یک ڈیھے ءِ پُرشتگیں بھر ءُ بانگیں جاھانی شوھاز
ایران، اوگانستان ءُ پاکستان ءِ جتا جتائیں پھناتاں ھواریں بلوچستان ءِ سیاسی ءُ زمینی جاورھالانی یک کوھنیں راجدپتری کسھے – اے ھال ءِ توک ءَ بلوچستان ءِ بھر ءُ بانگیں جاھانی درگت ءَ سرپدی چارگ بنت، کہ 1795 ءَ تاں 1948 ءِ وھداں جتاجتائیں تاکانی پنجگاں بھر ءُ بانگی ءُ ھوارگیجگ بیتگ-
اے ھال ءِ توک ءَ بلوچستان ءِ بھر ءُ بانگی ءِ سببانی سر ءَ جتا جتائیں بنگپانی سر ءَ ٹپاسگ بیت اِنت – اے ٹپاسگ ھم بیت اِنت کہ بلوچ راجدوست پرچا 27 مارچ ءَ سیاھیں روچے ءِ بستار ءَ دار اَنت، ھمے وڑ ءَ پاکستان ءِ سرکاری نزام ءَ کلات (بلوچستان) ءِ مستریں ریاست وت ءَ ھوارینتگ – ایشی ءَ ابید اے ھال ءِ توک ءَ راجدپتری سیمسرانی بارو ءُ بلوچستان ءِ ھمک تک ءُ پھناتانی بارو ءَ سرپدی سر کن ایں، چریشی ءِ توک ءَ برتانیہ، پارس ءُ اوگان سلتنتاں داتگیں دمگانی ھواری ءَ ھما دمگ ھم ھوار اَنت کہ پد ءَ پاکستان ءَ ھوارگیجگ بیتگ اَنت-
اے سپر چہ ڈیرہ جات ءِ کلات ءَ داں پاکستان ءَ
ڈیرہ جات یک ھنچیں دمگے کہ ایشی ءِ گیشتریں بھر انیگیں دور ءَ پاکستان ءِ اُستان پنجاب ءَ ھوار اَنت چریشانی توک ءَ ڈیرہ گازی ھان، ڈیرہ فتح خان (تونسہ) راجن پور، بھکّر ءُ لیہ ءِ لھتے بھر رھیم یار ھان ءِ لھتے بھر ھم ھوار اَنت-
ایشی ءَ ابید اُستان ھیبر پکتونواہ ءِ دمگ کہ انی ڈیرہ اسماعیل ھان، ٹانک ءُ کش ءُ گوری دمگ ھوار اَنت ایشی ءَ ابید انیگیں بلوچستان ءُ سندھ ءِ سیمسر اے سیمسرانی بھر بیتگ اَنت – دگہ بلوچ دمگانی ھواری ءَ درستاں گنجان آباد بوکیں بلوچ دمگاں چہ یکے –
ڈیرہ جات ءَ بلوچ آبادی ءِ راجدپتری رمس پانزدھمی کرن ءِ بنھشت ءَ زانگ بیت اِنت- 1717 ءَ تاں 1795 ءَ ڈیرہ جات ءِ دودائی فیڈریشن بلوچستان ءِ بنجاھی سرکار ءِ رھبند کلات ءِ واک ءَ بیتگ اَنت بلے 1795 ءَ ھمساھگیں ڈیھ اوگانستان ءَ ڈیرہ جات ءِ سر ءَ اُرش کرتگ ءُ 24 سال ءَ داں اے اوگان ءِ زیردست ءَ بیتگ اے وھد ءَ کلات ءِ سرکار تُھ ئے ءُ ڈنی پندلانی دیمپانی ءِ سبب ءَ ڈیرہ جات بلوچ ٹکانی سردارانی نیمگ ءَ ھچ کمکی نہ بیتگ-
1819 ءَ سیکھ سلتنت ءَ اوگانی پروش داتگ اَنت ءُ بازیں اوگان ھنکین کہ آیانی توک ءَ ڈیرہ جات ءِ ھند سکھانی زیردست ءَ شتگ بلے بلوچانی گھگیری ءِ سبب ءَ سکھ بس شھر ءُ کلاتاں چہ ڈن دراتک نہ بیتگ اَنت ھمے وڑ ءَ ڈیرہ جات بلوچ جنگولانی کنٹرول ءَ بیتگ –
