گرین بُک  – ریاض بلوچ – گُڈی بہر

الم بوانیت

گرین بُک 

رجانک: ریاض بلوچ

 (گُڈی بہر)

پٹ و پولکاری ءِ دیمداری:

پٹ و پولکاری ءِ دیم داری ءِ شرقتریں راہ ایش انت کہ تو پیسرا پٹ و پول ءِ سبباں شر سرپد بہ بئے ءُ بزانئے کہ کجام رہبند، کجام وھد ءَ جوان کارمرز کنگ بنت۔ ہرچ پٹ و پول ءِ بنیادی مکسد سرپدی گرگ و جرم ءِ منّارینگ انت۔ اگاں پٹ و پول کنوکاں اے بزانتیں کہ آ چہ تو چے سرپدی گرنت گڑا آئی پٹ و پول گرگ ءِ ھاجت نہ ات۔

جُست ءُ پَد پمیشہ کنگ بیت کہ آ چہ تو چیزے نا چیزے معلوم داری کشّت بکنت ءُ چہ تئی معلوم داریابی ردا تئی سرا کیس جوڑ کت بکنت۔ ہمے ہاترا پٹ و پول ءِ مستریں پْروش ایش انت کہ ترا ھچ ہم گُشگی نہ انت۔

سجہیں جُست ءُ پد کنوک پہ یک کسہے یا یک شکے ءِ راست کنگا جہد کننت۔ ہمے ہاترا وھدے یک جُہدکار ے آہانی دستا کپیت، گڑا آ ہمے شکی ئیں یا نیم بُندگیں کسہ ءَ چہ تئی گپانی کمک ءَ آسرے دیَگ لوٹنت ءُ اے ہما وھدا سوبمند بوت کننت کہ بندیگیں جہدکار آہاں چیزے نا چیزے سرپدی دنت۔

جُست ءُ پد کنوکءِ جستانی رِد بندات ءَ وڑ وڑا بوت کننت، آ ہرچ پسہ ءَ نبشتہ کننت ءُ پدا گوں وتی گْوستگیں سرپدیاں ہمدپ کننت ءُ چارنت ءُ پدا ہم آ چہ بندیگ ءَ ہمے گپانی گواچنی ءَ گرگ لوٹنت ءُ پدا ہمے دْرِچ رواں کنت تانکہ بندیگ ءَ بہ منّین انت۔ چہ اشی ءَ رکّگ ءِ شر تریں راہ بس ہمیش انت کہ بندیگ ھچ مہ گُشیت۔

گپ و گال:

ہچبر گوں فوجی و جاسُو پاسُواں گپ ءُ گال مکن۔ وھدے بندیگ زندان ءِ تہاریں کوٹیانی توکا دَور دیگ بیت، گڈا لٹ و کٹ کنگ بیت، زاہ و دژمان دیَگ بیت۔ آہانی مکسد ہمیش انت کہ بندیگ چہ بندات ءَ یک دماغی ترس و بیمےءِ آماچ کنگ بہ بیت، تاں کہ آئی گِر ءُ داری تَوان ءُ تاگت نزور بہ بیت، گڑا چہ بندیگ ءَ جست پرس گرگ آسان تر بیت، پرچا کہ چہ یک مُہکم و توان داریں انسانے ءَ نزور و ناتوانیں مردمے ءَ جست و پرس گرگ آسان تر اِنت۔

ہمے واستہ وھدے یک جہدکارے بندیگ کنگ بیت، گڑا وڑ وڑیں سوچناکیں زاہ بد و دژمانانی دیمپان بیت، بلے بِیرگ ءَ وتی کش گْورا بُوؤکیں اے چیز کمار کنگی نہ انت، وتارا چہ اے گپ و گالاں ناآشنا بکنت ءُ بس وتی بندیگ بؤگ ءِ سرا بہ جیڑیت۔ بازیں جہدکاریں بندیگ چہ ترس ءَ یکپارگی دپ ءَ پچ کننت ءُ گپ و گال کننت، آہاں ہمے گُمان بیت کہ اگاں وھدے آ گپ کننت، گڑا چہ جُست ءُ پُرس ءُ لٹ و کُٹاں رکّنت، بلے چش نہ انت۔

