کتاب : مُروارِد
نبشتکار : جان ارنسٹ اسٹینبک
رجانکار : ڈاکٹر الی دوست
چمشانک دیوک : وسیم بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
اِے کتاب ءِ نبشتہ کار اِنت جان ارنسٹ اسٹینبک( 27اُستپان 1902- 20 تاکشان 1968) آ یک امریکی نامداریں نبشتہ کارے اَت، آئی ءَ بیست ءُ ھپت کتاب نبشتہ کُرتگ۔ آئی ءَ را لبزانک ءِ نوبل داد ھم دیگ بوتگ۔ (the pearl) مُروارِد 1947 ءَ چاپ ءُ شنگِ بوت۔ مُروارِد یک کھولے ءِ کسّہ اِنت کہ آیاں یک مُروارِدے دست کپ اِیت ءُ اِے مُروارِد ءِ دست کپگ ءَ پد آ چونیں چکّاس ءُ جنجالانی دیم پان بنت، اِے بابت ءَ کسانیں چمشانکے دے آں۔ کتاب ءِ بندات ءَ ھما کھول ءُ میتگ ءِ ندارگ ءَ پیشدار اِیت۔ اِشی ءِ کارست کھولے کہ سے کس اَنت یکےکینو، دومی آئی ءِ جنین جیونا ءُ سیمی آیانی نُنک کویوٹیٹوؔ اِنت بندات ءَ ھما میتگ ءُ چاگِرد ءِ ندارگ کشی کنگ بوتگ۔ یک روچے کویوٹیٹو ءِ گْوانزگ ءَ دْرنجوکیں چیلک ءَ چہ یک زومّے دیم ءَ جھل ءَ آیان اِنت کہ آئی ءِ مات ءِ چمّ بہ گْوانزگ ءَ آیوکیں زوم ءَ کپ اَنت۔ ھُشک ءُ ھیران بیت، سنگ ءُ سْیاہ اوشت ایت ءُ جادوئی دوا وانگ ءَ لگ اِیت دانکہ زومّ کویوٹیٹو ءَ مہ وارت وھدے کہ زومّ جھل ءَ کیت کینو دست ءَ بُرز کنت کہ من آئی ءَ گِر آن ءُ کُش آں، بلے گوانزگ ءِ نُنک بچکند اِیت ءُ چیلک ءَ سُرین اِیت زومّ گوانزگ ءِ تہ ءَ کپ ایت ءُ وتی کار ءَ کنت۔ کینو چہ زھر ءَ ھمے زوم ءَ گیپت ءُ چُنڈ چُنڈ کنت کویوٹیٹو چہ بازیں درد ءَ گریوگ ءُ چیھانٹ ءَ لگ اِیت۔ جیونا آئی ءَ کُٹّ ءَ کنت ءُ آئی ءِ ھمے زومّ ورتگیں ٹپ ءَ دپ ءَ کنت ءُ چُش اِیت ءُ زھراں در کنت بلے انگت آئی درد کم نہ بنت ءُ پریات ءُ زار ءَ بس نہ کنت ءُ چہ ھمے زھگ ءِ واو ءُ پریاتاں دُرستیں ھمساھگ کا اَنت باریں جیڑہ چی اِنت؟ جیونا مرد ءَ توار کنت کہ ڈاکٹرے بْیار بلے پہ اِے وڑیں پدمنتگیں چاگِرد ءَ یک چُشیں ڈاکٹرے نیست کہ یک بزگے ءِ درد ءَ دوّا بہ کنت۔
