سنگت – میکسم گورکی |شاھد اھمد

سنگت

نبشتہ کار: میکسم گورکی

رجانکار: شاھد اھمد

دی بلوچستان پوسٹ

آ شھر ءِ تہ ءَ درستیں چیز اَجب اِت اَنت، چہ پَھمگ ءَ ڈنّ اِت اَنت۔ چرچاں بازیں کساسے ءَ وتی بازیں ٹنٹیں ٹال آزمان ءِ نیمگ ءَ شون داتگ اِت اَنت، ترپوکیں رنگاں؛ بلے کارجاھانی دیوال ءُ چمنی انگت گیشتر چست بوت اَنت ءُ مندر کاروبارانی لوگاں مزنیں، دیم ءِ نیام ءَ چہ مٹی ءَ دراتکگیں اَجبیں پُلانی وڑ ءَ چہ پروشتگیں ماڑیانی میان ءَ چہ دیم ءَ اتکگ اِت اَنت۔ ءُ وھدے کہ گھنٹیاں مومناں نماز ءِ ھاتر ءَ توار کت گڑا آھانی بے شرپیں توار کہ آھنی باماں چہ رُستگ اِت اَنت گار بوت اَنت ءُ ھما تنگیں ھَند ءُ دمگاں کہ لوگاں چہ یکے دومی ءَ جتا کتگ اِت اَنت ھچ نشان یلہ نہ دات۔

اے دیوان جاہ مدام مزن اِت اَنت ءُ برے برے زیبا اِت اَنت۔ نادراھی ءِ آماچیں مردم، شوانگ، چہ سُھب ءَ بگر داں شام ءَ چو سرمئی رمگاں چہ ٹُکّر ٹُکّریں کوچگاں شُتگ اِت اَنت؛ ءُ آیانی چمّ کہ چہ لالچ ءَ پُرّ اِت اَنت، نان ءِ شوھاز ءَ اِت اَنت یا چہ ھر وڑیں ھیال ءِ شُتگیں چیزے ءِ شوھاز ءَ اِت اَنت۔ دگہ مرد کہ دگ ءِ کش ءِ سر ءَ اوشتاتگ اِت اَنت، گوں ھُژیار ءُ زھرناکیں گوات ءَ چارگ ءَ اِت اَنت کہ نزوریں مردم بے ھُشک ءَ وت ءَ زبردستیں مردمانی دیم ءَ سھرا بہ کن انت۔ زبردستیں مردم لاپ سیر اِت اَنت؛ ھر کسے ءِ گمان اَت کہ زرّ ایوک ءَ (اقتدار) ءُ آجوئی دنت۔ دراھیں (اقتدار) لوٹگ ءَ اِت اَنت پرچا کہ درست غلام اِت اَنت۔ امیر ءِ ھیش ءُ ھشرت ءَ چہ گریب ءِ ھسد ءُ نپرت پیداک بوت؛ کس ءَ چہ زرّ ءِ انگشتری ءَ شرتریں ازمے نہ زانتگ اَت؛ ھمے سبب اَت کہ ھر یکے وتی ھمساھگ ءِ دژمن اَت ءُ زُلم ءِ واجہ بادشاھی اَت۔

برے برے روچ شھر ءِ سر ءَ رژناہ بوتگ اَت بلے اود ءَ زند مدام نزور اَت ءُ مردم چو ساھگ ءَ اِت اَنت۔ شپ ءَ آیاں وشیں چراگانی یک ٹولی یے رُژنائی دات؛ ءُ پد ءَ گریبی ءِ آماچیں جنین آدم وتی ناز ءُ نازاں چہ گیشتریں بولی ءِ سر ءَ زرتگیں مردم ءَ بھا کنگ ءِ ھاتر ءَ چہ کوچگاں درکپت اَنت۔ ھر جاہ ءَ ورگ ءِ بوہ شنگ ءُ تالان اَت ءُ مردمانی گمیگیں ءُ زھرشانی ءِ ندارگ گیش بوت اَنت۔ شھر ءِ سر ءَ بدھالی ءِ گریوگ ءِ توار اَت، دم ءِ کشگ ءَ اَت، بے تاوان اَت کہ وت ءَ گوشدارگ ءَ اَت۔