جُست ءُ پد ءِ وتی بستگیں رہبند انت، پرچا کہ وھدے بندیگ ہچ نہ گُشیت، بوت کنت کہ آرا ہچ سرپدی ہم نیست ، گڑا جُست ءُ پد کنوک نہ لوٹیت کہ آئی سرا گیشیں وھد زوالی بکنت، بلے اگاں بندیگ کموک سرپدی بہر کنت، گڑا جُست ءُ پد کنوک ہمے گُمان کنت کہ ہو اشی ءَ الم سجہیں کسہ ءِ بابت ءَ ِ سرپدی اَست، گڑا لٹ و کٹ ترند تر ہم بوت کننت، تا کہ کسہ سرجم کنگ بہ بیت، پمیشا کمو ہبر کنگ ءُ ھال دیَگ ہم ترا سک گْران ءَ کپت کنت، گڑا شرتر ہمیش بیت کہ تو چہ گیشیں جُست ءُ پد ءَ رکّگ ءِ ہاترا ہچ ہم مگوش۔

انچو کہ ما پیسرا گشتگ ات کہ چتور جُست ءُ پد کنوکانی اولی رم کمپان ءَ کہ کیت گوں آیگا واہ و جاک، زاہ و بد دیگ ءَ بندات کنت، بندیگیں جہدکار ءَ پوہ بؤگ لوٹیت کہ اے اولی رم ءِ کار ذاتی سرپدی جم کنگی انت، انچو کہ لنککانی نشان، نام و ڈس ءِ گرگ ءُ اے دگہ۔۔۔

تنے وھد ءَ کہ آہانی گْورا بندیگ ءِ بابت ءَ دگہ ہچ سرپدی نیست, بنداتی پٹ و پولی کار ہمیش انت کہ بزاننت کہ بندیگ ءِ اصل پجـار چی اِنت؟ آ کے انت؟ چہ کجا گرگ بوتگ؟ کار و کسب ے چی انت؟

بندیگ ءَ بس اے سرپد بؤگ لوٹیت کہ آ ہرچ سرپدی ے کہ دنت آ الم ریکارڈ ءَ ایر کنگ بنت۔ بندات ءِ پٹ و پول ترند بیت کہ آ “پروشگ ءِ دورانیہ” ہم گشگ بیت۔ اے ترندیں رہبند پہ اے واستہ ہم کارمرز کنگ بیت کہ دیمتر ءِ جُست ءُ پد کنوک گیشتر نرم تب بنت ءُ ہمدردی پیش داروک بنت گوں بندیگاں۔

جاسُو ہاسُوانی اے رم کہ گوں بندیگاں ہمدردی پیش دارنت، سنگتی ءِ تب ءَ گپ و گال کننت، سگریٹ، چاہ و سنگتی ءِ پیشکش ءَ کننت، اشانی بابت ءَ جہدکار ءَ شر سرپد بؤگی انت کہ اے تئی ہچ ھیرواہ نہ انت،بچہ اشانی سنگتیءَ وتا دور بدار۔ اے جاسُو پاسُو کہ وتارا شمے جہد ءِ دوزواہ ہم لیکنت ءُ پیش دارنت، آ گشنت کہ چے پیم آہانی پت ءُ پیرک ہمے جہد ءَ گوں ہوار بوتگ انت، قربانی اش داتگ۔

آ وَ بس لاپ ءِ واستہ سرکاری نوکری کنگائیں ءُ پنشن ءِ وداریگیں، آ ترا گشیت کہ آرا اصلا گوں تئی منّگ ءَ ھچ مکسد نیست، بس تئی کمک ءَ کنگ لوٹیت، ترا گشیت کہ آ ترا چہ ترندیں لٹ ءُ کُٹاں ءَ رکّینگ لوٹیت۔

جُست ءُ پُرس ءِ اے رہبند پولیس و فوج ءِ کوہنیں رپکے، آ لوٹنت کہ بندیگ ءِ بھیسہ ءَ بگرنت ءُ وتی دام ءِ چمگ ءَ بیار نت۔ اے رھبند باز براں چہ لٹ و کٹ ءَ گیشتر ھترناک تر بیت۔ گُشت کنئے کہ رہبند چہ لٹ و کٹ ءَ بندیگ ءَ گیشتر ذہنی پروش دات کنت، وتی رکّینگ ءِ ہاترا بندیگ رد کپیت ءُ آہانی دام چمگ ءَ کیت۔

جُست ءُ پرسءِ دگہ رھبندے Top secret file technique گشگ بیت ، اشی ءِ رد ءَ جُست کنوک گوں یک فائلے ءَ بندیگ ءِ کمپان ءَ کیت، آئی سرا بندیگ ءِ نام گوں مزنیں لبزاں نبشتہ بیت ، اے فائل ءِ توکا بندیگ ءِ ذاتی زند ءِ بابت ءَ وڑ وڑیں سرپدی ماں بیت کہ جاسُو پاسُواں ءَ چہ بازیں در ءُ راہاں جم کتگ انت، بازیں سرپدی ے چہ گوستگیں بندیگاں رستگ، ھاس چہ گوستگیں بندیگاں رستگیں سرپدی سک ھترناک بنت کہ آ منّگ نامہ انت، گوں آہانی دست خطاں، بلے بندیگ ءَ سرپد بؤگ لوٹیت کہ اے منّگ نامہ دراہ وت گڑ انت، اگاں راست بہ بنت ہم، دگنیا ءِ کجام آمیدگس پہ لَٹ ءُ کُٹ گپتگیں منّگ نامہ ءَ منّیت؟