اے درچ 1839 ءَ داں برجاہ بیتگ وھدیکہ سکھ برتانیہ ءِ لشکر ءَ بلوچ ٹکانی ھمراھی ءَ پروش داتگ اَنت- انگریزاں سکھانی پروش دیگ ءَ پد اے دمگ ءَ وتی دستیگی واک برجاہ داشتگ 1849 ءَ برتانیہ ءِ سرکار ءَ اے دمگ ءِ دو ھنکین ڈیرہ گازی ھان ءُ ڈیرہ اسماعیل ھان بھر ءُ بانگ کتگ اَنت پد ءَ وھدیکہ پاکستان 1947 ءَ دیم ءَ اتکگ گڑا ڈیرہ جات ءِ ھند پاکستان ءِ بھر جوڑ بیتگ –
1947 ءَ پد ڈیرہ جات ءِ لھتے بھر پاکستان ءِ دگہ اُستاناں بھر ءُ بانگ کنگ بیتگ اَنت – لھتے دمگ انیگیں اُستان ھیبرپکتوانواہ، سندھ ءُ بلوچستان ءِ اُستاناں ھوارینگ بیتگ اَنت، ھمے وڑ ڈیرہ جات ءِ گیشترین دمگ 1970 ءُ پاکستان ءِ اُستان پنجاپ ءَ ھوارینگ بیتگ اَنت-
رودراتکی ءُ روکپتی بلوچستان ءِ سیمسر
رودراتکی ءُ روکپتی بلوچستان ءِ میان ءَ کش اتگیں لکیر یک ھنچیں سیمسری لکیرے کہ ایران ءُ پاکستان ءِ سیمسراں گشین ایت – اے 1871 ءَ برجم دارگ بیتگ ءُ 1903 تاں 1905 ءَ دو مسامانی میان ءَ گولڈ سمڈلائن ءُ ھولڈز آربیٹری ءِ سبب ءَ سرجمی ءِ دروشم دیگ بیتگ – گولڈ سمڈ لائن کوہ سیاھان ءِ ھند ءَ داں گوادر مزن ھور ءِ نزیک ءَ گواتدر ءِ بھراں گیشین ایت –
ھمے وڑ ءَ ھولڈز آربیٹریری (تھامس ھولڈچ) ءِ درچ ءَ کوہ ملک سیاہ ءَ داں کوہ سیاھان ءَ تاں بلوچ ھلکانی سیمسراں گشین ایت –
1938 ءَ روکپتی بلوچستان دگہ پنچ استاناں بھر ءُ بانگینگ بیتگ – سیستان و بلوچستان ءِ نام ءَ یک نوکیں اُستانے نامینگ بیتگ ءُ روکپتی بلوچستان ءِ لھتے بھر کرمان، زرباری ھراسان ءُ ھرمزگان ءَ ھوار گیجگ بیتگ اَنت ءُ ھمے وڑ ءَ یک کسانوکیں جاھے رضوائی ھراسان ءَ ھوار کنگ بیتگ-
اے سیمسر ءُ اے آسر ءَ دمگی گل ءُ اے دمگ ءِ کوھنتریں راجدپتری ءُ جغرافیانی سیاسی زورانی پدراھی ءَ کن اَنت – رودراتک ءُ روکپتی بلوچستان ءِ سیمسر ءِ لکیر ایران ءُ پاکستان ءِ میان ءَ جوڑ کرتگین سیمسر اِنت اے دمگ ءَ راجداری ءُ باپاری ءُ چاگردی پھنات مروچی ھم مھلوک سان زور اَنت-
1959 ءَ پاکستان ءَ میرجاوہ ءُ دگہ سیمسری ھند ایران ءَ داتگ اَنت چریشی ءِ سبب ءَ ھردوکیں ڈیھانی میان ءَ بلوچستان ءِ سیمسرانی تہ ءَ کمے کساس ءَ دگریu آرگ بیتگ اے دمگانی رد ءُ بدل ءَ ایران ءُ پاکستان ءِ میان ءَ سیادمندی ءِ گھتری ءِ شونداتانی توک ءَ یک جھدے بیتگ-
