نودربر ءِ ھک-پاتما بلوچ

نبشتانک: نودربر ءِ ھک

نبشتہ کار: پاتما بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

چوناھا بنی آدم مُدام اشتاپ اِنت، وھدے کہ ھُدا ءَ مھتر آدم چہ لِچ ءَ جوڑ کُت ءُ ساہ ئِے مان کُت گُڑا مھتر آدم ءَ یکپارگی چہ کُرسی ءَ پاد آیگ ءِ جُھد کُت چریشی ءَ مھتر آدم چہ کُرسی ءَ کپت۔ گُڑا ھُدا ءَ مھتر آدم ءَ گْوشت ” او بنی آدم تو سِبر بہ کن بے شک تئی ھُدا سبر کنوک ءِ کُمکّار اِنت-

ما گْوش ایں کہ باید اِنت ما بلوچ اشتاپ مہ کن ایں بلکیں ھر چیزے پیسر وت ھورت بہ وان ایں ءُ مُدام وانان ءَ سرپد بوُگ ءِ جُھد بہ کن ایں۔ چوناھا نودربر ءَ گیشتریں سرپدی ھم چہ وانگ ءَ رس ایت۔ وھدے کہ ما درونتاں وانان کن ایں گُڑا ما دْراھیں چیزاں وت سرپد بَہ ایں بلے ما پہ درونت ءِ وانگ ءُ سرپد بوگ ءَ تیار نہ ایں بلکیں تچک ءَ جُست کن ایں کہ اے چے یے؟ اے چون؟

چوناھا ھر نودربر ءَ جُست ءِ ھک وَ ھست وھدے کہ آ چہ درونت ءِ تہ ءَ چیزے سرپد مہ بیت گُڑا جُست بہ کنت چے ءَ کہ بنی آدم ءِ دیمروئی گوں جُست ءُ پٹول ءَ بندوک انت۔ اگاں ما جُست مہ کن ایں گُڑا ما ھچبر چیزے سرپد نہ بہ ایں ءُ دربُرت نہ کن ایں۔ البت جُست ءِ ھم یک رھبندے (اسُولے) ھست۔ اگاں ما وانگجاہ ءِ ھر وڑیں کتابے گِند ایں کہ آئی ءِ ھمُک درونت ءِ ھلاسی ءَ پد سوال، ھالیگ جاہ ءُ راست ءُ دْروگی جُست بنت ناں کہ اے وڑیں جُستی بھر چہ درونت ءَ پیسر نودربرانی دیم ءَ آرگ بنت۔ ماں تبک(کلاس) ءَ اول اُستاد نودربراں کتاب ءِ درونت وانین ایت ءُ پد ءَ سوالانی بھر ءِ نیمگ ءَ کیت انت پرچاکہ درونت ءِ وانگ ءَ پد سوال شریں وڑیں ءَ پھگ بیت۔

گُڑا ما گوں راج ءَ دزبندی کن ایں کہ ھچبر اشتاپ مہ بہ اِت بلکیں پیسر کم کم ءَ بلوچی درونتاں بہ وان اِت کہ بلوچی تئی جِند ءِ راجی ءُ ماتی زُبان اِنت پمیشکا بلوچی پہ بلوچ ءَ وانگ ءُ بلوچی نبشتہ دربرگ سک آسان اِنت بلوچی تھنا چہ بلوچ ءَ مھر ءُ راجدوستی لوٹ ایت، چہ مارا زُبان دوستی، اگل ءُ شریں درونتاں لوٹ ایت-

زُبان دوستی: اول مارا وتی دل ءِ تہ ءَ زُبان دوستی ءِ مارشت ودی کنگ لوٹ ایت۔ مارا جیڑگ لوٹ ایت کہ ما وَ بلوچے ایں، مئے راج ءَ وت یک جُتائیں شاھگان ءُ سرجمیں زُبانے ھست گُڑا پرچا مارا ماں وانگجاھاں یک درآمدیگی زُبانے وانینگ بوگ ءَ اِنت؟ ماں وانگجاھاں پرچا مارا درآمدیگیں راجے ءِ دْروگیں راجدپتر، آئی ءِ کوڑائیں رھشُون ءُ لگور ءُ وتگڑ بامردانی بابت وانینگ بوگ ءَ اِنت؟ زاناں بلوچ راجے نہ اِنت؟ بلوچ ءَ راجدپتر نیست، بلوچ راج ءَ راجی رھشُون ءُ راجی بامُرد نیست کہ مارا وتی راج ءِ بابت ءَ وانینگ بہ بیت! وھدے کہ تو اے چیزاں سرپد بیتگ ئے گُڑا ترا وتی راجی زُبان دوست بیت، وھدے کہ تو وتی راجی زُبان ءَ دوست دار ئے گُڑا ترا وتی زُبان ءِ وانگ ءُ نبشتہ ءِدربرگ ءَ واھشتے ودی بیت پرچا کہ ھر چیزے ءِ دربرگ ءَ شوک ءُ واھشت لازُم اِنت۔ پد ءَ ترا وتی راجی زُبان انچو بے کساس دوست بیت کہ تو گپ ءُ تران ءَ ھم وتی زُبان ءَ زگر دار ئے۔ پد ءَ تو زُبان دوست ءُ راجدوستے جوڑ بَہ ئے۔