اے رپک و ہنر درست بندیگ ءِ پروشگ ءِ واستا انت ، آ ہچبر پہ اے چیزاں رد مہ کپیت ءُ وتی گپ ءِ سرا بوشتیت، ھاس کن ھچ منّگ نامہ ءِ سرا دستخط مکنت۔

یک دگہ ھترناکیں رھبندے اے کارمرز کنگ بیت کہ چہ پیسرا یک منّینتگیں جہدکارے تئی دیما پیش کنگ بیت، جاسُو پاسُو ترا گوں آئی ءَ ایوکا کمپان ءَ یلہ کننت رونت، انچو تئی ہمے سنگت ہمے جُہد ءَ کنت کہ ترا پہ منّگ نامہ ءَ رازی بکنت و بہ منّارینیت۔ اے پیشدارگ ءِ واستہ کہ شما ایوک اِت، بلے شما ایوک نہ اِت، اے وھداں چیریں کیمرا است یا شُمے گپ ریکارڈ کنگ بوگا انت تا کہ شمے میان ءَ اگاں انچیں گپے بوت آ ہمے ریکارڈ ءَ تئی ھِلاپ ءَ کارمرز کت بہ کننت۔

دگہ گپے ذہن ءَ بدار، گوں ہمے منّینتگیں جہدکار ءَ ہچ پیمیں اڑ ءُ کُڑ مکن ءُ جذباتی ہچ رنگا مبو، اے رویہ زاہر کنت کہ تئی گوں آئی ءَ نزیکی است، تو آئی ءِ گوما شری ءِ سرا گپ و گال کن آرا ہمے سرپد کنگ ءِ جہد ءَ بکن کہ چہ آئی ءِ پہمگءَ بوت کنت ردی بوتگ، بلے آئی گوما سیاسی بحث و باوست ءَ پہریز بکن۔
سیاسی بحث و باوست پول کنگ ءِ کوہنیں رپکے، وھدے جُست کنوک ھچ رنگا سوبیں نہ بیت، گڑا ہمے رھبند ءَ کارمرز کنت تاکہ تو سیاست ءَ بندات بہ کنئے، بلکہ گپ گپ ءَ رازے در بہ کپیت۔

بازیں مُھکمیں سیاسی جہدکار اے رپک ءِ شکار بنت ءُ دپ ءَ پچ کننت۔ ترا گپ کنگ ءِ موہ ہمے ہاترا دیگ بیت کہ تو وتا آجو بہ لیکئے ءُ گپاں بہ کنئے۔ اے رھبند ترا نفسیاتی حوالہ ءَ وتی شکار کت کنت۔

انچو کہ جابریں جُست کنوکءِ بابت ءَ ما پیسرا گشتگ ات کہ آ گوں آیگا لٹ ءُ کٹ، زاہ ءُ بد ، ڈاہ ءُ جاک ءَ بندات بیت ، آ مدام ترا گشیت کہ آ ھچبر وتی کار ءَ بے سوب نہ بوتگ تو کئے کہ گپ نہ جنئے ءُ مارا احمق جوڑ کنئے، نوں مارا پہمگی انت کہ آ چشیں ہنر چیا سازنت؟ جیڑگی گپ ایش انت کہ آ پول کنگءِ وھداں ڈاہ و کوکار چیا کننت؟ زاہ و دژمان چیا اینچو دینت؟ پرچا کہ جسمانی تشدد ءَ چہ دمبرگ ءَ پد ہمے راہ پشت کپیت۔ آ بندیگ ءَ بار بار گشیت کہ آ راز در کنگا سوہو انت ، تو آرا نوں گیشتر ابدال کت نہ کنئے۔ اے رپک پہ کش گورا یک نفسیاتی چاگردے ءِ پیداگ کنگ ءِ واستہ ہم ودی کنگ بیت۔ آہان ءَ باور کنائینگ ءِ واستہ کہ آ چہ چونیں رہبنداں منّین انت. اے درست آہانی بے سوبی ءِ کوہنیں ہنر انت۔ چش کہ کوہنیں زمانگاں جنگلی مردماں ترسناکیں جناورانی سرگ سر ءَ کتگ ءُ جنگلی ناچ کتگ ءُ وتا کلاگ گپتگ کہ آ چون ترسناک انت۔ چٹ ہمے داب ءَ بندیگیں جہدکار ءَ اے گوں ہمے رنگ ءُ نگاہ ءَ چارگ لوٹنت۔

