گدار مات
چمشانک: سمیع اللہ بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
میکسم گورکی ءِ گدار “مات” یک اھد سازیں گدارے ءِ نام ءَ مدام یات کنگ بیت اِنت تاں جبر ءُ زلم ھست مات وتی تہ ءَ وت یک شاھکارے۔
مات ءِ وانگ ءِ وھداں منی زھین ءَ منی زمین (بلوچستان) اَت ءُ بلوچستان ءِ تہ ءَ بوھوکیں راجی جنزے تہ ءَ املی کردار پیلو کنوکیں مزاریں بچ وتسرا منی ھیال ءَ وتی نیمگ ءَ گور کنگ ءَ بوتگ آں ایشی ءِ مستریں سوْب جد ءُ جُھد ءِ انداز اِنت ماس موبائلیزیشن ات پَند جنگ ات مزاھمت کنگ ءُ دشمن ءِ زلمانی آشکار کنگ ءَ اَت روس ءِ تہ ءَ زار ءِ رائج ھکومت ءُ بلوچستان ءِ تہ ءَ پاکستانی بَنامیں لشکرے دور راجدپترے تاکانی تہ ءَ باھدیں یکیں داب ءَ چارگ بہ بنت ۔
من سال دوھزار ءُ نھ ءَ اولی رندا سال دوھزار ءُ شانزدہ ءَ دومی رند ءُ سال دو ھزار ءُ بیست ءُ سَے ءَ نوں سیمی رند انت ونتگ۔
گورکی ءِ جھد یک واب شُتگیں راجے ءَ ٹوھینگ ءِ یک سکینے ءُ پد ءَ یک پیرزالیں جنئین ھمت جرات ءُ بھادری ءِ درورے۔
شرابی کبابی ءُ گلامی ءِ منوگریں یک انچیں لوگے ءِ تہ ءَ ودی بوھوکیں “پاویل” گلامی ءِ ھلاپ ءَ اوشتوکیں یک دوراندیشیں ءُ دنیا ءِ تہ ءَ بازیں راجی جُھد ءُ سوشلزم ،کمیونزم ءُ دیگ ءَ بازیں آئیڈیالوجیانی وانوکیں ءُ املی ُجھد ءِ سر ءَ یکین داروکیں یک پُر ازمیں جھد کارے ئے ءِ نام انت کہ “ناکو گورکی” ءَ زار سامراج ءِ ھلاپ ءَ دیم ءَ آورتگ ءُ یک بے تعلیمیں ءُ سرجمیں زند ءَ لَٹ ءُ کُٹّانی چیرا زندگی گوازینوکیں “ماتے” ءَ یک انکلابی ءُ شیرزالے ءِ جوڑ کنگ ءِ تہ ءَ گوں وتی ھوسلہ، زھانت،برداشت ءُ مکسد ءِ واستا پَند بُرگ، دور دراجیں میتگانی تہ ءَ یک انچیں نگیگیں جاورانی تہ ءَ پہ وتی زھگ ” پاویل” ءِ ھوسلھانی بُرز ءُ بالا کنگ ءِ واستا گوں وتی شئوری ءُ المی دلیلاں وتی سنگتانی سرپ ءَ اوشتارین ایت۔
گورکی ءَ سوشلسٹانی واستا “مات” ءِ تہ ءَ انچیں برداشتے ءُ انچیں مھروانی ءِ درانگاز کُرتگ کہ مروچی بلوچ راجی آجوئی ءِ جُنزے چھرگ ءَ جنت ۔ ایشی ءِ واستا منی نزیک ءَ ھما بازیں بلوچ مات ءُ پیریں شیرزال اَنت کہ پہ وتی نمیران بوتگیں یا زندانانی تہ ءَ ازیت سگوکیں زھگ ، نماسگ، یا برات ءُ ھمبلانی جنز ءِ سر ءَ پکر کن اَنت ءُ وت ءَ انکلابی کالب ءِ تہ ءَ ھوار کناں ءُ راجی جُھدے ھمک جُھد کار ءَ وتی زھگ وتی برات وتی ھمراہ ءُ ھمبل زان انت ءُ ھمک وشی ءَ وش بنت ءُ گم ءُ سکی ھاں جُنزے سنگت ءُ کامریڈانی ھم کوپگ بنت اِنت ۔
