TBP Balochi

بلوچی ءُ رھشون وانگجاہ

 نبشتہ : جورکّان بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

وانگ ءُ زانگ المی اِنت، پد ءَ ناکہ وتی جند ءِ ماتیں زبان ءِ،.ھمک انسانے دری زبان ءُ در کومانی بارہ ءَ وانگ ءِ جھد ءَ ھم کنت، چاھے دری کومانی لبزانک ءُ سیاسی پِڑ بہ بیت یا دگہ تَک ءُ پھناتے ءِ ،آ الم آئی ءِ بارہ ءَ وان اِیت ءُ سرپد بوگ لوٹ اِیت کہ آ چِہ پیم ءَ وتی اے پِڑاں کامیات ءُ دیم ءَ شتگ اَنت داں مارا ھمے داب ءَ روگی اِنت ، بلے چہ در کوم ءُ دری زبانانی زانگ ءَ ساری مردم اول وتی جند ءِ زانگ ءِ جھد ءَ بہ کنت پرچاکہ اول وت ءَ بزان وتی زبان ءَ بزان رند ءَ دگر ءِ زانگ مشکلیں کارے نہ اِنت ، انچُشکہ مرچاں مئے وانگجاھاں یک جھدے بندات اِنت کہ وتی جند ءِ ماتیں زبان بزان بلوچی وانینگ ءُ دربرائینگ بوگ ءَ اِنت ، باز جوانیں جھدے کہ مئے راج ءِ باندات وتی زبان ءَ چہ وتی بنداتی وانگ ءَ دربرگ ءِ جھد ءَ کنگ ءَ اَنت بلے ۔۔۔۔۔

ھمے مئے وانینوک کہ ھست اَنت اشانی زھنی گلامی ءِ لھتیں زنگ مئے ھمے نودربراں دگہ تَکے گش ئے بَران اِنت کہ آئی جند ءِ وتی راجی دود ربیدگ ءُ دگہ چیزاں گِرّان کنان بر اَنت، برے مزھب ءَ گون دُچار گیج اَنت، برے گوں دری کوماں وت ءَ مان گیشین اَنت ، نہ زاناں اے مئے بد بھتی اِنت یا پاکستان ءِ وانگجاھانی اسر انت کہ مئے سر ءَ ایر اَنت یا ما زانت ء وت وت ءَ مان گیشینگ ءَ ایں یا پہ نزانتی ءَ روان ایں ؟

چوش کہ نودربرانی یک وانگی یے منی دیم ءَ کپت کہ اشی نام اَت ،،،رھشون میگزین بلیدہ ،، مزن سر کماش(سرپرست اعلئ) سر شاہ پیسل بلوچ ۔۔۔۔۔ اِجب اِنت کہ بلوچی تاکبند بئیت میگزین گْوشگ بہ بیت پد ءَ سرپرست اعلی ،، اے درس ھما واجھے “مطالعہ” پاک۔۔۔۔۔۔۔ ءِ داتگیں سوگات اَنت کہ مئے گردن ءَ لوپ اَنت ،اے تاکبند چہ رھشون پبلک وانگجاہ بلیدہ کیچ نیمگ ءَ شنگ بیتگ ءُ وانگجاہ ءِ مستر(پرسنپل) واجہ شاہ پیسل ساب ءِ اے تاکبند سے بھر اَت، بلوچی ، اردو ءُ انگریزی ، مشکل نہ اِنت اے دوئیں دَری زبان ھوار اَنت پمیشکا میگزین اِنت بیت ھم کنت ھیر ۔۔۔۔
بَلے ۔۔۔ اے تاکبند ءِ تہ ءَ گیش ءَ چہ گیش نودربرانی شَیر ءُ سوت ءُ نبشتانک ءُ دگہ تھرانی وڑ وڑیں مواد ھوار اِت اَنت ، برھال نہ زاناں اے ماھتاکے ، سے ماھی تاکے یا سالتاکے من نہ زانگ ءَ آں ۔۔
بُن گپ ءَ دیم ءَ بَر ایں کہ من وھدے اے تاکبند ءِ وانگ بندات کُت من اے ۔۔سرپرست ءُ میگزین ۔۔ بلاھیں جیڑھے نہ سمج اِت ءُ دیم ءَ روان بوت آں ، واناں واناں ، داں منی سر ءَ کپت یک گونڈوے ءَ شَیرے داتگ اَت کہ آ کادر داد کازی شَیر اَت کہ اے نزم گون کادر داد ءِ جند ءِ توار ءَ ھمک وٹساپ ءَ شنگ بیتگ ءُ انی ھم پیس بُک ءَ شنگ انت ءُ ایر اِنت ، نام انت ئِے،، جاگہ مئے بلوچستان اِنت ،،
اد ءَ تاکبند تہ ءَ شائر ءِ نام جند ءِ مان نہ اِنت ءُ بس پولکار نام ءَ نبشتہ اِنت کہ ،، حفصہ خالق ،، انت 31 تاک دیم ءَ اِنت ۔ برھال چُشیں جیڑھے نہ اِنت بلے شائر ءِ ھک جنگ مہ بیت کہ شَیر شائر ءِ چُک اَنت ءُ چُک سک دوست بیت پت ءَ ماتاں ،،
اے من یل دات ءُ دیم ءَ واناں داں چم کپت اَنت یک گونڈوے ءِ نبشتانکُک ءَ کہ سرھال ءِ تہ ،،، بلوچی دوچ ،،، تاک دیم 11 ءُ نبشتکار نائیلہ موسی اَت ، نبشتانک چُش اَت ۔۔۔

بلوچی دوچ

بلوچی دوچ انچیں کوھنیں دود ءُ ربیدگے کہ آ پیگمبرانی وھد ءَ بندات کنگ بوتگ ،انچو گْوش اَنت کہ مئے واجہ “ھزرت مھمد صلی اللہ علیہ وسلم ءِ جِنک ھزرت پاتمہ” ءَ وتی دست مبارکیں گون بلوچی دوچ بندات کُتگ ، آئی ءَ اول سر ءَ کانٹُک دوتکگ ، ھمے وڑ ءَ مرچی ئیں دور ءَ زالبول ھم دوچ اَنت ءُ زالبول گوش اَنت کہ کانٹُک ءِ دوچگ سک سواب اِنت ۔۔۔۔۔۔۔۔ نبشتانک دیم ءَ روان اِنت ۔

اڑے چہ کلام ءَ بُترس اِت، بلوچی دوچ ءُ ھزرت فپاتمہ ؟
اے نوں راستیں گپّ اَنت شما نبسیگ ءَ اِت اِش یا گونڈوانی زھن ھراب کنگ ءَ اِت؟ “ھزرت پاتمہ” اربے مئے بلوچانی گیشتریں بھرے ماں ارب مُلکان اِنت، روچ ء مرچی ءَ یکے ءَ اے نہ دیستگ یا اِش نہ کتگ ءُ نونتگ کہ اربانی زالبولانی بلوچی دوچ دوتکگ ءُ گْور ءَ کتگ یا گْوار ءَ اِنتباِش ۔
زھنی گلامی اِنت کہ وتی دود ءُ ربیدگی چیزاں ببّر ءُ درکومانی گردن ءَ لَڈ یا مزھبی رنگے بہ دئے داں مئے وتی مئے مہ بیت ءُ پد ءَ سواب نام دیگ اِجب اِنت ، چے ءَ مپت ءَ چوشیں جیڑہ دیم ءَ کار اِت یا گونڈواں چوشیں چیز وانین اِت داں ھمے زھنی گلامی آھانی گردن ءَ بہ کپ اِیت ءُ داں ھست اَنت اے جیڑھاں گوں دُچار بہ بنت ، چو نہ اِنت منی واجہ ۔۔۔۔
ھر کوم وتی دود ءُ ربیدگانی پاسداری ءَ وت کنت، وتی زبان ءِ شرکینی ءَ چہ وت ءَ شرتر سرپد کنت، مئے وانگجاھاں مئے گونڈواں ھمے سرپد کنگ ءُ وانینگ بیت کہ مئے دود مئے ربیدگ چہ دری راجاں اتکگ اَنت ، پہ زور ببر ءُ مزھب ءَ سر بکن ، چوش مہ کن اِت کہ آوکیں پدریچ شمارا پھل نہ کنت، آوکیں پدریچ شمئے ھمے ردیانی وجہ ءَ کہ شما وتی ربیدگ پروشتگ اَنت شمئے کبراں پہ لٹ جن اَنت ، وانینگ چوش نہ اِنت ، وتی زبان ءَ بوانین ءُ سرپد کن، وتی دود ءُ ربیدگانی بارہ ءَ بوانین، بلے وتیگاں چہ دری کوماں میار پرچاکہ مئے وتی اَنت ،اے دود ءُ ربیدگ ، رسم ءُ رواج ، اے زمین ءُ زبان مارا پھازگی اَنت ،، برھال نوں اگاں کسے بلوچی تاکبندے یہ نوردربرانی واستا وانگی جوڑ کرت ءُ آئی تہ ءَ چوشیں وتگڑیں نبشتانک کہ یک راجے ءِ دودانی پادمالی کنگ بوت آ وتی باندات ءِ جوابدہ وت انت، الم آئی ءِ آوکیں پدریچ پھل نہ کنت اِش۔۔۔

بلوچی میزران بات

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

زُبیر جان هم سرمچارے اَت؟

نِبشتہ کار: گُل جان بلوچ نگوری

دی بلوچستان پوسٹ

من ناں کہ نبشتہ کارے آں ءُ نیکہ چِد ءُ پیش من چیزے نبشتہ کتگ، بس من بلوچی نبشتانک ونتگ بلے هچبر جُھد نہ کُتگ کہ وت چیزے نبشتہ بہ کناں ،بلے یک روچے همے زوتاں من ءَ انچیں بدیں هالے ماں شھدربرجاہ(کالج )ءَ سر بوت تاں من هلاس بوتاں، مُردنی یک دمانے ءِ واستا گُنگ بوتاں، من هما روچ ءَ بگر داں روچ ء مرچی نبشتہ ءِ بازیں کوشستے کُت، بلے نزاناں کَلم ءَ منی همراھداری یلہ کُت یا منی دستاں؟
بلے مرچی من دل ءِ سر ءَ سنگے ایر کُتگ ءُ اے گپاں نبشتہ کنگ ءَ آں-
من سُھب ءَ پاد اتکاں داں وتی تیاری کُت ءُ شھدرجاہ ءِ بس گیٹ ءِ دپ ءَ اتک ءُ من ءَ منی کستریں برات ءَ توار پِر کُت کہ بس اتکگ من جلدی جلدی شُتاں بس ءَ سوار بوتاں داں بس شھدربرجاہ ءَ سر بوت ،من اولی کلاس گپت ءُ من ءَ منی دزگُھارے ءَ گُشت” بیا رو اِیں کمّو نیٹے کارمرز کنیں ءُ من ءَ وائی پائی ءِ کوڈ دست کپتگ”۔

