پراز بلوچ ءِ نِمدی ءِ پسو
نبشتہ : اکیل مراد
دی بلوچستان پوسٹ
پہ وش ءُ وشمانی ءَ مردمانی تب جوڑ بنت ءُ یازدہ سال اِنت چاگردی رسانک جاھاں چارگ ءُ وانگ ءُ در برگ ءَ آں پمیشکا کہ چاگردی رسانک پہ تب ءَ وش اَنت ءُ ھمُک چیر ءُ اَندریں چیز زوت زوت ءَ مردماں سر بنت ھرکس اِش گند اِیت ، من اوں ھمے مردمانی لڑ ءَ ھوار یک چاروک ءُ وانوکے آں ،
وھدے کہ ھُدامرزی ئیں اسمائیل ءَ ٹی وی چینل چالو کُت من ھم آئی دیم ءَ نشت ءُ چار اِت اچانک ءَ نیوز اُشتات ” نوکاز ” ءِ بندات ءَ دل لزر اِت باریں چی یِے ؟
ٹی وی چینل ءِ شاھوکاریں جنک ءَ گُشت “لاہور سے پِنڈی جانے والا بس الٹ گیا سات افراد جانبحق دس زخمی ” من دلترک بیتاں شادامیں بلوچستان کہ ھونی جاورانی آماچ اِنت بلے ایشی ءَ دل ءَ دلجم اِت آں کہ بلوچستان ءِ گپ شنگ نہ بنت ۔
ٹی وی چینل ءِ وتی کردار ، آئی ءِ زمہ واری کجام کساس ءَ اَنت پہ وتی ڈیھ ءَ ، کجام رنگ ءَ وتی ڈیھے جتائیں جاھانی ھالاں وتی مھلوک ءُ جھان ءَ سر کنت ،
“میڈیا ” رسانکدر زیردستیں راجاں مدام لگت دینت آیانی ھال ءُ جاوراں دومی ءَ سر نہ کن اَنت زیردستیں راجانی واستا اگاں چیزکے ھست گڑا تھنا وتی کوپگ ءُ وتی زور ۔
“ٹیلنٹ ” کسے ازم ءُ ساچشت کاری ءَ گوں بندوک اِنت گڑا الم آئی ءَ رسانکدر کُشت نہ کنت نانکہ آئی ءِ سر ءَ جتائیں ترینزول شان اِیت ھرچ ازم ءُ ھرچ ساچشت وتی تام ءِ پھتوی ءَ بے مٹ اِنت،
فراز بلوچ!
دراہ بات ئے الم تو جاندراہ ءُ جوڑ ءُ ڈَڈّئے تئی ڈَڈی پہ ترا جاندراھی بات ھچ گم مہ گندات ئے تئی دیم داتگیں نِمدی منی چماں ساھت دوازدہ ءُ چِل ءُ پنچ دمان ءَ کپتگ اَت ھچ چوشیں بودشتے نہ داراں کہ تئی گران بھائیں گپانی پسواں بہ پریچاں بلے وتی وس ءُ واک ءُ تچ ءَ پد جند ءِ ھورکی ءَ گوں تئی نِمدی الکاپ ءَ ونت ءُ من دلجم ءُ سرجم ءَ پھم اِت ۔
بنداتی گپ ایش اِنت کہ من ءَ تئی نِمدی ءَ گیش پہ پَٹ ءُ پول ءَ پرمان کت ءُ کوھنیں یات تاجگ بیت اَنت دل ءَ ھُل کُت منی ند سرجمیں رداں نیزوری ءَ گرنچو بیت ۔
کمے وتی جند ءِ بارو ءَ ھم گْوش آں کہ من انگت ءَ چوشیں “اھوالکار ” ندکار “راجکار “چاگرد کار ” ھچ چوشیں چیزانی بودشت ءَ نہ دار آں پرے ھاتر ءَ تئی نِمدی ءَ گرانیں بارے منی سر ءَ ھوشام کت ۔
سریں فراز بلوچ !