گُڈّی ءَ بزگ بنت کہ زھگ ءِ جِند ءَ ڈاکٹرے ءَ بہ بَر اَنت گُڑا زھگ ءَ زور اَنت ءُ دیم ءَ ڈاکٹر ءِ بادگیر ءَ ھمساھِگ ھم کا اَنت گوں یک روانکے ءِ پیم ءَ راہ ءَ روان بنت، دیم ءَ چرچ ءِ دیم ءَ نِندوکیں پکیر ھم ھوار کپ اَنت گوں پرچا کہ اِے درتہ پُچیں مرد ءَ گِند اَنت زان اَنت کہ ٖڈاکٹر اِے پیمیں بزگیں مردمانی اِلاج ءَ نہ کنت پمیشکا ھوار کپ اَنت کہ باریں چے بیت۔ وھدے کہ روانک ماں ڈاکٹر ءِ بادگیر ءَ رَس اِیت، کینو گیٹ ءَ ٹُکّ اِیت یک کاردارے کیت ایشاں جُست کنت کہ شما چونیں مردم اِت؟ کینو گُش اِیت کہ مئے گونڈویے ءَ را زومّ ءَ وارتگ ما ڈاکٹرے ءَ آورتگ کہ دارو ءُ درمانے دنت ئِے کاردار پد ءَ در ءِ دپ ءَ بند کنت ءُ روت کہ ڈاکٹر ءَ ھال دے آں۔ ڈاکٹر جُست کنت “ھاں” کاردار گُش ایت” گوں گونڈو ءَ یک انڈینے گون اِنت گُش اِیت کہ آ را زومّ ءَ وارتگ”-
ڈاکٹر گْوش اِیت ” زاناں لولوکانی ورگے دارو ءُ درمان ءَ ابید من ءَ دگہ کار نیست؟ من ڈاکٹرے آں۔ دلوتانی تبیبے نہ آں نوکر ءَ گْوَشت ” ھاں، منی واجہ” زاناں آئی ءِ کِرّ ءَ زَرّ ءُ مّرے ھست؟” ڈاکٹر ءَ گْشت” دنیا ءِ تہ ءَ یکیں مردم من آں کہ مُپتیں کار کن آں نو من چہ ایشی ءَ دم بُرتگ بچار باریں آیاں زَرّ ھست اِنت؟” نوکر ءَ گیٹ ءَ را پچ کُرت ءُ مردمانی نیمگ ءَ چار اِت ءُ اے رندی وتی کوھنیں زبان ءَ گْوشت ئِے “زاناں دارو ءُ درمان ءِ واست ءَ شمارا زَرّ گون اِنت؟-
کینو کمبل ءِ چیر ءَ وتی دست بُرت ءُ چہ جاگھے ءَ کاگدے درکُرت کہ باریں چُنت رند ءَ پتاتگ اَت آئی ءَ را پچ ئِے کُرت کہ چہ آئی ھشت بد ڈولیں مُروارِد دراتک۔ نوکر ءَ کاگد زُرت ءُ گیٹ ءَ را پد ءَ بند کُرت بلے اِے رندی دور نہ شُت ءُ پد ءَ اَتک ءُ کاگد ئِے پد ءَ سر کُت ءُ گْوَشت ئِے کہ ڈاکٹر دگہ نادراھے ءِ گور ءَ شُتگ گیٹ ئِے بند کُت پُشت ئِے مان دات ءُ شُت روانک ءِ مردم ھر کس پُشت ءَ بوت ءُ شُت دانکہ کینو گیش ملامت مہ بیت۔
کینو ءَ ھچ گپ نہ جَت ءُ گیٹ ءَ را زھر ءَ مُشتے جَت ئِے۔ گوں ھیرانی ءَ چار اِت کہ منی دست ءَ چہ ھون پِٹگ ءَ اِنت ءُ لنککے پُرشتگ۔
کینو ءِ کیمتیں چیز آئی ءِ یدار اَت کہ آئی پِس ءَ داتگ اَت کینو ءُ جیونا اَتکگ اِت اَنت تیاب ءَ کہ رواں بلکیں شکارے بوت ما وتی چُک ءِ اِلاج ءَ کن ایں ءُ آئی ءَ پہ جْوانیں گُد ءُ چیز گِر این ءُ آئی ءَ وانین اِیں۔ جیونا پہ وتی چُک ءَ گیش پہ یک کیمتی مُروارِدے ءِ دوا ءَ کنگ ءَ اَت۔ کویوٹیٹو ءِ دست گْوات گیپتگ اَت داں گردن ءَ بلے نو آرام اَت آیاں وت دارو ءُ درمان کُتگ اَت۔ اِے روچ ءِ شکّار ءَ دنیا ءِ مستریں کیمتیں مُروارِد دست کپت گُڑا چہ بازیں گَل ءَ کُوکار ئِے کُت اِندگہ ناھُدایاں وتی یدار ءِ دیم بہِ کینو یدار ءَ دات کہ آئی ءَ کیمتی مُروارِدے دزکپتگ کینو تنیگا لوگ ءَ سر نہ اَت کہ ھال ءَ دُرستیں میتگ سئی بوت کہ کینو ءَ کیمتیں مُروارِدے دیستگ اِے ھال ھما چَرچ ءِ پکیراں رَس اِت کہ آیاں گْوَشت اِے گریب ءَ را کہ انچوکیں مزنیں مُروارِدے دست کپتگ الم مئے ھیرات ءَ دنت اِے ھال ھما سوداگراں سَر بوت کہ آ مُروارِد ءِ سوداگری ءَ کنگ ءَ اَنت، اِے ھال ھما ڈاکٹر ءَ رَس اِت ھر کس ھیران بوت ءُ گوں کینو ءَ وت ءَ نزیک کنگ ءِ جُھد اِش کُت آئی ءِ بْرات جون ٹومس آئی ءِ نشار اپولونیا ھم سک باز وش اِتاں بیگاھے ءَ آئی گِس چہ ھمساھِگ ءَ پُرّ اَت ھرکسی چمّ بہ کینو ءِ مُروارِد ءَ سک اِت اَنت۔ آئی ءِ راستیں دست ءِ نیمگ ءَ آئی بْرات نِشتگ اَت ءُ چہ آئی ءَ جُست ئِے کُت کہ تو نو سیر بوتگ ئے چے کنگ لوٹ ئے؟ آ باز جیڑگ ءَ اَت کہ من پہ وت جْوانیں گُد گِر آں ، جْوانیں لوگ بند آں، چُک ءَ وانین آں پہ وت یک تُپنگے گِر آں دگہ دگہ باز جیڑگ ءَ لگ اِت شپ ءَ یکے ایشی ءِ دُزّگ ءَ کیت ءُ چیزے ءِ توار بیت آ گْوش اِیت کہ اِے بلکیں منی وھم اِنت، دومی رند ءَ پد ءَ یکے لنکُکّانی ڈگار ءِ کرّگے توار بیت۔ نو کینو تُرس ءِ آماچ بیت ءُ وتی کارچ ءَ زُور اِیت ءُ آئی ءِ سر ءَ اُرش کنت بلے سوبمَنْد نہ بیت۔
دومی رند ءَ پد ءَ پہ اُرش کنگ ءَ آئی ءِ سر ءَ چیزے لگ اِیت ءُ چم ئِے تیری میری کن اَنت چہ بازیں درد ءَ ڈگار ءَ کپ ایت ءُ نو دُزّ تچ اِیت۔ جیونا کیت آسے روک کنت ءُ کینو ءِ پیشانی ءِ ھوناں گوں گُدے ءَ پھک کنت نو جیونا بے تاھیر بیت ءُ گُش اِیت کہ اِے شیتانی چیزے ایشی ءَ دور بہ دے، اِے مارا برباد کنت مئے زھگ ءَ ھم اِیشی ءَ پد ءَ بَر دریا ءَ دور بہ دے۔ کینو بد بارت ءُ وتی جَنین جیونا ءَ گُش ایت “ھوش اِے مئے بھت اِنت کہ ھدا ءَ مارا داتگ ما ایشی ءَ بھا کن ایں سیر بہ ایں” –
ھمے وڑ ءَ( لاپاز) ءَ سھبے ءَ ھال تالان بوت کہ مرچی کینو وتی مُروارِد ءِ بھا کنگ ءَ روگ ءَ اِنت۔
