجا ءُ پد ءَ لوگ ءِ کار باز اَنت پد ءَ مردم گسی بیت انی انگت دُرست دزھُورک اَنت شرتریں رو ایں من اول ءَ دل جَت بلے پد ءَ سنگت ءَ شور کُت کہ رو ایں، اے وھد ءَ دشت ءِ جاور ھم نہ گیگ ات اَنت سنگت ءَ اے چیز نہ مار ِات چی ءَ کہ اے نوکیں گپے نہ اِنت پہ بلوچ ءَ۔ دومی روچ ءَ ما پرپٹ تیل ءُ آئل کُت ءُ دیم پہ منزل ءَ جُنزان بیت اِیں-
روان روان وھدے ڈی بلوچ ءَ سر بیت ایں گُڑا مارا دارگ بوت ءُ جست ءُ پرس کنگ بوت کہ چہ کُج ءَ پیداک ِات ءُ کج ءَ روگ ءَ اِت ما درستاں وتی پسّو دات ءُ کارڈ پیش داشت اَنت اے مرد ءَ یک اجبیں نگاھے ءَ گوں مارا چار ات انچو سما بیت کہ ما اے مرد ءِ دیم ءَ انسان ءِ جِند نہ ایں، چم سور انچوش دیگ ءَ ات کہ مارا اے مرد ءِ وام پر انت ما اوں وت ءَ ڈڈ کُت چی ءَ کہ اے نوکیں چیز نہ ات اَنت ،اے سرڈگار ءِ ھمک کوچگ، ھند ءُ دمگ ءَ ھمک کُنڈ ءُ دَر ءَ تو اے چیزاں گِند ئے گُڑا مرد ءِ دل ءِ تسلی ءَ پد ما ھم پرپٹ ءَ کِکے جت ءُ سپر پد ءَ بندات کُت۔
وھدے کہ دگ ءَ گوازین ات ایں گُڑا من اجبیں ءُ ملوریں ترانگے ءَ کپت آں ءُ پد ءَ سک بیچاڑ بیت آں جیڑ گءَ لگت آں ءُ ھمے جیڑگ جیڑگ ءَ برز ءَ آزمان ءَ چم شانک دات انت ءُ وتی چم نَز آرتگ اے سارتیں سمین ءِ گوات منی گوشاں گوں ھلوت کنگ ءَ ات ءُ برز ءَ آزمان جمبراں انگر کت ءُ ھر نیمگ ءَ تھاری ءَ مانشانت من کمیں ترس ءُ بیم ءِ آماچ بیت آں دل ءَ گشت کہ نی چم ءَ پچ بکن آں بلے چہ اندر ءَ یک آوازے اتک کہ انّی نہ کمیں سبر-
ھمے آواز ءَ گوں اناگہ ءَ یک ترمپے اتک ءُ گُل ءِ سر ءَ کپت ءُ یک وشبوے جبین ءَ پترت ءُ من ءَ وتی امباز ءَ زُرت ئِے اے سرڈگار ءِ ھاک ءِ وشبو ات کہ مُدتے پد من مارگ ِاتاں، من ءَ گوں سرڈگار ھمے گُشگ ءَ ات ءُ مھکم کنگ ءَ ات کہ من چورہ نہ آں. منی پاد ءِ اے سانکلانی پْروشوک ھست ءُ انگت ودی بُوگ ءَ انت من مھکم آں من ایمن آں من دلجم آں کہ باندات یک نوکیں رُژنے پمن الم ودی بیت بلے کمیں تو ھم منی واستا بہ جیڑ وتی پکر ءَ مھکم بکن چی ءَ کہ جاھے نہ جاھے الم تئی زلورت بیت من ھمے ھیالانی زر ءِ تہ ءَ اژناگ کنگ ءَ اتاں ءُ پسو دیگ ءِ جھد کنگ ءَ اتاں کہ اناگہ پُشت ءِ پرپٹ ءِ سنگت ءَ ھارن جت ءُ من گُڑ ات آں،چم پچ بیت انت ءُ چار اِت کہ کش ءُ گور ءَ ھچ نیست ءُ اے ندارگ یکیں ساھت ءُ دمان ءَ گار بیت انت۔
پشت ءِ سنگت ءَ من ءَ توار پر جت “آ سنگت کئی ھیالءَ ئے ” من بچکند اِت ءُ سرگ سرینت ءُ گُشت “کسی نہ بس وت انچوش ھیالاں من ءَ وتئی امبازاں زرت بلے تو کج ءَ کِل ئے”-