نسک ءُ تاکجاھانی چیزے دربرتگیں اھوالکارانی کاردانکانی سر ءَ ھیرت چاری درشان کنگ ءَ آں ” واجہ مکتار لوبس کہ انڈونیشیا ءِ نامی ئیں “اھوالکارے “بیتگ اھوالکاری “چی یے؟ گڑا کجام ھم رنگ ءَ آئی ءَ یک شوکیں نامے دیگ بیت
گوش اَنت کہ واجہ مکتار نوزدہ سد ءُ بیست ءَ سماٹر ءِ میانی دمگ “پنان کباؤ ءَ ودی بیتگ “
ھپت سال ءِ اُمر ءَ داں سیزدہ سال ءِ اُمر ءَ آئی ءَ دربرجاھے ءَ وانگ سرجم کرتگ سَے سال ءَ یک بزنس شھدربرے ءَ آئی ءَ ونتگ چریشی ءَ پد ھرچی کہ وانگ ءُ زانگی بیتگ اَنت درست وتی نیمگ ءَ چَہ بیتگ اَنت ۔
بیت ءُ گمان نوزدہ سد ءُ چِل ءُ پنچ ءَ آئی ءَ انڈونیشیا ءِ اھوالکاری ءَ وتی گام ایر کرتگ اَنت آئی ءِ جسم ءُ جان زندمان آجوئی ءِ سر ءَ دیم ھونی بیتگ اَنت کہ ھرکسی تب وتی میل ءَ بیتگ ۔
دگہ جاھے ءَ گْوش اِیت ، کہ ھما سال ءَ ولندیزی لشکر ءِ انڈونیشیا ءِ آیگ ءَ پد آئی ءِ منوکے ءَ چَہ دلرنج بیتگ گڑا آئی ءِ کارگس ءَ شتگ پہ کُشگ ءِ بیھار دیگ ءَ ، داں اود ءِ سر بوگ ءَ رند سما بوتگ ئے کہ شَش پُٹی دراجیں مرد لوبس ءِ دیم ءِ دارگ ءُ آئی ءَ چہ دروازگ ءَ کَشگ ءُ چگل دیگ سبکیں کارے نہ اِنت ۔
لوبس ءَ بے کساس سپر کرتگ، وتی دزگیری ءَ پیسر دَہ سال ءَ ملایا، برما، ھندوستان، تھائی لینڈ، ھانگ کانگ، پلپائن، امریکہ، جاپان، کوریا ءُ آسٹریلیا ءِ تر ءُ تاب کرتگ،
اے سپراں آئی ءَ را میان اُستمانی سپر کنوکیں مردمے کرتگ ایشانی ھمراھی ءَ آئی ءَ بازیں زبان ھم زانتگ چُشکہ، انگریزی، پرانسیسی، ھسپانوی، جرمن ءُ جاپانی زبان ھم بروبری ءَ زانتگ ، یک اھوالکارے ءَ ھم بازیں زبان درکار بنت یکیں وھد ءَ یک روچی روتاکے ءِ جوڑ کنوک، یک ماھی مھتاکے ءِ کشوک، یک ھپتگے ءِ شنگکاری ءُ راجداری ءِ نام ءَ دودمان ءِ تالان کنگ
وھد ءُ گمان ءَ نوزدہ سد ءُ پنجاہ ءُ شش ءَ آ وتی لوگ ءَ بنداتی بند آرگ ءَ بندگ بیتگ اَت گڑا آ وھد ءُ زوراں انڈونیشیا رایا، روتاکے ءِ سر ءَ سرشون اَت اے تاکاری ءُ روتکاری چاگردی جیڑھانی سر ءَ نامان اَت ھمے زمانگ ءَ درستاں چَہ شوکتریں تاک ایش اَت کہ نوزدہ سد ءُ پنجاہ ءَ ھارٹینی ءَ چَہ سوئیکارنو ءِ دومی آروس ءِ پدراھی ءَ آئی ءِ تاک نسک ءِ سبب ءَ سوئیکارنو زھرشانی اوگام اِیت چریشاں چَہ زالبولانی گل دیم دیم ءَ بنت ۔
