چاگرد گُشے نادراھی ءِ آماچ انت
نبشتہ کار: ساجد بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
ھر نیمگ ءَ بچار کس کسّیگی نہ اِنت انسان انسان ءِ گوشت ءَ ورگ ءَ اِنت ءُ چاگرد گُشے نادْراھی ءِ آماچ اِنت۔اُمیت ءِ بام گُشے مِر مِرانک ءَ دمتوس بوگ ءَ اِنت ءُ شپ نروگ ءِ جاھِلی ءَ اِنت; آدمزات ءَ گُشے اے کھریں شپ وت جوڑ کُتگ بلے آدمزات سُھب ءَ ھم وت جوڑ کُت کنت پرچاکہ آدمزات وت یک ساچِشتکارے بلے پرچا جوڑ ئے نہ کنت؟ اے گپ ءَ من زاناں کہ روچ ءِ برانز وھدے کہ چماں سَک بنت گڑا آئی ءِ اوپار کنگ سک گْران اِنت بلے کم چہ کم انسان رُژن ءِ واب ءَ وَ گِندگ ءِ جُھد ءَ بہ کنت۔ واب م ءِ گِندگ وَ گُناھے نہ اِنت۔ آ ھمے پوہ بہ بیت کہ روچ شپ ءِ دژمن اِنت; روچ آس اِنت ءُ شپ آئی ءِ پُر اِنت ءُ آ زانت کہ پُر ءِ بستار آچ ءِ دیم ءَ ھچے نہ اِنت بلے انگت آ آچ ءِ روک کنگ ءِ جھد ءَ نہ کنت۔ باید وَ ھمیش اِنت کہ بہ کنت ئے۔
انسان ءِ زندگی چہ بازیں اوپاراں دمبورتگ۔ لِٹّکانی رندگیری ھم لس مھلوک ءَ دمبرتگ۔ چہ نشہ ءِ شومک ءَ دْراھیں بازار گیمُرتگ۔ من گُشاں نشہ ءِ لت بلوچ چُکچینی ءِ یک دْروشمے۔ اگاں یکے پَٹ ءُ لوٹ بہ کنت گڑا نشہ ءِ سوب ءِ مرگ چہ آ دگہ مرگاں گیشتر اِنت۔ دُزی نشہ ءِ یک راجمانی آسرے ءُ دزی جیڑھانی یک جیڑھے۔ بلے ما مدام ھمے گُش ایں کہ اے چہ بُندر ءَ لانتی ئے۔ ایشی ءَ کسانی ءَ سَک گریتگ گڑا من زانتگ کہ اے وھدے کہ مزن بیت گڑا مزنیں شومّے بیت۔ اگاں کسے کِریش ءُ شیشا کنت ما ھمیشی ءَ گُشیں کہ اے بلاھیں سِلکارے ءُ لانتی یے بلے آئی ءِ زوالی ءِ پشتہ ما پرچا پَٹ ءُ لُٹ نہ کنیں۔ کئے ءَ کُتگ؟ چون اے پیم بوتگ؟ ایشی ءِ بربادی ءِ سوب چی اَنت؟ زاناں ایشی ءِ بربادی ءِ پشتہ ریاست ءِ دستے مان؟
بازیں بلوچ ،ھماھاں کہ من وت زان آں ءُ منی سنگت اَنت ھم، سرکاری نوکریانی گِرّگ ءَ پد مدام ھمے گُش اَنت کہ ما ھم سِلکاری کنیں بلّے ملک ءِ جِند پروش ایت۔ بلے ایشانی سِلکاری، مدام من کہ گِنداں، نیزگار ءِ واستا یک زُلمے۔ اگاں شمئے سِلکاری پہ لس مھلوک ءَ وبایے گڑا شما ھم ریاست ءِ کاراں ارزان کنگ ءَ ات۔ اے وَ وت ءَ را رَد دیگ اِنت مئے رَد دیگ اِنت ءُ لس بلوچ ءِ رَد دیگ اِنت۔ اے پیمیں مردم پولیس، کسٹوم، ایپ آئی اے، پی سی ایس، ءُ سی ایس ایس ءِ نوکر اَنت۔
سیزری بِکیریا، کلاسیکل اسکول (the classical school) ءِ جوڑ کنوک اِنت، ءِ رِد ءَ گُناہ ءِ ھساب ءَ سزا دیگ بہ بیت۔ ایشی ءِ گُشگ اِنت کہ گُناہ یک اگلی گچینے۔ رَدکار (Criminal) ءِ دو مکسد اَنت: یکے گیشاں چہ گیش زر یکجاہ بہ کنت ءُ دومی آ مدام ھمے اُمیت ءَ کنت کہ من بھ زندانی نہ باں۔ سیزری ھمے گُش ایت کہ وھدے کہ یکے گُناھے کنت گڑا آئی ءَ سزا دیگ بہ بیت بلے گُناہ ءِ ھساب ءَ دیگ بہ بیت۔سیزری بِکیریا چار چیز ءِ سر ءَ زور دنت:
