TBP Balochi

گُلامی ءِ سیاہیں روچ

نبشتہ کار: لیاقت بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

مئے راج ءَ باج ہما وھدا بُرتگت کُجام وھدا تپاک ءُ یک دست بُوتگ ءُ ایر دستیں راجانی گوما کُمک ہم کُرتگے مرچی ایں روچ بلوچ سرزمین ءَ را 71 سال ایں کہ گُلام ایں ءُ وتی سرزمین وت واجہ نہنت مرچی بلوچ زرمبش ءِ توکا یک بدلی اھتگ گُڑاں ءَ بیست ءُ یکُمی کرن ءَ چہ رند بلوچ کم ءُ باز تِپاک ءَ یک جاہ اِنت ءَ دگنیا توکا کسانیں نام ءِ زانگ بیت. مئے زندگی بے معنا اِنت ما گُلام ایں یک کورچاتیں زِند ءِ گوازینگ ءَ ایں مئے زِند ءَ را مرچی دگنیا توکا بِستار ءُ ارزشت نیست پرچاکہ گُلام وتی سرزمین ءِ واجہ وت نہنت مرچی مئے چمانی توکا کورچاتی ماں پوشتہ، مئے زند گوں دگنیا اِیدگہ ڈیھہ ءِ بنی آدم آں گوں یک ڈول نہنت مئے زندگی گوں تباہی نسل کشی ءُ گوں جنگی جاوراں گوزگ ءَ اِنت.

1948 ءَ چہ پد مئے سرزمین ءِ مسکیں ھاک چہ وتی وشبو آں زبہر کنگ بوتگ منی گُلزمین ءِ سینگ ءَ رستریں ءُ زوراکیں پوج گوں ایٹمی بمب آس دات مرچی ھما جاہ ءَ بنی آدم ءِ یک رندے پشت نکپتگ رستراں کوہ ءِ سینگ ءِ ھاک گوں وشبو آں ھوار دنزاں کُت، مئے راستی ھمُک وھد ءَ گوں دروگ ءَ گار کُتگ زُلم ءِ ھنگریں ءَ مئے چاگرد ءِ بوچ بوچ ءِ سبزگیں داراں گوں پُراں گار کُت. بلوچ راج ءَ وتی زند ءِ وشی ءِ روچ ندیستگ اگاں دیستگ ءِ گُڑاں ھما پیشی ءُ گُوست ءِ وھد ءَ چہ رستریں انگریز ءِ اِستان ءَ چہ وت واجہی گِت. بلئے پاکستان ءِ زوراکیں ءُ ناپاکیں پادانی چیر ءَ مئے بیرک اِنت. بلوچ راج یک ہنچیں راج ءِ بوتگ کدی کسی چمدار نبوتگ پہ ایمنی ءُ وتی ننگ ءُ ناموس ءِ ھاتر ءَ ءُ پہ وتی ھک ءَ ھر وھدا ءَ مُرتگ. گلامی یک ہنچیں چیزے چرائی بنی آدم ھروڈیں ءَ چہ کارمرز بوت کنت یک گُلامیں مردمے گوں وانگ ءُ زانگ ءَ ھر وھد ءَ دور دارگ بوتہ پمشکہ زوراورانی ھِلاپ ءَ مِڑگ واستہ تِپاک ءُ یک مُشت زوت بوت نکُرتہ اے مزنیں بے سوبی اِنت. اگاں راج ءِ تِپاک مبیت گُڑاں ھر ھموھد ءَ ھنگریں زُلم ءِ آماچ بیت ءُ ھر وھد ءَ آس ءَ سُچگ ءَ بیت.

مرچی ایں روچءَ اگاں ما بِچاریں مئے راج گوں تِپاکی ءُ یک مُشتی ءَ گوں بدیں دُژمن ءَ بہ مِڑی ایوکا پاکستان ءُ ایران نہ بلکہ شرتریں ءُ زوراکیں طاقت آں پروش دنت. بلوچ ءَ کدی گُلامی قبول نکُتگ گوست ءَ ھر وھد ءَ بلوچ آرا گوں شمشیریں راج آں ھوار کنت. مرچی ما یک گُلام ءُ بے ارزشتیں راج ءِ زانگ بیں بلے گُلامی قبول کُتگ گوں وتی ھمراہ آں ڈالچاری ءُ مکاری نکُتگ، وتی راج ءِ ننگ ءُ ناموس دود ربیدگ ءِ رکینگ ءِ واستہ مئے سرا اژدری بوتگ مِڑگ مئے سر آپ ءِ توکا اِنت اگاں ما در کنگ ءِ جُہد مکنیں گُڑاں ما مریں مئے نام ءُ تِک گار بیت ھما کہ آھاں گُلامی لگت مالی سگ نکُرتگ وتی ھیسی ایں سر ندر کُتگ ءُ کنگ ءَ انت ھم. منی راج ءِ مزاریں ءُ گہگیریں ھمبل ھر وھدا مِڑتگ اَنت ءُ دگنیا ءَ ھمے پیگام داتگ ایش کہ 27 مارچ بلوچ ءِ واستہ یک کورچاتیں روچ ءِ زانگ بیت. اے روچ مئے راج دپتر توکا ھما روچ زانگ بیت کہ یک راج ءِ سرا یک مزنیں توپان ءِ بئیت ءُ زِندگ ءَ مُردگ ببیت یا گار ءُ بہر ببیت یک مزنیں تباہی ءِ زانگ بیت. مرچی منی ھیال ءَ مئے تباہی ہمیش ایں کہ ما گُلام ءُ لگتمال ایں 27 مارچ 1948 ءَ یک کورچاتیں زِند ءِ آرگ بوتگیں، بلوچ ءِ سرزمین وتی پُسگاں توار جنت گُڑاں ھرکس ھمُک زھگ پاد کیت دژمن ءِ ھلاپ ءَ مِڑیت بلوچ قوم سیریں واب ءَ یل بِکنت ماتیں وطن زُلم ءِ آماچ ایں دژمن ءَ پروش بِہ دئیت.

 بیست ھپت مولمان سیاھیں روچ  

نبشتہ کار: سرباز وفا

دی بلوچستان پوسٹ

راجانی پجّار زبان ، دود ءُ ربیدگ چہ ڈیھ ءَ زانگ بنت۔ گیدی ءِ دمکاں ھر کُجام راجے بہ بیت، آ راج یک راجدپتر ءُ دودمانے ءِ واھند اِنت۔

راجدپتر ھما شے اِنت پہ راجانی ھاتر ءَ ھر کارے کہ بہ بیت آ راجدپتر ءِ بھر جوڑ بیت۔راج ھر وھد ءَ وتی زُبان ، وتی دود ءُ ربیدگاں زندگ دار اَنت، دانکہ ما وت ءَ چہ بیگْواھی ءَ بِہ رکّین اِیں ۔ وھدے ما بلوچ راجدپتر ءَ چار اِیں، مارا بلوچ راجی جھدکارانی وڑ وڑیں کرد گندگ ءَ کا اَنت. بلوچ ھما راج اِنت کہ ھر وھد ءَ گوں زوگیر ءَ جنگ کرتگ، بلے وتی سر ء جھل نہ کرتگ۔

ھمے داب ءَ اگاں ما بلوچ راجدپتر ءَ وان اِیں .گُڑا مارا بازیں جَنگے گندگ ءَ کیت. بازیں راجی بامردانی کرد مئے دیم ءَ چو میر کمبر ءِ ،دودا ءُ بالاچ ءِ نواب نوروز ھان ءِ حمل جیئند ءِ وڑ ءَ چو کوہ ءَ مِک بنت.یا مرچیگیں وھد ءِ جنگ ءَ ما بِچار اِیں مارا وتی راجی جھدکار گِندگ ءَ کا اَنت کہ ناشر کاریں پاکستان ءِ ھلاپ ءَ جُھد ءُ جنگ کنگ ءَ اَنت ۔

وھدے ما بلوچ راجدپتر ءَ چار اِیں، گُڑا ھمے پدّر بیت بلوچستان یک آجو ءُ وت واجھیں ڈیھے بوتگ.انچش کہ من ساری ءَ گْوشت میر کمبر ، دودا ءُ بالاچ ، حمل جیئند ، نواب نوروز ھان بلے اے راجی جھدکار باز دیریگیں جھدکار بوتگ اَنت کہ وتی واجھی ءِ ھاتر ءَ گوں دُژمِن ءَ جنگ اِش کُتگ ۔ چہ اے ھبر ءَ مارا ھمے درونت رس اِیت کہ بلوچ وتی سرڈگار ءِ سر ءَ یک آجوئیں راجے بوتگ کہ آئی ءَ ھر زُوراک ءُ زُورانسرانی دیم ءَ سر جھلی ءِ بدل ءَ جنگ کُتگ، بلے وتی ایردستیءُ گُلامی اِش نہ منّ اِتگ ۔ وھدے ما ھان مھراب ھان ءِ دپتر ءَ وان اِیں، آ ھم گوں انگریز ءَ جنگ کنت، بلے آئی ءِ شاہ تب ءُ گُروناکی ءِ دیم ءَ سر ءَ پہ پاداں دور نہ دنت داں منی آوکیں پدریچ من ءَ ملامت مہ کنت ۔پمیشکا مرچی پہ بلوچ راج ءُ وتن ءِ آجوئی ءَ واجہ مھراب ھان ءِ نام چو سُھیلیں ءِ چموکیں استال ءَ دْرپش اِیت کہ 13 گْوپشان 1839 ءِ رمس راجدپتر ءِ تاکدیماں چیدگ اِنت ۔

اے دْرستیں جنگاں چہ پد بلوچ ءِ دگہ راستی یے گندگ ءَ کیت کہ 11 ساچان 1948 ءَ مئے سرڈگار بلوچستان چہ انگریز ءِ گُلامی ءِ سانکلاں آجو بیت ءُ یک وت واجھیں بستارے ءَ دُگنیا ءِ دیم ءَ کیت ءُ زانگ بیت۔چہ سَے روچ ءَ پد ناشرکاریں ڈیھ پاکستان 14 ساچان 1947 ءَ ھم انگریز ءِ واھشتانی پُشدر ءَ جوڑ کنگ بیت۔ ھمے ناشرکاریں ڈیھ پاکستان ایوک ءَ پہ بلوچ راج ءَ نَہ ، بلکیں وتی کِر ءُ کش ءِ ڈیھاں پہ یک شومُکیں ریشے جوڑ بیتگ ءُ بیت ۔

وھدے بلوچستان چہ انگریز ءِ ایردستی ءَ آجو بیت. گُڑا ناشرکاریں ڈیھ پاکستان ءِ رھشون مھمد لی جناہ ، لیاکت لی ھان ءُ وائسرئے ھند ءِ ھمراھی ءَ گِرد میز جاک ءَ بلوچستان ءِ آجوئی ءِ منّگ نامہ ءِ سر ءَ دسترَند کن اَنت ءُ ریڈیو ھند ءَ آجوئی ءِ جار ھم شِنگ بیت ۔

مرچی اے ھبر ءَدگنیا ءِ راجپتر گواہ اِنت کہ بلوچستان یازدہ ساچان ءَ چہ انگریز ءِ گُلامی ءَ آجو بوتگ ، بلے اے رستریں پاکستان ءَ پدا گوں وتی مکِر ءُ ھیلھاں مئے آجوئی ءَ ءُ راجی وت واجھی ءَ گُلامی ءِ سانکلاں کید کنت۔ چیاکہ آئی ءِ واھگاں ھوار انگریز ءِ ھم ھمے واھشت ءُ لوٹ بوتگ کہ مئے روگ ءَ پد پاکستان مئے وتگڑِیں لیکّہ ءِ پاسپانی ءَ بِہ کنت داں ما وتی بے مُزّیں کارِست ءَ سوبین بِہ بَہ اِیں ۔ پاکستان ھما بے مُزّیں واھشانی پُشت ءَ ءُ وتی زندگ دارگ ءِ ھاتر ءَ بلوچ راج ءِ ڈیھ ءِ کبزہ کنگ ءَ پہ لانکبند بیت ءُ کیت داں روچ ء مروچی پہ زُورانسری مئے سرڈگار ءِ واجہ ءُ مستر اِنت۔

اے گپّ ساپ ءُ پلگار اِنت ءُ دگنیا ءِ دیم ءَ پدّر اِنت کہ پاکستان ءَ را راجدپتر ءُ راج نیست ، پہ دگر ءِ پادگانی ھاتر ءَ جوڑینگ بوتگ۔ وھدے کہ انگریز اے دمگاں یل کنت ءُ بے سوب بیت ، ناشریں پاکستان ءَ پہ وتی لوٹانی ھاتر ءَ جوڑ کنت ءُ دیم ءَ کار اِیت.
پاکستان ءِ بُن ھِشت نیکراھی بیت، مرچی دگنیا ءِ دیم ءَ پاکستان نیکراھی ناشرکارانی یک ٹکانے زانگ بیت ، مرچی کجام ھم ڈیھے ءِ تہ ءَ ناشرکاری یے بیت گُڑا الّم پاکستان ءِ نام گرگ بیت ۔

ھمے ھاتر ءَ مرچی پاکستان نیکراھی ناشرکاری ءِ نام ءَ زانگ بیت، چہ پاکستان ءِ جوڑ بُوگ ءَ رند پاکستان ءِ لشکر ءِ سروک ضیاالحق ھمے جیڑ اِیت کہ پاکستان ءَ را راج ءُ کوم نیست اگاں پاکستان ءَ را جنگے بہ بیت، گُڑا ما چون اے ڈیھ ءَ داشت کن اِیں ، گُڑا ضیا الحق وتی دور ءِ ھکومتی ءَ نیکراھی ناشرکار جوڑ کنت ءُ جھاد ءِ نام ءَ آھاں ھمے وڑ گمراہ کنت۔ اگاں کسے ءَ پاکستان ءِ نام پہ بدی گِپتگ بزاں آئی ءَ پاکستان ءَ را بد نہ گشتگ بلکین ءَ اسلام ءَ را بد گُشتگ۔ انگت بازیں ملا ھست اِنت آ ھمے گْوش اَنت پاکستان ءِ بزانت کلمہ اِنت ۔

کلمہ ھمے گْوش اِیت کہ نہ انت کسے تاھت ءِ لائک ابید ءِ اللہ ءَ۔۔۔۔ کلمہ ءِ تہ ءَ پاکستان ءِ نام نیست. اے گپ ھمے پدّر کنت پاکستان ھمے ٹولی ءِ تہ ءَ ھمے وڑیں شیدائی ودی کرت ءَ کہ پاکستان واجہ ھُدا ءِ گْوشگ ءِ رد ءَ جوڑینگ بوتگ ۔ ۔۔

منی گپ ءِ مول ءُ مراد سیاھیں روچ انت۔۔۔۔۔۔۔۔ آجوئی بنی آدم ءِ چمانی رُژن اِنت ۔۔۔۔۔۔۔آجوئی ھما شے اِنت کہ بنی آدم ءَ چہ ھر سکی ءَ دور کنت ،انسانے بہ بیت یا ھر وڑیں ساھدارے۔۔۔۔۔ الّم آ وتی آجوئی ءَ لوٹ اِیت۔ ایردستی ( گلامی ) یک سِلیں نادْراھی یے کہ کس ءَ دوست نہ بیت ، اگاں یک راجے ءِ آجوئی پچگرگ بہ بیت پہ آٰئی ءَ سیاھیں روچ ءِ گندگ بیت۔ ھمے ھاتر ءَ پہ بلوچ راج ءَ 27 مولمان(مارچ) 1947 ءَ ناشرکاریں ڈیھ پاکستان ءَ پہ زور ءُ ھُنر بلوچستان ءِ سر ءَ کبزہ کرتگ ءُ بلوچ ءِ آجوئی پچ گِپتگ ئےِ.پمیشکا ھر سال 27 مولمان پہ بلوچ راج ءَ یک سیاھیں روچے زانگ بیت.ھمے روچ ءَ بلوچ راج ءِ وت واجھیں ڈیھ ءِ سر ءَ پہ زور کبزہ کنگ بیتگ ءُ سیاھیں روچ ءِ نام ءَ زانگ بیت۔۔۔۔۔۔

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

زَرگُل ءِ زِند

نبشتہ کار: سخی ساوڑ

سَیمی بَھر

دومی بھر

زاناں تئی گِس ءِ مردم تئی ھمراہ نہ بوتگ اَنت یا ترا دگہ کَسّے نیست؟

زَرگُل: بھت نہ کنت یاری گوں کَے گِلگداری، من ءَ مردم ھست بَلے منی نہ اَنت ءُ من ءَ باریں چُنت وھد اِنت کہ من نادراہ ءُ بے جان آں،بَلے یک روچے نہ منی سیاد ءُ وارسے ءَ نہ ھمساھگے ءَ اے گُشتگ کہ زَرگُل ءَ ھکے ھست ءُ زَرگُل نادراہ اِنت تاں سرکاری نادراہ جاہ ءَ سر ئےِ بہ کن اِیں.