سنگت ءَ ھم کند اِت ءُ گشت “تو گوں وتی ھیالاں” سپر گوں کندگاں جنزان َات۔ وھدے کہ یک کلاکے گوست ما کمے ھوٹل ءَ داشت کہ دمے بالا کن ایں، ھمے ساھت ءَ کش ءُ گور ءِ ھلکاں کسان سالیں لھتے کودِک اتک وھدے کہ چم اشانی سر ءَ کپت َانت دل ءَ لرزگے زُرت گونڈل شپاد ات اَنت، پوشاک دِرتگ ات اَنت دیم بزگ ءُ واری ءَ وت پَدّر کنگ ءَ ات ءُ مِید چہ ھاک ءَ پُر ات اَنت بلے دپ ءَ انگت یک شوکیں بچکندے ھست ات ناامیت نہ اِت انت چہ اے زند ءَ اے گونڈل انچوش مھکم ءِ ات اِنت کہ روچے نہ روچے الم پہ ایشاں نوکیں بانداتے کیت ھمے باندات کہ آیاں اے بزگ ءُ ازابی ءِ زند ءَ چہ رَکین ایت۔
من گوں بچکندان ھمے گونڈل چارات انت ءُ دست اِشانی سر ءَ ھیر کُت ءُ کمے جُست ءَ پد موکل کُت اَنت ءُ پد ءَ دیم پہ منزل ءَ جنزان بیت ایں. کمے ساھت ءَ پد پد ءَ ما دارگ بوت ایں پد ءَ ھما جُست ءُ پرس من وَ اے رند ءَ ھچ نہ گشت ءُ ھچ پیش ھم نہ داشت یک سنگتے شُت درستیں گَپی جت انت گُڑا مارا اے مرد ءَ روگ ءِ رزا دات ما پد ءَ جُنزان بیت ایں ، وھدے کہ منزل ءَ سر بیت ایں گُڑا من وڑ وڑیں ندارگ دیست ، دشت ءِ پُلک ، کشار، ڈگار، شانتل ءِ وش تواریں کُوکو اے درستیں ندارگ دشت ءِ زیبائی ءَ پدر کنگ ءَ ات انت ءُ من ءَ سک تاھیر دیگ ءَ ات انت، گش ئے دل ءَ بس ھمے ندارگانی امباز ءَ ایر بکن مئے سپر سرجم بیت ما سنگت ءِ لوگ ءَ سر بیت ایں سنگت ءَ گوں کسانیں گند ءُ نندے ءَ پد گَپ گَپ ءَ وتی سپر ءِ ھال دات انت مرد ءَ کند ات ءُ منی نیمگ ءَ چم ئےِ شانک دات انت ءُ گشت ئِے “پُل ایشاں سک پْروش وارتگ ایشاں ھاٹیگ نوں ھچ مان نیست بس کمیں دو ، سے تیلانک لوٹ انت گُڑا تچگ ءَ بچار”سنگت ءَ پد ءَ درائینت کہ بِل اے گپاں براں جاگھے ، من گشت کجا گوشت ئے تو بس براں تئی تب ءِ مردمے ءَ گوں ترا دچار دچار کنائیناں، تو الم دیوانے بکن ئے اِینچو راہ ءَ اتکگ ئے وت ءَ مھکم بکن ءُ بُرو من گل ءَ چہ بال بیت آں ودار کُت نکت دیم ءِ چاہ یل دات گشت براں سنگت ءَ گشت سبر بکن کمے دمے بال ءَ کن ایں من گشت تو زاناں چہ کج ءَ پیداک ئے کہ تئی ژندی انگت ھلاس نہ انت ۔
سنگت پاد اتک ءَ دیم پہ ھما جاگہ ءَ یک کلاکے ءِ روگ ءَ پد من دیست کہ یک کسانیں میتگے کہ اود ءَ کِساس دہ کڈک انت ءُ لھتے کڈک ستکگ ءُ پُر بیتگ انت بلے اے پُر ءِ دُوت انگت اے چیز ءَ پدر کنگ ءَ ات انت کہ اد ءَ زوراک ءَ وتی زوراوری پیش داشتگ ءُ پشت ئےِ مانداتگ کمیں دیر ءَ پد کاش ءِ کاپر ءِ چیر ءَ یک کماشے نشتگ ات کہ سر ءَ پٹّی ءِ بستگ ات ئِے۔ ما ھما پیر مرد ءِ کر ءَ شت ایں مرد ءَ مارا اِزت ءُ شرپ دات وتی امباز ءَ زُرت ءُ گپ ءُ تران بندات بوت ما وَ درستا سرپد ات ایں بلے انگت جُست کت کہ واجہ ھِیر انت تئی سر ءَ اے چونیں ٹپ پر انت کماش ءِ سھریں چم مزنیں مید کہ کوپگ ءَ کپتگ ات انت ،کماش ءِ چنگیں ءُ مزنیں بروت ءُ کماش ءِ دستار کہ کشءِ تھت ءِ سر ءَ ایر اَت ءُ مرد ءِ بالاد ءَ منءَ سک اسر مند کت اے کماش ءَ من ءَ بابو نوروز ھان ءِ ترانگ ءَ گیتک کہ آ من یک اکسے ءِ تھ ءَ دیستگ ات ما پد ءَ گپ بندات کت آئی آواز ءِ تہ ءَ تْرندی، مھکمی، ناتُرسی ءُ نرمزاری ءِ چیدگ پدر ات-