دگہ جاھے ءَ واجہ ءِ تاک دیمے ءَ نبشتگ اِنت کہ ، انڈونیشیا ءِ نندگ ءِ واستا ھر ھما نندوکیں مردم انڈونیشیا ءِ بُنکی جھمندانی کندگاں گوں گم ءُ رنجے ءَ تالین اَنت ۔ بلے راستگیں گپ ایش اِنت کہ نوزدہ سد ءُ پنجاہ ءَ لوبس ءَ اے وڑیں جاورھالانی پیشوی کرتگ ءُ نوزدہ سد ءُ پنجاہ ءُ نُھ ءَ شجاھت موکو ءَ سکارنو ءِ راجمانی ءِ سسّائیں زانت ءَ وتی جند ءِ مردمانی سر ءَ کاربندگی ءُ زورامندی ءُ رِپکی درشانداب اِتگ ، وھدیکہ لوبس زندانی کنگ بیتگ گڑا آئی ءِ سبب بنی آدم ءِ یکجاھی ءُ مھر دوستی ءِ سسا بیتگ ۔
روکپتی ادب کارانی یک نسک ءِ یات ءَ کیت گڑا آ نسک ءِ سر تاک ءَ نبشتگ اِنت “دی مون از ڈاؤن ” اے گپ گوشانی تھ ءَ پریچین اِیت کہ بنگپ ءُ راہ ءُ رھبند نزیک نزیک اَنت ۔
یک آبادی ءِ تچک ءُ پھک دلیں مھلوک وھدیکہ دشمن ءِ زیردستی ءِ سبب ءَ ھروھد ءَ ترسان بنت آ سبک سبک ءَ وتی آجوئی ءَ دلپروشگی سما کنان بنت
دیدگیں فراز بلوچ!
گپ دراج کَش بیت بلے پد ءَ تئی سرگپ ءِ نیمگ ءَ کایاں تو وتی نِمدی باز جوان ءُ ڈولڈاریں رنگے ءَ پما دیم داتگ تو اے نامانی تھ ءَ منی نام ھوار کرتگ من ءَ چَہ آ ھر سئیں زانشت گیشتر زان اَنت کہ آیانی زانت ءُ زانگ چہ من ءَ گیشتر اِنت من ھماھانی ھواری ءَ شمئے درستانی دربروکے ءَ آں من ءَ درستیں زانتکاری دربری پکار اِنت من اے گرانیں دپار ءَ ھچبر چِست کرت نہ کن آں کہ کسے ءَ منی ردمانی تھ ءَ پلگارگی ءِ جھد چِست کرتگ کہ من آئی ءَ دل کھر بہ باں تو وتی نِمدی ءَ زیردستیں بلوچستان ءِ شنگ بیوکیں لھتے چاگردی رسانکجاھانی نام نبشتگ کرتگ
تو اے گپ ءَ دلپھک ءُ دلرنجی ءَ جنگ ءَ ئے کہ اے رسانکجاہ مردماں پہ وت ءَ جوڑینتگ اَنت اگاں رسانکجاھاں کسے ءَ گوں نزیکی نیست گڑا آئی ءَ کِمار نہ کن اَنت بلے درستاں چَہ پیسری گپ ایش اِنت کہ ھرکس ءَ اگاں چوشیں کارے یا زیردستیں بلوچستان ءِ ھونی ئیں جاورانی شنگ ءُ ھالانی تالان کنگ ءَ وتی لانک بستگ منی دل ءَ آئی ءَ اے ستک پہ مھکمی ءَ چِست کرتگ، مستریں ستک ءُ زانگی ایش اِنت کہ اے کاراں مردم اگاں کنگ ءَ آں گڑا اشانی تہ ءَ درستیں مردم وتی جند ءِ تک ءُ تاکاں ھم گیش نہ اِنت بلے آیانی اے منت کرزی اِنت کہ آیاں اے گران ءُ ھوشامیں راہ پہ وت ءَ گچین کرتگ چِد ءُ مستریں منت کرزی پرے رسانکاراں نیست،
واجھیں فراز بلوچ!
