ٹی بی پی کارست
نیلسن منڈیلا
پولکار: حکیم بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
18 جولائی 1918ءَ زرباری افریقہ ءِ مویزو دمگ ءِ مدیبا ٹک ءِ رھشون نکوسی مفکنیسوا گڈلا ءُ نونکافی نوسیکینی ءِ لوگ ءَ ودی بیتگیں رولیھالا منڈیلا ءِ سَے ھکیگیں گوھار ءُ دگہ سَے ماتاں چہ شش برات ءُ سَے گوھار ھم بیتگ اَنت۔ رولیھلا منڈیلا ءِ پِت مفکنیسوا گڈلا وتی ٹک ءِ مستر بیتگ ءُ آ 1930 ءَ وھدے رولیھلا منڈیلا دوازدہ سالی گونڈوے بیتگ بیران بیتگ۔
رولیھلا منڈیلا کہ جھان ءَ نیلسن منڈیلا ءِ نام ءَ زانگ ءُ پجارگ بیت اِنت۔ آئی ءَ نیلسن ءِ نام آئی ءِ بنداتی وانگجاہ ءِ اُستاد مِس مدنگانے ءَ داتگ اَت کہ اے ھما وھدءِ دود بیتگ کہ درستیں وانگ جاہ ءِ زھگاں عیسائی نام دیگ بیتگ اَت۔
نیلسن منڈیلہ چہ فورٹ ھیر شھدربرجاہ ءَ آرٹ ءِ تہ ءَ بیچلرز کنگ ءَ بیت کہ یک زھرشانی ءَ بھر زیرگ ءِ سبب ءَ کشگ بیت اِنت ءُ ایشی ءِ سبب ءَ آ وتی ڈگری ءَ سرجم کُت نہ کنت، ءُ پد ءَ چہ یونیورسٹی ءُ آف ساؤتھ افریقہ ءِ ھساب ءَ سرجم کنت ءُ پہ وتی گریجویشن ءَ فورٹ ھیر ءَ رؤت۔ ھمے وھد ءَ آ ویٹ واٹر سرینڈ شھدربرجاہ ءَ چہ قانود وانگ ایل ایل بی کنگ بندات کنت، بلے آئی ءِ گپانی رد ءَ آ یک جوانیں نودربرے نہ بیت ءُ پمیشکا وتی وانگ ءَ سرجم کُت نہ کنت ءُ 1952 ءَ وانگ ءَ یل دنت ءُ پد ءَ 1962 ءَ لندن شھدربرجاہ ءَ وانگ بندات کنت بلے پد ءَ وتی وانگ ءَ نیم بندگ ءَ یل دنت۔ نیلسن منڈیلا 1989 ءَ وتی ایل ایل بی ءَ سرجم کنت وھدے آ زندانی بیت۔
نیلسن منڈیلا کَے بیتگ
جھان آئی ءَ بازیں ناماں زانت، نیلسن، مدیبا، منڈیلا، رولیھلا ءُ دگہ بازیں نام۔ نیلسن منڈیلا زرباری افریقہ ءَ اسپیت پوستانی سیاھیں مردمانی سر ءَ زلم ءُ زوراکی، لُٹ ءُ پُل، سیاھاں کم شرپ کنگ ءُ کم سرپد بیگ، افریقہ ءِ راستیں مردماں وتی گلام دارگ آیاں، وانگ جاھاں، کار جاھاں، سیاست ءَ برابری نہ بیگ ءُ بازیں جاھاں کہ اسپیت پوستانی روگ آیگ بیت اود ءَ نبشتہ کنگ کہ کُچک ءُ سیاھاں اِد ءَ آیگ ءِ اجازت نیست۔ ھما درستیں زوراکی کہ چہ آیانی سبب ءَ افریقہ ءِ سیا پوستیں مھلوک بزگ ءُ وار بیتگ اَنت آیانی ھلاپ ءَ جھد کنوکیں رھشون نیلسن منڈیلا ءِ نام ءَ زانگ بیت اِنت۔
نیلسن منڈیلا ءِ جھد ءُ کرد
