کساں سمائی
نبشتہ کار: شَکّل بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
کساں سمائی یک انچیں ھوپے کہ ھر ھما سنگت یا نودربرے بہ بیت، اگاں آ چہ بُندر ءَ چاگرد ءِ تہ ءَ ھر ھما دلی لوٹ، مراد یا واھشتے کہ چہ ریاستی مشینری ءِ نیمگ ءَ آئی ءَ انچُوش کہ زِبھر کنائینگ بوتگ کہ آ ھر چیز ءَ پہ وتی واستا ھچ چُشیں اُمیتے پہ زند ءِ ھاتر ءَ مہ گند اِیت اِش گڑا آ چہ مزن سمائی ءَ دور وَ الم بیت۔
کساں سمائی چوناھا ما اردو ءَ ”احساس کمتری“ بزاں کم زانتی یا سمائی، چاگرد ءِ تہ ءَ ھچ چیز ءَ چہ وت ءَ بے زانگ بوگ۔
زند ءِ کجام ھم پِڑّے بہ بیت آ چہ سیاسی بہ بیت، مالزانتی بہ بیت، کاروڑزانش بہ بیت، سائنس بہ بیت، اگلاکیات بہ بیت، ملکی ءُ درملکی دپتر زانش بہ بیت، ڈیھ ءُ زمین زانش بہ بیت، تب زانش بہ بیت ءُ چاگرد ءِ تہ ءِ کجام ھم جیڑہ بہ بنت اگاں کسے کہ چاگرد ءِ بَھر اِنت، چہ چُشیں پِڑّاں بے زانگ اِنت گڑا آ کساں سمائی ءِ شکار وَ الم بوتگ یا بیت۔
اگاں کَسے کہ من ءَ انگریزی گالانی بابت ءَ جُست ءُ کنت کہ How much ءُ How many ءِ میان ءَ چے تپاوت بوت کنت گڑا من یک برے الم اے گالانی بابت ءَ جیڑاں کہ اے دوئیں گالانی تہ ءَ How وَ ھست اِنت بلے اے Much ءُ Many ءَ چوں بہ گیشّناں؟ منی گپ ءِ مراد ءُ متلب ایش اِنت کہ یک برے من الم جیڑاں کہ ھر دوئینانی تہ ءَ جتائیں بستار وَ بیت من ءَ جُست کنگ بوتگ۔
من گُشاں زانت ءُ مارشت ءِ میان ءَ ھچ تپاوت نیست بلے اے منی لیکہ اِنت متلب اے ھم بوت نہ کنت تپاوت مہ بیت، اگاں تو اے گالانی بابت ءَ مہ جیڑ ئے ءُ پَھک گُش ئے کہ ھمے وڑ اِنت گڑا کساں سمائی تئی مجگ ءَ گیشتر تالان بیت، پرچا کہ الم تئی سر ءِ سر ءَ مُشتگیں چاگردی جیڑہ سک باز اَنت ءُ تو وت گیشّینت کُت نہ کنگ ءَ ئے، ھر چیز ءَ را سر ءَ گْوازینگ ءَ اِت اِش۔
دومی نیمگ ءَ سیاسی گَلانی تہ ءَ باز انچیں نوک باھند ھوار بوتگیں باسک اَنت کہ وت ماں وت نہ گیشّ اَنت، لیکہ ءُ ھیال نہ ٹَھ اَنت، ایشی ءِ مستریں جیڑہ کساں سمائی اِنت، ھر کس ھمے کوشست کنت کہ من گل ءِ مستر آں، من ھرچی گشاں منی گپ ءَ کس مہ کن مہ کنت، اے نزوری یے پہ سیاسی گل ءِ واست ءَ، اگاں ما بچار اِیں، گل ءِ مستریں چیز گل ءِ مکسد اِنت ءُ ھمے مکسد ءِ ھاتر ءَ گل ءِ باسک یا مردم یکجاہ ءُ ھم ھیال بنت۔
کساں سما بوھکیں سنگت مدام دلتپرکہ اِنت، اوپار نیست، سنچ ءُ سسا نہ بوگ ءِ سبب ءَ زوت کار ءِ سر ءَ سوڑگ کنت ، جبزاتی بیت ابید جیڑگ ءَ وتی اَملی کار ءَ بندات کنت، ابید شوربندی ءَ گل ءِ کاراں شگالی کن اَنت کہ مئے کر ءَ وھد نیست، گڑا زاناں ھمے ءِ کارانی کنگ ءَ پیسر ءَ وھد نہ ٹھینتگ؟
چُشیں باز کساں سمائیں سنگت مئے چاگرد ءَ دست کپ اَنت کہ ما ھرچی زانیں، مارا ابید دگہ کس ءَ چُشیں زانت ءُ زانگ ءِ سنچ نیست۔ ھمے سوچ گیشتر گَل ءَ تاوان دے اَنت۔
باید اِنت چُشیں گلاں وانگ ءِ چاگرد جوڑ کنگ لوٹ اِیت، گیشتر چُشیں سنگتاں کتاب ءِ نیمگ ءَ دلگوشی بہ دے اَنت اگاں چیزے سرپد نہ ئے کسے ءَ جُست کنگ ءَ ھیبے مہ لیک اَنت۔
بلوچ چاگرد ءِ تہ ءَ گیشتر چُشیں چیز ھست اَنت بلے زمہ داریں ءُ مزن سمائیں سنگتانی باید اِنت زمہ واری ءَ کاراں بکنت اَنت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسانی درشانی انت