من تئی گپ ءَ سرجم ءُ برجم ءَ سرپد بیتگ آں ءُ منی واھگ ھم ھمیش اِنت کہ چوشیں لانک بندیں مردمے دربئیت ءُ پہ بلوچی زبان ءُ ادب ءَ کار ءَ بندات بہ کنت گڑا اے پہ بلوچاں مستریں مڈی کہ زبان ءَ سوگات بیگ ءَ اِنت کہ ھما ندکاراں بلوچی زبان ءِ دیمروی ءَ وتی شپ ءُ روچ یک کرتگ اَنت ھماھانی تاک ءُ گوشتگیں لچھاں بہ چنت ءُ یکجاہ بہ کنت ءُ چاپکاری ءَ بندات بہ کنت، اے وھد ءَ بلوچی زبان ءِ مستریں شھسسا واجہ سید زھورشاہ ھاشمی درستانی دیم ءَ اِنت کہ مروچی آئی ءِ دَہ وانگی انگت ءَ پہ چاپکاری ءَ پشکپتگ منی دل ءَ چِد ءُ مستریں گمجتیں کار پہ لبزانک ءَ نیست، سید پہ لبزانک ءُ زبان ءَ گچینی لبزانکارانی تہ ءَ ھوار اِنت تری سید زھور شاہ ھاشمی بیت یا اتا شاد، یا شھلچہ کار نمیرانیں پازل بیت یا کہ بلوچستان ءِ کوہ ڈلاں ھزاراں پیداگ بیتگیں لبزانت بنت شر درست مرچی ھمے تَھ آپی ءِ آماچ کنگ بیتگ اَنت،
واجہ سید زھورشاہ ھاشمی جاھے ءَ نبشتہ کنت کہ ھما زمانگ ءَ شال ءَ اُلس نامیں مھتاکے ءَ بلوچی زبان ءُ ادب ءِ سر ءَ ھپتگی تاک دیم ، شنگ کرتگ گڑا ھمے تاک دیم ءَ ھم بلوچی ءِ گالبند پھک آدْروہ کرتگ اَنت ۔
زانتیں فراز بلوچ!
تئی گپانی تھ ءَ دی بلوچستان پوسٹ ءُ بلوچستان ٹائمز ءُ دگہ رسانکجاھانی نام نبشتگ اِنت کہ ایشی ءِ تہ ءَ تو گوشگ ءَ ئے اے رسانک جاہ بلوچستان ءِ نام ءَ جوڑ کنگ بیتگ اَنت بلے پہ بلوچ ءُ بلوچ دودمان ءَ ھچ وڑ ءَ کار کنگ ءَ نیاں تو ھم اے نمدی ءِ تھ ءَ گوشگ ءَ ئے کہ اے گپ من ءَ دگرے ءَ کرتگ ءُ داتگ اَنت من وتی جند ءِ نیمگ ءَ تئی پسو ءَ چُش دے آں
دی بلوچستان پوسٹ بیت یا دگہ رسانک جاھے ھرکسی وتی یک رھبندی مسامے آ وتی مسام ءِ سر ءَ اُوشتوک اِنت کہ کجام ھم رنگ ءَ وتی مسام ءَ پروشت نہ کنت اے گپ ءَ اے رسانک جاہ ءَ جوڑ بیتگیں آئی ءِ رھبند گوشگ ءَ اِنت کہ ھما نبشتہ کہ تاوان ءُ بیرانی کار اِیت آئی ءِ شنگ ءُ تالان کنگ آئی ءِ مسام ءُ راجی لوٹانی بگیری اِنت گڑا آئی ءِ شنگ ءُ تالانی ءَ وتی دستاں دار اِیت آ تُری آئی ءِ پجاروک بیت یا آئی ءِ جند ءِ کار کنوک،