آکر ءَ من بے اُمیت ءُ نااِلاج بوتاں، من وتی میتگ ءِ ھمساھگے ءَ را گُشت من ءَ تاں تربت ءَ سرکاری نادراہ جاہ ءَ سر بہ کن کہ من ھمود ءَ روان کپاں، بلکین ءَ منی اِلاج بوت. ھمیش اِنت زی منی ھمساھگے ءَ من ءَ وتی موٹل(گاڑی) ءَ سوار کرت ءُ ھمد ءَ آورتگ ءُ اللہ ءِ ایمان ئےِ بہ دنت کہ من ءَ تاں اِد ءَ سر ءِ کرتگ، چوناھا من وتی ھما کُڈک ءِ تہ ءَ ساہ داتگ اَت وتی سیاد ءُ ھمساھگانی اُمیت ءَ.

ھیر بیت منی مات ما جھد کن اِیں کہ تئی نادراھی دْراہ بہ بیت، بَلے تو ھما زیکین ئے نانے چیزے وارتگ یا اِنّاں؟

زَرگُل: اِنّاں ابا من ءَ نان ءُ ورگ ءَ چہ بیزار اِنت من ءَ دَوا ءُ درمان بہ کن اِت کہ من زُوت وش بہ باں، من ءَ پدا وتی میتگ ءَ روگی اِنت ءُ دوشی من ءَ ھمے دومی کمرہ والایاں نان داتگ.

منی ھیال ءَ ترا سھبی کسّے چیزے نہ داتگ؟

زَرگُل: انّاں من ھچ نہ وارتگ بَلے من شُدیگ نہ آں دل سیر اِنت.اِنّاں منی مات من رواں چیزے گِراں کاراں کہ چو ترا درمان گِر اَنت تو دْراہ بوت نہ کن ئے.

من اتکوں اِسٹاد روم ءَ نادراھانی پاھل میز ءِ سر ایر کرتاں دیم پہ کینٹین ءَ شُتاں کیک ءُ جوس زُرت ءُ آورت زَدگُل ءَ را جُوس ءُ کیک وار اِینت ءُ جُست کرت ترا دوشئیگیں ڈاکٹر ءَ دگہ درمانانی پرچی یے نہ داتگ کہ درمان جاہ ( اسٹور) ءَ درماناں بُزور( پرچاکہ سرکاری نادراہ جاھانی بارو ءَ من سرپد آں کہ اگاں کسّے دْرستی ئیں مردمے بوت گُڑا آ کدی ڈنّ ءَ درمان جاہ ءَ درمان نہ زور اِیت آ را چہ نادراہ جاہ ءِ نیمگ ءَ درمان ءِ دے اَنت یا یکّے ءَ کوکار ءُ جَگا کرت گُڑا چیزے نہ چیزے دے اَنت ئےِ)کہ مئے کرّ ءَ نیست اَنت؟

زَرگُل: ھَو دوشی من ءَ یک ڈاکٹرے ءَ پرچی یے داتگ بَلے من نزاناں کجا ھمے درماناں بزوراں، من وَ شُت نہ کناں.

اِنّاں تو وت ءَ ھچ تکانسُر مہ کن ھمے پرچی ءَ من ءَ بہ دئے، من تئی درماناں وڑ ءُ پیم کناں. من پرچی زُرت ءُ پدا اِسٹاپ روم ءَ اتکوں تاں منی دُوئیں ھمراہ اتکگ اِت اَنت ءُ دہ ءِ ساھت ءَ مئے کارمستر ھم اتک. ما ایدگہ نادراھانی ڈرپ ءُ سوچِن جت اَنت ،گُڑا زَرگُل ءِ سوچن ءُ گولی نیستگ اِت اَنت.من کارمستر ءَ را زَرگُل بارو ءَ گُشت گُڑا کارمستر شُت نادراہ جاہ ءِ مستر ءِ کِرّ ءَ درمان ءِ زُرت ءُ اتک. ما زَرگُل ءِ ڈرپ جَت اَنت،زَرگُل سک گَل بوت.

من زَرگُل ءِ بارو ءَ جیڑگ لگ اِت آں کہ پرچا زَرگُل ءِ سیاد ءُ وارس زَرگُل ءِ ھمراہ نہ اَنت،زاناں زَر گُل ءَ کس نیست، زاناں زَر گُل ھنچیں ھرابیں مردمے کَس ئےِ ھمراہ نہ بیت. اے گپ ھم بوت کنت زَرگُل نیزگارے پیمشکا کَس ءِ ھمراہنہ بیت.

من ءَ اَلّم زَرگُل ءِ زند ءِ بارو ءَ سرپد بُوگی اَت. من سرپد بہ باں کہ زَرگُل پرچا اے وڑ نادراہ اِنت،پرچا زَر گُل ءِ سیاد ءُ وارس زَرگُل ءِ ھمراہ نہ اَنت؟

من ءَ دو ءِ ساھت ءَ موکل کنگی اَت، بَلے من زَرگُل ءَ اے وڑی ءَ دیست، منی دل ءَ نہ گُشت موکل بہ بکن ءُ گِس ءَ برو، پرچاکہ یکدیم ءَ من ءَ زَرگُل ءِ زند ءِ بارو ءَ سرپد بُوگی اَت ءُ دومی دیم ءَ من ءَ وتی ماس ءُ گھار، سیاد ءُ وارس یات پیداک اِت اَنت کہ اللہ مکن اگاں یکروچے آ نادراہ بہ بنت. کسّے آیانی ھمراہ مہ بیت، آ چو زَرگُل ءِ وڑ ءَ پہ کمکے ءَ راھچار بہ بنت گُڑا…………؟

دو ءِ ساھت بوت ایدگہ منی ھمراھاں موکل کرت ءُ شُت اَنت، گُڑا من ھمد ءَ اِسٹاپ روم ءَ نشت آں، بیگاہ ءِ کار ءِ سنگتاں چہ یکّے اتک ءُ گُشت ئےِ شرّ اِنت کہ تو نہ شُتگ ئے.من ءَ کمو دیر بوتگ کہ من گِس ءَ دزگٹ بوتگ آں. ترا نوں موکل اِنت تو شُت کن ئے ءُ منّتوار کہ تو منی ودار کرتگ.

اِنّاں من نہ رواں کہ منی سیادے ھمد ءَ داکل اِنت من ھمائی ءِ پانگ آں.

جی شَر بَلے کَے اِنت تئی نادراہ؟

زَرگُل اِنت.

ھَو ھَو زی ھمے سَے ءِ ساھت ءَ اتک ءَ بَلے زی دگہ کسّے گون نہ بوتگ . گُڑا من چہ نادراہ جاہ ءِ درمان جاہ ءَ کِلونا ءُ درمان آورتگ ءُ جَتگ .

منّتوار ، جی ھَو دگہ کس ءِ گون نیست،

من پمیشکا سنگت ءِ کرّ ءَ دْورگ بندگ ءَ اَت آں کہ زَرگُل منی سیاد اِنت ءُ دگہ کسّے شک( اِسٹاپ والا پمیشکا شک کن اَنت کہ نادراہ جاھے چو شما وت سرپد اِت کہ نادراہ جاھاں بازیں کیس بیت) مہ کنت کہ ساوڑ پرچا مرچی نشتگ ءُ چوناھا ھمروچ اے وھد ءَ گِس ءَ شُتگ.

من شُت آں کینٹین ءَ وت نان وارت ءُ پہ نادراہ ءِ واست ءَ شَرّیں نارشت ءزُرت ءُ آورت نادراہ ءَ را نان دات.من چاراں زَرگُل ارس چہ انارکاں جَھل ءَ بیراھی تچان اَنت.

منی مات ترا ھیر اِنت تو گِروگ ءَ ئے؟

زَرگُل: مرچی اگاں من ءَ بچے بہ بوتین اَت گُڑا بلکین ءَ من اے وڑ نہ بوتگ اَت آں ءُ اے منی مرچیگیں چمّانی ارس نہ اَنت. اے ارس ھما روچ ءَ بندات بوتگ اَنت کہ منی پِت چہ من ءَ جُتا بوتگ.

روان اِنت

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

وابانی دنیا

(سندھی آزمانک)

ارشاد شیخ | رجانک: شہناز عبیداللہ

دی بلوچستان پوسٹ

آ شپی سَجیں اِستالاناں ماں کڈک کتگ اِت اَنت ،پدا ھم ابیتک ءُ ایوک اَت ، آ شپ ءَ چہ وابانی دنیا ءَ پُر بوتگ.

وابانی دنیا ءِ اولی بَھر!
سجیں ڈیھ ءَ ایمنی اَت، لشکر ءَ شھر یل داتگ ءُ سیمسرانی پھازگ ءَ دست گٹ اَت ءُ شھر ءَ جنگ ءُ چوپ ءِ نہ بُوگ ءَ مردم باز گَل ءُ شادان اِت اَنت.

وابانی دنیا ءِ دومی بَھر!
آئی ءَ را وتی وانگ ءُ زانت ءِ وڑ ءَ یک شَرّیں کارے رَس اِتگ اَت.

وابانی دنیا ءِ سَیمی بَھر!
سجھیں زندان ھالیگ اِت اَنت ءُ یک بندیگے ھم مان نیستگ اَت.

وابانی دنیا ءِ چارمی بَھر!
ھلک ءِ ایس ایچ او گوں لھتیں سپاھیگ ءِ گوما ھر یک دمگ ءُ میتگے ءَ شُت، چہ مردماں آیانی جیڑہ ءِ جست ءِ کت اَنت، بلے مردمانی کِرّ ءَ زنگ جَنَگ ءَ پہ ھچ نیستگ اَت.
وابانی دنیا ءِ پنچمی بَھر!
ڈیھ ءَ گِرانی (مہنگائی)ھلاس اَت ءُ ھر کس وتی پگار ءَ چہ زَر ایرکنگ ءُ بینک ءَ مُچ کنگ ءَ اِت اَنت.

وابانی دنیا ءِ ششمی بھر !
لوگانی دراھیں جَنیں وت ما وت ساہ بھر کنگ ءَ اِت اَنت ءُ گوں لوگ ءِ کار ءُ چُلوپَگاں تپاک اِت اَنت، ھرچ کارے یے کنگ ءَ دومی ءِ کرّ ءَ شور ءَ سَلہ کنگ اَت.

وابانی دنیا ءِ ھپتمی بَھر!
نادراہ جاھانی توک ءَ نادْراہ باز کم اِت اَنت ءُ درمانجاہ چہ درماناں ءَ بڈ ءُ بار اِت اَنت.

وابانی دنیا ءِ ھشتمی بَھر !
میتگانی توک ءَ یک پِنڈوکے ھم پِنڈگ ءَ نہ تر اِت.

وابانی دنیا ءِ نُھمی بَھر!
دراھیں چکاناں وتی وانگجاہ ءِ پُچ گْوار اِت اَنت پہ وانگجاھاں روگ ءَ اِت اَنت.

وابانی دنیا ءِ دھمی بَھر!
ھالتاک ءِ توک ءَ دُزی ، جنگ ءُ چوپ ، کُشت ءُ ھون ، بدکاری ءُ بم تراکانی ھچ وڑیں ھال نیستگ اَت ءُ نیم تاکے ءِ سر ءَ نبشتہ اَت کہ کار(نوکری)ءِ واست ءَ جاگہ ھالیگ اَنت.

