نبشتانک: صباء ھبر کنگ ءَ اِنت
نبشتہ کار: ساگر بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
واجہ غلام حسین یا واجہ صباء دشتیاری 1953 ءَ لیاری ءِ نزّیک ءَ ماری پور گریس ءَ ودی بیت، آ وھد ءَ لوئر مڈل کلاسے ءَ ودی بیت پت یک مزدورے بیت پرائمری کراچی ءَ کنت، ” سیکینڈری اوکھائی میمن اسکول” ءَ چہ سیکینڈری پاس کنت ، ایس – ایم کالج ءَ وان اِیت ءُ کراچی یونیورسٹی ءَ فلسفہ ءُ اسلامک اسٹڈیز ءَ ماسٹر کنت۔
واجہ ءَ زبان ءِ شوک بیت آ چار سال ءَ پارسی ءَ خانہ ءِ فرھنگ ءَ در بارت، مصر ءِ ریڈیو ءَ چہ عربی در بارت، 1980 ءَ صباء شال ءَ بلوچستان یونیورسٹی ءَ اسلامیات ڈیپارٹمنٹ ءَ استاد ءِ جھد ءَ پوسٹ بیت۔ بلے صباء انگت ھبر کنگ ءَ نہ اِنت، صباء انگت صباء نہ اِنت غلام حسین اِنت کہ اسلامیات ڈیپارٹمنٹ ءَ “فلسفہ ء الاحیت ” ءِ مضمون ءَ وانینگ ءَ اِنت۔
بلے 1986 ءَ غلام حسین چہ واجہ صباء دشتیاری ءَ بدل بیت، آئی ءِ دیوان گوں بلوچ ءُ بلوچی ءَ بیت، واجہ عبداللہ جمالدینی ءَ وتی مُرشد کنت، پد ءَ پہ بلوچی زبان ءِ در برگ ءُ ھیل کنگ ءِ گِرگ ءَ بلوچی زبان ءِ مزن نامیں لبزانت عابد آسکانی ءَ وتی استاد نامین اِیت، اے ھمے سال اَنت کہ صباء چیزاں پھمگ ءَ لگّ اِیت بلوچ ءِ جیڑھاں جیڑ اِیت ءُ پد ءَ ما گِندیں کہ صباء ھبر کنگ ءَ اِنت۔
واجہ ءِ زندگی ءِ فلسفہ تچک بوتگ، ھرچ بلوچے ءِ دل ءَ پہ پاکستان ءَ نپرت بہ بیت، ھرچ بلوچے پہ آجوئی لوٹوکیں ٹولیاں ھوار بہ بیت، توپک چست بہ کنت، جنگ بہ کنت ءُ وتی سر ءَ اے پنجابی ریاست ءَ بِتاچین اِیت۔
10 دسمبر 2010 بی ایس او آزاد ملیر زون ءِ یک مراگشے ءَ واجہ گُش اِیت، ” جنگ نہ کن ئے چتو تئی میراس بنت؟ کے تئی میراس ءَ ترا دنت؟ شِلّیں وکاب ترا سواری کنگی اِنت، ترا جنگ کنگی اِنت، ءُ فینن ءَ ھم ھمے گشتگ کہ راجی آزاتی ءِ کہ جد ءُ جھد اِنت آئی ءِ اولی نام کہ ھست اِنت آ سلاہ بند جد ءُ جھد اِنت ، violence اِنت آ جنگ اِنت ھما آئی ءِ تعین ءَ کنت۔
واجہ ءَ وتی نودربران ءَ وانگ ءِ سکین اوں داتگ، داں کہ نہ وان ئے تو چیزاں چتو پھم اِت کن ئے؟ بلے اے وانگ ءُ تعلیم ناں کہ پاکستان ئیگ اِنت، واجہ ءَ شال ءَ نوک آؤکیں ءُ وتی بلوچ ورنایاں مُدام ‘او پی ڈی’ ءَ نشتگ ءُ پاکستان ءِ تعلیمی نظام ءِ کرپٹ کنائینتگ ئِے کہ آ چتو یک بلوچے ءِ دماگ ءَ نامرد کرت کنت، لیکچر داتگواجہ گُشیت، ” پاکستان ءِ تعلیم وَ تعلیمے نہ اِنت، پاکستان ءِ تعلیم دیم سیاھی ءُ رزواھی یے آ بزاں ترا زھنی ھساب ءَ نامرد کنت، ترا کرپٹ کنت تئی کَنسِپٹ ءِ جند ءَ کرپٹ کنت۔”
