من بلوچی چون دربُرتگ؟
نبشتہ کار: ماھگل بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
بلوچی مئے وتی جِند ءِ راجی ءُ ماتی زبان اِنت، وتی ماتی ءُ راجی زبان ءِ وانگ ءُ زانگ سک آسان اِنت۔ پہ بلوچی وانگ ءُ دربرگ ءِ جُھد ءَ من چہ دُرستاں پیسر ھمئے توکل کُت ءُ دل بست کہ من راجی زبان ءِ سرمچارے آں پمیشکا باید اِنت مرچیگیں انٹرنیٹ ءِ زمانگ ءَ راجی زبان ءِ جُھد ءَ دلپْروش مہ بَہ آں ءُ ناں کہ اشتاپ بہ کن آں بلکیں یک راجی سرمچارے ءِ وڑ ءَ وتی جُھد ءَ مھکم ءُ برجاہ بدار آں، بِل اِت کہ من ءَ پہ وتی راجی زبان ءِ وانگ ءُ دربرگ ءَ یک ماھے بہ لگ ایت۔
چہ دْرُستاں پیسر من وت بلوچی وٹس ایپی ءُ پیسبوکی وانگجاھاں ھوار کُت۔ ریڈیو زرمبش بلوچی ءُ دِگہ تاکدیمان رندگیر(follower) بوتگ. من وتی موبائل ءِ تہ ءَ بلوچی کیبورڈ ءُ سیدگنج ڈکشنری ایرگیج ءُ ساز اِت ءُ بلوچی دَرونتانی وانگ بندات کُت۔ اولی دوئیں روچاں من بلوچی دربری ءِ سےئیں درونت(سبق) ونت ءُ پد ءَ ھمے بلوچی دَرونت دو رند ءَ دلگوش ھم کُتگ اَنت پرچا کہ پہ وانگ ءُ زانگ ءَ مارا چہ دُرستاں پیسر دَرونت وانگ ءُ دلگوش کنگی اَنت چی ءَ کہ ھر وڑیں سرپدی یے چہ وانگ ءَ رس ایت۔ چہ ایشی ءَ پد تاں سے روچ ءَ زُبان دوستی ءُ راجدوستی نبشتانکانی وانگ ءَ گلائیش بوت آں۔ بلوچی وانگ ءِ وھد ءَ من ءَ سرپدی رس اِت کہ زبان ءُ زبان دوستی ءِ ارزشت چے اِنت؟ وانگ چے ءَ گْوش اَنت؟ ننبشتہ چے ہے ءُ لبزانک ءِ مانا چے اِنت؟
گِند ئے ما بلوچ ایں، بلوچی وَ مئے وتی جِند ءِ زُبان اِنت پمیشکا ما دْراہ بلوچی ونت کن ایں، سرپد ھم بہ ایں۔ گّڑا باید اِنت ما مُدام بلوچی دَرونت ءُ بُنرھبند(گرائمر) ءَ وانان ءَ وتی راجی زبان ءِ دربرگ ءِ جُھد بہ کن ایں۔ اگاں کسے بلوچی وانگ ءَ نزُور اِنت، بزانکہ دَرونتاں سرپد نہ بیت گُڑا چہ شوشل میڈیا ءَ بلوچی دربرگی تامُراں بچار ایت ءُ تامُرانی تہ ءَ ھم شریں وڑے ءَ سرپدی رس ایت ئِے۔ مرچی مئے راج ءِ بازیں بلوچ بْرات ءُ گْوھاراں پہ راجی زُبان ءِ دیمروی ءَ بلوچی وٹس ایپی ءُ پیسبوکی وانگجاہ اڈ کُتگ ءُ راج ءِ نودربراں وانینگ ءَ اَنت کہ زوت بلوچی وانگ ءُ نبیسّگ راج ءِ تہ ءَ البار بہ بیت۔ گُڑا ھورت بچار ئے اے جُھد ءَ ھر زُبان دوست ءُ راجدوستیں مھلوک ءَ باسکی زُورگی اِنت، مارا گوں ھمے زُبان دوستیں جُھدکاراں ھمراھداری کنگ لوٹ ایت پرچا کہ بلوچی وت وانگ ءُ راج ءِ وانینگ مئے تیوگیں راج ءِ زمہ واری اِنت۔