ھمساھِگ دُرست گَل اِت اَنت کہ کینو ءَ اِنچو زَرّ بہ رَس اِیت تہ اَلم گریب ءُ بزگانی ھیال ءَ کنت چو زردارانی وڑ ءَ نہ بیت۔ جیونا ءَ وت ءَ جْوان شوک کُت گونڈیں کویوٹیٹو ءَ را ھم شوک ئِےکُت ءُ زُرت ئِے۔ دراَتک اَنت پہ مُروارِد ءِ بھا کنگ ءَ اِیشانی ھمراھی ءَ سک باز مردم گون کپ ایت چو یک روانکے ءِ پیم ءَ روان بنت۔ وھدے کہ سر بنت اولی سوداگر ءِ گْور ءَ آ گْوش اِیت اِے مُروارِد یک مزنیں مُروارِدے بلے بھا نہ بیت اگاں شما من ءَ دے اِت ئِے من شمارا ھزار کلدار دے آں۔ اِے نہ منّ اِیت ءُ گْوش اِیت اِے ھساب ءَ نہ دے آن ئِے دگہ دو سوداگر کیت آ ھم ھشت سد کلدار ءِ گُش اَنت اِے نہ دنت ئِے ءُ گُش اِیت اِے کیمتیں مُروارِدے ایشی کیمت باز اِنت شما من ءَ رد دیگ ءَ اِت اِے کہ راہ کپ اِیت گُڑا ءَ ھما اولی سوداگر گوْش اِیت کہ من شمارا پانزدہ سد دے آں۔ بلے اِے نہ دنت ئِے کینو ءَ وتی زند ءَ پانزدہ سد کلدار نہ دیستگ بلے اَنگت مُروارِد ءَ اِے ھساب ءَ نہ دنت پد ءَ لوگ ءَ واتر بنت جیونا ءَ تُرس اِنت کہ اِے بھا نہ بیت اِے شیتانی چیزے مارا برباد کنت۔
شپ ءَ وپس اَنت، شپ ءِ نیم ءَ جیونا پاد کیت ءُ مُروارِد ءَ زور اِیت مدان مدان ءَ لوگ ءَ دَر کیت کہ من اِیشی بر آں دریا ءَ دور دے آں کینو ھم پاد کیت ءُ آئی ءِ پُشت ءَ روت گوں آ دریا ءَ سر نہ بیت کہ کینو آئی ءَ را چہ پُشت ءَ جَنت لگتے کُپت ءَ آ کپ ایت ءُ چہ کُپت ءِ درد ءَ پاد اَتک نہ کنت۔ کینو وتی مُروارِد ءِ شوھازگ ءَ بیت کہ آئی ءِ سر ءَ دگہ یکے اِرش کنت کہ من مُروارِد ءَ ئِے پچگر آن ءُ بر آں۔ بلے کینو ءِ کارچ آئی ءَ لپاش اِیت مَرد کہ کپ ایت، جیونا پاد کیت چہ تُرس ءَ گُش اِیت “تئی مُروارِد اِیش اِنت سنگ ءِ سر ءَ کپتگ مرد ءَ مہ کُش” کینو گُش اِیت کہ “من ایشی ءِ سر ءَ اُرش نہ کُتگ ایشی ءَ وت منی سر ءَ اُرش کُتگ دانکہ من ءَ بہ جَنت ءُ منی مُروارِد ءَ بہ بارت من وتی تُرس ءَ ایش ءَ کُشتگ”۔