1- گُناھگار چہ زندان ءِ درآیگ ءَ پد دگہ گُناہ کنت وھدے کہ آ ھمے جیڑ ایت کہ سزا منی گُناہ ءِ ھساب ءَ نہ بوتگ۔ بزاں آ نا انساپی ءِ لیکہ ءَ وتی مجگ ءَ کنت۔
2۔ رَدیں ءُ بے سریں سزا ھتم کنگ بہ بنت۔
3۔ پیسر ءَ پیسلہ کُتگ گُناھگار ءَ کجام سزا دیگ بہ بیت اے ھتم کنگ بہ بیت۔
4۔ زندان ھترناکیں ءُ جلّادیں گُناھانی واستا جوڑ بہ بنت نیکہ کسانوکیں ردیانی ھاتر ءَ بہ بنت۔
اگاں یکے وتی جَن ءَ یلہ کنت گڑا ھمے مرد زندان کنگ بیت ءُ آئی ءَ را مردم ءِ کُشگ ءِ سزا ءَ جَن ءِ یلہ کنگ ءَ دنت گڑا آ ھمے جیڑ ایت کہ گون من نا انساپی بوگ ءَ اِنت گڑا اے الم ڈنّ ءَ در کیت دگہ گُناہ کنت۔ لوگی جیڑھانی سوب ءَ اگاں یک زالے دومی مرد ءِ سر ءَ کینگ دار ایت ءُ آ زال ھمے شوربندی کنت کہ اے مرد من ءَ چیتو پسّارینگی اِنت۔ گڑا ھمے زال لس مھلوک ءِ کرّ ءَ دروگ بند ایت کہ اے مرد زورانسری منی سر ءَ کپتگ۔ پولیس مرد ءَ را پہ پنچ سال ءِ واستا زندانی بہ کنت ءُ ماں زندان ءَ ایشی ءَ چو ھرانی ڈول ءَ لَٹ بہ دنت گڑا لازم وھدے کہ اے چہ زندان ءَ در کیت دگہ گُناہ کنت۔
اے یک ءُ دو درور اَنت مئے بلوچ راجمان ءِ تہ ءَ اے پیمیں ھزارانی ھساب ءَ کیس دیم ءَ کیت کہ گوں زندانیاں نا انساپی بوگ ءَ اِنت۔ گوں یکے ءَ کینگ دار ایت آئی ءَ را چرس ءِ کیس ءَ بہ جن ءُ بہ گر زندانی بہ کن۔ اگاں یکے ءِ زمین واجہ را دوست بیت آئی ءِ زمین ءَ را کبزہ بہ کن کہ واجہ اے سی ءُ ڈی سی اَنت۔ بلوچ راج ءِ تہ ءَ اسپیتیں رنگیں گُناہ (White collar crime) باز بوگ ءَ اَنت کہ گُشگ نہ بیت۔
راجمانی سِلکاری بندر ءَ گیش ءُ گیوار کنگ بہ بیت بلے چُش نہ اِنت۔ مئے چاگرد ءِ تہ ءَ چہ بُرز ءَ بندات کنگ بنت ءُ انگت لونجان اَنت۔ نو ما ھمے جیڑ ایں کہ آیاں اے مئے ملک اِنت یا انّا؟ آیاں اے ملک مئے گھتری ءِ ھاتر ءَ جھد کنگ ءَ اِنت یا مئے زمینی ءُ زِرّی گواجنانی لُٹ ءُ پُل ءَ دزگٹ اِنت؟ آیاں لس مھلوک ءَ ، آیانی تہ ءَ گیشتر نیزگار اَنت، سزا دیگ ءَ اِنت مئے گھتری ءِ ھاتر ءَ یا مارا گنداتِر جیڑھانی ءُ گُناھانی آماچ کنگ ءِ ھاتر ءَ شوربندی جوڑ کنگ ءَ اِنت؟ اے جُستانی پسھاں تو ھما وھد ءَ دے ئے وھدے کہ تو وت رو ئے ءُ گِند ئے یا ایشانی بابت ءَ پٹ ءُ لوٹ کن ئے۔ گڈی ما ھمے سرپد بئیں کہ اے دْراھیں جیڑہ کہ بوگ ءَ اَنت اے دْراھیں جیڑہ یک گلامیں راجے ءِ تہ ءَ بنت۔ نو ما سرپد ایں کہ ما یک گلامیں چاگردے ءِ واھُند ایں ءُ ایشی ءِ ھل بس یکے آ گھگیری اِنت۔ مدام بلوچ بات ات۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسانی درشانی ءِ اِنت-