مُردنی اگاں من بزانتیں گوں نیٹ ءِ کارمرز کنگ ءَ من ءَ چُشیں بدیں هالے رس اِیت، من کَدهن نہ شُتگ اِتاں بلے چی کن ئے، من انچو موبائل کنکٹ کُت کہ چاراں من ءَ منی ناکو زتکے ءَ چَہ وٹساپ ءَ اکسے راہ داتگ اَت، اکس یک برے پچ نہ بوت ،اکس ءِ سر نبشتہ اَت” شہید دُرجان” من گیشیں هیال نہ دات پرچاکہ من شھید چَہ “زُبیر” ءِ نام ءَ پجاہ آؤرتگ ات ءُ وھدے چاراں اکس پچ بوت، من و یک دمانے واستا چَہ اے دنیا ءَ ڈن بوتاں گوں زُبیر جان ءِ یاتاں داں دیراں گوں همے هالاں جیڑ اِت کہ زُبیر جان هم سرمچارے اَت؟

همے زَبیر جان ھر وھد ءَ من ءَ وٹساپ ءَ وشیں وشیں ندارگی اکس ئِے دیم داتگ ،همے زُبیر جان کہ آئی ءَ مدامی وٹساپ ءَ وش وشیں اسٹیٹس ایر کُتگ اَت، همے زُبیر جان کہ گوْنڈ بالادے اَت، همے زُبیر جان کہ وش تبیں مردمے اَت، همے زبیر جان هچبر برانز نہ گِپتگ، همے زبیر جان کہ گراں تبیں مردمے اَت همے؟
همے زُبیر جان سرمچارے اَت؟

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

دسمبر ءِ یات

بیبگر بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

دسمبر ءِ سارتیں بیگاھاں انچو گُمان بیت منی سکّیں دوست ءُ کوھنیں چیزے ءَ منءَ یلہ کُتگ، دلءَ باز پُرسیگ باں، بے چاڑ ءُ مُلور باں، جیڑان ءُ گمیگ باں نزاناں کُجام نیمُّونءَ من گمیگ آں برے منءَ جنگل توار کنت ءُ برے شہر ءُ کلّگ توار جن اَنت۔ گُمان انچو بیت کہ زمین ءِ سرئے دُرستیں درچک ءُ دار گوں من ھبر کنگ لوٹ انت، وتی تُنّ ءُ لاچاریءَ منی کرا درشان کنگ لوٹ انت سیاہ شپیں بیوانکیءَ چہ بیزار انت کُل یک مُشت بوھگ لوٹ انت۔

ھمے ھیالاں زوران ءُ رواں شاھی کہورءِ ساھگ ءَ ننداں، آؤد ءَ گُمان انچو بیت من ءُ نمیرانیں عبدو ءُ یاسر نشتگ ءُ گپءَ ایں، عبدو ءَ وتی کیپسن دستءَ اَت مسکرائیءَ اَت، یاسر وتی نودربرانی کسہءَ ءُ منءَ اسٹرنگ دستءَ ءُ کندگءَ اتاں، ھمے ساھتءَ منی چم کیپسنےءِ پُوشےءَ پہ کپت انت پدا من چہ وتی پچیں چمانی وابءَ گُڑ اتاں ءُ سگریٹے روک کت داں پیرزالےءِ گریوگ ئے توار منی گوشاں کپت گُمان انچو بوت کہ آئیءِ نماسگءَ کسے زور آوار جنگءَ اَت ، بے وسیءَ چہ منی دیدگاں بس ارس پٹّان بوت اَنت۔

نو مگرب اَت من چادر کوپگءَ کُت پرپٹءَ سوار بوت آں، تہاری مان شانگءَ اَت من مدرسہ ءِ چیرا شوت آں منی راستیں نیمگءَ عبدو اَت چپءَ یاسر گوں وتی بلاھیں شالءَ ، منءَ سردیءَ جتگ اَت من ھم ھمے شال توکءَ وتارا جاگہ دات گوں۔ عبدو ءَ گوں وتی کندَگاں دیوان گرم داتگ ات ھمے هیالانی دگنیاءَ منا ھچ سما نہ بوت کہ عبدو نوں گوں من گون نہ اِنت ، دل باز کشِّیت کہ مروچی گوستگیں ستمبرءِ دُرستیں دلءِ رازان درشان بکن آں ، باریں پدا آ پیمیں ستمبرے بئیت یا قسمت من انچو گوں وتءَ گپ بندات کُت داں من گوں وتی پرپٹ ءَ تہنا مروچی مدرسہ ءِ چیرا نشتگ آں سنگت نیست میتگ لڑ اِتگ ءُ من تہنا آں۔

وتارا وت تسلی دیانءَ من مدرسہ دیمءِ بانڈم ءِ سرا نشت آں کہ ادا پہ وتءَ ھمدلیں یارے بہ شُوهاز آں چیا کہ مُدام سنگتانی مُچی ھمے بانڈم سرا بوتگ ، شپ تہار بوت من ایوکءَ نالگءَ اتاں کس نیست اَت مُلوری اَت تہاری اَت بے وسی اَت دگہ ھچ نیست اَت  نہ عبدو ءُ نئیکہ دگہ مہروانے برے یک گپے دلءَ اتک بلے شپ بے وهد اَت من وتی گِس ءِ نیمگءَ جُنزان بُوت آں انچو شوت آں بستر سرا وپت آں دلءَ جیڑگ اتاں چماں ارس پٹّان اتاں نزاناں چے وهدے چم نزّ بوت انت من واب کپت انت۔

(من سُتکگیں میتگءِ پشکپتگیں یاتے آں بس )

بلوچءِ گاریں راجدپتر

(سنگت صلاح الدینءِ جستانی پسوءَ)

بالاچ قادر

دی بلوچستان پوسٹ

گوستگیں روچاں 22 ستمبر یک شمبےءِ روتاک آزادی کوئٹہءِ بلوچی تاک ساچینکءَ منی یک نبشتانکے چاپ بوتگ اَت کہ آئیءِ سرھال اَت ”بلوچءِ بامرد کئے اِنت ”۔منی اے نبشتانکءِ بنگپ چاکرءُ گوہرامءِ بابتءَ اَت کہ آہاں مئے بازیں ورنا وتی راجی بامرد لیک اَنت،من ھمے جست کتگ اَت کہ ما کجام سوبءَ یا کجام شریں کارانی سوبءَ آہاں وتی بامرد سرپدبئیں وھدے کہ راجدپترءِ توکءَ آہانی چشیں کارنامگے نیست کہ پہ بلوچءِ سیتءُ نپءَ کتگ اِش اگاں ھست اِنت گڑا چی اِنت۔۔۔۔؟

ءُ منی نبشتانک بلوچ راجدپترءِ سرءَ نہ اَت، منی جند وت ھوں وتی نبشانکءِ تہءَ ھمے جستءَ کنگا اَت کہ بلوچءِ راجدپتر کجام اِنت۔۔۔؟ کئی نبشتہ کتگیں راجدپتر راست اِنت۔۔؟ انگریز نبشتہ کارانی، بلوچی گیدی شعرانی اگاں بلوچءِ جندءِ راجدپتر نویسانی۔۔۔! منی ھمے نبشتانکءِ سرءَ مئے سنگتے واجہ صلاح الدین بیوسءَ سوشل میڈیاءَ یک نگدی ترانے بنگیج کتگءُ لہتیں جست اَچ من کنگءَ اَت، اَچ من مولءُ مراد اش اِنت کہ آ منی نویستگیں نبشناکءِ سرا لہتیں جُست کنگا اَت۔ منا سک باز وشی بوت، پرچہ کہ مئے چاگردءَ مرچی بانداجستءُ باوستءِ بازار نزور اِنت۔ من سوشل میڈیاءَ اگاں نبشتانکے لکاں یا شعرے پوسٹ کناں تہ تنقیدی مردم باز کم اَنتءُ واہ واہ ءُ باز وش کنوکانی نہ کٹوکیں لڑے ھست اِنت، بلئے سنگت صلاح الدین مئے نوکیں پدریچءِ ھما ورناہانی لڑءَ ھوار اِنت کہ آ واہ واہ کنوک نہ اَنت بلکیں مارشت داریں مردم اَنت، جست کنگءِ ھنرءَ زان اَنت، پٹءُ پولی راھبنداں آشنا اَنت،کتاب وان اَنت۔

واجہ صلاح الدین وتی گپانی بنداتءَ گشیت کہ ما پیسرءَ بالاچ قادرءَ یک شاعرے، لبزانکی مردمے یا ادیبے سرپد بیتگیں بلئے آئیءِ نبشتانک کہ ونتگ گڑا زانتگ کہ آ تاریخءِ سرا ھوں گپ جنت۔ من نزاناں اے گپءَ واجہ پہ طنز جنگا اِنت اگاں حقیقت۔ پرچہ کہ من ناں لبزانکی مردمے آں، ناں ادیبے آں ءُ ناں کہ شاعرے ۔اے گپ است اِنت کہ من لبزانکءِ نودربرے آں ءُُ لبزانکءِ دربرگءِ راہءَ گام جنان آں۔ تاریخ ھرکسءَ زانگ لوٹیت پرچہ کہ تاریخ زانگءَ ابید نودربر ءِ وانگی سپر بزاں کہ سرجم نہ اِنت۔ اگاں سنگتءَ اے گپ پہ تژن جتگ اَنت گڑا وَ دگہ ھبرے بلئے اگاں پہ حقیت آ منا ادیبءُ شاعرے لیکگءَ اِنت گڑا ایش آئیءِ وتی دل پہکیءُ مہر اَنت۔

واجہ گشیت کہ راجدپتر ارزانیں چیزے نہ اِنت،بس راجدپتر زانت اشیءِ سرا ھبرکت کن اَنتءُ آ گشیت کہ توئے بالاچ اے وڑیں نبشتانک نویسگءَ چہ پیش وتی لبزانکی اوقات ءُ کچءُ کساسءَ بزانءُ سرپد بہ بو۔

اولی ھبر ایش اِنت کہ سنگت ءَ منی نبشتانک شر نہ ونتگ اگاں آئیءِ وانگءِ ھنر نزور اِنت پرچہ کہ من نبشانکءِ تہءَ بلوچ راجدپترءِ گپءَ نہاں، بلکیں منی جند وت نبشانکءِ تہءَ ھمے جستءَ ایر کنگا اِنت کہ بلوچءِ راجدپتر شریءِ سرءَ پد جنگءُ نز آرگ نہ بوتگ ھمشیءِ سوب اِنت کہ مئے ورناہ اے زانگءَ نہ اَنت کہ آہانی ھکی ئیں بامرد کئے اِنت۔۔۔!