اَگل: دومی پہ زُبان ءِ دربرگ ءَ اَگل ھم لوٹ ایت پمیشکا ما گْوش ایں باید اِنت ما اشتاپ مہ بَہ ایں، ما یکپارگی رَد نبشتہ مہ کن ایں بلکیں ما پیسر بلوچی درونتاں وانان ءَ وانگ ءَ ھیل کن ایں کہ مئے بلوچی وانگ زبر بہ بیت۔ وھدے کہ ما وانگ ءَ زبر بیتگ ایں گُڑا بلوچی درونتاں یک رندے پد ءَ سرجمی ءَ وان ایں، رھبند ءِ ” تپورگال، پیوندگال، کارگال ءُ ستاگال” ءِ وڑیں بُندری چیزاں سرپد بہ ایں۔ پد ءَ کسانیں درونتاں وت نبیسّ ایں ءُ آیاں چمشانک دیان ءَ راست بِکن ایں۔ مارا ھمے سرپد بوگ لوٹ ایت کہ بنی آدم ءَ مُدام چہ وتی ردیاں دربُرت پمیشکا مارا ھم چہ وتی ردیاں دربرگی اِنت، وھدے کہ ما ھر چیزے نبشتہ کن ایں گُڑا وتی نبشتگیں چیزاں وت دو رند ءَ وانان ءَ راست بہ کن ایں۔ پہ راجی زُبان ءِ دربرگ ءَ مارا چہ گوگل ءَ بلوچی کیبورڈ ءُ بلوچی بزانت بلد(ڈکشنری) ءِ وڑیں آسراتی ایرگیج کنگی اَنت کہ مرچاں ھر زُبان ءِ راج ماں گْوانکواں وتی زُبانانی کیبورڈاں کارمرز کن اَنت۔

شَرین ءُ راستیں درونت: وھدے کہ ما وتی اگل ءَ کارمرز بہ کن ایں گُڑا مارا بلوچی شریں درونت ءُ دِگہ وانگی نکان(وت) وت رس اَنت۔ مارا پہ بلوچی دربرگ ءَ شریں درونت چہ پیسبوک ءَ ھم رس اَنت۔ بازیں بلوچ ورناھیں نودربراں ماں پیسبوک بلوچی وانگ ءِ گروپ اڈ کُتگ اَنت کہ اے گروپاں شُما “Balochi Language Cetre” ءِ نام ءَ شوھاز بہ کن اِت ءُ وت ھوار بَہ اِت۔ ھمے پیم ءَ بازیں ورناھیں بلوچ نودربراں بلوچی وٹس ایپی وانگجاہ ھم اڈ کُتگ اَنت کہ اود ءَ بلوچی وانینگ بوگ ءَ انت گُڑا باید اِنت ما ھمے وٹس ایپی وانگجاہ ءُ دیواناں باسکی بہ زور ایں، وتی راجی زُبان ءَ وت دربر ایں ءُ دیم ءَ راج ءَ ھم بہ وانین ایں۔ ما تچک بہ زان ایں کہ بلوچی ھما وھد ءَ دیمروئی کنت وھدے کہ ما ھرکسے بلوچی وانینگ ءِ جُھد بہ کن ایں پمیشکا باید انت ما دْراہ زُبان ءِ اے سَےئیں بُندری لوٹاں پیلو کنان ءَ بلوچی وانگ ءُ وانینگ ءَ وتی راجی زمہ واری یے بہ منّ ایں۔

بلوچی مئے وتی شھدیں زُبان ءُ راجی پجّار اِنت۔ بلوچ شالا مُدام ھست بات اَنت ءُ بلوچی دیمروئی بہ کنات۔

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