آ ڈولداریں واب ءِ گندگ ءَ اَت کہ یکے ءَ اناگاہ ءَ دَر ءَ را ٹُک اِت.
آ پہ بے تھمبلی روت دَر ءَ پچ کنت ،لھتیں مردم ءَ را وردی گْور ءَ اَت ءُ آتک اَنت آئی ءِ دیم ءَ میلانک بوت اَنت ءُ آیاناں تپنگ ھم بڈّ ءَ اَت.
you are under arrest.
but why?
پرچاکہ تو اے ڈیھ ءِ توک ءَ سرکشی ءُ پساد ءِ واب گندگ ءَ ئے ،اے ڈیھ ءِ توک ءَ چوشیں وابانی سر ءَ بَندش جَنگ بوتگ۔

نزر دوسؔت

زِرگْوات بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

بلوچی زُبان ءِ ورنائیں شائِر ءُ نبشتہ کار نزر دوست ءِ بیگْواھی ءَ من ءَ کْوھنیں یات ئِے ءَ پِرّینتگ کہ چو مہ بیت مئے شائِر ءُ زانتکارانی ند ءِ زُبان ھمے پیم ءَ گُنگ بِہ بیت دِگہ شائِر ءُ نبشتہ کار ھمے وڑ ءَ بیگْواھی ءِ دَیناں بُرو اَنت۔ انچوش کہ بازیں شھید بیتگ ءُ باز انگت ماں بندی ھانہ ءَ ریز ءُ سانکلانی باھوٹ اَنت ۔

ھما یات ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔، مرچی اے ھبر ءَ کئے گْوش اِیت کہ ھان سابر کئے آوار جت ءُ بیگْواہ کُت ؟
کئے بِہ زانت کہ چون ءُ چِہ پیم بوت ، بلے ! اے ھبر تچک ءُ راست اِنت کہ مرچی نزر دوست ھمائی ءَ بُرتگ زی ھان سابر ھم ، ھمائی ءَ بیگْواھی ءِ دنز ءُ گُباراں اَندیم کُتگ ۔
بلے کُجام سوْب ءَ ؟

پمے ھاتر ءَ کہ آئی ءَ وتی شھدیں زُبان بلوچی ءَ نبشتہ کُتگ ءُ راج ءَ را راستی ءِ شون داتگ ؟
اَو ! ھمے ھاتر ءَ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
چیاکہ نزر دوست ابید ء شائِر ءُوتی زُبان ءِ نبشتہ کاری ءَ دِگہ چوش اِیں کار ئِے نہ کُتگ کہ اِستان ءِ تب ءَ مہ کپ اِیت ۔ پمشکا اے ھبر ءَ ما کُل پوہ ءُ سرپد بِہ بَہ اِیں کہ مرچاں پاکستان ءِ گْور ءَ بَہ کَول ءِ واجہ بسمل لبز ءِ بلوچ مرگ ءِ پیگام اِنت ۔
چیاکہ بلوچ بُوّگ ھما جُرم اِنت دِگہ مستریں جُرم نیست ، گُڑا مئے آ دِگہ ساچِشت کار ، زانتکار ، شائِر ءُ کْواس ھُژّار ءُ شیوار بِہ بَہ اَنت کہ کسے مئے بلوچ بُوّگ ءَ وش نہ اِنت آ مئے اے ھبر ءَ کُجا ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ ءُ چتؤر وش بیت کہ ما وتی شھدیں زُبان بلوچی ءَبِہ وان اِیں ،نوشتہ بکن اِیں ءُ زِندگ بِہ دار اِیں داں آؤکیں پدریچ چہ وتی راجی ءُ ماتی زُبان ءَ بیگانگ مہ بیت ۔
گُڑا اے درگت ءَ بلوچی زُبان ءِ پِڑ ءَ ھر شائِر ءُ نبشتہ کار ءِ راجی ءُ لبزانکی ڈُبّہ بیت کہ آ وتی ند ءَ گوں نزر دوست ءَ ھوار ھر شائِر ، نبشتہ کار ءُ بیگْواھیں بلوچ پُسّگانی ھاتر ءَ کار بِگر اَنت داں باندا پرے ھبر ءَ بژنیگ مہ بَہ اِیں کہ سر ماں کُچلّیں دانکانی گرداباں کپتگ ءُ زُبان گُنگ اِنت ۔

گْوشگ ءِ منّ ءُ مول ھمیش اِنت کہ ما وتی شائِر ، نبشتہ کار ، زانتکار ، راجی پُسّگ ءُ کلمکارانی ارزِشت ءُ بسات ءَ زِند ءَ سرپد بِہ بَہ اِیں ، اگاں چہ مرگ ءَ پد کسے ءِ سپت ءُ ستا ، بے سیتیں ساڑاھگ بندات کُت گُڑا پہ سِتک بِہ زان اِیں کہ ھچ ناسرجم اِیں کار سرجم نہ بَہ اَنت ۔پہ درور بلوچی زُبان ءِ کوھیں کلات ، نامدار ءُ آشوب تبیں شائِر ءُ کْواس واجہ اتا شات جا ئِے گْوش اِیت

بد ھما اِنت کہ منی مرگ ءَ پد
کیت منی کبر ءِ سرونّ ءَ نالیت

واجہ اتا شات ءَ راست گْوشتگ ، بلے بژن پرے ھبر ءَ کہ مئے چونائیں مھلوک ءَ بِل ، یک ءُ دو شائِر ءَ ابید دنیگت مئے کُلیں شائِر ، زانتکار ءُ نبشتہ کار اے نیمگ ءَ انگت واب اَنت کہ بلوچی زُبان ءِ ورنائیں شائِر ئِے پرچہ زِندان ءِ تہارُوکی ءَ بندیگ اِنت ؟
آئی ءِ گُناہ ءُ میار چی اِنت ؟
بس ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔! بلوچے بوتگ ءُ وتی شھدیں زُبان بلوچی ءَ نبشتہ کُتگ ئِے، پمشکا بلوچ بُوّگ آئی ءِ مستریں گُناہ ءُ میار اِنت کہ آ سیراپ اِیں سرڈگار بلوچستان ءِ ھُدابُند ءُ پُسّگ اِنت ، بِل کہ مرچی آ زُوراکیں کْوزہ گیر ءِ پنجگاں لگتمال ءُ زیر دست اِنت ۔

اگاں ما ھمے داب ءَ وتی گُنگیں توار نہ وازینت گُڑا پہ جزم بِہ زاناں کہ تھنا واجہ سباء شھید نہ بیتگ ، تھنا ھان سابر نہ بیت چہ سالاں گیش بیگْواھی ءِ دیناں روت دنیگت کس سرپد نہ اِنت کہ کُجا ءُ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ چون ءُ چِہ پیم بوت ۔ تھنا نزر دوست نہ بیت کہ مرچی کیز ءِ سْیاہ شپ ءُ تاموریں کُوٹی ءَ بس پہ بلوچ بُوّگ ءُ وتی شھدیں بلوچی زُبان ءَ نبشہ کنگ ءِ پُژدر ءَ زُوراکیانی دیمپان اِنت ۔

پمشکا مئے راج ءِ شائِر ، نبشتہ کار ءُ کْواس مرچی اے بِہ پہم اَنت کہ دُژمِن مئے گون ءَ ھما داستان ءَ ساچگ لوٹ اِیت زی گوں بنگالی زُبان ءِ شائِر ، زانتکار ءُ کْواس ، ڈاکٹر ءُ پروپیسراں گوں کُتگ ، گُڑا پرچہ ما چہ ھما راستی ءَ سرپد نہ بَہ اِیں کہ مئے بُنکّی جیڑہ چی اِنت ۔

اگاں ما پہمگ ءِ جُھد ءُ کُوشست کُت گُڑا من پہ دلجمی گْوش آں مئے اے راجی توار ءَ کسے گُٹگِیر کُت نہ کنت ، چیاکہ شائِر ءُ کْواس ، نبشتہ کار وتی راج ءِ نمائندگ اَنت کہ آ وتی ند ءِ زُبان ءَ راج ءَ ھر شرّی ءُ ھرابی ءِ شون ءَ دنت پہ ترا کُجام دگ ءِ روگ تاوان ءُ کُجام کِشک ءِ روگ سیت ءُ نپ ، سوبمندی اِنت ۔

پمشکا اے ھبر ارزِشت کرز اِیت کہ کُجام راج ءِ شائِر ءُ کْواس ، کلمکاراں وتی کلم پہ راج ءِ شوناھگ ءُ رھشُونی ءَ کار بستگ گُڑا آ راج ایردسی ءِتھارونکی ءُ مُجاں بیگْواہ نہ بوتگ ، بلکیں مرچی آ پہ شات ءُ گل ، پہ ایمنی وتی مرزبُوم ءُ مسکیں سرڈگار ءِ دِل بند ءَ آجوئیں زِندمان ءِ لد ءُ بیٹ سراں زِند گْوازینگ ءَ اَنت ۔ چیاکہ شائِر ءُ نبشتہ کار گوں وتی گوھر ءُ مُروارِدیں لبز ءُ گالاں گْراں وابیں راج ءَ جھ سِرّینیت ءُ وتی ڈیھ ءُ راجی آکبت ءِپہازگ ءَ سکین دنت ءُ آشوبی ئیں بودناکی یے شکساھیت ،
پمشکا مرچی سارتر ، پبلونیرودا ، پرانزپینن ، نتشے ، سُکرات ، اپلاتون ، پرینکلن ، ارستُو ءُ دِگہ بازیں نام پہ درور دائِمی گیر آرگ بنت ۔

اگاں کُجام شائِر ءُ نبشتہ کار ءَ راستی پہم اِتگ ، بلے چہ زُوراک ءِ تْرس ءُ بیمّ ءَ گُنگ ءُ بے توار بوتگ گُڑا راجدپتر ءُ گْوستانک مرچی اےھبر ءِ شاھد اِنت کہ بے ریائیں وھد ءَ کس نہ بکش اِتگ ،چیاکہ پہ لگوراں وژنامی ھچ دپتر ءُ گْوستانک ءَ گِندگ نہ بیت ۔

اے زیکّیں ھبر ئِے کہ مند ءِ جاہ منند ءُ بلوچی زُبان ءِ ورنائیں شائِر شکیل آدم ءِ گِس ءَ پاکستانی لشکر گوں ھندی چاریگانی ھمبرائی ءَ بیڑ بارت زھگ ءُ زالبُولاں بیھار ءُ پادتراپ دنت کہ شُمارا چِست ، گار ءُ بیگْواہ کن آں ۔ مرچی دُژمِن شر سرپد اِنت کہ اے بیگْواھی ءُ شھید کنگ ءِ ھبر پہ بلوچ ءَ نوک نہ اِنت ، بلے مارا پہمگی اِنت کہ ما چے بکن اِیں ۔

چرئے ھبر ءَ ابید تربت ءَ دکاناں چامپہ جنت ءُ بلوچی زُبان ءِ وانگی آں بارت ، ھمے وڑ ءَ تربت کالج ءِ ھاسٹل ءَ ھم چامپہ جنت کہ اُود ءَ آئرا دست کپتگیں وانگی فکشن ہاوس لاہور ءُ شنگکاری ادارہانی نیمگ ءَ چہ چاپ ءُ شِنگ بوتگیں وانگی کہ آھانی تہ ءَ ڈاکٹر مبارک علی ، علی عباس جلالپوری ، نہرو ، لینن ءُ دِگہ مْیان اُستمانی نبشتہ کارانی وانگی آں رسانک در ءَ پیش دار اِیت کہ من اِستان ءِ ھلاپ ءَ نبشتگ اِیں لٹریچر دز گِپتگ ۔
انچوش کہ من بُرز ءَ ھمے گپ جت دُژمِن اے کدی نہ لوٹ اِیت کہ تو وتی شھدیں زُبان ءَ نوشتہ کنگ ءَ بِل بلوچی ءَ گپ بجن ئِے ، چیاکہ دُژمِن ھما روچ ءَ پہ تئی گاروٹی ءَ لانکبند اِنت کہ تئی ڈیھ ءِ سر ءَ اُرش کنت ءُ ترا ایردستی ءِ سانکلاں پوش اِیت ۔ گُڑا اے پندل ھما روچ ءَ چِہ بندات اِنت کہ دُژمِن ترا چہ تئی جِند ءِ سرڈگار ءَ درآمد بِہ کنت ۔ ھما نیلّیں زِر کہ آئی ءِ چَولانی توار گوں تئی دل ءِ دِریکگّانی زیمر ءَ سوت ءُ نازینک جن اَنت ، ھما تیاب ءِ دپ ءَ پہ ترا تر ءُ گرد چو دیستگیں واب ءَ بے مانا بُوھان اِنت گُڑا بِہ گْوش پہ ترا چے پش کپتگ کہ تو انگت ءَ وت ءَ گُنگ ءُ بے تواری ءِ چادر مانپُوشتگ ۔

پمشکا مئے شائِر وتی کلم ءَ پہ راج ءِ شوناھگ ءَ دوست مہ دار اَنت کہ باندا آ دِگہ زندگیں راجانی دیم ءَ ملامت بِہ بَہ اَنت ، دومی واجہ اتا شات ءِ اے پِربند ءَ ھم گیر بیار اِت کہ وھدے شائِر ءُ نبشتہ کار سوھو اَنت بلے چہ وتی جند ءِ ھم گنگل ءُ بیلی آں شموشکار بِہ بیت گُڑا پہ چونائیں مھلوک ءَ چے گِلگ ۔ آ ھمے سرپد بیت کہ اے پہ وتی نام ءُ نامداری ءِ ھاتر ءَ نبشتہ کن اَنت ، چو نہ زانت کہ ھمیشانی نبشتہ کنگ ءِ پُژدر ءَ مرچی من وتی شھدیں زُبان ءَ گپ جن آں ۔

اتا بِہ جزم کہ دنیا ءُ دین ءِ سوداگر
پکیر ءَ پیر گُشنت شائِر ءَ ولی نہ گُشنت

بیا اِت اھد کن اِیں گوں وتی راج ءُ مسکیں سرڈگار ءَ کہ مئے ند ءِ ھر لبز چہ نِب ءَ در کپ اِیت گُڑا آ گلزمین ، پُلیں راج ءُ شھدیں زُبان ءِ پاسپانی ءَ کنت ۔اگاں چونیں سکّیں ساھتانی دیمپان بِہ بَہ اِیں بلے چہ وتی زُبان ، راج ءُ پُلگدیں دوار ءَ بے تْرانگ نہ بَہ اِیں ، گُڑا پہ جزم گْوش آں کہ مئے ھُونانی ھار بے گُناھی ءِ شند ءَ نہ مَلّیت ۔

کئے گُش اِیت اِنت کہ دُژمناں کُشتگ
مارا دوستاں پہ جی ءُجان کُشتگ

( ناکو : مراد ساھر )

منی بے مہاریں ڈاچی ءُ شیر خان ءِ مستیں لیڑو

نبشتہ کار: نیاز کاؔدِر

دی بلوچستان پوسٹ

منی بنداتی ڈاچی ءِ اُوبادگ دنیگت بے مہار اِنت ۔ من وتی ڈاچی ءِ واست ءَ camel driver ساربان ئِے ءِ پٹ ءُ پُل ءَ سرجمیں سال ءُ ماہ کُربان کُتگ اَنت بَلے من ءَ دنیگت appreciable driver شریں ساربان ئِے دست نہ کپتگ ۔ بِہ گندئے آ وسر ءَ کوچگ ، ڈنّ ءُ ڈگارانی تَہ ءَ یلہ اِنت ، آئی ءَ بازیں ساربان ئِے ءُ بازار ءِ بازیں مردُم ءُ مھلوک ھم وتی اَرجان جَتگ۔۔۔۔۔۔۔ نوں بَلے آئی ءِ ساربان سک باز اَنت پمشکا آ گِرءُ بند نہ کنگ بیت کہ آئی ءِ گر ءُ بند کنگ ءِ واست ءَ apperciable driver یَک شریں ساربان ئِے لوٹ اِیت ۔
ڈاچی ءِ بُنکّی story کِسھار ءُ داستان ءَ را راستی یے کہ سک دِیر اِنت، من ءَ بِہ گندئے آئی ءِ سرجمیں کِسّہ یات مہ بیت بَلے چِکنکدگ من نبشتہ کُت کن آں من آئی ءِ بنداتی کِسّہ ءَ نبشتہ کن آں ۔

