آزاتی (11 ساچان 1947)
نبشتہ کار: شاھد اھمد
دی بلوچستان پوسٹ
اندری ءُ ڈَنّی :آزاتی ءِ بزانت ءَ ھر یک انسانے وتی ھساب ءَ درشان کنت کہ آ وتی زند ءِ آدینک ءَ چے وڑ چار اِت کُت کنت ھما ھساب ءَ آ وتی تب ءُ مئیل ءَ درشان اِش وَ کنت بلے آزاتی چِہ چیز ءَ گْوش اَنت؟
من یک راسبندی یے ترا گُش آں کہ ھر یک چیزے وردن ءُ وراکے بیت یا دگہ اَجبیں چیزے بیت اگاں ھما وھد ءَ کہ کارمرز اِش کنت آ چیز الم آئی ءِ تَب ءِ سر ءَ سان دَور دنت۔ زند ءِ وڑیں درد ءُ وشیانی گوازینگ ءَ پَد من تجربگ الم گپتگ، چِہ وڑ، چون ءُ پرچا! من ترا گُشاں۔
آزاتی ءِ درشان کنگ سک گران اِنت ایشی ءِ واست ءَ سک باز جُھد کنگ لوٹ اِیت، آزاتی چہ ترا چے لوٹ اِیت؟ تو آزاتی ءَ را چے وڑ ءَ زانگ لوٹ ئے؟ وت وتی جند ءَ چِہ وڑ مار اِت کُت کن ئے ؟زاناں زندگیں چاگرد ترا چِہ وڑ چار اِیت؟ تو وت وتی چاگرد ءَ آزاتی یے مار ئے؟
منی جُستانی پَسو جتا جتائیں مارشتانی تہ ءَ بندوک اَنت ھما مارشت کہ تو وت گچین کُرتگ اَنت آ ترا گم ءُ وشیانی تہ ءَ وَ تجربگانی باھوٹ کُتگ۔ گال گچین چے یے؟ بنی آدم پہ وت ھرچی پہ جْوانی ءُ شَرّی گچین کنگ ءِ بود ءُ سنچے ھم دار اِیت بلے گچین چے یے؟ جھل ءَ من گچین ءِ دو بَھر درشان کناں بلکیں تئی مجگ ءَ بہ نند اَنت:
۱- تَھی گچین :بنی آدم وتی اندر ءَ مار اِیت اے آئی ءِ تب ءَ گوں سیادی دار اِیت کہ آ چے مار اِیت، چون مار اِیت ءُ پرچا مار اِیت؟ سیاسی ءُ چاگردی جاور ترا ھر ھما چیز ءِ گچین کنگ ءَ پرما اَنت کہ تو آ چیز ءُ ساھت ءِ بارو ءَ سرپد بہ بَہ ئے اے یک ابرمی کانودے کہ ھر ھما چیز کہ پہ آئی ءَ جْوانی یے بہ بیت۔
آ الم گچین اِش کنت، گچین کنگ بنی آدم ءِ بُندری لوٹ اِنت اگاں ھما چیز کہ ترا دوست بیت ترا تئی سر ءَ پابندی جوڑ کنگ بہ بیت گڑا آ گچین پہ تو پریشانی یے کار اِیت ءُ پد ءَ تئی سوڑگ آئی ءِ گچین کنگ ءَ جار جنت، مارشت ودی کنت مونجا مونجائی ءَ زِد ءُ کینگ ءَ ودین اِیت دگہ باز انچیں سکین اَنت کہ پہ ترا سرجم بوگ ءَ نئیل اِیت۔
۲- ڈَنّی گچین :انچُوش کہ من اندری گچین درشان کُت اے گچین چہ اندری گچین ءَ سک باز ناپَھمی ءِ نیمگ ءَ دَور دنت پد ءَ ھم اے دَور ءَ سک باز گران اِنت کہ یک بے زانتیں بنی آدمے کہ ڈنی گچین ءَ کہ کنت آ آئی ءِ واھگاں ڈالچار کنت، بزاں ھما واھگ کہ آئی ءَ کنگی بوتگ اَنت ھمے ڈنّی گچین آئی ءِ اندری گچیناں ھم تباہ کنت۔
ڈنّی گچین ءِ متلب ءَ من چو اے وڑ درشان کناں کہ بنی آدم ءِ ھما اندری واھشت اَنت آئی ءَ چہ ھمے ڈَنّی گچیناں چِہ پَیلو کنگی اَنت بزاں من ءَ وھد ءِ درکار اِنت، منی گچین وھد اِنت کہ من ءَ گستا بوان اِنت پرچا؟ ھر ھما چیز کہ بازار ءَ رس اَنت ، ھر کس کارمرز اِشکنت آ آئی ءِ گچین اِنت بلے من ءَ پرچا آئی ءِ وڑ ءَ گچین کنگ ءِ ھُب ءُ واھگ چہ اندر ءَ ودی بوھان کنت؟
