اولی بہر – دیگریں برمش – حنیف بلوچ

الم بوانیت

(اولی بہر)

دیگریں برمش

حنیف بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

گمانی ءُ مُراد یکیں میتگ ءِ نندوک اِتنت، مُراد وش تب ءُ وشگپیں مردمے ات، بلے گمانی ئے گشگ ات کہ مُراد سکّیں تَہ تُچکیں مردمے چو کہ مرادءِ زُبان اِنت تہا چو نہ اِنت،

مُرادءِ گپاں چہ رند من وتی واہشتانی پَدءَ گمانی ءِ میتگ ءَ شتاں کہ گمانیءَ بِگند آں ءُ آئیءَ سرپد بِکناں کہ گپ تہنا شُمے دوئیں سنگتانی نہ اِنت، بگندئے شُمے دلرنجی ءِ بروردانی دیمپان بزگیں مہلوکءِ بدبہتیءِ نشون بیت، من کہ گمانیءِ میتگءَ وتی کدم دور دات انت تاں ہمے اش کت کہ اِدا گمانی ءِ نامءَ یک گنوکےبوتگ۔بِزاں میتگءِ گنوک گمانی بوتگ کہ روچاں درا نہ بوتگ ءُ شپاں کہ مہلوک سرءَ پہ وابءَ داتگ۔  گُڈا گمانی میتگءِ دمکانی براہ بوتگ، ہمپانیں مچکدگءِ ندارہاں پولان کنانءَ ، زندگیں جونانی کبرستانءَ بچیل کنانءُ گمانیءِ شپگردیءِ کسہءُ روچ ءِ بیگواہی نامان بیت،گپورءِ گپّانی رِدءَ گمانیءَ مُرتگیں جونےءِ بِستار ہم کسءَ نداتگ، مُرادگوں ہمراہاں وہدے کہ چہ میتگءَ درکپیت گڑا گمانیءَ باز گُش اَنت بلے گمانی وتی ھنکینءِ گڈالیں مچ اِنت، بَران ئے کس وارت نہ کنت، بلے ھنکینءِ بِراہ اِنت، گوات کشیت تَہ سرا چَنڈین ایت۔

گپور وتی گپ چو بندات کُت اَنت ” یک روچے میتگ ءَنوکیں ماسٹرے اتک، ماسٹرءَ سے ءُ چار روچ نہ گوْستگ اَت کہ یک روچے من ءَ جُستےکُت ھال کن گپور شُمے میتگءَ گمانی نامیں مردمے بوتگ است ءُ سلامت اِنت؟

ھئو زندگ اِنت بلے نیم بُندگ اِنت، نہ زندگیناں شُمار بیت ءُ نئیکہ مُرتگیں مردانی سِرْپاں کئیت، چونائے ءَ است اِنت،

ماسٹرءَ گِنسارتے کش اِت ءُ درائینتے شُکر اِنت کہ زندگ اِنت۔شر گپور منءَ گمانی گِندگی اِنت ،شریں واجہ بلےگمانی تئیگی سامانے نئے، چون کنئے اےگنوک ءَ؟

ماسٹرءَ درائینت بس انچوگِندگ ءِ تماہ دل ءَ داشتگ، ھمکءِ زُبان ءَ گمانی بلوچ ءِ داستان نکش اِنت باریں چاران  ئے چونیں گنوکے کہ تہارماہیں شپانی سوادیگ اِنت، تہاریاں چےدزموش کنت؟

ہیر ماسٹرمن رواں چاران ئے باریں لوگءَ بیت یا دگہ کوہ ءُ تلارے ءِترْکءَ اُبینگ اِنت؟

بس گپورجان کجا کہ بیت ودیگے کن ءُ پمن بیارے

بلے ماسٹر اے مرد گپ نہ کنت سکّیں بے ھبریں مردمے شپاں برےبرےکہ ما وانگجاہءَ نشتگیں گڈا اَتکگ نیم ساھتءَ نشتگ گپے یکے بوتگ کہ شمارا سِگریٹ گوں؟ مادانگے سِگریٹ داتگ کش اتگے ءُ  پدا شُتگ بلے گپّ ئے نہ کُتگ،