بلوچ، اوگان، پارس ءِ سیمسر
راجدپتری تک ءُ جھلانکی در اَنت
بلوچ ھلکاں سَے مسامانی سبب ءَ زربار روکپتی ءُ رودراتکی روکپت ءِ دمگاں بھرینگ بیتگ اَنت درستاں بنداتی مسام سیمی اُشتوکیں میان ءَ بیوکیں پیرس مسام ءِ نام ءَ زانگ بیت کہ اے 1857 ءَ منگ بیتگ بلے ایشی ءِ سر ءَ سرجمیں گامگیج 1872 ءُ1935 ءِ میان ءَ زورگ بیتگ اَنت ھمے وڑ دومی سیمسری مسام میک موھن ایوارڈ ءِ نام ءَ زانگ بیت اِنت اے مسام ءِ بندات 1872 ءَ کنگ بیتگ بلے ایشی ءِ کانونی دروشم 1903 ءُ 1905 ءَ کنگ بیتگ اَنت چریشی ءَ پد بلوچ ھلکاں اوگانستان ءُ ایران ءِ سیمسر برجم کنگ بیتگ اَنت – سیمی سیمسری گشینگ ڈیورنڈ لائن 1893 ءُ برجم دارگ بیتگ کہ اوگانستان ءُ انیگیں پاکستان ءَ جتا کنت، ایشی ءِ کانونی درچ داں انیگ ءَ اڑ ءُ جنجالانی دیمپان اِنت 1896 ءَ اوگان امیر ءِ نیمگ ءَ چہ ڈیورنڈ ءِ مسام ءِ دیری ءِ سبب ءَ بلوچ ھلکانی سیمسرانی بھر ءُ بانگ کنگ ءُ یک دگہ مسامے کنگ بیتگ کہ اوگان بلوچ سیمسرانی کمیشن کیپٹن میک موھن ءِ سروکی ءَ برجم کنگ بیتگ – انی اوگانستان ءُ پاکستان ءِ میان ءَ بلوچ ھلک ءُ دمگاں جتا کنت بلے گیشتر بلوچ پھنات ءُ راجدپتر شوھاز میک موھن لائن ءَ ڈیورنڈ لائن ءَ چہ جتا سرپد بنت-
1929 ءَ بلوچ ھلک فراہ ءُ کندھار ءِ اُستان ءَ ھوارینگ بیتگ اَنت 1968 ءَ بلوچ ھلک چار اُستان، نمروز، کندھار، فراہ ءُ ھلمند دوبر بھر کنگ بیتگ اَنت – ڈیورنڈ لائن ءُ میک موئن لائن ءِ جیڑہ کانونی دروشم ءَ دمگ ءِ برجم کنگ ءُ سلامتی ءِ واستا یک ٹوھیں جیڑھے –
زانگ بہ بیت میک موھن لائن انیگیں بلوچستان ءُ اوگانستان ءِ دمگاں بھر ءُ بانگ کنت اِنت ھمے وڑ ءَ میک موھن ایوارڈ بلوچ اُستان نمروز ءُ روکپتی بلوچستان ءِ دمگاں بھر ءُ بانگ کنت-
کراچی، ھان گڑھ، گوادر، میرجاوہ
کراچی
بلوچ آبادی ءِ یک کوھنیں راجدپتری یے کہ سندھ ءِ سر ءَ عربانی اُرش ءَ پیسر ھم بلوچ اے دمگ ءَ آباد بیتگ اَنت پانزدھمی کرن ءَ کراچی مکران ءِ بھر بیتگ ءُ پد ءَ جتا جتائیں تاکتانی پرکینگی ءَ آیانی پنجگاں اتکگ –