گورکی ءِ اے دراجیں ناول (مات) ترا اے گپ ءِ ھال دیگ ءَ بس اِنت کہ سامراجیت ءِ ھلاپ ءَ اوشتگ ءِ واستا ترا کُربانی دیگ ءُ کارکنگ ءِ واستا مایوس بوھگ ءِ زلورت ءِ جند کش اِتگ زار ءِ زُلمانی ھلاپ ءَ اوشتوکیں مزدور اسلا پورا مُلک ءِ گلامانی نیمگ ءَ زاھریں اشارھے۔
ایموشنز ءُ اھساسات گورکی ءَ گوں انکلاب ءَ یک جاہ ءُ یک سر ءَ بستگاں ءُ دیم ءَ جُنز اتگ۔
مات کہ دو جتا جتائیں زندگی وتی یکیں زندمان ءَ گوازینیت ءُ پاویل ءِ سر ءَ پھر کن اَنت ءُ پہ ھرکس ءَ وتی گوستگیں زند ءِ ھلاسی ءُ آجوئیں زند ءِ گوازینگ ءِ واستا وتی جد ءُ جھد ءَ تُرند کنت وتی کسان سالیں کامریڈاں گوں گام پہ گام کوپگ پہ کوپگ جُنزاں کنت اسلا مات وھدے گند ایت کہ ھمے انکلابی کہ شپاں کاینت ءُ ھم دیوان بنت وتی مکسدے واستا ھچ وڑیں کُربانی ءُ جپا کشی ءَ چے پَد نہ کنز انت ءُ کنداں کنداناں ھرچ سکی ءَ برداشت کن اَنت گڑا مات زانت کہ منی زھگ ءِ سنگت ءُ کامریڈ بَرھک اَنت گڑا سک دلاں وش بیت ءُ گوں سجئیں انکلابیاں انچو یک جاہ بیت کہ ھرچ یکے “مات” ءِ نام ءَ توار جنت ئِے ءُ چو ھکی ئیں پرزندانی وڑ ءَ مات ءَ گوں پیش کاینت مات ءِ نزیک ءَ تمامیں جُجد کار کابل ازت اَنت بلے ہمھما جِنک کہ وتی جوانی ءُ شبابی اُمر ءِ تہ ءَ پہ وتی مزدوریں برات ءُ سنگتانی واستا املی جُھدے تہ ءَ نہ شپ زان اَنت نہ روچ نا وشی چار انت نہ پریشانی نہ لَٹ ءُ کُٹ ءِ تُرس ھست نا گرفتاری ءُ ازیت ئے چُرت ءِ پِر اِش گڑا مات ءَ ھمے پکر سک سکت جوڑ کنت چیا کہ پاویل زانت مات ءِ کَٹ ءُ مَتاہ گریوگ ءُ ارسے ریچگ ءَ ابید ھچ بَر دیگ ءَ ھچّی ھوں نہ بوتگ ھمیشکا پیسرا مات ءَ ھبردار ءُ ھوشیار کنت کہ ” من روچے نہ روچے دست گزیر کنگ باں، ازیت دیگ باں، بگندے جلاوتن کنگ بہ باں ءُ سائبیریا ءَ دیم دیگ بہ باں چیا کہ منی گچین کُرتگیں راھے تہ ءَ گام گام ءِ سر ءَ مشکل ھست بلے ترا وتی ھوسلہ دور دیگی نہ اَنت بلکیں ترا گیشتر سکت بوھگ لوٹ ایت ءُ سنگتانی گون ءَ ھمے وڑ وتی رویہ دارگ لوٹ ایت کہ انون اِنت”۔
مات ءِ سر ءَ ھمے سرجمیں گپ آشکار بنت کہ وھدے پاویل “یکم مئی” ءِ روانک ءِ تہ ءَ کُلّاں چے دیم ءَ مزدورانی “سُھریں بیرک” ءَ بُرز کنت ءُ سامراجیت ءِ ھلاپ ءَ نارہ جنت ءُ وتی ھموک گام ءَ دیم پہ زار ءِ زالم لشکر ءِ نیمگا بَراں کنت گڑا ھمد ءَ چے مات زانت کہ پاویل ءِ کُرتگیں تمامیں گپ راست اَنت ءُ اے جُھدے تہ ءَ سکّی ءُ تکلیپ باز ھست بلّے جُھد دیم ءَ برگی اِنت ءُ مزدورانی بیرک کپگ ءَ نیلگی اِنت بلکیں تھریک ءَ گیشتر مھکم کنگی اِنت مات ءِ پاویل ءِ دست گیری ءَ رَند انکلابی سوچ گیشتر توانا ءُ مھکم بیت نکولائی وھدے