پیسر ءَ مئے ھَند ءُ دَمگ ، ھلک ءُ بازاراں کسے ءَ را اُشتر نیستگ اَت ، اگاں بِہ گندئے کسے ءِ کِرا ھستگ اَت گُڑا آئی چہ درآمدنی تْرس ءُ بیمّ ءَ پہ چیر اندری داشتگ ۔ من اے ھم ءِ اِش کُتگ اَت کہ شیرخان ءَ لیڑوے ھست بَلے آ وتی لیڑو ءِ ساربان وت اِنت۔ آئی ءِ لیڑو ءِ کِرا بازار ءِ مردُم ءُ دراں ڈیھی مردُم سک تْرس اَنت ۔ ھمےھبر ءِ پُژدر ءَ من وھدے وتی میتگ ءِ مردُماناں سَک ءَ جُستءُ پَد کُت کہ شیرخان کُج ئے نندوکے ؟ شیرخان ءِ میتگ کُجا اِنت ؟ بَلے من ءَ کَس ءَ ھال نَہ دات ۔ منی بازار ءِ مردُماں من ءَ ھمے گُشت کہ ما نہ زانیں! پیسر ءَ شیرخان ءَ چُشیں نام ءُ توارے نہ بیتگ، لیڑو ءِ زیرگ ءَ چہ پد شیرخان ءِ نام ءُ توار ھر دمک ءُ آتراپ ءَ شِنگ اِتگ ۔
ھمے وڑ ءَ وھد گْوزان اَت کہ کسانیں مُدّتے ءَ رند من دیم پہ سُرمگیں کوہاں سیل ءُ گَردگ ءَ شُت آں ، ناگھاں من گوں یَک کماش ئِے ءَ ڈیک دات ، بَلے گندگ ءَ کماش گُش ئے مئے ھَند ءُ دمگی مردُمے نہ اَت ۔ بَلے پد ءَ ھم من باز rejoice گَل بوت آں ، چیا کہ ھمے کماش بِہ گِندئے من ءَ شیرخان ھال ءَ اَلم دنت ۔ من کماش ءَ را سلام ءُ دْروت کت ، چہ سلام ءُ دْروت ءَ پد من کماش پُرس اِت واجہ تو کُج ئے مردُمے ءِ ، ءُ چہ کُجا پیداک ئے ۔ کماش ءَ من ءَ پَسّو دات۔

کہ من سراوان ءِ مردمے ءُ چہ سراوان ءَ پیداک آں ۔ گوںکماش ءِ اے پسّو ءَ منی دل سکrejoice گَل بوت کہ اے کماش اَلم من ءَ شیرخان ءِ ھال ءَ دنت۔

من پدا کماش ءَ را گُشت واجہ تو گُڑا مئے میتگ ءَ کائے گوں تئی ھزمت ءَ کن آں کہ تو چہ دوریں پندے ءَ پیداک ئے ۔

کماش ءَ من گُشت تئی لکّ منہ وار بلے من اتک نہ کن آں کہ من ءَ سک دور روگی اِنت ۔ من سک باز جہد ءُکُوشست کت کہ کماش ءَ شپی گوں وت براں بلے کماش پہ آھگ ءَ رازی نہ بوت ۔ پدا من کماش ءَ را گُشت واجہ من ترا جُستے کن آں اگاں تو جُست ءِ پسّو ءَ دئے ۔ کماش ءَ من ءَ گُشت بِہ گُش منی بَچّ چے جُستے ؟ من گُشت واجہ مردے ھست نامے شیرخان اِنت تو ایشی ءَ زان ئے کُجا نِشتگ ؟
کماش ءَ پسّو دات
منی بچّ تو شیرخان ءَ زانہ چون کن ئے ؟ شیرخان زانہ تئی relative سیاد اِنت ۔ من گُشت کماش چونائی ءَ شیرخان منی سیاد نہ اِنت بلے نام کپتگیں مردمےپمشکا زانگے لوٹ آں ۔ گوں ھمے ھبر ءَ کماش ءَ من ءَ گُشت شیرخان مئے میتگ ءِ نندوک ئے ترا زانہ پہ آئی ءَ چِہ کار ھست ۔من گُست واجہ من ءَ اُشتر ئِے زُورگی اِنت ، من انچو اِش کُتگ کہ شیرخان ءَ اُشتر ئِے ھست ۔ گُڑا کماش ءَ من ءَ شیرخان ءِ میتگ ءِ سوج دات ءُ ھمے گُشت شریں بچّ من ترا موکل کن آں کہ من ءَ دور روگی اِنت ۔من گُشت شر کماش تئی لکّ منہ وار ءُ سلامت بات ئے کہ تو من واجہ شیرخان ءِ ڈسءُ نشان دات ۔

پدا چیزئے وھد ءَ رَند من لوٹ اِت کہ من شیرخان ءِ میتگ ءَ بُرواں، بَلے من ءَ اُشتر ئِے زیرَگ ءَ ھچ زَرءُ کلدار نیستگ اَت ۔ من wealth مالی ھالت ءَ ھم سک نزور اِتآں کہ اےنگیگیں جاوراں پہ وت اُشتر ئِے بِہ زیراں ۔ پدا من جیڑ اِت کہ من ءَ is my friend mehrabسنگت ئِے ھست مھراب نامیں آ اَلم من ءَ راہ درے ءِ شون ءَ دنت۔

من شُت آں مھراب ءِ کِرا ءُ آئرا گُشت مھراب جان من ءَ شیرخان ءِ ھال رستگ ، نوں منی زِرد ءِ واھشت ھمیش اِنت کہ رواں شیرخان ءِ کِرا پہ وت اُشتر ئِے زیراں ۔ بَلے منی گْور ءَ زَر ءُ کلدار نیست تو من ءَ سوج ئِے بِہ دئے ۔ گُڑا من ءَ سنگت مھراب ءَ گُشت تو چونیں اُشتر ئِے زیرئے، من گُشت منی واھگ اِنت کہ اگاں من ءَ زَر بِہ رس اِیت من ڈاچی یے زیراں ۔ پدا من ءَ مھراب ءَ گُشت نہ تو ڈاچی ءِ بدل ءَ لیڑوے بِزیر ، پرچہ کہ لیڑو لڈّ ءُ بار ءَ شر اِنت ۔ تو بِہ چار شیرخان ءِ لیڑوے چوں نام ءُ توار اِنت۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
من مھراب ءَ پَسّو دات من ءَ نام ءُ توار ءِ کار نیست، من لوٹ آں کہ منڈاچی یے زیراں داں پُشپد ءُ اُوبادگ ئے بہ بیت ۔

اَو ! آ دگہ گپّے کہ شیرخان ءَ لیڑوے زُرتگ، شیرخان ءَ بلکیں لیڑو ءِ کِرد ھَست، دارگ ئے بود ءُ گُنجائشت ئے ھست ،بلے گوں لیڑو دارگ نہ بیت۔۔۔۔۔۔۔ پدا من ءَ ءُ منی بازار ءِ مردُماناں harm تاوان ئِے بِہ دنت شر نہ اِنت۔ مردُم پدا منی اُشتر ءِ سر ءَ despite نپرت بکن اَنت گُڑا من بید ء وتی مھلوک ھچّ ئے نیاں ۔ پمشکا من گُش آں کہ ڈاچی یے زیراں داں باندا پمنی بازار ءِ مردُمانی واست ءَ triumph نپ ءُ پائدگ چہ نُکس ءُ تاوان ءِ بدل ءَ ۔ گُڑا سنگت مھراب جان ءَ گُشت تو وات شرتر زان ئے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
من گُشت گُڑا من زر ءُ کلدار چتؤر شُھاز بکن آں ۔

مھراب جان ءَ گُشت تو گُش ئے من ڈاچی یے زیراں منی بازار ءِ مردُماناں success سوب مندی ، نپ ءُ پائدگ بہ بیت گُڑا تو بُرو وتی بازار ءِ مردُمانی کرا چندہ بکں ءُ وتی ڈاچی ءِ زراں پورا ءُ سرجم بکں پدا شیرخان ءِ کِرا بُرو وتی واست ءَ ڈاچی یے بزیر ۔ من گُشت مھراب جان تو راست گُش ئے ، من ءَ ھمے پیم کنگی اِنت۔

من مھراب جان ءَ رُکست کُت ءُ واتر وتی میتگ ءَ رپتاں۔ من وتی میتگ ءِ مردُمانی کِر ءَ چَند بندات کُت ، باز مردُم ءَ من چندہ دات ءُ باز ءَ کلاگ بَست کہ تو چون ڈاچی ءَ داشت کن ئے ۔ من ھمے وڑ ءَ چندہ کُت ءُ وتی ڈاچی ءِ زر پور ءَ کُت اَنت۔ چرئے زرانی جم کنگ ءَ پد من دو بر مھراب جان ءِب کِرّا شُت آں ۔ من سنگت مھراب ءَ گُشت من زر پور ءَ کُتگ آں گُڑا نوں رواں دیم پہ واجہ شیرخان ءِ میتگ ءَ اُشتر ئِے زیراں ۔ مھراب ءَ گُشت شر من جاڑی آں، من گُشت شر سُھب ءَ پہ سلامتی درکپ آں دیم پہ واجہ شیرخان ءِ میتگ ءَ ۔

سُھب بوت من ءُ مھراب درکپت اِیں دیم پہ وتی سپر ءَ، ما شُت اِیں بازار ءَ گاڑی یے گیپت ءُ باڑہ کُت درکپت اِیں ۔ ما جنزاں جنزاں دومی روچ ءَ واجہ ءِدمگ ءَ سر بوت اِیں ءُ شپ ءَ ما شُتیں میتگے ءَ جل اِت۔

شپ روچ بوت میتگءَ کماش ئِے ھستگ اَت ما جَست کُت کہ واجہ مارا نوں جنزگی اِنت تو مار ماں واجہ شیر خان ءِ لوگ ءَ سر کن یا سوج ءَ بِہ دئے ۔ کماش ءَ گُشت شیر خان ءِ لوگ مئے میتگ ءِ توک ءَ اِنت، بَلے شیرخان ءَ زُرتگ لیڑو ءِ مئے میتگ ءِ دراھیں مردُم شیرخان ءِلیڑو ءِ زورگ ءَ وَش نہ بوتگ اَنت۔ شیرخان چہ مئے میتگ ءَ لَڑیتگ ءُ کوھ ءَ شُتگ ما نہ زان اِیں شیرخان ءِ میتگ کُجااِنت ۔ برے برے شیرخان ءِ مردُم شَپ ءَ میتگ ءَ کاینت بَلے کَس نہ زانت کہ چوں کاینت چِہ پیم رو اَنت ۔

من پدا کماش ءَ را جُست کُت گُڑا تو مارا سُوجے بِہ دئے مئے راھ چی اِنت ۔ کماش ءَ مارا گُشت کہ ھمدا میتگ ءَ مرد ئِے ھست شُما بُرو اِت ھما شُمارا اَلم سُوجے دَنت ۔ما گُشت گُڑا واجہ تو تاں ھمدا مارا بِہ بر ، کماش ءَ مارا زُرت تاں ھم ءَ مرد ئِے لوگ ءَ سر کُت ما مرد ئِے وتاک ءَ نشت اِیں ۔

سھتے ءَ رند مرد اَتک ما پادتکیں سلام ءُ دْروت کُت، ما نشت اِیں مرد شُت آپ ءُ چاہ آرت ءُ مار دات ۔ما چاہ وارت مرد ءَ مارا جُست کُت شُما کُجیگ ئے ؟ چہ کُجا پیداک اِت ؟ ما گُشت واجہ ما کیچ ءِ مردُم اِیں ما چہ کیچ ءَ پیداک اِیں ۔

پدا مرد ءَ مارا جُست کُت شُما ادا پہ چِہ کارے ءَ آتکگ اِت۔ ما گُشت واجہ مارا شیرخان ءِ واست ءَ کار ھست، تو مارا شیر خان ءِ میتگ ءَ سر بکن۔ گوں ھمے گپ ءَ ھوار مرد ءَ مارا سک چار اِت ءُ پَسّو دات کہ شُما شیرخان ءِ سَنگَت اِت ، ما گُشت نہ ۔ کماش ءَ پدا مار گُشت گڑا شُما درانڈیھی مردم اِت ، ما گُشت نہ۔ مرد ءَ مارا گُشت شُمارا ءَ پہ شیرخان ءَ چِہ کار ھَست ۔ ما گُشت مارا اُشتر ئِے زیرگی اِنت ، ما شیرخان ءِ کِرا ھمے واست ءَ روگ ءَ اِیں۔ مرد ءَ گُشت شر بِہ نند اِت شام ءِ نان ءَ بُوراِت شُمار ءَ شیرخان ءِ میتگ ءَ براں ۔

ھیر ما شام ءِ نان وارت مرد ءَ مارا زُرت دیم پہ شیرخان ءِ میتگ ءَ سر گیپت ۔ما جنزان، جنزان دیر جُگی یے ءَ داشت ۔ ما شپ ءَ وپتیں سُھب بوت پدا جنزان بوت اِیں داں شام ءَ وت ءَ شیرخان ءِ میتگ ءَ سر کُت ۔ما وتاتک ءَ نشتیں مرد ءَ مارا گُشت شیر خان ءِ میتگ ھمیش اِنت، رند ءَ گِس ءَ چہ مردُمے آتک مارا سلام ءُ دْروت ، آپ چاہ ئے کُت ۔ گُڑا مئے ھمراہ ءَ گُشت من واتر روَاں وتی میتگ ءَ ، مَردکار ءَ مار موکل کُت ءُ دیم پہ وتی ھنکین ءَ راہ گیپت۔

کَمے رند ءَ کماش ئِے اَتک ءُ مارا سلام ءُ دْروت ئے کُت ءُ پُرس اِت ئے کہ شُما کُجیگ ئے ؟ چہ کُجا پیداک اِت ؟ من گُشت واجہ ما کیچ ءِ مردُم اِیں ءُ چہ کیچ ءَ پیداکیں ۔ پدا کماش ءَ مارا جُست کُت کہ شُما کُجا رَو اِت؟ کئے ءَ لوٹ اِت ؟ من گُشت مارا واجہ شیرخان ءِ واست ءَ کار ھست ما ھمائی ءِ پٹ ءُ لوٹ ءَ درکپتگیں۔ کماش ءَ گُشت شریں شیر خان اَنوں شُتگ شیکر ءَ؟ سُھب ءَ کیت ما گُشت شر اِنت، گُڑا مارا نان اِش دات ءُ ما شپ ءَ وپت اِیں ۔