1666 ءَ مغل شھنشاہ اورنگزیب ءِ وھد ءِ سرکار ءَ دودمانی رنگ ءَ بلوچستان ءِ ھاکمانی ھوالگ ءَ داتگ – کراچی 130سال ءَ کلات ءِ دستیگی ءَ پد یک دگہ بلوچ سرکارے کہ تالپورانی دست ءَ شتگ فروری 1839 ءَ برتانیہ ءِ لشکر ءَ بندری شھر ءَ دستیگی کتگ چریشی ءِ سبب ءَ اینگلو – اوگان جنگ ءَ پیسر انگریز ءُ کلات ءِ میان ءَ گپ ءُ ترانی ءِ یک دگہ وھدے گوستگ کہ ایشی ءِ پیشمانی ءَ یک کراچی یے ءِ سر ءَ کلات ءِ کنٹرول دارگ بیتگ بلے اے گپ ءُ تران بے سوب بیتگ ءُ انگریزاں کلات ءِ سر ءَ بیڑ برتگ-
ھانگڑھ
1839 ءَ تاں 1840 ءِ میان ءَ بلوچستان ءِ دمگ ھانگڑھ انگریزاں دستیگ کتگ، ھانگڑھ ءِ زیردستی ءِ سبب آئی ءِ زمینی جاور بیتگ اَنت لشکریانی واستا باز گچینی بیتگ – انگریزانی دستیگی ءَ سندھ، بلوچستان ءُ اوگانستان ءَ داں اے دمگاں شاھیگانی رس اتگ-
ھانگڑھ ءِ نام 1847 ءِ سر ءُ پیچاں مٹ کنگ بیتگ ءُ جان جیکب ءِ نام ءَ نامان کنگ بیتگ کہ بگھڑ اتگ ءُ جیکم آباد یا جیکب آباد گوشگ بیت اِنت-
گوادر
سال 1783 ءَ وھدیکہ سید بن احمد بلوچستان ءِ ھاکم نوری نصیر خان ءِ پتر ءَ میاربندی ءَ اتکگ گڑا نصیر خان ءَ بلوچانی کوھنیں دودانی سبب ءَ باھوٹی ءِ شرپ داری کنان ءَ عمان ءِ شھزادہ ءَ را گوادر ءُ آئی ءَ دراتکگیں کٹ ءُ کمائی داتگ اَنت گوادر عمان ءِ واستا یک اسٹریٹیجک بندرگاہ ءُ زری باپار ءِ واستا یک بنجاھے ءِ منگ بیتگ 1958 ءَ گوادر بلوچستان ءَ ھوارینگ بیتگ-
میرجاوہ
1959 ءَ یک سیمسری مسامے ءَ ھما وھد ءَ پاکستانی اُرد ءِ سروک جنرل ایوب خان ءَ میرجاوہ ءُ کش ءُ گوراں دگہ سیمسری ھندانی لھتے بھر ٹیکی یے دروشم ءَ ایران ءِ دست ءَ داتگ اَنت اے مسام “گوادر – تھران مسام ” ءِ نام ءَ زانگ بیت اِنت-
برٹش بلوچستان
بلوچستان (کلات) ءُ اوگانستان ءَ باڑو ءَ زیرگ بیتگ ءُ دمگاں ھوارگیجگ بیتگ ءُ برٹش بلوچستان یک اُستانے جوڑینگ بیتگ کہ انگریزانی دستیگی ءَ بیتگ-
باڑو ءَ زیرگ بیتگیں ھند ءُ دمگانی ھال
1879 ءَ دومی اینگلو اوگان جنگ ءَ پیسر شال ءُ کچلاک چہ کلات ءَ باڑو زیرگ بیتگ اَنت ھمے سال ءَ پشین ءُ سبی چہ اوگانستان ءَ باڑو ءَ زیرگ بیتگ اَنت – سبی ءِ کش ءُ گوری دمگ ھمے مسام ءَ انگریزانی دست ءَ کپتگ اَنت ایشانی توک ءَ ھرنائی ءُ زیارت ھم ھوار بیتگ اَنت – اے گپ دلگوشی اِنت کہ سبی ءِ انتزامیہ ءِ درگت ءَ بلوچستان ءُ اوگانستان ءِ میان ءَ مٹ کنگ بیتگ اَنت بلے پانزدمی کرن ءَ بنکی دروشم ءَ بلوچ دمگاں ھوار بیتگ انت-