ما گوں شُما دزبندی کن ایں کہ شُما اشتاپ مہ بَہ اِت بلکیں پیش ءَ بلوچی دَرونت ءُ نبشتانکاں وانان ءَ دلگوش بہ کن اِت کہ شما اول بلوچی سْیاھگ ءُ نبشتہ رھبند ءَ سرپد بِہ بَہ اِت ءُ پد ءَ کم کم ءَ نبیسّگ ءَ ھیل بہ کن ات۔ وھدیکہ شما نبشتہ کن اِت گُڑا وتی ھر نبشتگیں گالرِداں وت ھم چمشانکے بدے اِت بزانکہ دوبر وت وانان ءَ وتی رَدیاں وت ھم راست کنگ ءِ جُھد بکن اِت پرچا کہ چہ ردیانی راست کنگ ءَ مارا بلوچی ونتگیں دَرونت ھم تازگ بنت۔
اگاں ما وتی دزھُورکی ءَ بلوچی بِہ وانین ایں گُڑا بزانکہ ما وت دربرگ ءَ ایں، بِل اِت کہ ما رَدی بہ کن ایں۔ اگاں ما رَدی کنگ ءَ ایں گُڑا ایشی ءِ متلب ایش اِنت کہ ما جُھد کنگ ءَ ایں پرچا کہ رَدی وَ کار کنوکیں مردم کن اَنت، تھنا جھدکاریں مردم ءِ دست ءَ ردی بیت، ھما کہ ھچ کار نہ کن اَنت ءُ بے کاری ءَ وتی وھد ءَ زوال کن اَنت گُڑا آیانی دست ردی وَ نہ بیت پمیشکا باید انت ما ھر کس پیسر بلوچی درونتاں وت بہ وان ایں ءُ پد ءَ وتی ھمُک دربُرتگیں دَرونت ءَ راج ءَ ھم بِہ وانین ایں۔
ما چہ رَدیاں مہ تُرس ایں بلکیں چہ ردیاں دربر ایں۔ اگاں شما مرچی بلوچی زُبان ءِ نودربر اِت گُڑا باندات ءِ اُستاد ھم بَہ اِت، بزانکہ دلپروش وَ انّا بلکیں مارا بلوچی زُبان ءِ سرمچار بوگ لوٹ ایت، بلوچی وانینگ لوٹ ایت۔ اگاں ما دْراہ ھمے داب ءَ جُنزان بَہ ایں گُڑا ما زیت وتی راجی زُبان ءِ نبشتہ ءَ دربر ایں ءُ راجی زُبان ءِ بلاھیں نبشتہ کار ءُ شائِر جوڑ بہ ایں۔
بزانکہ باید اِنت ما اِشتاپ مہ بَہ ایں، وتی کسانیں کلوہ ءُ نبشتانکاں یکبرے وت بہ وان این ءُ آیانی رَدیاں راست بِہ کن ایں۔ لبزانکی چیدگاں ماں راستیں جاھاں جن ایں ءُ ھمُک گالرِد ءَ شریں وڑ ءَ سنج بہ کن ایں۔ گِند ئے رَدیاں راست کنان ءَ مئے نبشتہ ءِ سْیاھگ راست بیت، جُھد بہ کن ایں کہ دگرانی نبشتانکاں وانان ءَ آیانی رَدیاں راست بہ کن ایں یا نوٹ بہ کن ایں کہ چے رَد نبشتگ ئِے؟ انچوشکہ ما جُھد ءَ ایں کہ مئے بلوچی نبشتہ راست بہ بیت پمیشکا باید اِنت ما بزان ایں کہ نبشتہ چے ءَ گْوش اَنت ءُ نبشتہ ءَ چُنت کاریچ، بزانکہ گام اَنت؟
نبشتہ ءِ سے مستریں کاریچ اَنت۔ اولی کاریچ ءَ نبیسّوک جیڑ ایت کہ من چے نبشتہ بہ کن آں؟ دومی کاریچ ءَ آ وتی نبشتہ نبیس ایت سرجم کنت۔ سیمی لازم ءُ مستریں کاریچ ءَ آ وتی نبشتہ کُتگین ءَ وت وان ایت ءُ وتی نبشتہ ءِ رَدیاں راست کنت۔ چیزے پہ نبیسگ ءَ شموشتگ ئِے گُڑا ھوار ئِے کنت۔
ھمے وڑ ءَ آئی ءَ دَرونت ھم تازگ ءُ مُدام یات بنت۔ باید ما ھم وتی راجی زبان ءَ ھمے داب ءَ نبیسگ ءُ وان ایں ءُ راج ءَ ھم بہ وانین ایں۔
بلوچ راج ءِ ورناھیں وانِندہ شالا زُبان دوست ءُ راجدوست بہ بات اَنت ءُ بلوچی شالا دیمروی بکنات۔ شالا انچوش بات۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی ءِ درشانی انت-