سُھب بوت ما پاد اَتکیں چاہ وارت رند ءَ سوارگ نزیک اَت تاں لھتیں مردُم پیداک اِنت ۔ یَک بُرز ءُ بارگیں مرد ئِے ساری ءَ اِنت من ھمے گُماں بوت کہ اے مرد شیرخان بیت، ھیر مردُم شُت آں وتی لوگ ءَ کَمے رند ءَ ھمے مرد اَتک ما پاد اَتکیں مارا سلام ءُ دْروت کُت ءِ ما نِِشت اِیں ما ھم مردار ءَ جُست کُت واجہ شیر خان توئے ، مرد بچکندگ ءَ لگِت ھھھھھھھھھ گُشی نہ من نیاں، من مہمانے آں ۔ من گُشت واجہ بہ بکش من گُشتگ زانہ تو شیرخان ئے ۔ مرد ءَ پداپہ بچکند گُشت جی شیر خان مناں، گُڑا ما سک گََل بوت آں ۔ ھیر ما نِشت ءُ دیوان کُت سبارگ بوت ما نان وارت۔۔۔۔

رند گُڑا شیر خان مار جُست کُت شُما پہ ھیری آتکگ اِت منی کِرا، شُمارا چونیں کار ئِے کپتگ کہ شُما منی گوار ءَ آتکگ اِت۔ ما گُشت واجہ ما اِش کُتگ تو لیڑوت زُرتگ ئِے ، ما پمشکا آتکگاں مارا اُشتر ئِے بگر بِہ دئے گُڑا شیرخان گُشت اَو من لیڑوے زُرتگ بَلے گوں شُما اُشتر دارگ نہ بیت ۔ اُشتر ئِے دارگ ءَ شریں ساربان لوٹ اِیت ، شُما اُشتر ئِے بابت ءَ سر پد نہ اِت ۔ ما گِشت واجہ مردُم ءَ را جیزئے بہ بیت مردُم آئی ءِ بابت ءَ سر پد بیت بَلے مارا ڈاچی ءِ زیرگی اِنت داں مئےگون ءَ دَارگ بہ بیت گُڑا شیرخان گُشت کہ شُما زان اِت کہ منی بُنکّی جاہ کُجا اِنت، من پہ چیا لَڈیتگ ءُ ادا کوہ ءَ آتکگ آں ۔ ما گُشت اَو واجہ تی سرجمیں کِسہ میتگ ءِ مردُماں گوں ما کُتگ اَنت کہ ترا درامداں لڈینتگ چہ وتی بازار ءَ گُڑا شیرخان گُشت شُما زان اِت کہ مئے ڈیھ ءُ دَمگاں درامد سَک باز اِنت اے درامد نہ لوٹ اَنت کہ مارا شُمارا چیزے بہ بیت۔ اَگاں شُما اُشتر زُرت شُمئے ھال ھمے بیت کہ منی بوتگ ۔من گُشت واجہ من اُشتر ءَ تھنا وتی واست ءَ زیرگ ءَ نیاں ، من وتی بازار ءِ مردُمانی واست ءَ ۔ بازار ءِ مردُم اگاں منی ھمراہ بہ باں من ءَ کَس ھچ کُت نہ کنت۔

پدا من ءَ شیر خان ءَ گُشت اگاں تئی ڈاچی بازار ءِ مردُمانی دَست ءَ بہ بیت آئی ءِ ساربان باز بنت۔ پدا ترا تی ڈاچی ءُ اوبادگاں نُکس ءُ تاوان بیت ۔اگاں تاوان بوت پدا تئی سرجمیں بازارءَ نُکسان بیت ءُ درآمد سوب مند بنت۔ پدا تئی ڈاچی ، تئی ڈاچی ءِ اوبادگ تئی گوںن گِرو بند کنگ نہ بیت ۔من گُش آں تو انگت اُشتر مہ زیر شر تِر اِنت ۔

من گُشت نہ واجہ من ءَ ڈاچی یے اَلم زیرگی اِنت ، آ نُکس ءُ نپ رَندی گپّے ۔ تو تھنا گوں وتی سیاد وارساں یَک لیڑوے داشتگ من گوں بازار ءِ مردُماں ڈاچی یے داشت کن آں گُڑا شیرخان گُشت شر تی واست ءَ ڈاچی یے پٹ ءُ پول کن آں ۔

گُڑا دو سئے روچ ءَ رند ما ءُ شیرخان شُتیں دور دگہ بازارے ءَ ھمودا گُڑا مارا ڈاچی یے پیش داشت ئے ۔ مارا ڈاچی دوست بوت ما ڈاچی زُرت ءُ واترّ شیرخان ءِمیتگ ءَ آتک اِیں ۔ گُڑا شیرخان ءَ مارا اُشتر ءِ راہ ءُ رھبند رومات اَنت ۔ ما گُشت واجہ شیرخان گُڑا ما ترا موکل کن اِیں کہ مارا جُنزگی اِنت پدا دیر اِنت ءُ دیر بیت ۔ شیر خان سک باز مِِنت کُت بہ نند ئے ما گُشت ما جنز اِیں ، گُڑا شیرخان ءَ مارا ھمراہے دات گُشی شُمارا بَارت جاگہ ئے ءَ سامان گیت دنت وتی واست ءَ بِہ بر اِت گوں ، ما گُڑا شُت آں سامان زُرت ءُ درکپت اِیں دیم پہ وتی میتگ ءَ ۔ ما ھِشت نُہ روچ ءَ پد سر بیت ئِے وتی میتگ ءَ، وھدے مئے بازار ءِ مردُماں مارا دیست سک rejoice گََل بوت آں۔ کُل مئے ءُ مئے ڈاچی ءِ چارگ ءَ آتک اَنت ۔

گُڑا ھمے وَڑ ءَ وھد گْوزان بوت چیزئے وھد ءَ رند دل پدردیں ھالے آتک کہ شیرخان ءَ لیڑو ءَ وارتگ ءُ آئی ءَ اے جھان یلہ کُتگ ۔ بَلے پدا مردُماں ھمے گپ کُت شیرخان ءِ جون ھم دست نہ کپتگ۔ بس لیڑوے دْپ ھُونین بوتگ ۔ پدا شیرخان ءِ ھمراہاں ھم گُشتگ کہ شیرخان سپر ءَ روگ ءَ بوتگ راہ ءَ شیرخان لیڑو ءَ وارتگ ؟ ما شُتگ اِیں تاں لیڑو ءِ دپ ھونین ءِ بس دگہ ھچ نیست گُڑاں من سک sympathy گمیگ بوت آں ۔ شیرخان ئی جِتا بُوّگ ءَ من ھمے جیڑ اِت کہ نوں شیرخان ءِ لیڑوے Camels driver ساربان کئے بِہ بیت ۔شیرخان ءِ مردُم چون لیڑو ءَ دار اَنت ۔ گُڑا سالے ءَ رند ھمے ھال آتک کہ شیرخان ءِ لیڑو باز مردُم ءَ وتی کتگ ءُ ھر یَکے پہ وت ءَ چابُک اِنت ۔ چیزے مردُم exile man درانڈیھ ءَ نِشتگ شیرخان ءِ لیڑو ءَ کارمرز کنگ ءَ اِیں؟ شیر خان ءِ لیڑو ءَ باز وتی مردُم وارتگ ءُ ؟ باز بازار ءِ مردُم ھم وارتگ؟ درانڈیھی مردُم ھم شیرخان ءِ لیڑو ءِ سرا triumph پائدگ مند بُوّگ ءَ اَنت ؟ شیرخان ءِ لیڑو ءِ ساربان وت ما وت ءَ violate گِر ءُ چیلاں ؟ ھر َیکّے لیڑو ءَ وتی نیمگ ءَ برگ ءَ اِنت۔ بازار ءِ مردُم روچ پہ روچpanic دل چِِل بُوھان انت despite ءُ نپرت کنگ ءَ اَنت ۔ چہ شیرخان ءِ لیڑو ءِ سرءَ ، ءُ لیڑو ءِ ساربانانی سرءَ؟

گُڑا ھمے وَڑ ءَ منی ڈاچی ءِ ساربان روچ پہ روچ ءَ گیش بُوھان بوت آں رند ءَ ڈاچی ءِ اوبادگ سک باز بوت۔ ھر ساربانے ءَ پہ وت ءَ گَلگ ئے زُرت ءُ پہ وَڑے کارمرز کُت ؟ پیسر ءَ ڈاچی َیکّے اَت مردُم سک rejoice گََل ءُ شادان ءَ اِت آں ۔ بلاھیں اُمیت ئےسبز ءُ میزران اَت ، بَلے پدا رند ڈاچی ءِ ساربان باز بوت آں ءُ ڈاچی ءُ اوبادگاناں برے یَکّے ءَ پہ وتی وڑ ءَ کار گیپت ۔بازار ءِ مردُماناں ruin نُکس ءُ تاوان بوت؟ روچ پہ روچ مردُمانی frustration دل چلی گیش بوت ۔مردُماں منی ڈاچی ءِ سرا ، ساربانانی سرا despite نپرت کُت؟ درانڈیھی مردُم ءَ triumph نپ ءُ پائدگ زُرت ؟ ڈاچی ھما اِنت کہ بے مہار اِنت ، ڈاچی ءِ اوبادگ
روچ پہ روچ نُکسءُ تاوان ءِ نیمگ ءَ روگ ءَ اَنت ۔ ڈاچی ءِ اُوبادگ کوچگ ، ڈنّ ءُ ڈگارنی تَہ ءَ یلہ اَنت ؟ روچ پہ روچ ڈاچی ءِ اوبادگ بازار ءِ مردُماں ruin نُکس ءُ تاوان
بُوّگ ءَ اِنت ؟
نوں من ھمے ساربانان ءَ گُش آں کہ شُما ڈاچی ءِ اُوبادگاں چِہ پِیم accumulate یک جاھ کن اِت ؟ آ اوبادگاں چون گِر ءُبند کن اِت ؟ ءُ شیرخان ءِ لیڑو ءِ چون گومساں جن ئِے ؟ چتؤرب لیڑو ءَ داشت کن اِت ؟ وتی بازار ءِ مردُمانی دلگِرانی ءُ دل چِِلی ءَ چون ھلاس کن ئِے ؟ درانڈیھی مردُماں شُما چوں ملامت کن ئِے ؟ اگاں نہ ھمے وَڑ ءَ روَان بَہ اِت ؟
ھیر منی ڈاچی ءِ ءُ شیرخان ءِ لیڑو ءِ کِسہ سَک مزن اِنت آئی ءِ سرجمیں کِسّہ ئے نبشتہ کنگ ءَ بِہ گندئے ماہ ءُ سال بِہ لَگیت بَلے من وتی زانت ءُ پہم ءِ کد ءُ بالاد ءَ نبشتہ کُت ، بِہ گندئے منی لبزاناں سنگینی نیست، منی نبشتہ کتگیں لبزانی تہ ءَ رَدی ھست ۔اگاں منی لبزانی اندر ءَ رَدی یے ھست من چہ شُما پہلی لوٹ آں ، بَلے من شُمارا یَک گپّے گُش آں کہ منی ڈاچی ءَ ءُ شیرخان ءِ لیڑو ءَ بزان اِتب ؟ اگں شُما زانت گُُڑا ڈاچی ءِ اوبادگانی واست ءَ اَلم ساربانے بِہ شوھاز اِت ؟ شیرخان لیڑو ءِ گومساں اَلم بہ جن اِت ؟ بَلے منی دگہ گپّے۔۔۔۔۔۔ چوشیں ساربانے مہ بیت کہ پدا شُمارا نُکس ءُ تاوان بہ بیت؟ آ ھما ساربان بہ بیت کہ تاں destinations reached منزل ءَ شُمارا سر بکنت ؟
اگں شُما ڈاچی ءِ اُوبادگ داشت نہ کُت شُمارا شُمئے بازار ءِ مردُماناں روچ پہ روچ ءَ نُکس ءُ تاوان بیت ؟
اگں شُما شیرخان ءِ لیڑو ءِ گومس نہ جت اَنت شُمارا وارت؟؟؟؟؟؟؟

(زَرگُل ءِ زِند (دومی بَھر

اولی بَھر

نبشتہ کار: سخی ساوڑ بلوچ

من ھُشک ءُ ھیران بوتاں ءُ بی پی آپریٹر چہ منی بے واکیں دستاں یل بوت ءُ بُن ءَ کپت، من چوں ھُشکیں بُنڈے ءَ یا چوں بان ءِ دیوالے ءَ مِک اَت آں، بس چم گوں زَرگُل ءَ سک اِت اَنت ءُ ھیال گوں چاگرد ءِ زِر ءَ چُول جنان اَت. پرچاکہ منی اولی رَند اَت من زَرگُل ءِ وڑیں یک نادراھے دیستگ اَت.

ڈاکٹر ترا چے بوت؟ زَرگُل

من ءَ ھچ نہ بوت بس کمو سَر تَراِت. منی چمّ یکبرے پَد ءَ ماں زَرگُل بالاد ءَ کپت ءُ منی چمّانی ارس وتی وڑ ءَ راہ ءِ شوھازگ ءَ اِت اَنت ءُ من گوں وتی دستاں وتی ارسانی پھک کنگ ءَ اَت آں.

زَرگُل وتی آستونک ءِ بُرز کنگ ءُ گپّ ءَ اَت بَلے منی ھیال گوں زَرگُل گپّاں نہ اَت ،من زَرگُل ءِ گپّانی ھچ پھمگ ءَ نہ اَت آں کہ زَرگُل چے گُشگ ءَ اِنت ،منی چم بس زَرگُل ءِ چم ءُ دیم ءَ سک اِت اَنت ءُ پد ءَ دل ءِ تہ ءَ گوں وتی واجہ ءَ ھُدا ءَ بازیں جُستے کنگ ءَ اَت آں کہ یا منی پروردگاریں ھُدا پہ ترا ھچ گِران نہ اِنت ءُ تو ھرچی بلوٹ ءِ پہ ترا ھچ گِران نہ اِنت. بَلے تو پرچا زَرگُل ءَ چُش کرتگ ءُ زَرگُل ءِ چے میار ءُ گُناہ بوتگ کہ تو زَرگُل چہ وتی درستیں داداں زِبھر کرتگ ءُ زاناں زَرگُل تئی بَندھے نہ اِنت یا زَرگُل ودی بُوگ ھوار تئی دیم ءَ گناھے کرتگ یا زَرگُل ءِ مات ءَ زَرگُل ءِ ودی بُوگ ءَ تئی مِنّت نہ گِپتگ کہ تو ھمے منّت نہ گِرگ ءِ سبب ءُ رَدی ءَ تو زَرگُل ءَ را اے نادراھی داتگ ،بس تو ھمے بُگش کہ زَرگُل ءِ چے میار ءُ گناہ بوتگ، تو پرچا زَرگُل ءَ اے وڑیں نادراھی یے داتگ؟
بَلے دومی دیم ءَ منی یک جُستے ءِ پسّہ من ءَ رَسگ ءَ اَت ھنچو بزاں کہ منی جُستاناں گْوات ءَ گون وت ءَ برت اَنت.