دومی ھبر کہ واجہ گشیت راجدپترءِ سرا ھبر ھرکس کت نہ کنت۔ سنگت ءَ را اے زانگ المی اِنت کہ لبزانک بہ بیت یا راجدپتر بہ بیت اے تہنا یک مخصوص ایں طبقہ یا کہ یک مردمےءِ میراس نہ اَنت بلکیں اشانی سرا سوال چست کنگ، یا کہ ھبر کنگ ھرکسی ھک اِنت(اے دگہ ھبرے کہ ھمے سوال چست نہ کنگءِ سوبءَ بلوچ ورناہ انگت ھوں وتی اسلیں راجدپترءِ پولگءَ بے سوب اَنت)۔

واجہ دیمترءَ جست کنت کہ تو گشتگ بلوچ ءَ راجدپتر نیست اے ھبر قابل قبول نہ اِنت ءُ تو گشتگ کہ بلوچءِ تاریخ انگریزاں نویس اتگ اے منگی چیزے نہ اِنت، سنگت دیمترءَ جست کنت کہ نہ تہنا بلوچ بلکیں انگریزءَ برصغیرءِ درستیں قومانی بشمولِ ہندوستانءِ تاریخ نویس اِتگءُ انگریزاں قبضہ گیریءَ ابید ادا شریں کار ھوں کتگ،انگریزاں بازیں ادبی ادارہ جوڑ کتگ اَنت۔

سنگت من وتی نبشتانکءِ بنداتءَ گشتگ کہ بلوچ یک ازگاریں راجدپترےءِ واھند اِنت من اے گپ نہ جتگ کہ بلوچءَ راجدپتر نیست بلکیں من ھمے گشتگ کہ بلوچءِ راجدپتر گاراِنت ءُ بلوچ نبشتہ کارانی اے بابتءَ ھیال ءُ لیکہ یک وڑ نہ اَنت ھمے ھاترا ما کہ وتی تاریخءَ پٹگ لوٹیں گڑا انگریزانی چمدار بئیں۔ من برصغیرءِ دگہ راجانی ناں بلکیں بلوچ راجءِ ھبرءَ آں، نوں تو منا بگش آ کجام ادبی دارہ اِنت کہ انگریزاں بلوچستانءَ جوڑ کتگ۔۔؟ ءُ ھمے انگریز کہ تئی زمین آئیءِ پادانی چیرءَ لگتمال بیتگ آ چون تئی راستیں راجدپترءَ نوشتہ کنت۔۔؟ یک مردمے تئی گارکنگءِ پداں کپتگ،تئی زبان،تئی ربیدگءُُ تئی پجارءِ دژمن اِنت آ چون پدا کئیتءُ تئی تاریخءَ پہاز یت۔۔۔۔!!

سنگت ءَ منی ھمے ھبرءِ سرا کندگ کئیت کہ من گشتگ بلوچ تاریخ کلاسیکل شعرانی توکءَ اِنت۔
واجہ ادا ھوں منی گپءَ پوہ نہ بوتگ ئے،من گشتگ انگریزاں ابید کہ بلوچءَ یک راج دپترے ھست آ اہدی شعرانی توکءَ اِنت،اشیءِ مسالءَ من ترا اے وڑ دات کناں کہ ھانیءُ شے مرید،عزتءُ مہرک،للہءُ گرانازءُ شھدادءُ مہنازءِ مہری داستاناں بگرداں بالاچ گورگیج،حمل جئیندءُ چاکرءَ درا اے درست ھمے شعر اَنت کہ سینگ درسینگ یات کنان کتگ اَنتءُ وھدے بلوچی زبان نبشتہی رنگءَ اتکگ گڑا اے کسہانی دروشمءَ نویسگ بیتگ اَنت(آ دگہ گپے اے شعرانی تہءَ باز وت گڑیں گپ ءُ ستاہ مان کہ مروچی ئیں سائنسی دورءَ قابل قبول نہ اَنت)۔بلئے من اے گپ وَ نہ جتگ کہ شعراں ابید بلوچءَ دگہ ہسٹری نیست اِنت، تو اگاں نبشتانک ونتگ گڑا من گشتگ کہ بلوچءِ ہسٹری انگریزاں ابید بازیں بلوچ نبشتہ کاراں ھوں لک اِتگ بلئے اشانی نبشتگیں ہسٹری ءِ تہءَ تضاد ھست۔یکے گشیت بلوچ حضرت حمزہءِ اولاد اَنت،یکے گشیت کہ بلوچ چہ ایرانءَ اتکگ اَنت، دگہ یکے گشیت کہ بلوچ چہ شامءُ حلب اتکگ اَنت نوں تو وت بگش بلوچءِ نوکیں پدریچ کئی گپانی سرءَ تپاک بہ کنت۔۔۔!!

دیمترءَ واجہ صلاح الدین گشیت کہ توءِ بالاچ پہ یک شعرےءَ چاکرءُ گوہراماں ایر جنگءَ ئے بلئے حمل کلمتیءَ راجی بامرد گشگائے ہما حمل کہ آئیءَ پرنگیاں ساری گوں چاکرءَ جنگ کتگ بزاں کہ وت ماں وتی جنگے کتگ۔ سنگت منی نبشتانکءِ تہءَ حمل جئیندءِ نام ھوں مان نہ اِنت۔ دومی ھبر ایش اِنت کہ من کس بامرد نہ کتگءُ کس ایر نہ جتگ، من میرشاہو،میرکمبرءُ میربلوچ خانءِ مسال داتگ کہ اے ھرسئیناں زلمے دارگءِ ھاترا جنگ کتگ۔ میرشاہوترکءِ لشکرءَ گوں ھمے واستہ جنگ کنت کہ ترک آئیءِ مالاں برگ لوٹیت، میرکمبر ھمے واستہ جنگ کنت کہ سہراب آئیءِ ہلکءِ مردماں بندیگ کنتءُ آہانی مالءُ دلوتاں پُلیتءُ میربلوچ خان گوکپروشءِ کنڈگءَ گوں انگریزاں جنگ کنت، بلئے من نہ گشتگ کہ اے بامرد اَنت من بس ھمے گشتگ کہ بلوچ ورناہ اگاں چاکرءُ گوہرامءَ زان اَنت گڑا الم اشاں ھوں بزان اَنتءُ وتی جندءِ ضمیرءِ فیصلہءَ بکن اَنت کہ کئے ءَ پہ بلوچءَ سر داتگءُ کئےءَ بلوچءِ ورناہانی ھون ریتکگ اَنت۔

دیمترءَ واجہ صلاح الدین پروفیسر عزیز بگٹیءِ کتابءِ پیژگالءَ نواب اکبر خان بگٹیءِ لہتیں دانک گشیت ءُ ھمے حوالہ دنت کہ چاکرءُ گوہرام کہ مکرانءَ اتکگ اَنت گڑءَ آہاں مکران بگر دانکہ سیویءَ برو یک بلاہیں سلطنت یے گپتگ۔
سنگت اگاں تو چاکرءُ گوہرامءِ اہدی شعر ونتگ گڑا آئیءِ تہءَ لہتیں بند چو اے وڑءَ اَنت کہ۔
چاکر چو گلابیں لالءَ
پیداگ بوت ماں آشالءَ
پیش چہ بانڑی سئے سالءَ
رستگ صاحبی اقبالءَ

آ شال کولواہءَ یک جاگہےءِ نام اِنتءُ تئی یاد داشتءَ دئیگ لوٹاں کہ چاکرءِ شیھک کولواہءَ پیداگ بیتگ،تو کہ آ سلطنتءِ ھبرءَ ئے آ سلطنت بلکیں چاکرءِ پت شیھکءَ گپتگ بلئے چاکرءَ ناں پرچہ کہ چاکر ءِ جند وت چہ اے سلطنتءِ گرگءَ رند ودی بوتگ۔ اگاں پہ درور رندءُ لاشارءِ اے شعرءَ بچار کہ اشیءِ تہءَ میرچاکرءُ گوہرامءِ ھچ نامءُ نشان نیست۔ بلکیں نودبندگ بزاں گوہرامءِ پتءُ میر شیھک بزاں چاکرءِ پتءِ نام اَست اَنت،
شومیں نوبتے پیش اتکگ
رنداں چہ حلب کوچ کرتگ
لاشار منزلے پیش کپتگ
نود بندگ سخی درکپتگ
شیھک ماں پدءَ گون کپتگ
رودبارءِ دراں ایر کپتگ
جاہءُ منزل اِش سارت کرتگ
کتاب: (وش اِت اَنت اہدی دؤر بلوچانی،تاکدیم 4، جان محمد دشتی)

دیمترءَ تو ھمے گشگائے کہ غلطی ھمک انسانءِ دستءَ بیت،متلب تو ھمے گشگ لوٹ ئے کہ چاکرءُ گوہرامءِ سی سال جنگءُ ھون ریچی یک غلطی یے۔ بلئے واجہ اے غلطیءَ تاریخ چون پراموش بکنت۔۔۔۔؟ اگاں غلطی یے بلئے راستے ناں۔۔!!

دیمترءَ سنگت صلاح الدین گشگا اِنت کہ من گشتگ کہ چاکرءَ یک زمینے پہ قبر نامءَ نہ بوتگ کہ اے ھبر قبول کنگی ھبر نہ اِنت پرچہ کہ مغل سلطنتءِ سرا وھدے حملہ بیت گڑا چاکر آہاں کمک کنتءُ ھمشیءِ بدلءَ چاکرءَ پنجابءَ یک محلے (ماڈی) دئیگ بیتءُ چاکر ھمودءَ وتی روچاں گوازینیت۔

منی واجہ ادءَ تئی لیکہ پہک نزور اِنت پرچہ میرچاکر وہدے کہ گوہرامءِ دستءَ پروش وارت گڑا پہ باہوٹی رؤت ماں اوگانسانءِ دمگ ہریبءَ سلطان شاہ حسینءِ کرءَ کہ منا لشکر بدئے من گوہرامءَ وتی بیرءَ گِراں۔ جان محمد دشتیءِ کتاب وش ات اَنت اہدی دؤر بلوچانی، پیج نمبر 86ءَ اے شعرءَ بچار پہ درور
چاکر غم زدی پاداتکگ
دیم پہ قندہارءَ رپتگ
باہوٹی شتگ گور ترکءَ
ہنچو تیز رواجیں گرکءَ
رپتگ ماں ہریبءِ شہرءَ
سلطان شاہ حسینءِ پارءَ
فریادی بہ ما دربارءَ
ھمے پیج نمبرءَ دیمترءَ شعر چو اے وڑ اِنت،
گشتگ چاکرءَ میرینءَ ؎
گوں تو اتکگاں باہوٹاں
گرانیں لشکران لوٹاں
ترکی ہمبلاں ملیناں
زنوی قہاریں فوجاں
چک چین کناں لاشارءَ

گوش اَنت کہ میر چاکر ءَ سطان شاہ حسین وتی لشکرءَ داتءُ آواتر بیتءُ وتی بیرءَ گیپت۔ اے میانءَ چاکرءِ پت شیہک زندگ نہ بیتءُ آئیءِ نزیکی جنگی کماندار ھوں جنگ بنت،گڑا چاکر پنجابءَ رؤت ءُ گڈی روچاں ھمودءَ مِریت۔باز مردم گوشیت کہ ڈیرہ غازی خان،ملتانءُ دگہ بازیں پنجابءِ دمگاں کہ مروچی بلوچ ھست اَنت اے میرچاکرءِ رؤگءَ رند ھمودءَ آباد بیتگ اَنت۔۔۔!!