1877 ءَ مری ءُ بگٹی دمگاں برجاھیں گھگیری ءَ یک مسامے ءِ دروشم ھلاس کنگ ءَ پد مری ءُ بگٹی دمگ ٹکی سردارانی نام دیگ ءِ ھواری ءَ آیاناں برتانیہ ءِ سرکار ءِ دست ءَ داتگ اَنت کہ آیانی بنجاھی شھر سبی بیتگ-
1883 ءَ بولان پاس ( دَرہِ بولان) ءِ راہ ءَ انگریزاں کلات ءَ را باڑو داتگ 1890 ءَ ژوب ءُ کھیتران (بارکھان) ءِ ھند چہ اوگانستان ءَ باڑو ءَ زیرگ بیتگ اَنت – سبی ءِ رنگ ءَ بارکھان ھم بلوچ ھلکانی ھند اِنت کہ مسام ءِ وھد ءَ اوگان ءِ زیردستی ءَ بیتگ-
1896 ءَ اے ایچ میک موھن بارڈر ٹریٹی ءَ پد چاگی ءُ سنجرانی ٹکی ھند باڑو ءَ انگریزاناں داتگ اَنت – 1899 ءَ نوشکی چہ کلات ءَ باڑو ءَ زیرگ بیتگ – 1903 ءَ نوری نصیر خان ءِ نام ءَ نامان کنگ بیتگیں دمگ نصیر آباد ھم چہ کلات ءَ باڑو ءَ زیرگ بیتگ- اے چہ کلات ءَ برتانیہ ءِ سرکار ءَ دیگ بیتگیں گڈی دمگ بیتگ-
1947 ءَ برٹش بلوچستان ءِ باڑو دیگ بیتگیں دمگ پاکستان ءَ ھوار کنگ بیتگ اَنت 1955 ءَ اے دمگاں ون یونٹ ھم ھوارینگ بیتگ انت 1970 ءَ اے دگہ بلوچ ھلکانی ھوارینگ ءُ انیگیں بلوچستان اُستان جوڑینگ بیتگ-
بلوچستان ءِ زورگری ءِ راج دپتر
اولی اینگلو اوگان جنگ ءَ پیسر خان محراب خان ءُ انگریزانی میان ءَ گپ ءُ ترانی ءِ یک وھدے گوستگ کہ اے بے سوب بیتگ – خان ءِ لوٹانی تہ ءَ دو شَرت بیتگ اَنت ایشانی توک ءَ ڈیرا جات بلوچستان ءِ دمگاں پنجاب ءِ سکھانی زیردستی ءَ آجو کنگ ءَ کلات ءَ برتانیہ ءِ پلامرزی، ءُ کراچی ءِ بندرگاہ ءِ سر ءَ واتر کلات ءِ ھاکمی منگ بہ بیت-
1839 ءَ انگریزاں کلات ءِ سر ءَ اُرش کتگ، چریشی ءِ سبب ءَ کلات ءِ ھاکم خان مھراب خان ءَ ھوار 300 ءِ کچ ءَ مردم کشگ بیتگ اَنت – کلات ءِ سر ءَ برتانیہ ءِ زورگری ءِ مول ءُ مراد بلوچستان ءِ دستیگی بیتگ، 1841 ءَ جتاجتائیں ٹک میر نصیر خان دوم ءِ چیردستی ءَ یکجاہ بیتگ ءُ انگریزاناں پروش داتگ ءُ کلات چہ وتگڑیں سرکار ءَ آجو کرتگ-
اگاں چہ بلوچ ٹک 1841 ءَ کلات ءِ آجو کنگ ءَ سوبمند بیتگ اَنت بلے انگریزانی نیمگ ءَ مُشتگین شرتاں آیانی آجوئی گڑ ءُ منج کتگ- دیمی کرن ءِ وھد ءَ انگریزاں رپک رپک ءَ بلوچستان ءِ لھتے بھر اوگانستان ءُ ایران ءِ میان ءَ بھر کرتگ اَنت ھمے وڑ لھتے بھراں برٹش بلوچستان ءِ اُستان جوڑ کرتگ – کلات وت دگہ لھتے ریاستاں گوں آجو بیتگ بلے