منی دل ءَ اینچُک نبشتانک کہ انیگیں وھد ءَ دی بلوچستان ویب سائیٹ نام ءِ تندجاھے ءَ شنگ ءُ تالان بیگ ءَ اِنت گڑا دگہ جاہ ءَ نہ بیگ ءَ اِنت، زیردستیں راجانی تہ ءَ اے کساس کار کنگ مزنیں گرانی ءُ ترندی ءِ ساہ کشی اِنت کہ اے نیزور ءُ بے پولادیں جاوراں کہ سرجمیں “پوکس” نگاہ ءَ وتی راج ءِ سر ءَ بہ کنت ۔
منی دل ءَ دی بلوچستان پوسٹ ءَ تنی وھدی باز سال ھم نہ اِنت بلے ھمے کمیں سالانی تہ ءَ اگاں تو آئی ءِ تندجاہ ءَ سیل بہ کن ئے گڑا ترا دَہ وانگیانی کم ءُ گیش نبشتانک دز کپ اِیت کہ اے پولاد کرتگیں نبشتانکاں کہ آئی ءِ گران بھائیں کار کنوکاں وتی وھد کَش اِتگ ءُ اے کار کرتگ اَنت
اے کارانی تھ ءَ ھچ وڑیں سوگات ءُ سمائی نیست کہ پراھاں درشان کنگ بہ بیت بلے دپ ءِ بے ریائیں وھد ءَ مپت ءِ بے سر زوال کنگ ءُ وتی وھد ءَ دیمھون کنگ ارزان ھم نہ اِنت
دیدگیں فراز!
اے گپ من ءَ کنگی نہ اِنت بلے گپ ءَ تچک ءُ دل ءِ سبک کنگ ءَ تو اگاں وتی وانگی ءَ کجام ھم چاپکار ءِ گور ءَ بہ برے گڑا الم تر ءَ درستاں چَہ پیسر تئی وانگی ءِ زراں بند اِیت کہ اے کساس ءَ من ءَ زر ءُ مال بہ دئے نِی من تئی وانگی ءَ چاپ کن آں بلوچ لبزانک ءَ چوشیں ادارہ نیست کہ بلوچ ءِ گران بھائیں دانکاں بہ چاپین اِیت اے گپ من برز ءَ واجہ سید زھور شاہ ھاشمی ءِ وانگیاں چَہ پدراھی کرت پرچاکہ یک زیردستیں راجے ءَ ءُ لگتمالیں زبانے ءَ چِد ءُ مستریں تاوان نیست کہ آئی ءِ راجی زبان ءِ گار ءُ بیگواہ بیگ وتی جند ءِ مردماں سما نہ بیگ اے گپ دل ءَ وَ الم باھین اِیت کہ وتی جند ءِ زبان ءَ سما نہ کنگ اَنت ۔
ھرچ ھما رسانکجاھے ءِ جوڑ بیگ ءَ پیسر آئی ءِ راہ ءُ رھبند گیش اَنت کہ آ وتی رھبندانی اول سر ءَ ایشی ءَ مان کنت کہ من کسے ءِ سر ءَ گپ ءَ زرت نہ کن آں ھرچی کہ رسانکجاھے ءِ لوٹ اَنت ائی ءِ سرجم کنگ منی زمہ واری اِنت ۔
راجکار ءُ ایندگہ مردم چے کن اَنت آ وتی زمہ وار وت اَنت تری کجام لیول ءَ وتی ھیال ءَ درشان کن اَنت آیانی وتی جند ءِ پالیسی اِنت کجام رنگ ءَ راج ءَ وتی نزیک ءَ آھورت کن اَنت ھما راجکار ءِ تھی مارشت اَنت کہ راجے ءَ بہ جمبین اَنت ءُ یکجاہ بہ کن اَنت، ھاں البت رسانکدر ءِ کار اے بیت کنت کہ ھمک زیردستیں توار ءَ برز بہ کنت ءُ آئی ءِ توار ءَ دومی راجاں ءُ راجماناں سر بہ کنت اے وھد ءَ دی بلوچستان پوسٹ اگاں بے ریائیں ند ءَ کار بہ بنداں گڑا دی بلوچستان پوسٹ اے وھد ءَ سَے