گڈ سرءَ یکرندے پدءَ واجہ صلاح الدینءِ ھیالاں اے گپءَ آرگ لوٹاں کہ منی نبشتانک راجدپترءِ سرا نہ بیتگ من بس لہتیں سوال چست کتگ کہ بلوچ راجءِ ورناہ اگاں وتی گوستءَ وانگ بلوٹ اَنت ءُ وتی راجی بامرداں زانگ بلوٹ اَنت گڑا آ کئی نبشتگیں راجدپترءَ راست سرپد بہ بنت۔۔۔۔!

من وتی اے نبشتانکءَ کہ ھرچ راجدپتری حوالہ ئے داتگ اے گیشتر بلوچی اہدی شعرءُ کسہ آنیگ اَنت کہ مرچی مارا وانینگ بنت،اگاں سنگت صلاح الدینءِ کرا بلوچ راجدپترءِ بابتءَ یاکہ چاکرءُ گوہرامءِ بامردیءِ بابتءَ گیشیں کتابی موادءُ گیش اتگیں راجدپترے است گڑا الم من آئیءِ نبشتانکءِ وداریگاں۔

اِسھاک جان ماں یاتانی دُورگِند ءَ!

نبشتہ کار: واجُل دشتی

دی بلوچستان پوسٹ

اے اَبرم ءِ کانود اِنت کہ یکّے اے دنیا ءَ کیت ءُ یکے رؤت ،ھرکس وتی اُمبر ءِ وھد ءُ روچاں گوازین ایت ءُ پد ءَ چہ اے جھان ءَ مدامی ءِ واستا رؤت، بلے اشانی توک ءَ لھتے انچیں مردم یا کارست بنت کہ اے دنیا ءَ چہ رؤگ ءَ پد آ زندگ بنت، بلکیں آھانی راستیں زندگی ھمود ءَ چہ بندات بیت، اے ھما مردم اَنت کہ وتی واستا زندگ نہ آں بلکیں پہ وتی راج ءُ سرڈگار ءِ ھاتر ءَ زندگ اَنت آھانی پِگر ءُ لیکہ چہ لس مھلوک ءَ چَٹ جُتا بیت، آھانی زِندمان سک براہ دار ءُ زیبا بیت، اے دنیا ءَ آھگ، وتی ھاتر ءَ زِندگ بوگ، ورگ ءُ وَپسگ زندمانی نہ اِنت، بلکیں زِندمان ھما اِنت کہ پہ یک مکسدے ءِ ھاتر ءَ بہ بیت، باز مردم وتی اَرزشت ءَ پھم ایت ءُ زِند ءَ راج ءُ سرڈگار ءِ نام ءَ کنت اے وڑیں مردم بِھ نہ مر ایت، داں مھشر ابدمان ءُ نمیران بیت-

اسھاک جان ھم چراھاں چہ یکے کہ پہ سرڈگار ءُ راج ءَ مدام نمیران بوت، سکّیں زمہ دار ءُ دور چاریں سنگتے اَت، کُلیں چیز ءُ جاورانی ھمک تک ءُ پھنات آئی ءَ چاراِت اَنت ءُ نو پیسلہ کتگ، آئی ءَ سنگت مدام پھریز اِت اَنت ءُ ھمے پھریزگ ءِ ھاتر ءَ آئی ءَ شپ ءَ داں دور پَند جت ءُ سنگت ھمود ءَ پہ وپسگ ءَ برت اَنت، آئی ءَ کُلیں چیزانی ھیال گوَر اَت اوتاگ ءُ سپراں بِھ گران واب نہ اَت، گَونڈیں برمشے ءَ مُدام پاد اَتک ءُ کش ءُ کِر ھُورت ھُورت ءَ چار اِت اَنت ئِے ءُ سُھب ءَ درستاں چہ پیش ھما پاد اَتک-

بیست ءُ سَے مئی 2016 ءَ کہ سیاھجی ءَ پنچُمی روچ ءَ لشکر ءِ زوراکی برجاہ اَت ءُ سنگت لشکر ءَ انگر ءَ کُتگ ءِ اِت اَنت، گڑا ھمے شپ ءَ دو سنگت چہ لشکر ءِ انگر ءَ دَر اَتکگ اَت کہ آ وتی گُڈی ساہ ءَ جاگھے سربوتگ اِت اَنت ءُ ھال اِش کت کہ مئے دیم ءَ بیا اِت، اے وھد ءَ شپ ءِ یازدہ ءَ گوَستگ اَت کہ اسھاک گوں دگہ سنگتے ءَ آھاں دو پرپٹ زُرت سنگتانی دیم ءَ شُت اَنت، ما سنگتانی ودار ءَ سرجمیں شپ نِشتیں داں سنگت واتر اتک اَنت ءُ ما شام کُت نو سک بے وھد اَت پجر ءِ بانگ ءَ نیم ادار پشت کپتگ اَت آ دگہ سنگتاں مارا اجازت کُت ءُ شت اَنت، ما ھشت سنگت پشت کپت اِیں، مارا دراھیں سنگتاں سک دمبُرتگ اَت ءُ ما پیسلہ کت کہ ھمد ءَ وپس ایں ،میتگ ءِ گوریچانی نیمگ ءَ مچّانی ڈگارے ھست اِنت کہ میتگ ءِ نزیک ءَ اِنت ما ھمد ءَ وپت ایں، ژندی ءُ بے وابی ءِ سوَب ءَ دراھیں سنگت جلدی واب کپت ایں ، شپ وتی گُڈی پاس ءَ اَت، نو بانگواہ بوگی اَت ،اسھاک ءَ مارا پاد کُت کہ پاد ءَ اِت وتی مڈی ءُ ساماناں بہ چن اِت لشکر ءِ گاڑی اتکگ ءُ سر ءِ توک ءَ سر اَنت-
گاڑی نزیک اِت اَنت ءُ چاردہ گاڑی اِت اَنت، ما داں سامان چِت اَنت ءُ پرپٹانی کر ءَ سر بوت ایں داں لشکر میتگ ءَ سربوت.

اسھاک ءَ گُشت ” من گاڑیانی توار ءَ بُست کتگ”،اگاں اے روچ ءَ اسھاک گون مہ بوتیں ما بوت کنت تاوان وارتگ اَت ، اگاں تاوان نہ وارتگ اَت گڑا مئے باز مڈی پشت کپتگ اَت.

اسھاک مدام شیوار اَت، آئی ءَ ژندی ءُ بے وابی مان نیاؤرتگ ءُ سنگتانی پھریزی سک باز کتگ اَت، اگاں سنگتے ءَ بے پھریزی کُت گڑا سک نہ وَش بوت-

اسھاک ءَ جون 2011 ءَ سور کتگ اَت ، بلے پنچ سال ءَ داں آئی ءَ چُک نہ بوت، ستمبر 2016 ءَ ما دراھیں سنگت اوتاگ ءَ اِت ایں ءُ اسھاک ھم اوتاگ ءَ اَت، یک روچے گش ایت کہ من رواں میتگ ءِ نیمگ ءَ چکّرے جناں ءُ پد ءَ کایاں آئی ءَ چہ سنگت اجازت کُت ءُ دراَتک، دومی روچ ءَ موبائل نیٹ ورک ءَ اَت اسھاک ءِ پون اَتک ءُ گُشت ئِے” من ءَ بچکّیں چُکے بوتگ، شما نامے بُگش اِت”.

شھید دادجان شیھو کہ منی مھروانیں سنگتے اَت ،آئی ءَ ھشت ماہ ءَ گیش اَت کہ شھید کنگ بوتگ اَت گڑا من گشت” دادجان ءِ نام ءَ بُزور “.
آئی ءَ نام دادجان کتگ اَت ،ھمے وڑ ءَ آئی ءِ دومی چُک کہ آئی ءِ شھادت ءَ یک ماھے پیش بوتگ اَت ءُ پد ءَ آئی ءَ سنگتاناں گُشت” نامے بُگش اِت ءُ سنگتاں زِروان نام گُشت ،بلے آئی ءَ وتی دومی چُک نہ دیستگ اَت-

اسھاک وتی لیکہ ءِ سر ءَ اوشتوکیں سنگتے اَت ،داں گُڈی وھد ءَ گوں وتی راج ءُ کاز ءَ ایماندار ءُ وپادار اَت، سک باز مردم ءَ آئی ءَ را گُشت کہ بیا سلاھاں دؤر بدئے، آئی ءِ شھادت ءَ دہ روچ پیش ھم شَے، میر ءُ مُتبراں آ سک باز زور داتگ اَت کہ بیا گوادر ءَ ما ترا دست گِریں ءُ “سرنڈر” کنائین اِیں، بلے آئی ءَ وتی ننگ ءُ سرڈگار ءِ سود ءَ نہ جَت-

چوناھا ءَ مَرگ ھرکسی سر ءَ ھست ، کس نہ رَکّ ایت، اے راستی ءَ زانگ ءَ ابید گڑا پرچا مردم پہ یک مکسدے ءِ ھاتر ءَ وت ءَ را کُربان مہ کنت،پرچا وت ءَ را راج دَپتر ءِ تاکاں نمیران مہ کنت؟

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

بلوچ ءِ جاور ءُ لبزانک

نبشتہ کار: عصا بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

من ھر روچ ھمے بابت ءَ جیڑاں، دل گُش اِیت چیزے نبشتہ بہ کن، منی گپاں کس دل ءَ مہ کنت ءُ اَمل بہ کنت، من گِندگ ءُ چارگ ءَ آں، یک روچے سنگتے ءَ لبزانکی دیوانے ءَ یک کلوھے دیم داتگ کہ آواران ءَ درآمدیں دژمنے ءَ بلوچ ءِ گیرت ءِ سر ءَ اُرش کُتگ گُڑا من دیست لھتیں لبزانکی سنگتاں وتی بروت تاب دات اَنت ءُ گُشت اِش” تو نزان ئے کہ اِے لبزانکی دیوانے تو رھبند نہ ونتگ تو زاناں مارا کُوشارین ئے، اِے لبزانکی چیز نہ اَنت اِے مواداں اِد ءَ جاگہ نیست.

من سنگتانی پسَّو دیست اَنت، منی چمانی ارس منی گُلانی سر ءَ لونجان بیت اَنت ءُ من جیڑ اِت، پیسر ءَ مردُماں گْوشتگ لبزانک گوں سیاست ءَ ھمگرنچ اِنت …
بلے مرچی؟
ھیر من گوں سنگتے ءَ ھـال کُت ھمے بابت ءَ آئی ءَ گُشت “لبزانک گوں سیاست ءَ ھمگرنچ اِنت ،بلے انوں آ پیش ءِ جاور نہ اَنت، انوں اِے چیز کنگی نہ اَنت ءُ انوں کنگ نہ بنت”.
گُڑا من درائینت کدی بنت؟

زاناں لبزانک ءِ مستر شُما اِت، ھرچی گُش اِت، ھما وڑ بہ بیت؟
ناں منی واجھاں نوں ھوش بہ کن اِت دگنیا ءِ تہ ءَ وھدے کہ آجوئی جنگ بِنا بوتگ اَنت گُڑا اود ءَ گیشتریں بھر زورُکیں مردُم لبزانکی مردُم بوتگ اَنت ، شائر ءُ ادیب ،زانتکار ،گُشندہ بوتگ اَنت …
بلے مئے ناں ….!!

مئے مھلوک گُش اِیت جاور وش بنت، ما نوں دست ءُ پادے سُرین اِیں۔
یک لبزانکی مردُمے اگاں پہ وتن کُربان بہ بیت گڑا چے بیت…؟؟
زاناں لبزانکی مردماں پہ وتن کُربان بوّگی اَلّمی نہ اِنت ؟؟…
مرچی من لبزانکی مردماں دُرستاں گِندگ ءُ وانگ ءَ آں، آیاں وت ءَ را اَنچو بے برمش ءُ بے توار کُتگ ،گُش ئِے، ھچ ءَ سرپد نہ اَنت..
من گِندگ آں شائر چے کنگ ءَ اَنت، گُشندہ چے کنگ ءَ اَنت، مئے ادیب ءُ زانتکار چے کنگ ءَ اَنت ؟
اگاں شائرے پہ زمین ءَ کُربان بہ بیت گڑا کُجام آسمان زمین ءَ کیت، اگاں گُشندہ پہ وتن کُربان بہ بنت ، کُجام زمین چپی بیت؟ باید لبزانکی مردُم وت ءَ گوں سِتک ءُ دِل پہ ایمانداری بلوچ جُھد ءِ آجوئی ءِ واستا کار بہ کن اَنت ءُ کُربانی دیگ ءَ تیار بہ بنت …
لبزانکی مردُم ھما بوتگ ھما اَنت کہ پہ وتن کُربان بوتگ اَنت، لبزانکی مردُم اُستاد منھاج مکتار اِنت، لبزانکی مردُم اُستاد میر اھمد اِنت ءُ دگہ دگہ۔۔۔۔۔..

لبزانکی مردُم شھید کمانڈر تارک تاھیر بوتگ، شھید کمانڈر آبد زامُرانی بوتگ، شھید میرجان میرل بوتگ، شھید کمانڈر چاکر جوش بوتگ، لبزانکی مردُم ھما اَنت پہ زمین ءَ ندر بوتگ اَنت ءُ ندر بوّگ ءَ اَنت …
من اِشاں ھچبر لبزانکی مردُم نہ گُش آں کہ آ لبزانک چہ بلوچ جُھد ءِ آجوئی جتا بہ لیک اَنت ءُ ھمے گُش اَنت اِے جاوراں لبزانک گوں سیاست ءَ کمو گِستا کُتگ، پد ءَ کہ جاور شر بنت ما گوں نوکیں پالیسیاں کار کن اِیں …
منی واجھاں بلوچ ءِ واستا جاور ھما وھد ءَ شر بنت بلوچ وتی زمین ءِ واجہ وت بہ بیت، اگاں گوں شُما نہ بیت، بس بہ نند اِت، چُشیں لبزانک مارا نہ لوٹ اِیت کہ مئے مات ءُ گُھار چست کنگ بوّگ ءَ اَنت ءُ لبزانکی دیوان ءَ مارا اِے بابت ءَ ھچ گپ ءِ جَنگ ءِ موکل مہ بیت، بوت کنت بازیں مردماں منی گپ چو تیر ءَ لگ اَنت بازیں ھر دابیں پسہ دے اَنت ءُ من ءَ اِیر جن اَنت ..
بلے من ھر وھد ءَ راست ءُ تچکیں ھبر کُتگ ءُ کناں، ھرکس ءَ ھرچی گُشگی اِنت بگُش اِیت، اِے چیز گوں من اُپار کنگ نہ بیت.

من یکبرے پد ءَ گوں شُما دستبندی کناں شھیدانی راھاں چَہ گِسر مہ بہ اِت ،لبزانک ءَ گوں سیاست ءَ گوں بلوچ جُھد ءِ آجوئی ءَ چہ گِشتا مکن اِت، اگاں کسے ءِ سر پر نہ بیت آئی ءَ سرپد بہ کن اِت، نیکیں راھاں پیش بدار اِت، پیش ءِ شائر ءُ گُشندہ لبزانکی مردماں مئے رھشونی کُتگ، بلے مرچی مئے ٹپاں واد پر کنگ ءَ اَنت ….
اگاں منی ھبرانی تہ ءَ ردی یے بیتگ ، من ءَ پھل کن اِت، اُمیت کناں چہ منی گپاں شُما دگہ گپے بندات نہ کن اِت ۔۔

اِنّا لِلّہِ وَاِنِاّ اِلِیہِٛ رَاجِعّونٛ 

نبشتہ کار: صادق مُجاھد

دی بلوچستان پوسٹ

شکاری او شکاری۔
سلام ءَ چہ وتی تریاک کشگ ءِ کُڈک ءَ سر کش اِت ءُ شکاری ئِے توار جت ءُ شکاری کاپر ءِ چیر ءَ بیگاہ ءِ سیاھگ ءَ ایریں تگرد سر ءَ نشتگ اَت ءُ وتی تُپنگ ءَ سپاہ کنگ ءَ اَت ءُ آئی ءَ اِش نہ کُت۔۔۔۔
سلام ءَ تریاک ءِ سیم چہ آس ءَ کش اِت ءُ چہ پیالو ءِ سر ءَ لچینتگین تریاک ءَ دمے جَت ءُ پد ءَ وتی سر چہ کُڈک ءَ کش اِت ءُ توار ئِےجَت” شکاری او شکاری منی نُک چہ نادوکاں ھُشک اِنت تئی توار جنگ ءَ تو وَ پسو ندئے۔

شکاری ءَ وتی دیم چکرینت ءُ آئی ءَ را پسّہ دات” ھاں چی یے بُگش، تئی مال ءُ متاہ ھُدا ءَ نَک جنگ کُتگ، دراھیں روچ تئی دپ پچ انِت، زاناں چے گپے جلدی بُگش کہ من تُپنگ ءَ سپاہ کنگ ءَ آں.
سلام ءَ آس ءَ کُتگیں سیم ءِ نیمگ ءَ چمے جت کہ سُھر سُھر اَت ،ھو ترا گُشاں کمو ودار کن سیم سُھر تراتگ، من تریاک ءَ دمے جناں گُڑا تئی نزیک ءَ کایاں ءُ گپ گُڑا ھمود ءَ وش اِنت۔

آئی ءَ سیم چہ آس ءَ در کُت پیپُک دپ ءَ کُت یک دو شریں دم ئِے جت ءُ سیم بُن ءَ ایر کُت، پیپُک پیچ پتا کُت، آس ءِ تھ ءَ دور ئِے دات، چہ پیالو ءِ سر ءِ لچتگیں سوتکال چاکو ءِ سر ءَ شُوّرتاں ءُ وتی کش ءَ ایریں ڈبُک ءَ دگہ لھتے سوتکال کہ کاگدے ءَ بستگ اِت اَنت، بوتک اَنت ،ھمے سوتکال مان کُت اَنت ءُ پد ءَ ھما جاہ ءَ ایر ئِے کُت ءُ وت چہ اود ءَ پاد اتک۔

کوچنڈان ءَ اتک ءُ شکاری ءِ دیم پہ دیم ءَ نِشت ءُ شکاری وتی چَرّی بزاں شاٹ گن ءَ سپاہ کنگ ءَ اَت، دلمانگ اَت سُھب ءَ مھلہ بروت گندمی ئیں ڈگار ءَ کسے ءَ گُشتگ اَت کہ من مرچی رمےسیسیگ دیستگ، آ دلمانگ اَت کہ باند ءَ ھما سیسیگانی پد ءُ پاس ءَ بروت کہ آئی ءَ دیر اِنت سیسیگی گوشت نہ وارتگ اَت۔

سلام ءَ دیم گوں شکاری ءَ کُت ءُ گُشت” شکاری تو گپے ءَ سرپدئے” ؟
شکاری ءَ پہ بھمانگی درائینت “اناں چے گپے زاناں”۔۔؟
سلام ءَ وتی اے دیم ءُ آدیماں چار اِت ءُ وش وش ءَ گوں شکاری ءَ گُشگ ءَ لگت” مئے کوہ ءَ لھتے مردم پہ اشکنگ ءَ پد ءَ اتکگ ءُ دیر اِنت اے مردم گار بیتگ انَت، انوں اتکگ اَنت دوشی من شُتاں کہ گموک ءِ کر ءَ تریاک زیراں پاٹی نشتگ ءُ کشگ ءَ اَت، من ھم کمو نشتاں دو سے دم جت ھمود ءَ یکے ءَ گُشت” کہ مئے کوہ ءَ لھتے مردم اتکگ ءُ گندگ بیتگاں ،بلے مزن گُلگ ءُ بروتی بیتگاں تکریبن اینگری مردم نھاں ھرچی بیت نہ بیت بُرزی مردم بنت ،مئے دمگی مردم بلکیں گوں بلے وت ءَ زاھر اِش نہ کُتگ۔”

شکاری نشتگ ءُ آئی ءِ گپانی گوشدارگ ءَ اَت کہ باریں دیمتر ءَ چے گُشیت۔۔۔؟ داں ھمینچک ءَ سلام ءَ وتی گپ بند کُتگ اَنت ءُ شکاری ءَ جُست کُت “شر انت، تریاکیانی ساکی ءَ ھمے گپ کے ءَ جَتگ ءُ اود ءَ دگہ کے کے نندوک اَت ءُ آھاں اے گپ پہ کُجام مکسد ءَ جَتگ تئی ھیال ءَ” ؟

شکاریءَ اینچو جُست یکیں پجیءَ چہ سلام ءَ کُت۔۔۔۔سلام وتی گُٹ ءَ شکاران ءُ بلاھیں تُکے جت ءُ دست شکاری ءِ تُپنگ سر ءَ ایر کُت ءُ گُشت” بلے تریاکیاں اے گپ پہ وتی تُرس ءَ جَتگ، آھانی مکسد ھمیش اَت کہ اے مردم اتکگ اَنت ،اے پد ءَ نشہ بھا کنوکانی سر ءَ اُرش کن اَنت ءُ گر اَنت، بر اَنت، دار اَنت، الاج کن اَنت ءُ تریاک بھا کنوک کم بیت ھرجاہ تُرس بیت، سر ءِ آم کس بھا کُت نکنت ،ھرکس ءَ نرسیت، ھرجاہ نہ رسیت ءُ تریاک پد ءَچو پیسری وڑ ءَ گران بیت ءُ آئی ءَ یکبرے پد ءَ وتی چپ ءُ چاگرد ءَ چمشانکے دات کہ کس پیداک نہ اِنت ءُ گپ بندات کُت بلے ھمے گپ رھیمُک ءَ جتگ” ۔