ھر یکے ءَ یک زھرشانی یے ءُ بے آرامیں زند گوازینتگ اَت؛ یک لَسی دژمنے ءِ رھبند اَت۔ لھتے شھریاں ایوک ءَ وت ءَ برابری ءُ انساپ منوک لیک اِتگ اَت بلے اے زالم تریں بوتگ اَنت ءُ آیانی زھرشانی ءَ گلہ ءِ زھرشانی ءِ سر ءَ زھر شانی کتگ اَت۔ دراھیں زندگ بوگ لوٹ اِت اَنت؛ ءُ کس ءَ وتی واھگانی راہ نہ زانتگ ءُ نہ کہ آزاتیں رنگے ءَ رندگیری کُت کنت؛ چو نا دلوشیں زالمے ءَ ، ھست ءَ وتی زوراک ءُ زبردستی بُرزی ءِ تہ ءَ ھما مرد ءِ سر ءَ بستگ اَت کہ آؤکیں وھد ءِ نیمگ ءَ رھادگ بوتگ ات ءُ ھمے( سلیمیں آغوش) ءَ آئی ءِ زور ءُ تاوان ءِ سر ءَ چہ وتی زند ءَ کش اتگ اَت۔ مرد چہ زھرشانی ءُ ھیرانی ءَ پُرّ ات، اے زند ءِ زھرشانی ءِ دیم ءَ بے وس بوت؛ وتی ھزاریں چماں گوں، وتی دروشمانی تہ ءَ بے کساس گمیگ اِت اَنت، آئی ءِ دل ءَ چار اِت، آئی ءَ را جست کت کہ آئی ءَ نہ زانت کہ چے ءُ پد ءَ آؤکیں وھد ءِ تابناکیں اکس آئی ءِ جان ءَ مُرت اَنت؛ زندگی ءِ جُھد ءِ آماچیں گریبیں انسانی ءُ مھلوکانی نیوا ءُ ارسانی بے رھبندیں کورس ءَ ھواریں مرد ءِ بے وسیں گریوگ۔

ھر جاہ ءَ بزگ ءُ بے آسودگی ءِ بادشاھی اَت ءُ برے برے زور ءُ زوراکی ءِ بادشاھی ات۔ ءُ بے تاھیر ءُ ھوشیاریں شھر، سنگیں ماڑی کہ یکے دومے ءِ سر ءَ زبردستی ءَ بستگ اِت اَنت ءُ مسیتاں بند اِت اَنت، پہ مردیناں زندان اِت اَنت ءُ روچ ءِ برانز کنگ ءَ اِت اَنت ءُ زند ءِ اِزم چہ رنج ءُ گم ءِ گریوگ ءَ ، چہ رُژنائیں نپرت ءِ زمزمہ ءَ ، چہ زُلم ءِ دھمکی آمیزیں پوست ءَ ، چہ زوراکی ءِ لالچ ءِ گریوگ ءَ دم بستگ اَت۔

“وتی چماں گوں آئی ءَ وتی زور” “دیستگ اَت نبشتہ کار ءِ زور”

اے روچ پہ ھاکماں، پہ ھمایاں کہ وت ءَ زند ءِ واجہ لیک اِتگ اَنت، زھم ءِ روچ بوتگ اَنت؛ ھر شپ ،ھزار شپانی وڑ ءَ دراج ات، گم ءِ سر ءَ انچو زبردست اَت، شھر ءِ تہ ءَ شنگ ءُ تالانیں لھتیں آچاں انچوش یکشل ءَ ترس ءُ بیم ءِ سر ءَ ترپوک ات۔ ءُ پد ءَ ھما زالم ءِ شھر کہ سداں سالاں جوڑ کتگ ءُ انسانی ھوناں گوں ھوار بوتگ اَت، وتی سرجمیں شرمندگیں نزوری ءَ وت ءَ پیش داشتگ اَت؛ اے بلکیں سنگ ءُ چوک ءِ یک رھمناکیں ٹولی یے اَت۔ چہ لوگانی کوریں دریگاں گوں سرد ءُ زھریں گوات ءَ دگ ءِ نیمگ ءَ چار اِت ءُ شھر ءِ سر ءَ زند ءِ راستیں واجہ گوں بھادریں گاماں رھادگ بوت اَنت۔ آ ھم چہ دگہ مردماں گیشتر گُرسگ ءَ اِت اَنت، بوت کنت؛ بلے آ آدت بوتگ اِت اَنت ءُ آیانی بدن ءِ رنج ءُ گم انچو تیز نہ اِت اَنت کہ زندگی ءِ کوھنیں واجھانی رنج ءُ گم اِت اَنت؛ آئی ءَ آھانی جان ءِ تہ ءَ آچ نہ کُشت۔ آ وتی زور ءِ سما ءَ گوں چمکگ ءَ ات اَنت، باج ءِ مارشت آھانی چماں چمکگ ءَ ات۔ آ شھر ءِ ھما کوچگاں شُت اَنت کہ آیانی تنگیں ءُ گمناکیں زندان بوتگ اَنت، کہ آھانی تہ ءَ آ چہ جُھد ءَ چہ بوتگ اَنت، کہ آھانی تہ ءَ آھانی جند چہ بے شرپی ءَ بار بوتگ اَنت ءُ آھاں وتی کار ءِ مزنیں ارزشتے دیست ءُ اے وڑ ءَ پہ آھاں ھما پاکیں ھق کہ آھاں زندگی ءِ سبب بوگ ءِ ھاتر ءَ بوتگ اَت، آئی ءِ جوڑ کنوک ءُ آئی ءِ کانون ساز بوتگ اَت۔