من رواں شوہاز کنانے، بلے راستاں یک گپے ترا گُشاں، تو پہ ہبر وتی دلءَ ڈنءَ بکن ئے اےھدا ئے بنده ءِ دنتان زاھر نہ بنت،
ماسٹر ءَ ٹہک دات ءُ گُشت تو برو بیارئے باریں من چاران یے چونیں آگولے ؟

من گمانیءِ گِسانی نیمگءِ رہادگ بوتاں، راہءَ من جیڑ اِت کہ ماسٹر اےگنوکءَ چون کنت؟ بوت کنت ماسٹر ہم گنوکے؟بلے اناں ماسٹر وا سکّیں وانندہ ءُ کواسیں مردمے ءُ گمانی باریں چون اِنت کجام جہانءَ پُھ پُھ کنت، ھیر اےگپاں بِل….

من گمانی ءِ گس ءَ سربوتاں،داں اودا ترو گنجی کُلّءِ نوانءَ  شنِک ءُبُزانی  کاہ ءُ کدیماں گوں دست گٹ اَت، منءَ دیست ئے وتی کارے یلوکت اَنت ءُ منی دیما دراتک “گپور جان جوڈ ءُ وشءِ منی زہگ ،مرچی کجام گوات ءَ ترا مئےنیمگءَ آؤرتگ باریں؟ لوگانی پیژگاہءَ تہتءِ سرا نشت ءُ گوں ترو گنجیءَ وش گپے کُت ءُ آپ ءُ چاہءِ ورگءَ رند من پُرس اِت باریں گمانی ہمدا اِنت ؟

ترو گنجی ہبکہ بوت “ہئو ہمدا اِنت آدیم  ءِ گِس ءَ اِنت ھیراِنت کہ ھیربات؟” ہئو دیراِنت کہ شمے نیمگءَ آہگ نہ بوتگ ءُ گمانیءَ ہم کساس یک ماھے سرجم اِنت کہ درا نہ بوتگ۔

تُرو گنجی ءِ ارس تلام گپت اَنت ءُ گُشت یے”منی زہگ گپور جان نزاناں اےزہگءَ چون اِنت؟ پیسرءَ چو نہ بوتگ نوں چیزوکے وھد اِنت کہ واْنگ اِنت ہچ کسّے لوگءَ نہ روت کسءَ گوں وت ہمراہ نہ کنت ءُ گپ ہم نہ کنت، نزاناں چون اِنت  یے آ پیسری گمانی نہ انت، روچاں واب اِنت بیگاہ ءَ پاد کئیت کوپے چاہ ءُ ھُشکیں نانءِ دپارے وارت ءُ پدا پہ مچکدگءَ رہادگ بیت، من زی ئیں بیگاہءَ ملا محمدعیسیٰءِ  کِرّا شُتاں ہزار کلدار دات ءُ دو تائید گپت بلکیں ھدا ھیر بکنت”

تُرو گنجی ءِ گپاں منءَ سک بےموچ کُت، بس اے گُشت کہ اللہ ھیر کنت تُرو وش بیت،  کجام لوگءَ وپتگ؟ ہنو واب اِنت اگاں آگاہ اِنت؟ ترو ءَ من ءَ لوگ ءِ نشان دات ءُ گُشت ہنوں  پاداتکگ.