زَرگُل ءِ چَم چوں دار ءِ وڑ ءَ زَرد زَرد اِت اَنت ءُ دیم ءِ ھُشک ھُشک اَت ءُ دیم ءِ چوں یک سالی زھگ ءِ دیم ءَ گِندگ بُوگ ءَ اَت ،پونز ءِ چوٹ اَت چم ءِ تہ ءَ شُتگ اِت اَنت ءُ دیم ءِ دِراج دِراج اَت ءُ من پیسر ءَ ھمے پھم اِتگ اَت کہ زَرگُل یک دہ یا دوازدہ سالی زھگے بَلے من نہ زانتگ اَت کہ زَرگُل چِل سالی یک زالبولے ءُ جگر ءُ زَردوئی ءِ نادراہ اِنت ءُ جگر ءُ زَردوئی ءِ نادراھی ءَ زَرگُل ءَ وتی ارجان جتگ اَت ءُ زَرگُل ءَ چہ آئی ءِ زِند ءَ زبھر کرتگ اَت ءُ زَرگُل ءِ بالاد ءَ را نادراھی ءَ ھوشینتگ اَت ءُ یک زھگی بالادے جوڑ کرتگ اَت. مرچی ھمے چِل سالی ئیں زالبولءِ بالاد چو دہ یا دوازدہ سالی ئیں زھگ ءِ بالاد گِندگ بُوگ ءَ اَت ءُ جوڑ بوتگ.

ھیر من بی پی آپریٹر چِست کرت زَرگُل ءِ بی پی چار اِت تاں زَرگُل بی پی کمو جَھل اَت.

زَرگُل: منی نادراھی نوں چون اِنت ڈاکٹر ساھب؟

جی تو کمو گِھتر ئے ماشاءاللہ بس مزّنیں ڈاکٹر کیت ترا چار اِیت ءُ دگہ درمان دنت انشاءاللہ تو زوت وش بہ ئے.

زَرگل: گُڑا پرچا منی دل تُسگ ءَ اِنت؟

جی ھَو دل اَلّم تُسیت کہ تئی نادراھی ھنچوشینے منی مات ، بَلے تو وت ءَ تکانسُر مہ کن انشاءاللہ اللہ ترا زوت وش کنت بس وتی دَوا ءُ درماناں پہ وھد ءُ پاس ءِ سر ءَ بور.

زَرگُل: ھو ڈاکٹر ساھب من وتی درماناں ورگ ءَ آں ءُ سھبی مھلہ دگہ ڈاکٹرے ءَ ھم من ءَ درمان داتگ ءُ دوشی یک ڈرپے ھم جَتگ نوں من چہ دوشی ئیگ ءَ کمو گِتر آں بَلے دل ءِ تُسگ انگت ھست.

ھیر بیت منی مات وت ءَ ھچ تکانسُری مہ کن ، بَلے تئی ایدگہ مردم کج اَنت کہ تئی کِرّ ءَ گِندگ بُوگ ءَ نہ اَنت؟

زَرگُل: من ءَ دگہ کس گون نیست من ایوکوں ءُ تھناوں.

روان اِنت

زَرگُل ءِ زند

نبشتہ کار: سخی ساوڑ بلوچ

اولی بَھر

دی بلوچستان پوسٹ

دوھزار پانزدہ ءِ مولمان(مارچ) ءِ ماہ ءَ من کیچ ءَ سرکاری نادراہ جاہ ءِ جنرل وارڈ ءَ کار اَت آں. منی کار ءِ وھد سُھب ءِ نُھ ءِ ساھت تاں نیمروچ ءِ دو ءِ ساھت اَت. ھمے وڑ ءَ یک سُھبے ءَ من وتی کارجاہ ءَ سر بوت آں، کارجاہ ءِ اِسٹاپ روم پچ کرت، پرچاکہ من مدام کارجاہ ءَ وت ءَ را پہ وھد ءُ ساھت سر کرتگ کہ من گیش ءَ چہ گیش ڈاکٹری دربہ برآں پمیشکا من ھر وھد ءَ مھلہ نادراہ جاہ ءَ شُت ءُ اتک آں۔ پمیشکا منی مستر ءَ بزاں بوس ءَ من ءَ اِسٹاپ روم ءِ کلیت داتگ اِت اَنت کہ تو مھلہ وتی کارجاہ ءَ کائے گُڑا اِسٹاپ روم ءَ پچ کن ءُ درستیں نادراھانی بی پی( بلڈ پریشر) ءَ بچار ءُ پد ءَ ما نُھ ءُ نیم ءَ یا دہ ءِ ساھت ءَ کا اِیں. من سک گَل اَت آں کہ من ءَ منی کارمستر ءَ بلائیں زمہ واری یے داتگ من سھب ءَ مھلہ کایاں اِسٹاپ روم ءَ پچ کناں ءُ پد ءَ مزنیں گپ ایش اِنت کہ نادراھانی بی پیانی چارگ ءُ سِکگ ءِ گیش موہ رس اِیت ءُ من وتی کار ءَچہ سک گَل اَت آں.

من مدامی زیارت ءِ سر ءَ تاں نادراہ جاہ ءَ پادانی ءَ اتک آں پرچاکہ من ءَ دگہ اُولاکے نیستگ اَت ءُ بازار ءِ نیمگ ءَ دگہ سیاد ءُ وارسے نیستگ اَت کہ من ھمد ءَ نزیک ءُ گْوراں بدار آں ءُ کیچ ءِ اے لیوار ءَ وت ءَ بہ رکین آں. ھیر من مدام سُھب ءَ مھلہ چہ گِس ءَ درکپت آں نیم ساھتے یا چِل دمانے ءِ دوری ءَ نادراہ جاہ ءَ اَت.

من اِسٹاپ روم پچ کُرت ءُ نادراھانی درمانانی پاھل چارگ ءَ لگ اِت آں کہ باریں زی بیگاہ ءَ یا شَپ ءَ دگہ نوکیں نادراھے اتکگ کہ اِنّاں.

من چار اِت تاں نادراھانی پاھلاں چہ دو پاھل گیش اِنت من ھمے پاھل چاران کرتاں باریں ھمے نوکیں نادراہ کَے کَے اَنت ءُ ساری ءِ نادراھاں چہ کسّے موکل دَیگ بوتگ کہ اِنّاں۔ من چار اِت یک نادراھے موکل دَیگ بوتگ ءُ دگہ دو نوکیں نادراہ اتکگ یک زالبولے ءُ یک مردینے ءُ مردین نادراہ ءِ نام لال مھمد اَت ءُ زالبول نام زَر گل اَت.

من میز ءُ کُرشیاناں شَرّ کرت ءُ درستیں نادراھانی پاھل ءُ بی پی آپریٹر زُرت دیم پہ نادراھانی بی پی ءِ چارگ ءَ ءُ اے وھد ءَ جنرل وارڈ ءَ سَے زالبول ءُ دو مردین نادراہ داکل اَت ،من ایدگہ نادراھانی بی پی چار اِت آں ءُ پنچومی کمرہ ءَ شُتاں کہ نادراہ ءِ بی پی ءَ چاراں. وھدے کہ من کمرہ ءِ دَر ءَ را دِکّہ دات ءُ ٹُک اِت تاں تَہ ءِ نیمگ ءَ ھچ چِڑاک ءُ گوھاد نیستگ اَت۔ من چار اِت کس دَر ءِ پچ کنگ ءَ نہ اِنت ،گُڑا من دَر ءَ را دِکّہ دات ءُ کمرہ ءِ تہ ءَ پُترتاں، تاں دگہ کَس نیست ءُ یک نادراھے تَھت ءِ سر ءَ وپتگ ءُ چادر ءِ پِر دَیوک اِنت ءُ چوں کسانیں زھگے ءِ کَد ءَ گِندگ بُوگ ءَ اِنت، من توار جَت کہ تئی ایدگہ مردم کجا اَنت؟( پرچاکہ ایدگہ نادراھانی ھمراھی ءَ اَلّم کھول ءِ مردم گون بنت بَلے اے نادراہ ءِ مردم گِندگ بُوگ ءَ نہ اِت اَنت)تاں کمو وتی جاہ سُر اِت ءُ من ھیران اَت آں کہ باریں چونیں گونڈویے کہ ایشی مردم گِندگ بُوگ ءَ نہ اَنت ءُ من اے ھم جیڑگ ءِ تہ ءَ شُت آں بوت کنت ھمے زھگ ءِ ماس یا ایدگہ ھمراھے کینٹین ءَ پہ چاھے گِرگ ءُ ورگ ءَ ءُ پہ نادراہ ءِ واستا چیزے گیت ءُ کار اِیت کہ نادراہ ءِ پد ءَ درماناں دَیگی اَنت.

من پد ءَ توار جَت کہ پاد ءَ من تئی بی پی ءَ چاراں ،گُڑا وتی چادر ءِ دور کرت ءُ گُشت ئےِ ڈاکٹر تو ئے.

جی ھو من آں

وھدے کہ نادراہ ءَ وتی چادر دورت کرت من ھبکّا ءُ ھیران بوت آں ءُ منی چمّانی ارس یل بوتاں

روان اِنت

آئی ءِ نام اَت بزنجو

نبشتہ کار : زاہدہ حنا

رجانک : شھید رحمان عارف

دی بلوچستان پوسٹ 

ھما چراگ کہ لوگاں روک اَنت مراَنت کُشگ بنت ، بلے گوں انساناں ، گوں زبھریں ءُ زلم ءِ آماچیں مھلوک ءَ اِشک ءِ سُہریں چراگ لوگ ءِ کنڈے ءَ اِناّں سینگانی تہ ءَ روک بیت ءُ کُشگ ءَ نمرایت ۔ اے چراگ چہ یک سینگے ءَ دومی ءُ سیمی سینگ ءَ چراگ روک بیت ایشی ءِ گرمائش ، ایشی ءِ رُژن باریں چُنت سینگاں رُژن بکشان بیت ۔ ھما سینگاں کہ اے چراگ روک اِنت آ اگاں ساہ ءِ کشّگ ءَ شموشکار بہ بنت ءُ گون ھاکاں ھوار بہ بنت گڑا اے چراگ ھاکانی چیر ءَ ہم روک بیت ءُ رُژن شنگین اِیت ۔

مروچاں ھرگور ءَ یک شورئے رُستگ کہ یک استالے سِستگ ، یک چراگے مُرتگ من گشاں ، ساپ ءُ پلگاریں شیشگ ءِ پُشت ءَ دار ءِ تابوت ءَ بچار اِت ، بلوچستان ءِ آ چراگ گوں ہما شان ءَ بلوک اِنت ۔ آئی ءِ روشن کتگیں چراگ آئی ءِ چپ ءُ چاگرد ءَ اَنت ۔

گوں ما مُشکل ایش اِنت کہ مئے زھن ءُ پگر ءَ چہ انگریز ءَ ردوم زُرتگ ، آئی ءَ مارا گُشتگ کہ سپاھیگ ایوک ھما اِنت کہ آئی ءَ وردی گورا بہ بیت ، وتی اپسرانی دیم ءَ مدام دار ءَ دار بہ بیت ءُ سلامی دنت ءُ چہ ھکم سرتابی ءِ بابت ءَ آ ھیال ھم کت مکنت ۔

ھرکس ءَ گوں انگریز ءَ یا گوں کجام ہم پلوک ءُ زالمیں زوراکانی جنگ کنوکانی دپتر ونتگ ، آیانی گور ءَ آ ھم سپاھیگ اَنت کہ وردی اِش گورا نہ اِنت ، سِلاہ اِش گون نہ اِنت ءُ آیاں پلوک ، جاگیردار ءُ بنیاد پرستانی زلم ءُ زوراکی ءُ نابرابری ءِ ھلاپ ءَ تاں زند ءِ گُڈی ساھتاں جنگ داتگ ءُ اے جنگ ءِ مُز ءَ پگار ءَ بّل ، پرایاں روزگار ءِ در ہم بند کنگ بہ بنت بلے پد ءَ ھم آ پد نہ کنزاَنت ءُ سلاھاں دور نَدی اَنت ۔

مئے کِّر ءَ چُشیں سرمچار نوں باز کم پشت کپتگ اَنت ءُ ہرچی کہ اَست اَنت آ ہم آہستہ آہستہ اچ ما جتا بُوان اَنت ، مرچی ھما سرمچار ءِ مرگ ءِ سر ءَ واہ ءُ زار اِنت کہ آ دار ءِ تابوت ءَ واب اِنت ، آئی مودانی سر ءَ دھر ءَ وتی برپ بدینتگ اَنت ءُ آئی ءِ دیم ءَ مھر ءُ وپا ءِ کول ءِ موکگ ءِ تاھیر اِنت ، آئی چم بنداَنت ءُ واب گندگ اِنت پہ زبھریں مھلوک ءَ جوانیں ءُ آسراتیں روچانی واب پہ سِنگ ءُ ڈلیں راھاں پادشپاد روکاں کوش ءُ سواس ءِ واب ، کوھَنگ ءِ بریجوکیں گرمیں نیمروچاں پہ سر دَرایاں سارتیں ساھگ ءِ واب ، پہ نادراہ ءُ بزگاں وشھالی ءُ پہ ناواندھاں وانگ ءُ زانگ ءِ واب ، آ یک سرمچارے اَت ، پہ سرمچاری وتی زندے گوازینت ءَ گوں ھمے شان وپت ، پرائی مرگ ہم پہ چون زوراکی اتک آئی ءِ پگر ءُ سّسہ گوں نوآبادیاتی ءُ سامراجی زِند وڑ ءِ کینسر ءَ تمامیں اُمر ءَ جنگ اَت ءُ رکستی وھد ءَ آئی ءِ بدن گون جگر ءِ کینسر ءَ جنگ ءَ اَت ۔

آئی ءَ چہ مروچیگ ءَ نیم کرن پیش یک اَھد ءُ اکرارے کتگ اَت ، مھلوک ءِ ھکانی پچگرگ ءِ جمھوریت ءِ ھاکمی ءُ پاک ءُ پلگاریں چاگردے ءِ موکگ ءِ اَھد ءُ داں زند ءِ گُڈی ساھتاں اے اَھد ءِ سر ءَ گون مردی توکل ءَ اوشتوک اَت ، آ برصغیر ءِ ھما سیاسی سروکاں یکے اَت کہ آیاں چہ بندات ءَ بگر داں آسر ءَ چہ وتی تچکیں راہ سر نہ گردینتگ اَت ، آ نہ انگریز ءَ بھا زُرت کُت اَنت نیکہ انگریز ءِ پدریچاں ، آئی وتی رھبند ءُ اصولانی ھچبر سودا نکت ۔