ءُ یکجاھی ءِ زند ءِ داتگیں گال ءَ گوں نوکیں دیمے ءَ ، گوں کوریں شُوھاز ءَ وت ءَ آھانی دیم ءَ پیش داشت –

سنگت:

اود ءَ دروگیں گالانی میان ءَ اے گوں دلیری ءَ توار جنگ بوت، چو کہ آیوکیں وھد ءِ وشیں چار ءُ تپاس ءِ وڑ ءَ، آؤکیں وھد ءَ پہ درستاں پچیں نوکیں زند ءِ دور یا نزیک؟ آھاں اے مار اِت کہ اے گپ آھانی سر ءَ اِنت کہ آ آجوئی ءِ نیمگ ءَ دیم ءَ رو اَنت یا آ وت آئی ءِ آیگ ءَ دیر کن اَنت۔

رنڈی کہ، بلے شام ءَ پیسر، یک گُرسیں درندگے ات، گوں رنج ءُ گم ءَ گِلیں راہ ءِ سر ءَ ودار ءَ ات کہ کسے آئی ءِ نازاں بہ زور اِیت، رنڈی ءَ ھم اے گپ اشکت، بلے بے سوڑگ ات کہ آ اے گپ ءَ پد ءَ بہ کنت یا انّا۔ یک مردے کہ آئی ءَ تاں ھما وھد ءَ ھچبر نہ دیستگ اَت آئی ءِ نزیک ءَ اتک ءُ آئی ءِ شانک ءِ سر ءَ دست ایر کُت ءُ گوں مھروانیں توارے ءَ آئی ءَ را گْوشت ئِے ” سنگت “۔ ءُ آئی ءَ کمو پشلی ءَ تبے دات ءُ گوں ھما وشّی ءَ کہ آئی ءِ ٹپیگیں دل ءَ اولی رند ءَ تجربہ کتگ ات گریوگ ءَ تیار ات۔ آئی ءِ چماں چہ پاکیں وشّی ءِ ارس رژناہ بوت اَنت کہ شپ ءَ پیسر آئی ءَ گوں گُرسیں جانورے ءِ لاڑکی ءُ گستاکی ءِ ندارگ ءَ دنیا چار اِتگ اَت۔ شھر ءِ درستیں کوچگاں چہ کشّگ بوتگیں مردماں گوں سرجمیں دنیا ءِ کارگرانی مزنیں ھاندان ءَ وتی یکجاہ بوگ ءِ سوبمندی ءِ شاتکامی گپت؛ ءُ لوگانی مُرتگیں چمّاں گوں گیشتر ءُ گیشتر سرد ءُ بیھار تبیں گواتے ءَ چارگ ءَ اِت اَنت۔

پکیر کہ آئی ءَ بلے شپ ءَ پیسر یک اوبولے ءِ شنگ کنگ بوتگ اَت، وش ورگ ءِ تربیت ءِ کیمت، پکیر ءَ ھم، اے گپ اشکتگ ات؛ ءُ اے اولی سدکہ ات کہ آئی ءِ گریبیں دل ءَ کہ بدھالی ءَ چہ کش اتگ ات ، شکر ءِ مارشتے پیداک کت ۔

یک کوچگ ءِ مردمے، مزنیں سنگتے کہ آئی ءِ مستراں آئی ءَ را جتگ کہ آیانی ٹپّ آئی ءِ نازرکیں کش ءُ گوریں ءُ تھکیں اسپ ءَ سر بہ بنت؛ اے مرد کہ چہ پیادگ ءَ چرکانی توار ءَ بے تام بوتگ ات، گوں راہ گوزے ءَ گوں لبزاں گُشت ئِے: ” شر سنگت!” آ چہ وتی گپاں تُرسگ ءَ اَت۔ آئی ءَ وتی دستاں تچگے زرت ءُ بندات کنگ ءِ ھاتر ءَ تیار بوت ءُ راہ گوز ءِ نیمگ ءَ چار اِت ، وشیں تب انگت چہ آئی ءِ مزنیں دیم ءَ مٹ نہ بوتگ ات ۔ دومی ءَ دوستیں چمّے آئی ءِ نیمگ ءَ شانک دات ءُ سر ئِے جھل کنان ءَ پسّو دات : ” شُکر اِنت سنگت ؛ من پیادگ ءَ رواں؛ من دور نہ روگ ءَ آں”۔