ایشی ءِ کُشگ ءَ رند یدار ئِے سوچگ بیت ءُ لوگ ھم ماندارگ بیت گُڑا وتی زھگ ءُ جنین ءَ زور اِیت ءُ تھاری ءَ وتی بْرات جون ٹومس ءِ لوگ ءَ روت ءُ وتی دُرستیں سرگْوست ءَ بْیان کنت برات اِے روچ ءَ چیر دنت ئِے ءُ گُش اِیت کہ “منی کِرّ ءَ مہ جل کہ تو اد ءَ گِرگ بہ شپ ءَ بہ تچ ءَ اِے مُلک ءَ چہ در ءَ کہ تئی جِند کُشگ بیت ءُ اِے مُروارِد شیتانی چیزے اِیشی ءَ پد ءَ دریا دور دے کہ ترا گار کنت”. بلے مُروارِد ءِ دور دیگ ءَ رازِیگ نہ بیت ءُ شپ ءَ بْرات ءَ رُکست کنت ءُ در کیت چہ میتگ آں دیگہ دیمے ءَ روت۔ پدگِر ھم اِیشی رنداں گِران بنت ءُ رواَنت۔
گُڈّی ءَ یک شپے ءَ کوہ ءُ گارے ءَ جَل اَنت چہ تلاپے ءَ آپ ور اَنت ءُ گار ءِ تہ ءَ رو اَنت کویوٹیٹو گریت جیونا آئی ءَ کیک ءُ ورگ دنت ءُ وش کنت یک تُپنگ والا اپس سوارے ءُ دگہ دو پدگِر ھم ایشانی پُشت ءَ آیان داں ھمے تلاپ ءَ سر بنت شپ کپ اِیت اِش ءُ ھمد ءَ دو وپس اِیت ءُ یکیں تپنگ والا مرد آیانی پاسپانی ءَ نِند اِیت گُڑا کینو گوں جیونا ءَ پیسلہ کَنت کہ نو دگہ راہ نیست یکیں راہ ھمیش اِنت کہ من آیاں گوں جنگ بہ کن آں۔ اگاں من جَنگ بوت آں تو چہ اد ءَ بہ تچ ءُ بُرو اگاں من آیان ءَ جُت گُڑا ما بچ اِتگ ایں ھمے وھد ءَ تھاری ءَ پاسپانی کنوکیں مرد سِگریٹے روک کنت کمو روژنائی ءَ آئی ءِ تُپنگ زاھر بیت کہ آئی ءِ کِرّ ءَ اِیر اِنت ھمد ءَ کینو روت کہ من آئی ءِ سر ءَ چہ ماہ ءِ دَرّوگ ءَ ساری اُرش بہ کن آں دانکہ ماہ ءِ مھتاپی ءَ من بے سوب بہ آں۔ گُڑا کینو وتی زھم ءَ زور اِیت ءُ گوں شیواری ءَ مدان مدان ءَ آئی ءِ کِرّ ءَ سر بیت کہ زھگ گریوگ ءَ لگ اِیت یک چہ دومی ءَ جُست کنت کہ زھگے ءِ گریوگ اِنت دومی گُش اِیت اِنّا اے کُچِک ءِ گُلّوے ءِ توار اِنت، آ وپس اَنت گُڑا کینو شیواری ءَ گوں وتی زھم ءَ آئی ءِ سَر ءَ اُرش کنت ءُ تُپنگ ءَ پچ گیپت آیاں ھم جَنت ءُ کُش اِیت پد ءَ وتی زھگ جنین ءَ زور اِیت ءُ وتی مُلک ءَ واترّ کنت۔
اِے گِدار وانگ ءَ پد من ءَ وتی بلوچ راج ءِ بزگی دیم ءَ اَتک کہ مئے مُلک ءَ کُجام گوھر کیمتی نیست، سُھر ، گیس، سنگ، تیل ءُ زمینانی کِشت ءُ کیشاری چے نیست بلے ھمے ھُدا ءِ داتگیں ھزانگ ءِ سبب ءَ ما در پہ در کنگ بوتگ ایں ھر روچ مئے ورنایانی لاش ماں ویرانگ ءَ کپتگ اَنت۔ کسے کہ دانکے چہ دپ ءَ در کنت گُڈّی روچ ءَ بدواہ آئی ءَ گِر اَنت ءُ تھاریں کوٹی ءُ آزابانی باھوٹ کن اَنت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