آ سیکولریں پگرے ءِ واھند اَت آئی ءِ ایمان اَت کہ ابید سیکولرازم ءَ ھچ جمہوریت ھچبر وت ءَ داشت نہ کنت ، آ زالم ءُ زوراکانی دژمن اَت ءُ آئی ءَ ہرگام ءَ زالمانی دیم پہ دیمی کُت ، آئی ءِ زند ءِ مزنیں بھرے بندی جاہ ءُ زندانی ھرجان بوت ، آئی ءِ سجوئیں زند ھکّانی گرگ ءِ جہد ءَ گوستگ اَت۔

آ برصغیر ءِ ھما رُژنا پگر ءُ چہ کست ءُ کینگ ءَ پاکیں سروکاں یکے اَت کہ آیانی لوگ ءُ دلانی دروازگ پہ ھرچ ہما مردم ءَ پچ اِت اَنت کہ آئی ءَ گون لگتمالاں ءُ زیردستاں سنگتی کُت ، توری آئی ءِ سیادی گون کجام ہم ھند ءُ دمگ ءَ بہ بیت ، کجام دین یا کجام زبان ءَ بہ بیت آئی ھیال اَت کہ دنیا ءِ مستر ءَ چہ مستریں سیاسی جیڑہ گون گپ ءُ تران گیش ءُ گیوار بوت کن اَنت ، آئی ءَ پاکستان ءِ تاریخ ءِ باز نازورکیں جیڑہ گپ ءُ ترانانی دیوانانی تہ ءَ گون باز جوانی ءَ گیشینتگ اَنت ، آئی ءِ ایمان اَت کہ اگاں پاکستان ءِ وفاقی کالب ءِ تہ ءَ پاکستان ءِ وفاقی بھرانی (یونٹانی ) بستار ءَ ادا آبادیں راجانی ھکّ منّگ بہ بنت گڑا پاکستان ءَ کس زیان دات کت نکنت ، آئی ءَ آمریت ءِ وھد ءَ یک رندے گُشتگ اَت ، من پاکستان ءِ تہ ءَ بیگ ءُ راجانی سیاسی ، روزگاری ءُ گزرانی وت واجھی لوٹاں ءُ ھمے ھاتر ءَ جنگ ءَ یاں ، بلے وھدے من دیست کہ اِدا ھاکماں اے شور کتگ کہ آ مہلوک ءَ ھمے وڑا گلام دار اَنت ، ءُ مئے مردماں اے ماراِت کہ ھاکم آیاں گلام ءَ ابید دگہ ھچ بستار ءَ نہ من اَنت ، گڈا من گُڈی جنگ ءَ وتی مردمانی ھمراہ ءَ گون باں ۔

ھاکمی ءِ دوداں نابلدیں پگار واریں گلام ءُ نوکر شاھی ءَ مہلوک ءِ دولت ءِ لٹ ءُ پُل ءَ بس نہ کرتگ بلکیں روبرکتی سامراج ءُ زردارانی دَلاّری ءَ مئے ملک اِش وڑ وڑیں جنگی اھد نامگانی تہ ءَ مانگیشینتگ ءُ ایشی ءِ آزاتی ءُ وت واجہی ءَ را بے مانا کتگ ءُ اشتگ اِش ، پاکستان ءِ بستار ماں دری دنیا ءَ یک آزات ءُ وت واجہیں ملکے ءَ چہ کپتگ ءَ سامراج ءِ کاسگ چٹ جوڑ بوتگ ءُ پاکستان زند ءُ زاھری ءَ مگربی سامراج ءِ نوآبادیت ءِ دروشم ءَ بدل بوتگ۔

اے مرد وھدے زندے گڈی ساھتاں دمانے ہوش ءَ اتک گڑا آئی ءَ گُشگ بوت کہ چہ حکومت ءِ نیمگ ءَ تئی میّت ءَ گون بالی گراب ءُ ھیلی کاپٹر ءَ برگ ءِ سَلا جنگ بوتگ ، اے ھبر ءِ اشکنگ گون آئی ءَ گڑی ساھاں اے پیشکش رد کُت ءُ گشت ،،
منی میّت ءَ گوات ءِ کوپگ ءَ مدیت ، منی تمامیں زند پادشپاد ءُ سردریں ہما مردمانی ھاترہ گوستگ منی میّت ہم ھمے راہاں چہ بگوازیت کہ ایشانی سر ءَ منی مردم گوزاَنت ، ھما سڑک کہ پُرشتگ اَنت ، کنڈ ءُ کلونڈاَنت اے منی وتن ءِ سر ءَ زالمیں ھاکمانی نا انساپی ءِ جتگیں ٹپ اَنت ، وھدے ایشانی سر ءَ بیمار سِٹ ءُ کپاں ںسگّ اَنت ءُ گوزاَنت ، چہ درد نیم مرگیں جنین آدم وھدے اے سڑکاں گوست کن اَنت ، گڑا منی بےجانیں لاش ءَ چہ اے سپر ءِ سکیاں چے بوت کنت ؟

منی گُڈی سپر بزگانی میان ءَ اشانی ھیدانی وشیں بو ، ایشانی مھر ءُ بےتاھیریانی میان ءَ بہ گواز اِیت من ءَ پرچی چہ ایشاں زبھر کن اِت۔

آ راج ءُ مُچی ھچبر پروش وارت نکن اَنت کہ آ ، آئین ، جمہوریت ءُ انسانی ھکانی واستہ جنگ کنوک ءُ جمہوریت دژمنانی میان ءَ پرک ءُ گستائی ءَ زان اَنت ، زوراک ءُ گون زوراکاں جنگ کنوکانی جنازہ ءِ پرک ءُ پیر ءَ زان اَنت ، مئے مہلوک اے پرک ءُ پیر ءَ زان اَنت پمیشکا آئی ءِ جنازہ مہلوک ءِ کوپگان ءُ مہلوک ءِ آہ ءُ پریاتاں گون چست بوت ، آ ھچ ملک ءِ وزیر سفیر ءُ صدر نہ اَت ، آئی ءِ بچ ءُ زامات مزنیں اپسر ءُ اُگدہ دار نہ اَنت آئی جنازہ ءِ جلوس ءَ بھر زورگ ءِ واستہ ماں روتاکاں لکھانی کلدار ءِ جار چاپ نہ بوت اَنت ، دسبندی کنگ نہ بوت ، آ مہلوک ءِ چمانی روک ءُ دلانی چراگ اَت ،پمیشکا ھزارانی لکھانی مردم ارس گواران ءَ ھاک پہ سر اتک اَنت ءُ آیانی زبھریں ءُ مھربانیں دستاں نال سنگین زمین ءِ دلبندءَ اے سُہریں چراگ گون مزنیں اّزت ءُ شرپ ایر کُت کہ ایشی ءِ نام اَت میر غوث بخش بزنجو،،،

ماھتاک بلوچی کوئٹہ
ماہ ستمبر 1989

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

چاردہ ءِ ماہ

نبشتہ۔سعادت حسن منٹو

رجانک۔حنیف بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

مردمانی زندگی ءِ تب ءُ میل مُدام گوں وھد ءِ جاوراں بندوک اَنت۔ بازیں نیزگار وتی نیستی ئے گلّہ ءَ گوں وتی تالہ ءَ کن اَنت۔ آ ھمے سرپد بنت کہ اگاں جاور گیگ بوتین اَنت گُڑا آھاں المءَ چیزے کُت ءُ پیش داشتگ اَت۔ ءُ گیشتر چہ بے تہمبُلی ءَ تالہ ءِ سر ءَ گِلگ کن اَنت۔چونائی ءَ اے چیزاں چہ ھچ شر نہ بیت۔ اِشانی زندگی چو ریل گاڑی ءِ ڈول ءَ مُدام یکّیں چین ءِ سر ءَ روت ءُ کئیت اِنت۔ وھدے کہ کنڑُم بنت گڑا آسن ءِ ھساب ءَ ماں کباڑیءَ بہا کنگ بنت۔

اے وڑیں مردم سک کم اِنت کہ جاورانی نگیگی ءَ کت نہ کنت ءُ زندگی ءِ تگ ءُ تاچاں وتی دست ءَ کنت۔

ٹامسن وِلسن ھم چہ ھمے مردُمان اَت۔ پہ وتی زندگی ءِ بدل کنگ ءِ واستءَ آئیءَ جْوانیں گامے چست کُتگ اَت۔

بلے آئی ءِ مِنزل ءِ بابت ءَ کسے ءَ را سرپدی نیست اَت، ھمے واست ءَ آئی ءِ سوبمندی ءِ بابت ءَ گت دارگ ارزان نہ اَت۔

من آئی ءِ لَہتیں شرّیانی بابت ءَ اِش کُتگ اَت ، دُرستاں چہ پیسر مردماں گْوشتگ اَت کہ آئی ءَ ایوکی دوست بیت۔ من دل ءَ ھمے تماہ کُتگ اَت کہ یک نہ یک وڑے ءَ آئی ءَ ھمائی زندگی ءِ کِسّہ ءِ گْوشگ ءِ واست ءَ تیار بکن آں ، پرچہ کہ منءَ دگہ مردمانی گپانی سرا بیسّہ نیست اَت۔

من چیزے روچ ءِ واست ءَ پہ سیل ءُ سوادے ءِ ھاتر ءَ جاھے ءَ شُت آں ، ھمود ءَ آئی ءِ گوم ءَ گند ءُ نندے بوت۔ من تیاب ءِ پہنات ءَ گوں وتی سنگتے ءَ اُوشتاتگ اِت آں کہ آئی یکدم توار کُت۔”وِلسن“
من جُست کُت ”کُج اِنت؟“

منی سنگت ءَ پسّو دات۔”اڑئے۔۔۔! آ اِنت کہ زردیں گُد گوْرا یے ءُ پُشت مئے نیمگءَ کُتگ ءُ نشتگ۔“
من چَک ترّینت ءُ چار اِت داں آئی ءِ زردیں گُد ءُ اِسپیتیں مود منی چمّاں کپت اَنت۔ مئے لوٹ ھمیش اَت کہ آ چَکّے بہ جنت ءُ ما گوں وتی ھواری ءَ آئیءَ چکّر ءُ سیلءَ بِہ بَریں گوں۔

اے وھد ءَ روچ ءِ ساھگ دریا ءِ تہا ایر بُکّان اَت ، ندارگ کنوکانی کُکّار ءُ ٹہکگ اَت۔ ھمے وھد ءَ گْرندے ءَ سک گْرند اِت۔

ھمے دمانءَ اَرش ءِ ھُدابُند ءِ دل چِرکنے ءَ من ءَ کمے بے سار کُتگ اَت کہ وِلسن ءَ پہ وتی نیمگ ءِ آھگ ءَ نہ دیست۔ وھدے کہ آ چہ مئے نزیک ءَ گْوزگ ءَ اَت منی سنگت ءَ داشت ءُ منی گوم ءَ پجّاروکی کنائینت۔ آ منی گوم ءَ دست ءُ دْروت بوت، بلے آئی ءِ بے کِماری۔۔۔منی سنگت ءَ پہمت ءُ آئی ءَ شراب ءِ سَلاہ جت۔

سلاہ ءِ جنئگ ءَ گوں آئی ءَ بچکند اِت۔راستے کہ آئی ءِ دنتان ڈولدار نہ اِت اَنت پدا ھم آئی ءِ بچکندگانی تہا دلکشی یے ھست اَت۔۔۔

ھاکی رنگیں شلوار ءُ زردیں پشک ئِے آئی ءَ گْورا اَت کہ کمو باز سِل اِت اَنت ھم ۔آئی ءِ جان گوں وتی گورئے گُداں ھچ ھمدپ نہ اِت اَنت۔ دیم دْراج ، لُنٹ تنک ءُ چم آئی ءِ بورین اِت اَنت۔

چہرگ ءِ کِشکاں چہ پدّر اَت کہ ورنائی ءِ نوبتاں ڈولدار بوتگ، بلے مرچی چو یک بیمہ کمپنی ءِ ایجنٹے ءِ ڈول ءَ گندگ بوت۔

ما تر ءُ تاب کنان ءَ یک ریسٹورینٹے ءَ سر بوت اِیں ، پہنات ءَ چَڑّانی سرا نشت اِیں ءُ شراب ءِ آرگ ءِ گْوشت۔ ہوٹل واجہ ءِ جنین اُوں ھمود ءَ اَت۔پیراں سالی ءِ اُمبر ءَ نوں آئی ءِ تہا چُشیں چیزے نیست اَت بلے چہرگ ءَ انگت گْوستگ اِیں وھد ءِ ورنائی ءِ نازاں کنگ ءَ اَت۔

سی سال ءَ پیسر مزن مزنیں اکس کش پہ آئی ءَ گنوک بوتگ اَنت، آئی ءِ ڈلگ، ڈلگ ءُ شرابی ئیں چمانی ءُ شِرکنیں بچکندگاں اجبیں دلکشی یے ھست اَت۔ما سئیں نشتگ ءُ اِدے ءُ آودے ھبراں کنگءَ اِت اِیں ۔ وِلسن ءَ زاناں گپ دوست نہ بوت آں ، کمو نندگ ءَ پد آئی چما موکل گیپت ءُ شُت۔ آئی ءِ روگ ءَ چہ رند ما ھم بے موچ بوت اِیں ۔

راہ ءَ منی سنگت ءَ ولسن ءِ بابت ءَ گْوشت۔” من تئی کِسّہ ءَ بے سر ءُ بے بُن سرپد باں۔“

”چون؟“
”آ اے وڑیں چیزانی منّوگر نہ اِنت۔“
ھمائی گْوشت”ھمُک مردم ھرکسی تب ءِ بابت ءَ راستی آں چون گیشینت کنت؟“
”من آئی ءَ یک انچائیں مردمے گندگ ءَ آں ، کہ آ چندے زندگیں یاتانی ھاتر ءَ چہ کار ءُ بار ءَ دست کش بوتگ۔
”تو ھمے سرپد بِہ بُو شر تر اِنت ۔“

دومی روچ ءَ تیاب ءِ پہنات ءَ پدا ما وِلسن ءَ دیست آئی ءَ بوریں رنگ ءِ گُد گورا اَت، دنتانانی سر ءَ دانتوپیپ ے داشتگ ءُ اُوشتاتگ اَت۔ من انچو مار اِت کہ آئی ءِ چہرگ ءِ اِسپیتیں موداں انگت ورنائی پِٹّگ ءَ اِنت۔

ما وتی پُچ کش اِت اِنت ءُ آپ ءِ تہا ماندات۔ھردے کہ من جان شُشت ءُ ڈن ءَ درکپت آں تاں وِلسن دیم پہ چیر وپتگ ءُ کتابے وانگ ءَ اِنت۔