“آہ، وشیں سنگت!” کوچگی مرد ءَ گوں شوک ءَ گشت؛ آئی ءَ وتی نندگ ءِ جاہ ءَ ھلوت کت ءُ چمّاں گوں وشّی ءَ چمّ شانک دات ءُ گوں مزنیں ٹھک ءَ چہ کجا رھادگ بوت۔

مردم ٹولی ٹولی ءَ یکجاہ بوتگیں پیادگ ءِ سر ءَ شت انت ءُ ھما مزنیں گال کہ دنیا ءِ یکجاہ کنگ ءِ کسمت ات آیانی تہ ءَ گیشتر ء چو چنگال ءِ وڑ ءَ پُرشت ءُ پُرش بوت: “سنگت”۔ یک پولیس والا ریش دار، زبردست ، وتی ارزشت ءِ سما پُر ات، یک کوچگے ءِ گوش ءَ یک پیریں گشتانک دیوکے ءِ کش ءُ گور ءَ اتکگیں مردمانی نزیک ءَ اتک ءُ گپ ءُ تران ءَ، گوشدارگ ءَ پد کم کم ءَ گُشت ئِے: “دیوان اد ءَ کنگی نہ انت وت ءَ گستا کن اِت۔” ءُ یک دمانے ءِ ھاموشی ءَ پد وتی چمّاں جھل کنان ءَ گوں نزوریں توارے ءَ گیشّینت ئِے ” سنگتاں “۔

ورنائیں جنگولانی شان ءِ اکس ھما مردمانی دیم ءَ ات کہ آھاں وتی دل ءَ لبز زرتگ ات، آھاں گوشت ھور ءُ تپاکی ءِ جار داتگ ات؛ یکے ءَ اے مار اِت کہ آیاں ھما زور کہ انچو دل ءِ جھلانکی ءَ اے زندگیں گال ءِ تہ ءَ رِتکگ اَت، نا ھلاس نہ بیت، انا ھلاس نہ بیت۔

اِد ءَ ءُ اود ءَ سلاہ بندیں مردمانی کوریں لشکر کہ سرمئی پوشاک اِت اَنت، یکجاہ بوت انت ءُ بے تواری ءَ یکجاھی جوڑ کت انت؛ اے زالمانی زھر ات کہ انساپ ءِ گورم ءَ دیم ءَ کشگ ءِ تیاری ءَ ات اَنت۔

ءُ بے کساسیں شھر ءِ تنگیں کوچگاں ، نادیدہ بوتگیں نبشتہ کارانی دست ءَ چست کتگیں سرد ءُ بے تواریں دیوالانی میان ءَ انسان ءُ برادری ءِ شریپیں باور دیم ءَ اتک ءُ پچ بوت۔

’’سنگت‘‘۔ برے یک گوشے ءَ برے دومی گوشے ءَ آس ءِ شپچراگ بوت. زوت اے آچ سوزی ءِ دروشم ءَ بوتگ کہ آئی ءِ کسمت بوتگ کہ زمین ءَ گوں نزیکی ءِ زھرشانی ءِ مارشت ءَ آس وار بہ کنت، آئی ءِ درستیں راجاں یکجاہ بہ کنت؛ کسمت اِنت کہ آ ھما زھر ءُ رنج ءُ نپرت ءُ زُلم ءَ ھلاس بہ کنت کہ آئی ءِ وسیلہ ءَ مارا ٹپ ءُ ٹور کنگ بہ بیت؛ آس بُن گپتگیں کہ درستیں دلاں وتی سر ءَ زُرت کنت، آھاں یکے ءَ آپ کنت – دنیا ءِ دل، شریپ ءُ انساپ ءِ ھستیانی دل یک یکجاھیں باسکے ءَ۔

مردگیں شھر ءِ کوچگاں کہ گلاماں جوڑ کتگ اَت، شھر ءِ کوچگاں کہ اود ءَ زُلم ءِ بادشاھی ات، انسانیت ءِ سر ءَ ایمان ءُ وت ءُ دنیا ءِ بدی ءِ سر ءَ سوبمندی ءِ سر ءَ ایمان دیم ءَ اتک ءُ پچ بوت۔ ءُ یک بے تام ءُ پریشانیں ھستی یے ءِ مھکمیں آشوبے ءِ تہ ءَ یک سادھیں گالے کہ دل ءِ وڑ ءَ جھل ات، چو استالے ءَ رژناہ بوت، چو رژنائی ءَ کہ آؤکیں وھد ءِ نیمگ ءَ رھشونی کنگ ءَ ات: سنگت!