زبان ءَ وتی کار کنگ ءَ اِنت کہ بلوچی، بلوچی براھوی، اردو، انگریزی،، ءَ روان اِنت کہ آئی ءِ ھمک کار کنوک پہ تھ کُشیں زندمان ءَ پہ راج ءُ راج ءِ توار ءَ اُوشتوک اِنت اگاں کَسّے وتی دپ ءَ بھتام ءُ بھتامی کنت اے آئی ءِ وتی کردمان اِنت، اے گپ ءَ ترا تچک ءُ راست گْوش آں کہ منی جند ءِ سر ءَ مردماں نبشتانک روان داتگ اَنت بے کساس ءَ اشتاپ اِنت اِش کہ ھمے کساس ءَ وار نہ دیاِں گُٹ ءَ آپ جھل ءَ بروت ءُ نُک تر بہ بیت، الم تو وتی نبشتانک ءَ یک تند جاھے ءَ دیم دائے گڑا اے وَ آئی ءِ اژدری رھبند اِنت کہ آ نبشتانک ءِ چارگ ءُ جھل ءُ برزی کَچو چنی کنگ باریں اے نبشتانک ءَ من وتی تند جاہ ءَ ایر کن آں اے منی تند جاہ ءُ راجی لوٹ آں تاوانی کنت یا ناں سیت مند کنت یا کجام نپ ءَ پہ زبان ءُ راجکار ءَ سوگات کنت، اے وَ ھچ وڑ ءَ شک ءُ شاھی ءِ نیست کہ تو دیم بہ دئے کسے ءَ بہ ڈوبار تی وت کینگ تئی سر ءَ سریچ اِنت ھنچُش اِنت کہ سر ءِ مازگ ترگی اَنت بلے من دگرے ءَ کینگ ءُ گپ گوشگ ءَ آں گڑا وتی نام ءَ نشانگ ءَ ھم تند جاہ ءِ مردماں دات کُت نہ کن آں کہ من کَے ءَ ءُ چوشیں تند جاھی ءُ شنگ جاھی ءِ نپ ءَ من ھچ وڑ ءَ سرپد بیت نہ کن آں اگاں تو ایشی ءَ سرپد بہ ئے گڑا الم منی رھشونی ءَ ھوار سرجمیں مردمانی رھشونی ءَ دیم ءَ کنز ما ھم تئی رندگیری ءَ دیر نہ دار اِیں وت ءَ ھاں تو بیا وتی جند ءِ نام ءَ تچک ءَ وتی ارز ءَ تندجاہ کار ءِ گور ءَ سر کن اگاں تئی توار ءِ سر کنگ ءَ تند جاہ کار ءَ وتی دست لرزینت اَنت گڑا آ گپ ھم ھرکسی دیم ءَ ایر بیت یک رندے یک واجھے ءَ من ءَ چاگردی ترامجاہ ءَ میسج کرتگ اَت بد ءُ بُل ءَ کپتگ اَت منی جند ھم ایشی ءَ زانگ ءَ نہ اِنت کہ اے مردکار کَے اِنت ءُ پرچا کم شرپیں گپ ءُ ٹال کَشگ ءَ اِنت من سما کُت کہ مرد وتی سر ءَ گیش کپتگ چوشیں مردم ھست کہ اشانی گلگ ءُ گلواں ما وتی کِسگاں جاگہ بہ دے اِیں گڑا ما ارد ءَ اُرد بہ کن ایں، گپ سک دراج اَنت گوشگ ءَ زان آں من یک وانگی یے پرتو سوگات کنگ ءَ آں بلے پھل کن تئی ءُ وانوکانی گران بھائیں وھد زوال کُت اُمیت کن آں بے سریں گپ ءُ ٹالاں تو دل ءَ نہ کن ئے سلامت بات ئے
ندکار: اکیل مراد
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔
