کافکا، من ءُ تو
نبشتہ کار: زبیر بلوچ
رجانک: جھانزیب بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
من ترا کافکا ءِ تہ ءَ گنداں، تو من ءَ کافکا ءِ تہ ءَ گند ئے ءُ یکجاہ ما کافکا ءَ یکے دومی ءِ تہ ءَ گند ایں۔ کافکا ھمے وڑ ءَ زندگ اِنت فرانز کافکا 3 جولائی 1883 ءَ پراگ ءِ یک میان اُستمانی ءُ جرمن زبان ءِ گپ جنوکیں یھودی ٹبرے ءَ ودی بوتگ کہ نو چیک ریپبلک ءِ بھر اِنت۔ آ چہ ششیں زھگاں مستریں زھگ اَت۔ پریشانی ءِ گپ ایش اِنت کہ آئی ءِ دو کسانیں برات کسانی ءَ بیران بوتگ ءُ آئی ءَ گوں سے کسانیں براتاں یلہ داتگ۔ کافکا ءِ پت جرمن کافکا وتی بدیں تب ءِ سبب ءَ زانگ بوتگ کہ آئی ءَ باز بر ءَ وتی چُک ءِ نیمگ ءَ دیم داتگ۔ آئی ءَ کافکا ءِ لبزانک ءِ شوک ھم ناپسند کت ءُ آئی ءَ را پرار ءِ دروشم ءَ رد کت۔ کافکا ءَ وتی سرجمیں زند وتی ھاکمیں پت ءَ گوں ھوار بوگ ءِ جھد کتگ اَت کہ آئی ءِ نبشتانک ءِ سر ءَ سک باز اسرمند بوتگ اَت کافکا ءَ وتی دگہ راھے رندگیری واھگ ءَ باوجود وتی پت ءِ تہ ءَ دام ءِ تہ ءَ کپتگیں اھساس کت۔ آئی ءِ گیشتریں نبشتانک چہ وتی ھاندان ءَ دور، تھنائی ءَ بوتگ۔ آئی ءَ چہ وتی مرگ ءَ پیسر وتی بازیں نبشتانک سُتکگ اَنت ءُ وتی نزیکیں سنگت ءَ گْوشتگ ئِے کہ آ دگہ نبشتانکاں ھلاس بہ کنت۔
کافکا ءَ وتی سرجمیں زند ءَ کلینیکل ڈپریشن ءُ چاگردی بے چینی ءِ ھلاپ ءَ جنگ کتگ۔ جون 1924 ءَ آ ٹی بی ءِ نادراھی ءَ چہ بیران بوت۔
کافکا وتی گپ ءُ مئے لیکھانی وسیلہ ءَ وتی زند ءَ برجاہ دار اِیت- تئی، من ءُ کافکا ءِ وڑیں دنیا ءِ نیام ءَ کہ آئی ءَ یلہ داتگ اَنت۔
فرانز کافکا ءِ نامداریں نبشتانک چوشکہ میٹامورفوسس ءُ دی ٹرائل شاھکار اَنت کہ آ انگت ءَ سرجمیں دگنیا ءِ وانوکاں گونجگ ءَ اِنت۔ آئی ءِ نبشتانک چاگرد ءِ پیچیدگی ءُُ آئی ءِ تہ ءَ پرد ءِ جاہ ءِ پٹ ءُُ پول ءَ کن اَنت۔ کافکا ءِ بنگپ بلوچستان ءِ وڑیں نوآبادیاتی زمینانی ھکیکتانی سرءَ براہ ءِ راست لاگو نہ بنت بلے ذاتی سطح ءَ من وت ءَ آئی ءِ بیگانگی ءُ رنج ءِ احساس ءَ گوں ھمگرنچ گنداں۔
من کافکا ءِ وڑ ءَ نہ بوگ لوٹاں، پد ءَ ھم من وت ءَ ھمے وڑیں تجربہ ءِ زند گوازینگ ءَ گنداں- من ءَ انچوش پیش دارگ بیت کہ کافکا بوتگ۔ کافکا نہ ایوک ءَ وتی پت ءِ سکتی ءَ چہ بلکیں آئی ءِ وانوک ءِ ترجمانی ءَ چہ ھم جوڑ بوتگ۔ انگت من وتی شرتانی سر ءَ کافکا ءِ گوں ھوار بوگ ءِ راہ ءَ گچین کناں۔ آئی ءِ سرپد بوگ ءَ من وت ءَ سرپد بوگ ءِ جھد ءَ کناں۔
ذاتی جاہ: کافکا، من ءُ تو ذاتی جاہ ترا چے بزانت اِنت؟ تو بوت کنت کہ جیڑگ ءَ ئے کہ من اے گپ ءَ ھم پرچا جُست کنگ ءَ آں. بلے ھمے جُست منی سر ءَ زوراک بوت ءُ من ءَ آئی ءِ ارزشت ءِ سر ءَ جیڑگ ءَ لاچار کُت۔
کافکا ءِ آزمانک ”میٹامورفوسس“ ءِ تہ ءَ ذاتی جاہ ءِ لیکہ ءِ سر ءَ سک باز ھلاپ ورزی کنگ بوتگ۔ کھانی ءِ بندات ءَ وھدے گریگور سامسا کار ءِ ھاتر ءَ دیم ءَ آیگ ءَ ناکام بیت گڑا آئی ءِ باس -چیف کلرک – بے جار ءُ بے اجازت ءَ آئی ءِ لوگ ءَ سر بیت۔ اے کلاپ ورزی گریگور ءِ کار ءِ چاگرد ءِ پریشان کنوکیں ءُ آمرانہ دروشم ءَ پدر کنت۔ چیف کلرک ءِ تر ءُ تاب گریگور ءِ وشھالی ءِ جیڑہ ءَ چہ نہ اِنت بلکیں آئی ءَ وتی کارانی سرا لاپروائی کنگ ءِ سر ءَ ڈاہ ءُ شور کنگ ءَ اِنت۔
گریگور ءِ ذاتی جاہ ءِ اے خلاف ورزی آئی ءِ نجی زند ءُ آئی ءِ کار ءِ نیام ءَ سیمسراں دھندلا کنت ءُ آئی ءِ کار بے انسانیت کنوکیں اسراں پدر کنت۔ اے گریگور ءِ بیگانگی ءُ بے وسی ءِ گھتریں احساس ءِ الامت اِنت ءُ اے گپ ءَ پدر کنت کہ آئی ءِ لوگ ھم آئی ءِ زلم ءُ زوراکی ءِ کار ءِ زند ءَ چہ یک محفوظیں پناہ گاھے ءَ نہ اِنت۔ کافکا اے ندارگ ءَ نوکیں بیوروکریٹک کار ءِ نزام ءِ لوٹ ءُ بے انسانیت ءِ سر ءَ تنقید کنگ ءَ کارمرز کنت۔
اے گپ ءِ وانگ ءَ من ءَ وتی تجربتانی سر ءَ رکّینگ ءُ ھیال کنگ ءَ لاچار کت۔ من ءَ پرچا انچو دم ءِ کشگ ءِ احساس بیت؟ اے ھم نوآبادیاتی نادراھی نہ اِنت؟ یک انچیں نزامے کہ اود ءَ ھرکس وتی ھک ءَ زانت کہ دگر چے کنگ ءَ اِنت، اود ءَ چم ءُ گوشداروکیں گوشانی سر ءَ جاسوسی ذاتی ھدوداں گپت کنت۔
اے گپ ءَ من ءَ وتی دود ءُ ربیدگ ءِ تجربھانی سر ءَ جُست ءُ پُرس کنگ ءَ لاچار کُت۔ آیا مئے دودمان مارا راستی ءَ ذاتی جاہ ءِ کلاپ ورزی ءِ سکین ءَ دنت؟ من ءَ پت ءِ گپ وش یات اَنت کہ ”کسے ءِ اجازت ءَ ابید ھچبر کسے ءِ جیب ءَ پٹ ءُ پول مہ کن“۔ ھما وھد ءَ ھم کہ آئی ءَ من ءَ چہ وتی جیب ءَ زرّ زورگ ءِ اجازت دات گڑا اے گپ گران ءُ ناپسندیں اھساسے بوت۔
استعمار ءَ انچوش سما بیت کہ اے دود ءُ ربیدگ ءِ رھبند گار ءُ بیگواہ کتگ اَنت۔ ذاتی جاہ دور کنگ بوتگ، رازداری ءِ ھچ جاہ یلہ نہ داتگ۔ کافکا ءَ اے تاوان مگربی ، سرمایہ دارانی دنیا ءِ تہ ءَ دیستگ اَت- یک انچیں دنیا یے کہ اود ءَ ذاتی سیمسر ٹُکّر ٹُکّر بنت ءُ پرد وتی لھتیں بھراں چہ وتی زند ءَ گار ءُ بیگواہ کنگ ءِ ھم گار کن اَنت-
کافکا ءِ کسہ گونج اِیت پرچا کہ اے ایوک ءَ گریگور ءِ زند ءِ بابت ءَ نہ اِنت- اے مئے درستانی بابت ءَ اِنت، ھما نزامانی تہ ءَ زندگ بوگ کہ ما چہ ھما چیز ءَ گیش لوٹ اَنت کہ ما دیگ ءَ تیار ایں، مارا بے نکاب ءُ بے انسانیت ءِ اھساس ءَ یلہ دنت۔
آزمائش: کافکا، من ءُ تو
ھر جاہ کہ ما رو ایں، انچوش سما بیت کہ مارا پیسلہ کنگ بوگ ءَ اِنت، مدام مقدمہ ءِ سر ءَ اِنت۔
کافکا ءِ آزمانک ”آزمائش“ ءِ تہ ءَ جوزف ءِ یک نادیدگیں ءُ دوریں اتھارٹی یے ءِ دست ءَ دزگیر ءُ پراسیکیوشن کنگ بیت-آ ھچبر ھم نہ زانت کہ آئی ءِ سر ءَ کجام جرم ءِ الزام اِنت۔ اے بیانیہ ءِ سر ءَ ھچ وڑیں واقف ءِ اھساس نہ بیت پرچا کہ نوکیں چاگرد ءَ مارا ھم مدام آزمائش ءِ سر ءَ ایر کنگ بیت۔ توری سماجی، ڈیجیٹل، یا ادارہ جاتی جاھاں، مارا مدام مشاھدہ، اندازہ کنگ، ءُ ھر وھد ءَ سمجائینگ یاکہ سمبالگ ءِ ھچ وڑیں وسیلہ ءِ بے پیسلہ ءَ کنگ بیت۔
بیچلر ءِ ڈگری ءِ سرجم کنگ ءَ پد ، وھدے من چہ پنجاب ءَ پد ءَ بلوچستان ءَ سپر کت گڑا من ءَ اے اھساس ءَ چہ ھلاس نہ کت کہ من کافکا ءِ دی ٹرائل ءَ زندگ آں ۔ بے سبب ءَ من ءَ جُست ءُ پُرسانی بمباری کنگ بوت کہ ”
بلوچستان ءَ، من اسل ءَ آمدگس ءِ تہ ءَ آتک آں ، منی باندات ءِ بابت ءَ جست ءُ پرس کنگ بوگ ءَ اَت؟ اے مُدامی جُست ءُ پُرس ءَ من ءَ نادراھی ءِ احساس کُت۔ اے انچوش اَت کہ من ءَ یک مردمے ءِ بستار ءَ نہ گندگ بوتگ بلکیں یک چیزے ءِ بستار ءَ گندگ بوتگ اَت- یک چیزے کہ سروے ءِ چیر ءَ اَت، چو کہ یک مجرمے ءِ پٹ ءُ پول کنگ بوگ ءَ اَت۔ کافکا ءِ نگرانی ءِ ریاست ءِ پیشدارگ ، کہ اود ءَ مردماں مدام چارگ بیت ءُ آیانی کارانی سر ءَ بے دیمیں نزامانی وسیلہ ءَ تجزیہ کنگ بیت ، اے درستاں سک باز راستی لیک اَنت۔
اگاں کافکا 1924 ءَ بیران بوتگ بلے آ دنیا کہ آئی ءَ ’’دی ٹرائل‘‘ ءِ تہ ءَ پیش داشتگ اَت آ انگت سک باز زندگ اِنت۔ آئی ءِ کار یک بے وھدیں تجربہ یے ءِ سر ءَ قبضہ کنت- نادیدگیں واکدارانی دیم ءَ مدام پیسلہ کنگ، چارگ ءُ بے وس کنگ ءِ اھساس۔ ءُ مرچیگیں دنیا ءَ اے بے مٹیں پیسلہ ءِ چکر چہ پیسر ءَ گیشتر شنگ ءُ تالان اِنت۔ اے ھر جاہ ءَ ھست اِنت: چاگردی دنیا ءَ، ڈیجیٹل ءِ جاہ ءَ، ادارھانی تہ ءَ ءُ مئے وتی ذھن ءَ ھم۔
من وت ءَ کافکا ءِ کردار ، جوزف ءِ بستار ءَ روچ پہ روچ زندگ گنداں – من ءَ پریشان کنگ ءُ جُست کنگ بیت کہ من چے کنگ ءَ آں ءُ دیم ءَ چے کیت۔
تئی بابت ءَ چے؟ تو چوں مقدمہ ءِ سر ءَ ایر کنگ بوتگ ئے؟ زاناں شما کدی وتی لوگ ءَ دری مردمے ءِ وڑ ءَ مار اِتگ؟ بیگانگی اے مُدامی اھساس من ءَ کافکا ءِ وڑ ءَ مار اِیت کہ من پُشت ءَ کپگ لوٹاں ءُ گُشاں کہ ”من درکپگ نہ لوٹاں۔ اود ءَ انسان ھست اِنت۔”
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی ءِ درشانی انت-