شکاری ءَ پہ بے سبری تُپنگ چہ وتی کُٹ ءَ چست کُت ءُ راستی کَش ءَ تگرد سر ءَ وش وش ءَ ایر کُت ءُ جست کت” کُجام رھیمُک”؟
سلام ءَ چو سدکی درائینت” رھیمُک نھے کادُوک ءِ ھمے رھیمُک”
شکاری ءَ سلام ءِ چمانی تھا چاران ءَ گون دراج کشیں وڑے ءَ گُشت “ھو ھووووووو زانان ئِے، اے سکیں ھبیسیں مردمے، اشی پِت ءِ نام ءَ مردم گرگ ءَ انَت کہ اے لشکریانی مردم انِت ءُ ھمے رھیمُک ءِ پِت ھروھد باگ ءِ سر ءِ کیمپ ءَ روت کیت، باگ ءِ سر ءِکیمپ ءِ کسان کسانیں چیزانی زمہ ھمے کادُوک ءَ زُرتگ، ھر وھد اشانی واستا چیز ءُ سامان زیر ایت ءُ بارت ءُ پہ اِش کنگ ءَ ھمے کادُوک ءِ چُک ءُ جنین ھم برے برے کیمپ ءَ رواَنت ءُ کاینت، گُشاں کہ لشکریانی سِرتگیں نگن ءُ بَٹاں پہ وتی پسانی واستا کاریں ،ھمے رھیمک ءِ جند ھم شریں مردمے نہ انِت،پرچاکہ لشکریانی واستا چرس، تریاک، شیشہ ءُ کلیستار ھمے رھیمُک زیرایت ءُ بارت ءُ دنت اِش”.
سلام ءَ پہ اشتاپی درائینت” ھو ھاں من گنداں کہ پیسر ءَ اے رھیمک ءَ کُڈی دپ پہ پچی ءَ نہ اِشتگ، ھر کُجا کہ یکے تُشے کشگ ءَ بیتگ گُڑا دومی مردم رھیمُک بیتگ مرچاں۔۔ناں۔۔ ٹیٹ اِنت برابر اِنت، ٹَش ءَ پَش اِنت ،برے برے دو دو، سے سے ھزار ءِ چرس ءُ تریاک زیر ایت، یکرندے منی دیم ءَ دوھزار تریاک ئِے زُرت گُڑا من رھیمُک ءَ گُشت” تو مرچی اینچو سامان پہ کئی واستا زیرگائے”؟
گُڑا منی کرّ ءَ گُشت ئِے” لھتے مھمان اتکگ بلاھیں سیٹاں من ھمشانی واستا سامان زیرگایاں”۔

یکروچے من ساکی ءَ نشتگ اتاں گُڑا ھمے رھیمُک ءَ یکے ءَ پون کُت، بلے اردو گپ ئِےکُت ءُ گُشت ئِے ” رھیم بھائی میرے لیے 1000 کا شیشہ لے آؤ”.
گُڑا رھیمُک ءَ 1000 کلدار شیشہ زُرت ءُ من جُست کُت” رھیمُک اے چونیں مردمے ءَ کہ ترا گوں اردو کُت ئِے “؟ زان ئے رھیمُک ءَ گوں من چے گُشت؟
شکاری ءَ پہ ھیرانگی جُست کُت “ھاں چے گُشت ئِے؟
گُشت ئِے” منی پِت ءِ کسانی ءِ سنگتے ،پھٹانے اتکگ مئے مھمان اِنت ،ھمے بیتگ من ءَ گُشتگ ئِے کہ ھزار کلدار ءِ شیشہ بیار گوں ،تو زان ئے کہ مھمان وَ مھمان اِنت، پد ءَ مردم چہ مھمان ءَ مجبور اِنت۔

من شک کُت کہ اے ھمے ھرامی بنت ھمشاں پون کُتگ ءُ شیشہ لوٹ اِتگ ،منی کرّ ءَ سبوت نیست اَت من گُڑا ھمے گپ ءَرا یلدات ءُ پد ءَ من چار اِت کہ سلام ترا چے کار اِنت، ھرکس وتئیگ ءَ وت بزانت۔

شکاری ءَ سر چو ھَو ءِ وڑ ءَ سُرئینت! ۔
بلے گوں سلام ءِ ھمے گپانی جَنَگ ءَ شکاری سک تکانسر اَت، انچو سما بیت کہ آ یک بلاھیں گم ءُ گرانے ءَ کپتگ، آئی ءِ دل ءَ یک اجب وس وسے کپتگ اَت، بے تاھیر اَت، شکاری ءَ دیم گوں سلام ءَ کُت ءُ درائینت” سلام تو چُشیں مردمے زان ئے ءُ پجاہ کارئے کہ آئی سنگتی گوں ھمے کوہ ءِ مردماں بہ بیت” ؟
سلام ءَ پہ اجکھی درائینت” اناں شکاری من کُجا ءُ کوہ ءِ مردم کُجا، آ وھدی کہ من کسے زانتگ ءُ پجاہ آورتگ، آ مردم وَ درست شُت اَنت، لھتے باجو بیت، لھتے ڈنی مُلکاں تَتکگ، لھتے شھید بیتگ ءُ لھتے گار ءُ گور بیتگ، لھتے گرگ ءُ بندی کنگ بیتگ کہ روچ ء مروچی بزگانی ھچ نام ءُ توارے نیست کہ کُجا اَنت، زندگ اَنت یا مُرتگ اَنت،باریں چتور اَنت؟ بلے چی ءَ زاناں شکاری تو من ءَ اے جُست پہ کُجام مکسد ءَ کُت؟
شکاری ءَ پہ بے تاھیری درائینت” ترا من گپے بُگشاں اے گپ کہ کادوک ءُ رھیمُک ءَ اتکگ ءُ رس اِتگ، اے الم وتی دیم ءَ نائین کن اَنت، اشاں کہ اے بیگرتی نگن وارتگ اشانی آپ کپتگ، اشانی کرّ ءَ وت براتی نیست، مُلک ءُ مردمی نیست، ھمساھگی نیست ،بلوچی نیست، اشاں ھچ بند ندار اِیت، اے مُلک ءُ اے مُلک ءِ پوج ءُ مردمانی نگن ءُ آپ کہ ھرکس ءَ وارت بزاں آئی ءِ آپ کپت، من پمیشکا گُشاں کہ چُشیں مردمے اگاں درتکیں ھمے گپ آھاں سر بہ کُتیں کہ شمے آھگ ءِ راز پدر بیتگ، ریاستی چانوگ وار شمئے آھگ ءَ سرپد اَنت، آ مرچیگیں یا باندات الم وتی کار ءَ کن اَنت۔

شکاری ءِ کستریں گُھار کہ چُل ءَ نشتگ ءُ ھر دوئینانی گپاں پہ دلجمی گوشدارگ ءَ اَت ءُ وتی سر ئِے چہ چُل ءَ در کُت ءُ گوں شکاری ءَ گُشگ ءَ لگت” منی برات وت ءَ اینچو تکانسر مکن، آ چہ من ءَ ءُ ترا پیسر اے گپ ءَ سرپد اَنت”۔
شکاری چہ وتی گھار ءِ ھمے گپ کنگ ءَ سک پریشان کُتگ اَت کہ آئی ءَ دراھیں شپ گوں ھمے گپ ءَ جیڑ اِت کہ منی گھار ءَ اے گپ پہ کُجام مکسد ءَ کُت، آئی مول ءُ مُراد چی اَت آ زاناں چے سرپد اِنت آئی ءَ پرچا چو گُشت۔؟
گوں ھمے جیڑگانی تھ ءَ دانکہ مُلا ءَ بانگ دات ءُ مُلا ءِ بانگ ءَ کموکے رند تیرانی یک شلے بندات بیت ءُ برے برے بمب ءُ ٹوپانی توار ھم ھوار اَت، چہ روچ درائی ءَ دراھیں نیمگاں بے تواری بیت ،زنڈیں ساھتے ءَ رند میتگ ءَ ھال اتک کہ لشکریانی کیمپ ءِ سر ءِ اُرش ءَ پد 10 لشکریانی ھواری ءَ کادُوک گوں رھیمُک ءَ ھردو کہ کیمپ ءَ شیشہ کشگ ءَ بیتگ انَت ھم جنگ بیتگ اَنت ءُ بازینے زدگ ءُ ٹپی ٹوری اِنت.

گوں ھمے ھال اشکنگ ءَ پہ اناگتی شکاری ءِ دپ ءَ درتک ۔۔۔اَنّا لِلّہِ وَاِنّا اِلیہِ رَاجِعّونٛ

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

بلوچستان ءُ شھید پِدا بلوچ ءِ پِگری وارس

نبشتہ کار : شوھاز بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

ھُدامُرزی واجہ گُلام مھمد بلوچ ءِ لوگ ءَ ودی بوتگیں ورنا کہ آئی ءِ نام شھید پِدا بلوچ اَت، انچو کہ آئی ءِ نام اَت ،ھمے داب ءَ آ پہ مِسکیں ڈگار بلوچستان ءِ واستا پِدا اَت،بلے اے راستی یے کہ اے پیمیں بودناک ءُ لائِکیں مردم راجانی توک ءَ سک کم ودی بَہ اَنت ۔
شھید پِدا اھمد ءَ بلوچ کَوم ءِ دِرتہ پُچّی ءُ بزگی گوں وتی چماں دیستگ اَت کہ منی راج ءِ اے پدمنتگیں زِند ءِ مسترِیں سَوب گُلامی اِنت ،اگاں ما گُلامی ءِ ھِلاپ ءَ راجی آزاتی ءِ جُھد ءَ بُنگیج مہ کن اِیں گُڑا مئے آکبت رُوژنائی ءِ بدل ءَ تھاری ءِ مُجاں اندیم بیت ءُ ما ابد بیگْواہ بَہ اِیں ۔

اے درگت ءَ شھید وتی بِنداتی راجی جُھد ءَ چہ بی ایس او ءِ پلیٹ فارم ءَ بُنگیج کنت،ھمے وڑ ءَ راج ءِ ورنایاں راجی سِنچ ءُ زانت دیان کنت کہ 1987 ءَ گوں وتی پگری سنگتاں بی این وائی ایم (بلوچ نیشنل یوتھ موومنٹ ) ءَ جوڑ کنت ءُ راجی آجوئی ءِ پیام ءَ بلوچ ءِ گِس گِس ءَ سر کنگ ءِ جُھد ءَ گُلائیش بیت، بلے شھید پِدا اھمد وھد ءَ موہ نہ دات ءُ زُوت دُژمِن ءِ دست ءَ شھید کنگ بوت ،چیاکہ دُژمِن گوں وتی دُزّیں تولگاں اے ھبر ءَ شرّی ءَ سرپد اَت کہ آ پہ بلوچ راج ءِ وشھالیں باندات ءِ ھاتر ءَ جُھد ءُ کُوشست کنگ ءَ اِنت، پمیشکا آیاں واجہ تیر باران کُت کہ ما اے جُھد ءِ ایرموش کنگ ءَ سوبین بَہ اِیں، بلے چر ءِ ھبر ءَ آ نابلد اِت اَنت کہ شھیدانی پگر ءُ لیکہ پہ دائِمی زِندگ مان اِیت ءُ راج ءِ رھشُونی ءَ کنت۔