اے آجوئی بس نام گپت بیتگ ھما ریاست ءُ دمگ کہ برٹش بلوچستان ءِ بھر نہ بیتگ اَنت ( آیانی توک ءَ کلات، مکران، ھاران، لسبیلہ ءُ دگہ دمگ ھوار بیتگ اَنت) آ انگریزانی روگ ءَ پد سرجم ءَ آجو بیتگ اَنت بلے اے آجوئی بس نُھ ماھاں داں برجم بیتگ ءُ 27 مارچ 1948 ءَ پوجی زوراکیاں پد اے پاکستان ءَ ھوار گیجگ بیتگ اَنت-
1952 ءَ کلات، ھاران، لسبیلہ ءُ مکران ءِ ریاست ھوارگیجگ ءُ بلوچستان اسٹیٹس یونین ءِ دروشم ءَ دیم ءَ اتکگ، 1955 ءَ پاکستان ءَ ون یونٹ اسکیم ءِ پیشدراھی کتگ، چریشی ءَ بلوچستان اسٹیٹس یونین ءَ ھوار روکپتی پاکستان ءِ اُستاناں یک انتزامی یونٹے ءَ ھوار گپتگ اَنت – اے گامگیج ءَ دگہ اُستانی ھواری ءَ بلوچستان ھم ھوارینگ بیتگ ءُ آ روکپتی پاکستان ءِ مزنیں اُستان ءِ نام ءَ ھوار کتگ –
1970 ءَ روکپتی پاکستان ءِ اُستان کنگ بیتگ ءُ انیگیں بلوچستان اُستان ءُ گوستگیں برٹش بلوچستان (کہ برتانیہ ءِ وھد ءِ سرکار ءَ بلوچستان ءِ گوستگیں چیف کمشنر اُستان بیتگ) ءُ گوستگیں بلوچستان اسٹیٹس یونین ھوار کنگ ءُ جوڑینگ بیتگ-
اگاں بلوچستان یک آجوئیں ڈیھ ءُ ھواریں ڈیھے بیتگ ات
اگاں دوبر بلوچستان آجوئیں ڈیھے جوڑ بیت اِنت گڑا ایشی ءِ زمینی کساس 731000 مربع کلو میٹر بنت کہ ایشی ءَ جرمنی، جاپان یا اٹلی ءَ چہ دو کساس مزنترین ڈیھے جوڑ کنت- جوانتریں اے دمگ 1100 کلو میٹر زری دمگانی ڈیھ بیتگ ات کہ اے زِری باپاری ءُ اسٹریٹیجک ءِ درگت ءَ گیشتر گچینی جوڑ بیتگ ات-
بلوچستان ءِ ھد ءُ ھدود کہ دریائے سندھ ءُ روجھلی ءُ بھریرہ ھند ءُ روجلی ایشیا ءَ ھوارینگ ءِ سبب ءَ گمانی رنگ ءَ باپاری بنجل ءِ گچینتریں جاہ زانگ بیتگ ات-
جوانتر دلگوشتریں، بلوچستان ءَ تیل، گیس ءُ گچینی مڈیاں ھوار ابرمی زَرباری ءَ مال ءَ مال اِنت کہ ایشی ءَ سرجم ءَ زَرکاری ءَ مردماں سیر ءُ لاپ کنت – اے دمگ تر ءُ تاب ءُ سیل ءُ سوادی جاھانی تہ ءَ وتی مٹ وت اِنت – بلوچستان ءِ زمینی سر ءُ پیچ ھم راہ ءُ رھبندانی درگت ءَ یک بنجلے ءِ راہ زانگ بنت اِنت-
گڈسر ءَ اگاں بلوچستان دوبر آجو بیت اِنت گڑا ایشی ءِ توک ءَ بے کساس ءَ دیمروئی ءِ گمان ھست اَنت- وتی پراہ ءُ شاھیگانیں زمین ءُ دراج کشیں زر ءُ ابرمی مڈیانی شوک ءُ سینگرتگیں جاھاں اے دمگی ءُ میان اُستمانی تکاں یک مزنیں تاکتے جوڑ بیت کت کنت-