نفسیاتی زوراکی:

ما دیستگ کہ زُلم و زوراکی ءِ اے رہبند باز کارمرز کنگ بیت، گیشتر اشی ءِ کارمرز جُہدکار ءُ آئی کہول ءُ نزیکیں مردمانی کُشگ ءِ بیہار، بدنامی، آرا بے واب کنگ، ڈاہ ءُ کوکار کنگ ءُ آرا بے وردن کنگ۔۔۔ نفسیاتی تشدد چہ جسمانی لٹ ءُ کٹ ءَ بندات بیت ءُ ہمے ترس ایر کنگ بیت کہ تو مدام لٹ ءُ کُٹ کنگ بئے، لٹ ءُ کُٹ ءِ اے سجہیں رپک بندیگ ءِ ابرمی توان ءُ داشت ءِ پروشگ ءِ واستہ کارمرز بنت۔

کم شرپی:

ما دیستگ کہ جُست ءُ پرس ءِ اے رھبند ءَ گیشتر کہ بندیگاں بْرہنگ کننت۔ گُد ءُ جر ہرچ یک انسانے ءِ کردار ءِ جْوانیں بہرے، چہ بندیگ ءِ گُدانی کشّگا آ لوٹنت کہ بندیگے کردار گوں گُدانی ہمراہی ءَ جہل بہ کپیت، اے یک نفسیاتی کردے

کم شرپ کنگ ءِ دومی بہر ءَ بندیگ ءِ شرم ءُ ننگانی بابت ءَ ردیں زبان ءِ کارمرز کنگ انت۔ یک بندیگیں جہدکارےءَ اے سلّیں کردار پیسرا چہ زانگ لوٹنت ءُ اشانی ہاترا ذہنی سُورتءَ ساڑی بؤگ لوٹیت۔ انچو کہ بندیگ ءِ گُدانی کشّگ و آرا لوُچ کنگا پہ آئی داشت ءِ توانءِ ایر جیگ کنگ ءِ کوشش کنگ بیت ، انچو آئی شرم و ننگانی توازہ ہم پہ ہمے ہاترا کنگ بیت کہ آئی داشت ءِ توان ایرماد بہ بیت۔ ما پہمت کنیں کہ اے کارپدانی یک انسانی ذہنے ءِ سرا اسر باز بوت کننت۔

پولیس گڈی در ءَ بلیک میلنگ ءُ رشوت دیگ ءِ لالچ ءَ دنت تاکہ بندیگ بہ منیت، بلے سجہیں بندیگاں اے درتکگیں گزرک ءَ چہ ھژار بوگی انت، گواہے کہ وھدی سُورت ءَ ترا لہتیں مال و متاہ دیگ ہم بیت، بلے اے گپ ءَ سرپد بو کہ اشانی لالچ دائمی بوت نہ کننت، اشانی لبّ ءُ لالچانی دام ءَ ہچ وڈا کپگ نہ لوٹیت۔ اے سیت و نپ بے سود انت۔ اے پدا ترا انچو بے یار و مددگار دور دینت چش کہ “کینیتھ لینن پہ درور۔

ما گْوست ءِ شاھدیاں اگاں بچاریں گڑا بابلی سلطنت ءَ چہ بگر تا رومن سلطنت ءَ، ہسپانیہ ءِ پٹ ءُ پولاں بگر تاں نازی کیمپاں ءُ مرچیگیں دور ءِ برطانیہ راج ءَ تاں، تشدد ءِ اے نہ کُٹّوکیں دْرِچے مدام برجم بوتگ، اے رنگیں کسہ ہم باز انت کہ راجی بامرداں چتور گوں جوانمردی ءَ تشدد ءِ دیمپانی کتگ نہ پرشتگ ءُ چہ زنداناں آجو بوتگ انت۔ راستے کہ تشدد معمولی نہ بوتگ انت۔
تشدد ءِ دیم دارگ ءِ شرتریں رھبند ایش انت کہ بندیگ وتارا ذہنی حوالہ ءَ ساڑی بکنت، بندیگ وتی توکا بُود پیداگ بکنت، تشدد ءِ وھداں وتی ذہن ءَ یا در و دیوالاں نکش جوڑ بکنت۔ اے وڑا تشدد ءِ وہداں ھیال دگہ نیمگے روت ءُ دردانی مارشت کمتر بیت۔

ھلاس بوت

نوکتریں