من سگریٹے روک کُت ءُ آئی ءِ کِرا شُت آں۔

آئی وتی چمّانءَ چست کت ءُ منی نیمگ ءَ چار اِت ءُ جُست کُت ”بس، شُشت۔“؟

من پسّو دات۔”ھو۔۔۔باز وش اَت۔۔۔جہان ءِ تہا پہ جان شودگ ءَ اد ءَ چہ شرتریں جاگہ ئے بوت نہ کنت۔۔۔اد ءَ ترا چُنت وھد بیت۔“؟

آئی پسّو دات۔”پانزدہ سال۔“
ھمے گْوشت ئے ءُ دریا ءِ دِلکش اِیں چَولانی نیمگ ءَ چارگءَ لگ اِت ءُ بچکند آئی ءِ تنکّیں لُنٹانی سر ءَ دْرپشگ ءَ اَت ”اولی رند ءَ اد ءَ آھگ ءَ گوں من پہ اے جاگہ ءَ گنوک بوت آں ۔۔۔تو ھما جرمن ءِ کِسّہ ءَ سرپدے ، آ یک رندے اد ءَ سُبارگ ءِ ورگ ءَ اَتک پدا مُدامی ءِ واست ءَ ھمدئے بوت۔۔۔آ چِلّ سال ھمدا بوت۔۔۔منی ھم ھال ھمیش بیت۔چلّ سال اگاں نہ بلے بیست ءُ پنچ سال دگہ جاگہ نہ شُتگ آں۔“

من لوٹ اِت کہ آ گپ بہ کنت ، آئیءِ لبزاں چہ پدّر بوھگ ءَ اَت کہ آئی ءِ کِسّہ ءِ تہا راستی یے الم ھست۔

ھمے وھداں منی سنگت کہ گوں میچّلی ءَ مئے نیمگ ءَ اتک سک گَل اَت، چیا کہ آئی ءَ دریا یک گزے ءَ تاتکگ ءُ پیداک اَت۔

آئی ءِ آھگءَ گوں مئے گپّانی سرھال بدل ءُ کسّہ نیم بندگ بوت۔

چد ءُ پَد ولسن ءِ گوم ءَ باز بَراں گند ءُ نند بوت، آئی ءِ گپ سک وش اِت اِنت۔آ اے زِروان ءِ چپّ ءُ چاگرد ءَ سرپد اَت۔

یکبرے ماھکانیں شپے ءِ مِزگ گَرگ ءَ رند من ءُ منی سنگت ءَ شور کُت کہ مونٹی سلارو ءِ کوہ ءِ سرا سیل ءُ چکرے ءَ برو اِیں ، من ولسن ءَ گْوشت ”بیا یار تو اُوں مئے ھواری ءَ بیا گوں۔“

ولسن گْوشت شریں ، بلے منی سنگت ءَ نادْراھی ءِ بہانگ کت ءُ چمّا جِتا بوت۔ گُڑا ما دوئیں کوہ ءِ نیمگ ءَ رھادگ بوت اِیں سیل ءِ مزگ شرّی ءَ گپت۔ تہاری ءَ کہ مانشانت ءُ دمبُرت ، گُژنگ بوت اِیں ءُ پدا واترّ اِت اِیں ۔

ورگ پیسر ءَ چہ جَریدگ کنگ بیتگ اِت اِنت کہ سک وشتام اِت اِنت۔ انگور ءِ شرابے اَت ۔یکّیں شیشگ سیویانی ورگءَ گوں توام بوت ، دومی شیشگ ءِ گُڈّی پیک ءِ ورگ ءَ گوں منی ءُ ولسن ءِ دماگ ءَ ھمے گُمان اَتک کہ زندمان اِنچو بے مِزگ نہ اِنت۔

ما اے وھد ءَ انگور ءِ دْرچکانی چیر ءَ نشتگ اِت اِیں ءُ شپ ءِ بے تواری ءَ سارتیں کوش کشّگءَ اَت۔ باگپان ءِ جنینن ءَ مئے واست ءَ پنیر ءُ انجیر آؤرت۔دمانے ءَ رند وِلسن دیم گوں من کُت ءُ گْوشت۔ ”مئے روگ ءِ وھد ءَ انگت باز منتگ ، ماہ یک ساھتے ایرند کوہ ءِ سرا کئیت۔”

من گْوشت۔”مئے کِرا وھد ھست کہ ھست۔۔۔۔۔۔اِد ءَ کہ ھرکس کئیت اِشتاپی ءِ بابت ءَ پگرکُت نہ کنت۔“

ولسن بچکند اِت۔”وھد۔۔۔بژن کہ مردماں اے بابت ءَ سرپدی بِہ بوت اِیں ۔ ھمُک مردم ءَ اے چیز ھُشک ءَ دست نہ کپ اَنت، بلے لہتیں اَھمّکیں مردم ھست اَنت کہ اِشی ءِ کٹگ ءِ جُھد ءَ نہ کنت۔۔۔ کار۔۔۔؟ تالِہ ، اَنچو سرپد بوھگ ءِ جُھد ءَ نَہ کن ئے کہ کار ءِ واست ءَ بس وھد درکار اِنت۔“

شراب گیشتر مردماں مزنی ءُ پگر ءِ نیمگ ءَ بارت۔ولسن ءِ سماء وتی جاگہ ءَ راست اَت ، بلے چُوشب اِیں نوکین ءُ اجکّہ ئی گپّے نہ اَت۔
آئی ءَ سگریٹ روک کُت ءُ گْوشت ئے۔”وھدے کہ من اولی رند ءَ اَتکگ اِت اِیں، اد ءَ شپ ماھکان اَت۔۔۔ مرچی ھم ھما چاردہ ءِ ماہ آزمان ءَ گِندگ بیت۔“

من بچکند اِت۔”الم گندگ بیت“

آئی گْوشت۔”سنگت، منی سر ءَ مسکرا مکن۔۔۔۔۔۔من کہ وھدے وتی زندگی ءِ پانزدہ سال ءِ سر ءَ چمّاں شانک دئے آں گُڑا من ءَ اے دْراجیں مُدت یک ماھے ءِ دْنزے گندگ ءَ کاینت۔۔۔۔۔۔

آہ۔۔۔ھما شپ ، وھدے کہ من اولی رند ءَ بُرز ءَ نشت ءُ ماہ ءِ ندارگ کُت۔

کہ آئی ءِ زیبائی زِر ءِ پہنات آں زیور شانگ ءَ اِت اِنت۔

من آ وھد ءَ المی ءَ شراب وارتگ اَت ، بلے دریا ءِ ندارگ ءُ کش ءُ پہناتانی دلکشّی ءَ انچیں بے ساری یے آؤرتگ اَت کہ شراب ھچبر چُش کُت نہ کنت“۔

آئی ءِ لُنٹ ھُشک بوھگ ءَ اِت آں ، آئی وتی گلاس چِست کُت بلے آ ھورک اَت، دگہ یگ شیشگے لوٹائینگ بوت۔ ولسنءَ دو ٹوھیں گُلُمب گیپت ءُ گْوشت ئے۔”اے دگہ روچ ءَ من دریا ءِ لمب ءَ جان شُشت ءُ زروان ءِ کش ءُ پہنات آں گَشت آں۔۔۔۔۔۔باز رُژناہ اَت۔۔۔۔۔۔گُمان بوت کہ ھسن (حسن) ءُ اِشک ءِ دیوی افرو ڈائٹ ءِ تیوہار اِنت۔۔۔۔۔۔بلے اگاں منی نسیب ءَ بینک ءِ کار کنگ ءِ بوتیں گُڑا من ءَ چُوش اِیں ندارگ نسیب ءَ نہ بوت۔“من آئی ءَ جُست کُت۔”تو یک بینکے ءِ منیجر بوتگ ئے؟“

”ھو۔۔۔آ شپ منی نندگ ءِ گُڈّی شپ اَت چیا کہ مولُم ءِ سُھب ءَ من ءَ بینک ءَ بوھگی اَت ۔ وھدے کہ من ماہ دریا ءُ لانچ دیست اَنت گُڑا اَنچو بے وت بوت آں کہ واترّگ ءِ گُمان منی سَسّا ءِ تہا ایر نہ کپت۔“

اِشی ءَ پَد آئی وتی گْوستگ اِیں کِسّہ ءُ کار سرجمءَ گُشان کُت اَنت کہ آ زِروان ءَ پانزدہ سال اِنت کہ جاھمِنند اِنت ءُ نوں آئی ءُ اُمبر چِل ءُ نُہ سال اَت۔

اولی رند ءَ کہ آ اد ءَ اتکگ اَت آئی پگر ھمیش اَت کہ نوکری ءِ لوپ ءَ چہ وتی گُٹ ءَ دربہ کنت ءُ زندگی ءِ پَشت کپتگ اِیں روچاں ھمد ءَ بِہ گوازین اِیت۔

زِروان ءِ ندارگ ءُ ماہ ءِ رُژنائی ولسن ءِ دماگءِ تہا اَنچو پیوند بوتگ اَت کہ آئی وتی بینک ءِ نوکری اُوں پُشت جت۔اگاں آ دگہ کمو سال بہ نشت اِیں شرّیں کساسے ءَ آئی ءَ پِنشن رستگ اَت ، بلے آئی اے چیز کِمار نہ کُت اَنت۔ مُردنی بینک ءِ واجکاراں آئی زہمت کنگ ءِ مُز داتگ اَنت۔ولسن وتی گِس بہا کُت ءُ دیم گوں زِروان ءَ کُت۔ آئی وتی گْوشگ ءِ رد ءَ آ تاں بیست ءُ پنچ سال ءَ زندگی گْوازینت کنت۔

منی گوں آئی ءَ باز گِند ءُ نند بوت ، اے درگت ءَ من ءَ سرپدی رست کہ آ سکّیں ایمن دوستے۔

آ ھچ اے پیمیں ھبراں کِمار نہ کنت کہ آ آئی ءِ آزاتیءِ تہا اڑاند بہ بنت۔

ھمے ھاتر ءَ جنیناں ھم آئی ءَ وتی دام ءَ آؤرت نہ کتگ، آ بس اَبرم ءُ کُدرتی ندارگانی شیدائی اَت، زندگی ءَ آئی ءِ لوٹ بس یکّے اَت وتی ھاتر ءَ وشی ءِ پولگ ءُ بس۔۔۔۔۔

آئی ءِ اے مزنیں واھشت سرجم بوتگ اَت۔ باز کم مردم وشّی ءِ ودی کنگ ءَ زان اَنت، من گْوشت کُت نہ کن آں کہ آ سرپدینے اَت یا کہ اَھمّک یے؟اَنچو الم گْوشت کن آں کہ وتی بابت ءَ شرّی ءَ سرپد اَت، بس ھمینچو۔

گُڈّی گندگ ءَ رند من وتی جھ مِنند اِیں سنگت ءَ چہ موکل گیپت ءُ وتی گِس ءَ اتکاں، ھمے درگتاں جنگ بندات بوت ءُ من تاں سینزدہ سال ءَ اے زِروان ءَ اتک نہ کُت۔

سینزدہ سال ءَ رند وھدے کہ من زِروان (جزیرہ) ءَ اتکاں تاں منی سنگت ءِ تب چو دمبُرتگین ءَ اِنت۔ ما یک ھوٹلے ءَ کوٹی یے باڑہ کُت ورگ ءِ وھد ءَ گوں سنگت ءَ ولسن ءِ بابت ءَ گپ بوت۔

آ بے توار بوت ، آئی ءِ اے بے تواری دردناک اَت۔ من بے کراریءَ جُست کُت۔”آئی وتکُشی نہ کُتگ نہ۔“

منی سنگت ءَ ھِنسارتے کش اِت۔”اے انچیں دردناکیں کِسّہ یے من ترا چے بِہ گْوش آں۔۔۔۔۔۔ولسن ءِ زندگی ءِ تب ءُ میل (اسکیم) سک شر اَت۔ آئی تاں بیست ءُ پنچ سال پہ ایمنی گْوازینتگ اَت، بلے آ اِشی ءَ سرپد نہ اَت کہ ایمنی ءِ بیست ءُ پنچ سال گْوازینگ ءِ ھواری ءَ آئیءِ ھاٹیگ وت ءَ دُروھیت ۔

مُہکمیں ھاٹیگ ءِ زندگ دارگ ءِ واست ءَ کشّ ءُ چیل الّمی اِنت۔ رُستگ اِیں زمین ءِ سرا گدوکیں کوھانی سر ءَ سر کپت نہ کن اَنت۔۔۔آئی سرجمیں زَر توام بوت اَنت وام زورگ ءَ اَت ، بلے اے وڑ تاں کد بوت کنت۔ وامداراں آئی ءَ زور دیگ بندات کُت گُڈ سراں یک روچے آئی وتی کرگین کہ آ آئیءِ واب جاہ اَت ، بازیں اِشکرے آودئے روک کُت ءُ آئیءِ دری چہ تہا بست۔۔۔

سُھب ءِ سر ءَ کہ آئی ءِ کاردار ارزبند ءِ جوڑ کنگ ءَ اتک گُڑا دیستے کہ آ بے ھوش اِنت۔۔۔مردماں نادْراہ جاھے ءَ بُرت ، پَشت کپت بلے سما ءُ سارءَ چہ شُتگ اَت۔۔۔۔۔۔من آئی گندگ ءَ شُت آں بلے آ من ءَ انچو روک روکنءَ چارگ ءَ اَت گْوش ئے زاناں من ءَ ھچبر نہ دیستگ اِت ئے ۔

من وتی سنگت ءَ جُست کُت ”نوں گُڑا کجا اِنت۔“

”آئی لوگ ءُ جاگہ بہا بوتگ اِت اَنت۔۔۔۔۔۔کوھاں ویل گرد اَت۔من یک ءُ دو رند ءَ توار کُت، بلے منی گندگ ءَ گوں چو گیابان ءِ آسک ءَ پُنز کُت یے ءُ تتک“

دو سے روچ ءَ رند من ءُ منی سنگت تر ءُ تاب ءَ اِت اِیں کہ منی ھمراہ ءَ کُکّار کُت۔”ولسن“
منی چمّاں آ زیتون ءِ درچک ءِ پُشت ءَ اندیم بوھگ ءَ دیست۔مئے نزیک ءِ آھگ ءَ آ ھچ نہ سُر اِت، بس بے تواری ءَ اُوشتاتگ اَت۔پدا یکدم ورنائی ءِ وڑ ءَ تیز تچگ ءَ بندات بوت اِشی ءَ چہ رند پدا من ھچبر آ نہ دیست۔

واتر کہ گِسءَ اتکاں یک سالےءَ رند سنگ ءِ نمدی یے اتک کہ ولسن مُرتگ ءُ آئی ءِ کُنٹ کوہ ءِ پہنات ءَ ایر اَت۔
چہرگ ءَ چہ پدّر اَت کہ واب ءَ ساہ ئے دراَتکگ۔۔۔اے شپ چاردہ ءِ ماہ اَت۔۔۔منی گُمان اِنت، بوت کنت چاردہ ءِ ماہ آئگی مرگ ءِ سوْب بوتگ۔

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