وھدے 2 مئی1988 ءَ واجہ پِدا اھمد شھید کنگ بیت ءُ جسمانی دْروشم ءَ چہ بلوچ راج ءَ گِسر کنگ بیت گُڑا دُژمِن ءُ آئی ءِ کاسگ چٹّیں ھمکار شادمانی کن اَنت کہ ما نوں وتی دِل ءِ ادارُکی واھگانی سبزینگ ءَ سوبین بوتگ اِیں ، بلے اے بے نسیبانی کُلیّیں ادارُکی واھشت ءُ ارمان گوں ھاکاں ھوار ءُ بے سوبی ءِ سِیمسراں سر بنت ، چیاکہ شھید واجہ پِدا اھمد ءَ بلوچ راج ءَ را یک انچیں پِگر ءُ لیکّھے داتگ آ کاروان مرچی ھم دیم پہ وتی سوبمندی ءِ مِنزل ءَ رھادگ اِنت،دُژمِن ستر وتی زُور ءُ واک ءَ کارمرز بِہ کنت، بلے اے راجی کاروان ءِ دیم ءَ داشت نہ کنت ، چیاکہ یک راجے ءِ دیم ءِ دارگ دُگنیا ءِ ھر وس ءَ چہ در اِنت۔
ھمے پیم دومی نیمگ ءَ ھما آستونک ءِ مار اِت اَنت کہ گوں شھید ءَ دگا اِش کُت ءُ چہ راجی پِگر ءَ پدکِنز بوت اَنت، ھمایاں 1989 ءَ بی این ایم جوڑ کُت ءُ بلوچ راجی آجوئی ءِ جُنز بُرت ءُ پاکستان ءِ نام نھادیں پارلیمنٹ ءِ زینت جوڑ کُت ءُ بلوچ راج کہ رد دات کہ شُمئے ھکّاں چہ پاکستان ءِ پارلیمنٹ ءَ پچ گریں ءُ دے اِیں ، آیانی کِر ءَ بلوچ راجی جُھد ءِ نِزوُر کنگ ءُ ریپّینگ ءِ مستریں ھیلہ ءُ ھُنر ھمیش اَت کہ آیاں کار گِپت ءُ بلوچ راج وھدی ھوالہ ءَ رد دات، چوش کہ بلوچ راج ءِ ورنا دُژمِن ءُ آیگی کاسگ چٹّانی کُلیّیں کارپداں سرپد اِت اَنت کہ آ مُلک مئے ھستمانی ءِ ھلاس کنگ ءَ گِر ءُ چیل اِنت چہ آ مُلک ءِ پارلیمنٹ ءَ مئے کُجام درد درمان بیت،ھما پارلیمنٹ کہ پوج ءِ دانکانی رِد ءَ سُر ءُ پُر کنگ ءِ مُھتاج اِنت ، چہ آ پوج ءَ کُجام اُمیت سیراپ بیت کہ آئی گوں وتی زُوراکی ءُ زُورانسری ءَ مئے آجوئیں ڈگار کْوزہ کُتگ ءُ مارا روچ ء مروچ گُلام داشتگ۔

زیکّیں ھما ھون لوٹوک مرچی اُوٹ پِنڈُوک جوڑ بوتگ اَنت ءُ بلوچ راج ءِ چُکچینی ءَ گوں دُژمِن ءَ ھمدست ءُ ھمگام اَنت، پمیشکا ھر راجی جُنزانی تہ ءَ اے دابیں راجی گدّارناں وتی سِلکاریانی سِزا رس اِتگ ، گُڑا بلوچ گدّار ھم چر ءِ ھبر ءَ بے تْرانگ مہ بَہ اَنت کہ بکشگ بَہ اَنت ، بلکیں آیاناں ھم وتی کُتگیں کارپدانی باپُشت ءَ سِزا دَیَگ بیت.

بَہ کول ءِ بلوچ راج ءِ شھزانت ءُ کواس واجہ پروپیسر سبا دشتیاری ءِ گْوشگ ءَ” اول مارا ھما راجی گدّار سبک دَیَگی اَنت اگاں کَے کہ بِہ بیت،رند ءَ بے مُزّیں دُژمِن،پرچا کہ اے چاگرد ءِ توک ءَ وتی وائرس ءُ سِلکاریاں شِنگ ءُ تالان کن اَنت داں راجی جُنز نِزوُر ءُ پہ دیمے جُنزگ ءَ مھتل بِہ بیت ، بلے چوش کدی نہ بیت”.

ھمے پیم مرچی پد ءَ بلوچ راجی جُنز گوں تْرندیں گامگیجاں دیم پہ گُڈّی مِنزل ءَ راھی اِنت ، گُڑا اے شھید واجہ پِدا اھمد ءَ ھوار کُل ھما شھیدانی داتگیں کُربانی ءُ دیم ھُونیانی برورد اِنت کہ گیدی ءِ ھمُک پاند ءَ بلوچ راج زانگ ءُ جاہ آرگ بیت کہ پہ وتی آزاتی ءِ ھاتر ءَ گُلامی ءِ ھِلاپ ءَ جُھد کنگ ءَ اِنت۔

ھمے وڑ ءَ 2000 ءِ دَھک ءَ بلوچ کَوم ءِ آشوبی جُھد پد ءَ گوں نوکیں جبزّگ ءُ مارشتاں بندات بیت کہ واجہ ڈاکٹر اللہ نزر بلوچ چہ پارلیمنٹ پرستیں نودربر گل ءَ گوں وتی پِگر ءُ لیکّھی سنگتاں جُتا بیت ءُ بی ایس او آزاد ءِ بُن ھِشت ءَ ایر کنت ءُ پہ جار بادشاھی دُژمِن ءَ بیھار دنت ءُ گْوش اِیت کہ تو مئے ڈیھ پہ زُوراک ءُ زُورانسری کْوزہ کُتگ ، ما تئی اے زُوریں وتواجھی ءَ نہ منّ اِیں،بلکیں چہ مئے ڈیھ ءَ وتی اُرداں بِہ بند ءُ درکپ ، اگاں نا ما ترا پہ ایمنی نیل اِیں کہ تو واجہ ءُ ما تئی گُلام بِہ بَہ اِیں۔

ھمے وڑ ءَ شھید واجہ گُلام مھمد گوں وتی پِگری سنگتاں چہ ابدالھی ٹُولی ءَ نزریاتی اِکتلاپاتانی پُشدرد ءَ در کَیت ءُ بلوچستان نیشنل موومنٹ ءَ بلوچ نیشنل موومنٹ جوڑ کنت ءُآجوئی ءِ جار ءَ پِرّینیت کہ بلوچ راج ءِ دردانی درمان پاکستان ءُ آئی ءِ بے واکیں پارلیمنٹ نہ اِنت ، بلکیں بلوچ ءِ اے گُلامی ءِ تھاریں شپ گوں آزاتیءَ بام بیت.

بِہ گِند ئے من مرچی اے ھبر ءِ گْوشگ ءَ رد مہ بَہ آں کہ رھیم ایڈوکیٹ ، اُستاد واھد کمبر، اکتر ندیم ،میر عبدالنبی بنگلزئی ءَ ھوار کُل شھید ءُ رھشون شھید پِدا اھمد بلوچ ءِ پِگری وارس اَنت،پمیشکا مرچی شھید واجہ پِدا بلوچ ءَ ھور کُل شھیدانی ھُون ءُ بلوچ راج چہ وتی پِگری وارساں ھمے لوٹ ءَ کنگ ءَ اَنت کہ اِتھاد ، تِپاکی ءُ یکمشتی ، چیاکہ تِپاکی ھما تاکت اِنت زُوراکاں چہ زُورانسری ءَ دار اِیت ءُ کْوزہ گیریں لشکر ءَ چہ وتی ڈیھ ءَ پہ تچگ ءَ مجبُور کنت ،بیا اِت تِپاک ءُ یکمُشت بَہ اِیں دیم پہ آزاتی ءِ مِنزل ءَ ۔

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔

پہ بلوچ ءَ چے پشت کپتگ؟

نبشتہ کار: عصا بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

مرچی بلوچستان ءِ جاوراں ما کُل سرپد اِیں کہ چی بوَگ ءَ اِنت ءُ پیسر ءَ پیر ءُ کماش ، ورنا ءُ نودربراں پاکستانی پلیتیں پوج ءَ آوار جتگ بیگواہ کُتگ اَنت ءُ پد ء آھانی لاش جنگل ءُ گیاباناں دور داتگ اَنت، بلے بیا اِت کہ مرچی مئے لج ءُ گیرت مات ءُ گُھار چست کنگ ءُ.بیگواہ کنگ بوَگ ءَ اَنت ءُ ھچ چُشیں جاگھے پشت نہ کپتگ کہ اود ءَ مئے مات ءُ گُھارانی ازت لگتمال بوگ ءَ نہ اِنت. بلوچستان ءِ کُنڈ ماں کُنڈ ءَ اِے آس روک اِنت، بلے ما ورنا چے کنگ ءَ ایں ،مارا چے لوٹ اِیت؟ مارا پہ وتی مات ءُ گُھارانی ننگ ءُ ناموس ءِ رکینگ ءِ ھاتر ءَ سنگر جوڑ بوگی اِنت، وت ءَ پہ بانُکیں گُھاراں کُربان کنگی اِنت .

مے راج کج ءَ مان گیش اِتگ،مارا چہ کے ءَ تُرس اِیت؟
زاناں شما بے ھیال اِت کہ چاکر ءِ پرزند ات ءُ گھرام ءِ دل ءِ بند اِت،تو اَنگت ترس ءِ آماچ ئے….؟
زاناں انوں ما کُجا زندگ ایں مئے مات ءُ گُھار ھر روچ گار ءُ بیگواہ کنگ بوگ ءَ اَنت، ما چے ءَ زندگ اِیں، مرگ ءُ چوناھا ھست اِنت ،بوپ ءُ گندلانی سر ءِ مرگ ءَ چہ شرتر اِنت کہ چیزے بہ کن ایں ءُ بہ مِر اِیں،بلے ما گُش اِیں مارا کار نیست، ھما سرمچار کہ کوھاں شُتگ اَنت، ھرچی کن اَنت ھما بہ کن اَنت، ما ھچ نہ کن اِیں..