گمانی زندگیءِ لہتیں اَنچیں راستیاں گوں پیوند اَت کہ من آئی گندگءَ گوں ہیران بوتاں

تہاریں گس ءَ انگیٹی پِرنہ اَت گمانی ءِ کُنٹ ءِ چاریں پہناتاں وانگی کتابانی امبار اَت نندگ ءُ وپسگ ءِ جاگہ  بس پہ گمانی ءَ است اَت، وانگیانی میانءَ ایریں چِراگ وت ءَ کسّہ کنگءَ نہ اَت، انچو گُمان بوت کہ گمانیءُ چِراگءِ منزل یکیں کشکءِ مُساپر اَنت، اگاں نہ گُڈا چِراگ گمانیءِ گُڈی واب اِنت یاکہ گمانی چِراگ ءِ بِرمشاں آشنا کنگءَ واب گندگءَ اِنت، انچو کہ گمانیءِ چم پہ من کپت اَنت منءَ روک روک ءَ چارگءَ لگ ات ءُ من گمانیءِ داستانءَ پَٹ ءُ پول کنانءَ شرمساراِتاں، داں گمانیءِ توارءَ منءَ ھزینت۔

“کار است تہا بیا”

بلے پیداکاں تو وش ءُ جوڈبیتگ ئے؟

ھئو وشاں جوڑاں تو ہیری؟
ھئو ھیر اِنت ، مئے شُمے میتگءَ نوکیں ماسٹرے اتکگ لوٹیت کہ  ترا بگنداں من ہم لوٹاں کہ ترا گوں وتی پاداں آئی گورا بِہ براں،
ھاں شرگمانی پاد اتکءُ ما رہادگ بوت ایں دیم پہ ماسٹرءِ نیمگءَ، گمانیءَ سرجمیں راہءَ ھبرنہ کُت ءُ من ہم مرچی بےتوار اِتاں ،دلءَ جستانی پاہار چست بوہان اتاں ، گمانی کئے اِنت چونیں کارِستے سرپد بوہگ لوٹاں؟ ماسٹر چونیں مردمے گمانیءَ چون کنت ؟ھمے گپاں جیڑان اِتاں کہ ماسٹرءِ کِرّا سر بوتیں

گوں آہانی دچار بوہگءَ من ہیران بوت آں گمانی ءُ ماسٹر انچو آشنا ءُ نزدیک اتنت کہ منی سماءَ چہ در اَت، من نوں وتءَ جیڑگ ءَ بوتاں کہ من کئےآں؟

ماسٹر ءُ گمانیءِ یکّے دومیءَ گوْر امباز کنگءَ من ءُ گِلوتگیں دیگر ءِ برمشاں ہکیر ندارگ کُت،
ھمےدمان ءَ ماسٹر ءَ دست منی بڈّءِ سرا ایر کُت ءُ گُشت سلامت بات ئے  گپور جان

گوں شُما ھوار بلے چےءَ زاناں؟

ماسٹر ءَ پہ کندگ گُشت “گمانیءِ دیدار کنائینگءِ لک منّت”

سلامت بات ئے ماسٹر بلے….
ماسٹر ءَ منی گپ داشت، چیا کہ آئی زانت کہ من چے جُست کنگ لوٹاں، گپور جان منءُ گمانی شہرءِ ٹوہیں وانگجاہءَ ہم تبک بوتگ ایںءُ سکیں نزدیکیں سنگت انت بلے مئے وھدءَ گنوک نہ اَت، شُما گنوک کُتگ شُمے لک منّت اگاں نہ ساریں مردم مئےچاگردءَ زندگ بوت نہ کن اَنت،

منی کِرا پسّو نیست اَت من گمانیءِ ندارگ کنگءَ وتءَ دل سیر کنگءَ اِتاں،مرچی گمانیءَ وتی زُبان ءِ تِرْک بوتکگ اتنت ءُ شَر گپ کنگءَ اَت، انچو گُش ئے  پیسرءَ کسءَ گپءَ نئیشتگ ات، ماسٹرءِ وشگپی ءُ گمانیءِ کندگانی راز کسانیں بیگاہءَ اوپارکُت نہ کُتاں، تہاریءِ مانشانگءَ گوں ماسٹرءَ مارا زُرت ءُ وتی کوٹیءِ نیمگءَ رہادگ بوت،