اے بلوچ ءِ واست ءَ نوکیں چیز نہ اَنت کہ ڈیھ ءُ مکھیں مات ءِ ھاتر ءَ کمے ھون ما ھم بہ ریچ ایں کہ باندا اے مِسکیں ھاک اے شھادت ءَ بدنت کہ اے سر ڈگار ءِ سر ءَ ما ھم وتی بھر، وھد ءُ زھگ داتگ اَنت لبز زھگ ءَ من ءَ تکانسر کت ءُ من کماش چاراِت ءُ گشت زھگ؟ کَش ءِ نشتگیں سنگت ءَ منی دست گپت ءُ ھلوت کت “کماش ءِ تنگویں بَچ تمردی ءَ گوں بدواہ ءَ دیم پہ دیم ءَ جنگ ءَ مرگ امباز کتگ ءُ راج دپتر ءَ نمیران بیتگ”-
من ھمے گپ ءِ اشکنگ ءَ پد کماش ءَ گشت “ھو زھگ ، منی زھگ داں کد ما اے بزگیں زند ءَ گوازین ایں داں کہ ما اے کڈکانی تھ ءَ نند ایں اے بیستءُ یکمی کرن ءَ کہ جھان آزمان ءَ سر بیتگ مارا پہ ورگ ءَ آپ نیست مارا ناں لین ھست ءُ ناں دارو ءُ درمان ءِ واستا شِھمیں نادْرھجاھے مارا کہ وتی مات ءَ آزات پیداک کتگ گُڑا مارا کس وتی گلام کت نہ کنت ءُ اپسوس ءِ گپ ایش اِنت کہ ما گلام ءِ گلام ایں، مئے گْوھار ءُ مات کہ وتی تنگویں بچ ءِ آجو کنگ ءَ برے روڈانی سر ءَ کپتگ ءَ برے بچار لَٹ ءُ کُٹ کنگ بیگ ءَ َانت،بچ گار ءُ بیگواہ انت ءُ ما اے درستیں چیز ءَ سرپد ایں کہ اشانی تھ ءَ کئی دست مان اِنت ءُ انگت ما بہ نند ءُ بچار ایں داں کد اے وڑ بیت منی یکیں بچ اِناں دگہ سے بچ انگت ھست کہ سنگر ءَ نشتگ انت ءُ پہ وتی ڈیھ ءِ رکینگ ءِ ھاتر ءَ ساہ ءِ کربان کنگ ءَ ھم ساڑی انت ءُ اگاں رب من ءَ چُک ءُ نماسگ بدنت آیانی راہ ھم ھما انت کماش ءِ دانکاں منی جان ءِ پُٹ چیست کت انت ، پاداں لرزگے زُرت ، پُچ چہ ھِید ءَ تَر بیت انت من کماش ءِ ھمت ءُ مھکمیں ھاٹیگ چار ات من چو کوہ ءَ مھکم بیت اں گش ئے ارواہ ءَ اشکام رس ات۔
دیوان داں دیر ءَ برجم بیت کماش ءَ شریں وڑے ءَ مئے مھمان داری کُت پد ءَ ما پاد اتک ایں پہ روگ ءَ کماش باز گشت کہ بہ نند ات بلے مارا دیر بیگ ءَ ات پمیشکا ما واتر بیت ِانت بلے منی زھن ،پکر ءُ ھیال انگت کماش ءِ گپانی سر ءَ جیڑگ ءَ ات ،دل سک بیچاڑ ات، وشیں ھیال ءِ جمبراں منی سر ءَ ساھیل کُت سنگت ءَ توار پر کُت جنزیں نوں بے وھد اِنت-
دمانے واتر کنگ ءَ پد ما سنگت ءِ لوگ ءَ شت ایں ءُ ھمود ءَ ورگ ءُ چرگ ءُ نند ءُ نھاد بیت ءُ گڈسر ءَ پد ءَ ما واتر وتی منزل ءِ نیمگ ءَ رھادگ بیت ایں بلے من انگت ھما کاشیں کاپر ءِ چیر ءَ گوں نرمزاریں کماش ءَ گوں نشتگ اتاں۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کارے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