پرچا من ءَ گْوانکو یے ءِ زلورت اِنت کہ من کارمرز اِش کناں اے وَ منی گچین نہ بوت من ءَ زلورت اَت بلے اے گچین پمن کَے ءَ گچین ءِ سوڑگ کُرتگ؟ زاناں من ءَ اے گچین ءِ پَکّار بوتگ؟ اِنّا اے منی آزاتی ءِ جار اِنت کہ یکشل ءَ جَنگ ءَ آں من ءَ منی مات ءِ سوگند ءِ گچین اِنت کہ پمن من ءَ ھما کار کہ کنگی اِنت اے ڈنی گچین اِنت کہ من ءَ چہ اندر ءَ پاد کنت۔ من ءَ ھر ھما گپ، کار یا کرد ءِ اَمل دوست مہ بنت منی اندری آزاتی ءَ سان وَ الم دَور دنت۔ ھر ھما کار کہ من ءَ دوست اِنت، منی مِھر اِنت منی آزاتی اِنت۔ آزاتی ھر ھما کار ءِ گچین کنگ ءِ مستری بہ بیت بزاں سوڑگ منی بہ بیت گڑا آ کار ءِ زمہ واری منی سر ءَ اِنت کہ منی گچین ءَ گوں بندوک اِنت۔ وتی کار ءِ گچین کنگ ءِ زمہ واری ءَ زور اِیت گڑا آ تئی آزاتی اِنت۔
” پنت ھر ھما آزاتی کہ زمین ءَ بندوک اِنت آ تئی مِھر اِنت بلے مِھر پیسر ءَ راج ءِ بیت پد ءَ زمین کَیت پرچا کہ ابید راج ءِپجّار ءَ زمین بے مانا اِنت، اِشک تَھنا زمین ءِ مہ بیت بلکیں راج ءِ ھر ھما بزگیں مردم کہ آئی ءِ دلی واھشتانی گچین کنگ ءِ سوڑگ پَچ گپتگ اَنت آئی ءِ گوم ءَ گیشتر مِھر ءِ آزاتی ءَ درشان کنگ اِنت“۔
مولے ءِ گچین کنگ ءِ آزاتی ھما مول کہ زند ءِ براھدار کنگ ءَ کارمرز بیت۔ بازیں سنگت زمہ واری ءَ شری ءِ سر ءَ سرپد نہ بیت کہ آ زمہ ومہ واری ءَ آزاتی نہ لیک اَنت بلے زمہ واری زند ءِ مستریں گچین اِنت کہ ھما کس کہ چیزے ءَ پہ وت گچین کنگ ءِ سنچ ءَ دار اِیت آ ایشی ءِ پَیلو کنگ ءَ ساڑی اوں نہ بیت، دوست وَ دار اِیت بلے آئی ءِ ڈُبّھاں یک کِر کنت بلے زاناں چیزے ءِ گچین کنگ ءِ وھد ءَ سرپد ءُ پوہ نہ بوتگ کہ وھدیکہ آئی ءَ آ کار کہ گچین کُرتگ آ ھما کار ءِ زمہ واری ءَ نہ زور اِیت؟ آزاتی گوں زندگی ءَ بندوک اِنت ھر ھما ساھدار کہ آزات اَنت کہ زندگ اَنت آیاں زندگ بوگ ءِ آزاتی ھست، آیاں گپ کنگ ءِ آزاتی ھست، آیاں کار کنگ ءِ آزاتی ھست ءُ آیاں گچین کنگ ءِ آزاتی ھست۔
من یک آزات انسانے آں من ءَ منی زند ءِ گوازینگ ءَ آزاتی ھست، من ءَ اگاں کَسے ءِ پابندی دوست مہ بیت گڑا من ءَ اے گپ ءِ آزاتی ھست کہ من آ پابندی ءَ مہ مَنّ آں۔ آزاتی منی زند ءِ مستریں بَھر اِنت اگاں آزات مہ باں گڑا من یکشل ءَ آئی ءَ ءُ آئی کُتگیں کاراں مہ کن بکناں۔ من ءَ وتی ھیالانی درشان کنگ ءِ آزاتی ھست، من کَسی پِت ءِ میراس نہ آں کہ آ وتی دل ءِ تَب ءَ من ءَ کارمرز بکن، ءُ یکشل ءَ گلام جوڑ بکنت۔ ”آزاتی منی ھَکّ اِنت ءُ من وتی آزاتی ءَ کسّ ءَ نہ دے آں“
انچُوشکہ گچینکاریانی تہ ءَ تو وتی آزاتی ءَ چِہ وڑ کارمرز کن ئے؟ ووٹ ءِ دیگ ھم یک آزاتی ءِ گچینے، تو چِہ وڑ وتی آزاتی ءَ شگالی یا جْوان کن ئے اے تئی جند ءِ سوڑگ اِنت کہ تو پہ زَر ءُ لب ءِ زورگ ءَ وتی آزاتی ءَ بَھا کن ئے یا ءُ چوں وتی سنچ ءُ بود ءَ کارمرز کن ئے؟ آزاتی تئی گچین ءَ گوں بندوک اِنت کہ چِہ وڑ ءُ چوں وتی آزاتی ءَ پَھریز کُت کن ئے؟
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسانی درشانی اِنت