واہ منی میریں بلوچ تئی سوچ اتک ءُ ھمد ءَ سر بوت …

سرمچار کے اَنت، سرمچار چہ کُجا اتکگ اَنت ،سرمچار ھم تئی ڈیھ ءِ پُسگ اَنت، بس تپاوت ھمیش اِنت تو لوگ ءَ نشتگ ئے پہ وت ءَ جیڑ ئے ءُ سرمچار پہ زمین ءُ پہ مات ءُ گُھار پہ راج ءَ جیڑ اِیت.

بیا اِت نوں گوں سرمچاراں ھم دست بہ اِیں ءُ وتی گیرت ءَ رکین اِیں، وتی زمین ءَ چہ پلیتاں پچ گِر اِیں. بس اِنت نوں مارا ءُ شُمارا نِندگ ،بس اِنت نوں گُلامی باز گُستگ اِنت ،نوں مارا جنگ کنگی اِنت، بس وتی گیرت رکینگی اَنت، وتی ماتاں پہ سنگر جوڑ بوگی اِنت ،بیا اِت گوں سرمچاراں ھم دست بہ اِیں، زمین ءَ پچ گِر اِیں ءُ وتی ننگ ءُ ناموساں رکین اِیں ءُ اے سرزمین بلوچ راجئیگ اِنت ،پہ وت واجھی ءَ جھد کن اِیں،راج ھما وھد رَک اِیت کہ مارا وت ءَ زمینے بہ بیت ءُ وتی پُچ ءُ پوشاک بہ بنت.

مارشتانی دیم ءَ آسِنیں دیوال

نبشتہ : اکیل مراد

دی بلوچستان پوسٹ

یک زھگے اگاں ودی بیت، آ وتی گاماں نوکی زمین ءَ ایر کنگ لوٹ اِیت،گڑا تو آئی ءَ کجام کِشک ءِ پِرینگ ءِ جھد ءَ کن ئے کہ آ کجام کِشک ءَ بروت شر اِنت یا کجام کِشک بد اِنت؟

اگاں آ وتی کِشک ءَ وتی گاماں وت روگ لوٹ اِیت، بَلے تو آئی ءِ گامانی بُرگ ءِ دیمدرائی ءَ کَن ئے کہ تو مرگ ءَ چَہ رند یک جَنّتے ءُ یک دوزھے ھست کہ جَنّتی جَنّت ءَ ھیش کَن اَنت ءُ دوزھی دوزہ ءَ وار ءُ بزگ بنت۔

ھمے گپانی میان ءَ زھگے تَر اَنت ءُ آ وتی گامانی ایر کنگ ءَ زانت نہ کنت کہ کجام نیمگ ءَ من بہ رواں، چریشی ءَ پد آ زھنی بزاں مجگی نادراھی ءِ آماچ بیت ءُ آ وتی مجگ ءَ کار بست نہ کنت کہ من ءَ اے جھان ءَ چی کنگی اِنت، من چی بہ کن آں؟ آئی ءِ دل ءَ یک ھنچیں تُرسے ود ّ اِیت کہ آ ھمک دمان ءَ جَنّت ءُ دوزہ ءَ وتی چمانی دیم ءَ زاھر کنت۔

آئی ءِ ھیال ءَ لھتے مردم جَنّت ءِ باگانی تہ ءَ سَیل ،ھیش ءُ ھَشرت کنگ ءَ اِنت۔

دوھمی نیمگ ءَ آئی ءِ چَماں گرمیں دوزہ اِنت کہ آئی ءِ چمانی دیم ءَ لھڑ لھڑ ءُ روک اِنت ،آئی ءِ باپ آئی ءِ مازھے ماریشتاں سوچان اِنت ءُ ھمک روچ ءِ چِست بیتگیں ماریشت سوچان ءُ پیلوشان بنت،آ ھمے مازھانی تہ ءَ ودین اِیت ماں مھربانیں واجہ ھدایے ءَ اے آس سُھر سُھر کُرتگ پہ انسانانی واست ءَ ،آئی ءِ گران بھائیں انسان سُچ اَنت.
ھَجک تابیں جِنک ءُ بَچک سُچ اَنت کہ آئی ءِ دمان تبیں ھیال جَنّتیں باگاں بے ھیال کن اَنت، آ تُرس ءِ آماچ بیت، آئی ءِ تُرس ھاکانی مِسال ءَ بیت، آ وتی رُدگ ءَ ھم زَانت نہ کنت کہ کجام پیم ءَ من بہ رُداں، کجام ڈول ءَ منی سر چِست بہ بیت۔

نِی گپ کن ایں کہ راستی ءِ زندمانی چی ءَ گْوش اَنت، چتور کیت، اے زندمانی تہ ءَ آئی ءِ رنگ مٹ بیت کن آں گڑا جھان ءِ زانشتمندیں انسان ھمے چیز ءَ مدام لیکھاں کہ زھگ نوک ردوم زورگ ءَ اِنت،گڑا آئی ءِ دیم ءَ آڑانک مہ بو پرچا کہ آ نوک وتی گاماں ایرگیجان اِنت، آئی ءِ گامانی تہ ءَ تو اڑانک بہ ئے، گڑا آئی ءِ تہ ءَ ترس وتی پانکاں ایرگیج کن اَنت، آ زھگ نہ زانت کہ من کجام زندگی ءِ واھند بہ باں؟

یک بَرے آئی ءِ تہ ءَ انسانیت ءِ جھد ءَ ودین کہ ترا انسان ءِ بُوَگی اِنت، ترا زندگی ءِ تہ ءَ وتی چاگرد ءُ آئی ءِ تہ ءَ کپتگیں اَسرانی سر ءَ گیش ءُ گیواری کنگی اِنت۔

نِی بیا اِت مئے لبزانک کارانی سر ءَ تُشے گپ جَن ایں کہ آ ھرچ متاہ ءِ دیم ءَ اڑانکاں آئی ءِ دیم ءَ اوشتوک اَنت یا ناں ایشی ءِ بابت ءَ لبزانک وت بہ گیشین اَنت کہ وت گیشتر بلدتر اَنت، آیانی زانت سرشمیں کوہ ءَ مِک اَنت۔

اے جاہ ءَ سر ھِچ وڑ ءَ سرپد نہ بیت کہ آ یک نیمگے ءَ وت ھمے گپ ءَ درانگاز اَنت کہ مئے چاگرد ءِ زالبول پُشت ءَ کپتگ اَنت ءُ آ دیم ءَ آھگ ءَ تُرس اَنت۔

آیانی دیم بند اَنت،اگاں کَسے اتکگ گڑا بازیں تُرسے ءَ اتکگ ،آئی ءِ تہ ءَ ترسانی سیمسر پروشگی ءَ پد آئی ءَ نِی وتی گام دیم ءَ ایر کرتگ اَنت۔

بچار اگاں اد ءَ مردم اگاں گپے بہ گیشین اِیت کہ جھان ءِ تہ ءَ کجام ھم جھدے بیتگ آئی ءِ بن ریشگ ءَ اگاں زالبول مان نیست گڑا آ جھد باز دیر ءَ رند دیم ءَ اتکگ ءُ آئی ءِ تہ ءَ زالبول ءِ دست مان مہ بیت آ جھد ھمے سما بیت ھوادگ اِنت ءُ آئی ءِ تہ ءَ ھِچ وڑیں واد مان نیست۔

آ جھد راجی آجوئی بہ بیت، آ تُری لبزانک ءِ سر ءَ بہ بیت، آئی ءِ تہ ءَ اگاں زالبول ءِ کرد نہ بوت بزاں آ سک ءَ بے واد اِنت۔

نِی مارا بلوچ ءِ چاگرد ءُ آئی کُرتکارانی سر ءَ کمے چَم ھیالائی کپ اِیت کہ بلوچ ءِ چاگرد ءَ زالبولانی ھاسیں نیستی ءِ سبب چی اِنت کہ یکدم پشت ءَ چگل دیگ بیتگ ءُ
اے گرانھاریں جھان ءَ زالبول چوں آجو تبیں ھیالایے ءَ وتی بیکاں رند اَنت ءُ آئی ءِ میل کَشیں دل چی سما کنت؟

چیزوکے روچ بیت کہ چاگردی رسانکجاھاں لبزانک ءِ سر ءَ ھنچشیں جنگ ءُ میڑائی بوَگ ءَ اِنت ھمے سماہ کپ اِیت کہ بلوچی زبان ءِ راھبند گیشنگ بوَگ ءَ اِنت۔

ھمے جنگانی تہ ءَ کپتگیں یک زالبولے آئی ءِ نام اندلیپ گچکی ءِ نام ءَ پجارگ بوَگ ءَ اِنت۔

جنگ چَہ آئی ءِ نوک نبشتگ کرتگیں “نسک ” کتاب ءَ چِست بیتگ اَت ءُ لبزانکی مردمانی گوشگ ھمیش اِنت کہ آئی ءِ راھبند تچک نہ اِنت۔

لبزانکی مردمانی گوشگ اِنت اگاں اندلیپ ءَ وتی نسک نبشتگ کرتگ ءُ دیم ءَ آھورتگ اَت گڑا آئی ءَ یک رندے الکاپ ءَ یکے ءِ گور ءَ ٹپاس کنائینتیں۔

اے گپ ءَ اندلیپ وت گیش اِینت کُرت کنت کہ آئی ءَ وت مزنیں ٹیکی یے پہ بلوچی زبان ءَ بکشاتگ.
چُش کہ اندلیپ بیت یا دگہ لبزانکی مردمے، آئی ءِ سر ءَ سجویں مردم کپ اَنت گڑا آ وتی بیزاری ءَ چَہ ھم مردماں بیھاری ھم دنت، آئی ءِ مازھے تہ ءَ چی ودی بیت آ وت ھم گیش اِینت کُرت نہ کنت،پرچاکہ چاگرد وت ترس آماچ اِنت، ھمے سبب ءَ کہ تئی چاگرد ءَ اگاں زالبولے کیت گڑا آئی ءِ گُٹ ءِ دارگ ءَ چنکس دست بُرز بیت، چنکس واہ ءُ ڈاری بیت۔

دومی نیمگ ءَ ھمے لبزانکی مردم گُش اَنت کہ اندلیپ مارا بیھار دنت، منی دل ءَ اندلیپ ءِ وڑیں زال کہ آ انچُک مردمانی دیم ءِ دارگ ءَ اگاں بیھاری مہ دنت گڑا بہ کنت چی؟

پرچاکہ آئی ءَ وتی گُلگِدارے ءِ تہ ءَ گْوشتگ اَت کہ منی واست ءَ دیم ءِ آھگ سک ءَ مزنیں جنجالے بیتگ، منی سر ءَ منی لوگ ءِ مردماں ھم من ءَ اے گْوشتگ کہ تو دیم ءَ مہ رو ءُ وت ءَ پدر می کن، بلے من اے گپ درست لپاشیتگ ءُ وت ءَ دیم ءَ آورتگ۔

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