مات ءَ گُشیت کے مئے گیشتر کامریڈانی دست گیری ءَ رند مئے واستا یک مزنیں چیلنجے کہ مارا پیش آتک ءَ آ اِیش اِنت کہ ” پاویل ھما مردم بوتگ کہ شپ تاں روچ پمپلٹ ءُ کاگدانی نبشتہ کنگ ءَ بوتگ ءُ وڑے نہ وڑے کارھانہ ءِ تہ ءَ سر کنگ ءِ زمہ دار بوتگ نوں اے کار اُشتاتگ چیاکہ مارا چُشئیں یک ءُ مردمے نیست کہ پرچہ ءُ پمپلٹاں کارھانہ بہ بارت ءُ ھمد ءَ چہ لشکر ءَ اے گپے یکین بیت اِنت کہ پاویل اِنت ھما مردم کہ بادشاہ زار ءِ ھلاپ ءُ مزدورانی ھک ءَ نبشتہ کنگ ءَ بوتگ ءُ پاویل ءِ جیل ءَ چہ ھلاسی گیشتر مشکل بیت بلکیں نامکمن بیت اِنت-
ھمد ءَ مات ءِ ممتا جاہ جنت ءُ نکولائی ءَ گُش ایت ” پرچہ ءُ پمپلٹ ھاں من کارھانہ ءَ سر کنگ ءِ زمہ واری ءَ من وتی سر ءَ زوراں” ۔۔ ھمد ءَ چہ مزدور تھریک ءِ تہ ءَ نوکیں رنگ ءُ دابے گندگ بیت مات یک مسالی جُھد کارے ءِ داب ءَ دیام کیت ءُ یک روچے نکولائی کیت مات ءِ گور ءُ مات ءَ گُش ایت “نوں ترا وتی لوگ یلہ کنگ ءِ سکتیں پیسلہ زورگ لوٹ ایت چی ءَ کہ تو اگاں زانگ بوت ئے کہ پاویل ءِ کارا نوں تو سرانجام دیگ ءِ ڈُبہ زرتگ تو ھوں دستگیر کنگ بہ ئے ءُ جیل ءَ سکیں ءُ ازیت ناکیں زند ءِ گوازینگ ءَ پہ مجبور بہ ئے” مات یک شپے وتی لوگ ءَ یلو کنت شھر ءَ نکولائی ءِ لوگ ءَ شپٹ بیت کہ اِدا مات ءِ ملاکات گوں نکولائی ءِ جُھد کاریں گُھار ءَ بیت ءُ مات ھما کارا پد ءَ بندات کنت کہ کارھانہ ءِ مزدورانی واستا کنگ ءَ بوتگ بزانکہ انکلابی پرچا ءُ کاگدانی بھر کنگ ءِ شمہ واری ءَ زور ایت چی ءَ کہ مردیں آدم ھرچی کہ انکلابی پکر ءِ مردم بنت یانکہ تو گُشت کن ئے پاویل ءَ وتی رھشون سرپد بنت یک پہ یک ءَ گِرگ بنت ءُ جیل بنت یانکہ جلاوتن کنگ بنت گڑا مات دوریں ھند ءُ دمگانی مزدور ءُ دھکانانی واستا کاگداں یک سوداگرے ءِ شکل ءَ بھر کنت ءُ وتی منزل ءَ سر کنت مات ءِ سوچ کامل انکلابی بیت وھدے مات ئے دیم ءَ جُنز ءِ سنگتانی سر ءَ زُلم کنگ بیت ءُ مات ءِ نا ارس رِچنت نا پاد لرز انت ءُ مات یک مسالی جھدکارے ءِ رنگ ءَ وتی کاراں کنت ءُ مردمانی دِلاں پہ زار ءُ زار لشکر ءِ ھلاپ ءَ یک نپرت ءِ پیداک کنگ ءَ سوبمند بیت اِنت نکولائی ءُ سنگتانی ھیال ھمیش بیت کہ اگاں پمپلٹ ھما پیما بھر کنگ بہ بنت کہ پاویل ءَ وتی زندانی بوھگ ءَ پیسر کُرتگ اَنت گڑا پاویل الّم آجو بیت ءُ جُنز وتی منزل سر بیت۔
نوٹ! میکسم گورکی ءِ اے گدار “مات” یک انچیں کتابے کہ سداں سال رند ءُ پہ سامراجیت ءُ کالونیلزم ءَ زندگ داروکانی دیم ءَ یک شمات ئے ۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