راہءَمن باز جیڑگءَ اتاں ،گمانی منءَ پہل کن کہ من تئی پجّارگءِ جُہد نہ کُتگ بلے مرچی ترا اےدابءَ گندگءَ آں دل چوڈ کش ایت، ماسٹرءَ کوٹیءِ لیٹ روک کُت ءُ ما تہا گوْستیں کہ گمانیءَ درائینت “ماسٹر منی چم نوں نِزور اَنت تئی روک کُتگیں لیٹءَ اوپار کُت نہ کن اَنت ،ماسٹرءَ پہ کندگ گُشت گمانی بِل وتی گچین ءُ گوھریں گپاں بہ نند کہ کمے تئی چہرگءَ گندگ لوٹاں ،

گمانی ءُ ماسٹرءَ وتءَ آشنا نہ کُت نزاناں کئے اَنت چے لوٹ اَنت؟ بلے دلمراد آشپءَ گمانی سک باز گپ کُت، سک باز کند اِت .”

من کہ گپورئے گپ اِش کُت اَنت دلوارگ بوتاں کہ گمانیءِ وڈیں مردمےما کجا آؤرتگ ءُ سر کُتگ، اےراجءِ ھاترءَ ھدا وت اِنت،
ہیر گپور جان تئی گپ سک وش اَنت بلے نوں منءَ ہم گمانی گندگی انت ،

گپور ءَ درائینت، دور نہ اِنت آئی ہمے کوهءِ ہما دیمءَ ہنکین کتگ ءُ نشتگ

من ھژم گپتاں ءُ جُست کُت ایوک اِنت؟

نہ ایوک نہ اِنت چار ءُ پنچ ہمراہ ئے گون ، من رواں برے برے مڈّی یے چیزے براں رسیناں ءُ پدا واتر باں ،
شر گڈا من ءَ بر کہ من سک بیچاڑآں پہ گمانی ءِ دیدارءَ۔

،من وتی دل ءِتہا دنتان دُرشت” مراد تو شر نہ کُتگ کہ گمانیءَ اےھال ءَ رسینتگ”
منءَ اِشتاپ اَت پہ گمانی ءِ گِندگءَ ،بلے کن گپور منءَ بر۔

ہنو نہ بیت واجہ دلمراد سُہبءَ درکپ ایں کہ شپءَ اشانی جاگہ زانگ نہ بنت، بلکیں شپءَ ھنکینءَ چہ در بیا اَنت پہ کارےءِ ھاترا گڈا ما ءُ شُما ڈیک نہ ور ایں،

ھاں شریں بلے اے شپ چون گوْزیت؟

ھیر بیت وتءَ پریشان مکن

من سرجمیں شپءَ واب نہ کپتاں

مُلا ءِ  بانگءَ منءُگپور نانءُ چاہے وارت ءُ درکپت ایں دیگرءِ وھدءَ گمانیءِ بُنجلءَ سربوت ایں، گمانیءِ بڈّءِ توپک ءُ ھمّیل پادانی کوش ءُ سرا بستگیں چادر گمانی ءِ راستیءِ کِسہ اَت، شپءَ را من گوں گمانی ءُ سنگتانی گومءَ پہ وشگپّی سُہب کُت، من چہ گَلءَ بال اِتاں کہ گمانیءَ پہ سلامتی گندگءَ آں، آ دگہ روچءَ گپور ما رہادگ کُتءُ من داں چار روچ  پہ گمانیءِ گند ءُ گِدارءَ  پہ شات گوازینت پنچ روچءَ رند مُرادءِ گپانی پسو ءُ گمانیءِ گنوکیءِ داستان منی کوڑھیں دل ءِ تز بیاں کماتگ لڑو اَت۔

(روان اِنت)

دی بلوچستان پوسٹ : اے نبشتانک ءِ تہا درشتان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ۓ جندءِ گنت، الم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منوک بہ بیت یا اگں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

نوکتریں