واجہ ءَ وتی نودربران ءَ سیاست ءِ پھمگ ءِ اوں مدام سوج داتگ، بلوچ سیاستدان چو کہ اختر مینگل یا ڈاکٹر مالک ءِ وڑین اَنت کہ دیم ءَ وت ءَ راج دوست کن اَنت ءُ پُشت ءَ پاکستان ءِ داشتگیں جاسوسانی جھد ءَ کار کنگ ءَ اَنت، ایشانی پھمگ ءِ واستا مدام فینن ءِ کتاب سر ءُ سوج کتگ اَنت، واجہ گش اِیت، ” من وَ شمارا گشاں فینن ءِ کتاب باید اِنت شمئے مقدسیں سیاسی بائیبل بہ بیت۔” واجہ ءِ باز گُشتانکانی تَھ ءَ مارا ھمے گندگ ءَ کیت کہ واجہ ءَ ساپ ءُ تچک ءَ بلوچان ءَ پاکستان ءِ سیاست ءُ پاکستانی تعلیمی نظام ءَ چہ دور بوگ ءِ گُشتگ، آ گش اِیت کہ اے دو انچیں چیز اَنت کہ ناں تھنا بلوچانی دماگاں گَند کنگ ءَ اَنت ناں تھنا آوانی اسل مکسد کہ آجوئی اِنت چہ ایشی ءَ دور کنگ ءَ اَنت بلکیں آلمی سطح ءَ بلوچ آجوئی جنگ ءَ را یک صوبائی مسئلھے کنائینگ ءِ رند ءَ کپتگ اَنت وش نیوز چینل ءَ داتگیں یک گُلگِدارے ءَ واجہ تچک ءَ گُش اِیت کہ
“Education is not a problem in this country,
پاکستان ءِ تہ ءَ ایجوکیشن ءِ جِند نیست، اولی گپ ایش اِنت پاکستان ءَ ایجوکیشن ءِ سسٹم ءِ جند نیست there is no education system, چنچو اسٹینڈرڈ اِنت کس نہ زانت، کس نہ زانت چے وانینگی اِنت، ماھریں ھمے گش اَنت ھما کہ پاکستان ءِ کورس آف اسٹیڈی اِنت آئی ءِ 70 درسد گاربیج (garbage ) اِنت۔ ھما چیز کہ اے سسٹم ءِ تہ ءَ وانینگ بوگ ءَ اِنت آ گوں مئے ذھنی زرورتاں نزیکی یے دار اِیت ناں راجی زرورتاں گوں نزیکی یے۔
صباء ءِ گُشتگیں ھبر تھنا ھبر نہ اَنت بلکیں آدینک اَنت کہ اود ءَ پاکستان ءِ کُندریں جسم گِندگ بیت ءُ ناں تھنا پاکستانیانی بلکیں ھرچ ھما بلوچ سیاست دان ءِ اوں کہ بلوچ ءِ جیڑہ ءَ مٹ کنگ لوٹ اَنت ءُ وتی واکاں وش کنگ لوٹ اَنت۔
صبا ءَ بلوچ ءِ جیڑہ گیشینتگ آ تچک ءَ گُش اِیت ” پاکستان ءِ پارلیمنٹ ءِ روگ ءِ مانا وتی مات ءِ بھا کنگ اِنت۔” واجہ ءَ گُشتگ کہ پاکستانی اِستان یک بلوچ دُژمن اِستانے ءُ چہ اے آستان ءَ تھنا آجوئی بلوچ جیڑہ ءِ گیش ءُ گیواری اِنت مئے جیڑہ ایش نہ اِنت کہ وانگ ءُ زانگ نیست
واجہ صباء وتی یک کلوے ءِ تہ ءَ بلوچ راج ءَ را گُش اِیت، ” بلوچ الم آجو بیت ءُ بلوچ ءَ چہ آجوئی ءَ کس داشت نہ کنت ما آجوئی ءِ جنگ بِندات کتگ ، ما جون زورگ ءَ ساڑی ایں ءُ یک گپّے من تچک کنگ لوٹاں کہ آجوئی جونانی پہ ترس ودی کُت نہ کنت، آجوئی گِرگ ءِ ھاتر ءَ ترا جون دیگ کپ اِیت ءُ ھون ریچگ کپ اِیت، ءُ بلوچ ءِ تہ ءَ اینچو ھاٹیگ ھست کہ آ جون کپگ ءَ پد ھم وتی راجی زرمبشت ءَ برجم داریت اگاں ناشر کاریں پنجابی استان اے جیڑ اِیت کہ آ پہ جون دور دیگ ءَ بلوچ ءَ ھاموش کنت گڑا اے آئی ءِ ردی اِنت۔
واجہ صباء دشتیاری 1 جون 2011 ءَ ماں شال ءَ تیر گواری کنگ بیت ءُ شھید کنگ بیت، بلے آ روچ ء مروچی نمیران اِنت ءُ ھبر کنگ ءَ اِنت۔
کتاب: سیت ماں شَکّلیں جنگان اِنت-
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی ءِ درشانی انت-