زرباری افریقہ ءِ مدیبا ٹک ءِ مستر ءِ لوگ ءَ ودی بیتگیں نیلسن منڈیلا چہ کسانی ءَ سیاست ءَ ھبناک ءُ اسپت پوستانی زوراکی اپارتھیڈ، رھبند کہ سیاھانی ایر دست کنگ ءِ ھاتر ءَ اڈ دیگ بیتگ آئی ءِ بگیری ءَ زھرشانی ءَ ھوار بیتگ، چہ نودربری وھد ءَ آئی ءَ زھرشانیاں بھر زرتگ، پد ءَ نیلسن منڈیلا ءُ آئی ءِ ھمراھاں افریقن نیشنل کانگریس یوتھ لیگ اڈ داتگ اَت، کہ افریقن نیشنل کانگریس ءِ نودربرانی گلے بیتگ۔ نیلسن منڈیلا چوناھا پر ایمنیں لیکھانی منوگر بیتگ، بلے 21 مارچ 1960 ءَ زرباری افریقہ ءِ دمگ شارپ ویل ءَ پولیس ءِ تیرگواری ءِ سبب ءَ بیران بیتگیں 69 زھرشانی کنوکیں مردمانی کوش ءَ پد اخمونتو وی سویزی جنگی گلے اڈ داتگ اَت کہ اِشی ءَ سرکار ءَ تاوان بار کنگ ءِ ھاتر ءَ جھد کُتگ۔ نیلسن منڈیلا ءِ گپانی رد ءَ “اے گُشگ رد بیت کہ ما انگت ھم پر ایمنیں جھد ءَ برجاہ داشت کنیں وھدے سرکار مئے پرایمنیں لوٹانی پسہ ءَ مئے سر ءَ تیر گواری کنت مار ءَ کُشگ ءَ اِنت ءُ تاکت کارمرز کنگ ءَ اِنت۔”
نیلسن منڈیلا ءَ افریقہ ءِ راستیں واھند بزاں کہ سیاہ پوستانی مستری آیانی آجوئی ءُ اسپیت پوستانی زوراکی آیانی ایردستی ءُ نسل پرستی ءِ ھلاپ ءَ نہ تھنا زیرباری افریقہ ءَ جھد کُتگ بلکیں آئی ءِ جھد اے ھم بیتگ کہ سرجمیں افریقہ ءَ یک ھواریں پترے بہ بیت ءُ مھلوک ھواری ءَ وتی آجوئی ءِ وت واجھی ءُ وتی شرپ ءِ رکینگ ءِ ھاتر ءَ جھد بہ کن اَنت۔ نیلسن منڈیلا چیریں گل ساؤتھ افریقہ کمیونسٹ پارٹی ءِ باسک ھم بیتگ۔
نیلسن منڈیلا ءِ جھد ءُ ترندیں لیکھانی سبب ءَ اسپیت پوستیں واکداراں آئی ءَ بیست ءُ ھپت سال ءَ زندانی کُتگ اَت۔ 1962 ءَ دزگیر بیتگیں نیلسن منڈیلا بیست ءُ ھپت سال زندانی بیگ ءَ پد 1990 ءَ یل کنگ بیت اِنت۔ اپرتھائیڈ رجیم یا اسپیت پوست واکدارانی ھیال ھمے بیتگ کہ نیلسن منڈیلا ءَ زندانی کنگ ءَ پد زاناں افریقہ ءَ جھد ھلاس بیت اِنت ءُ سیاہ پوست وتی اگبالانی لوٹ ءَ نہ کن اَنت۔ بلے وھد ءَ نہ تھنا اسپیت پوست رد کُتگ اَنت بلکیں ھمے زندانی ئیں نیلسن منڈیلا پد ءَ جھان ءَ یک نامداریں رھشونے ئِے ھساب ءَ زانگ بیتگ کہ آئی ءَ وتی لیکھانی ھاتر ءَ وتی زند ءِ یک مستریں بھرے زندان ءَ گوازینتگ۔
نیلسن منڈیلا ءِ زند ءِ گیشتر بھر آئی ءِ نبشتگیں کتاب لانگ والک ٹو فریڈم ءِ تہ ءَ گندگ بنت۔ نیلسن منڈیلا 1994 ءَ زرباری افریقہ ءِ اولی سیاہ پوستیں صدر گچین کنگ بیت اِنت ءُ داں 1990 ءَ زرباری افریقہ ءِ سروک بیت اِنت۔
05 دسمبر 2013 ءَ 95 سالی ئیں نیلسن منڈیلا وتی لوگ ءَ وتی کھول ءِ نیام ءَ بیران بیت اِنت ءُ جھان چہ یک زانتکار، مھکم، پر آشوبیں ءُ وتی لیکھانی سر ءَ اوشتوکیں رھشونی ءَ چہ زبھر بیت اِنت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