نمیرانیں میر بالاچ مری
نبشتہ کار: وارث بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
نمیرانیں بالاچ مری 17 جنوری 1966 ءَ بلوچستان ءِ دمگ بلوچانی دل ءِ میھ کوھلو کاھان ءَ ودی بُوتگ، آئی ءَ وتی بُنکی وانگ شال ءِ بُنگیجی وانگجاھے ءَ در بُرتگ۔ ھپتاد ءِ دَھک ءَ بلوچ راجدپتر ءِ پجارتَگ ءُ منیتگیں رھبر بابا ھیر بکش مری ءُ مری تُمن ءِ ھَزاراں مردُمانی ھمرائی ءَ اوگانستان ءَ درانڈیھ بیت ،تَاں بالاچ ھمودا وتی میانجی وانگ ءَ سرجم کنت۔ دیمتر ءَ پہ وانگ ءِ ھاتر ءَ ماسکو ءِ یک شھدربرجاھے ءَ کمیونیکیشن ءُ ماسٹرز ان انجینئرنگ ءِ راستینکاں (ڈگریاں) گیپت ۔
درانڈیھی ءَ پد وتی کماش بابا ھیر بکش مری ءُ وتی تُمن ءِ ھزاراں مردُمانی ھمراھی ءَ 1993 ءِ بِندات ءَ اوگانستان ءَ چیں واتر وتی سرڈگار بلوچستان ءَ کیت ، 7 سال ءِ تہ ءَ آ راجکاری گَلانی کمک ءَ بلوچ جُنز ءَ دیم ءَ برگ ءِ مزنیں جُھد ءُ کوشستے کنت۔ بلوچ راجی جُنز ءَ میان اُستمانی تَک ءَ ارزشت دیگ ءُ میان اُستمانی گَلانی دیم ءَ بلوچ راجی جُست (بلوچ قومی سوال) ءِ زندگ دارگ ءِ ھاتر ءَ 1999 ءَ برطانیہ ءَ روت۔ ھمے میان ءَ جسٹس نواز مری کُوش ءِ دروگیں بھتام آئی ءِ سر ءَ لَڈگ بیت۔ بلے داں گُڈسر ءَ اے دروگیں بھتام آئی ءِ سر ءَ نیکے بابا مری ءِ سرا پَدر بیت اِنت۔ اشی ءِ تہ ءَ ھما زوراکانی پندل ھوار بنت کہ چوں ما آئی ءِ دامن ءَ راجدپتر ءِ تاکانی تہ ءَ پولنگ بہ کن ایں۔
“راجدپتر ءِ بالاچ” ءَ زندگ کنوک شھید بالاچ مری ءَ درانڈیھ ءِ وھد ءَ “سندھی بلوچ فورم”، “بلوچستان ایکشن کمیٹی یوکے” ءُ “بلوچ رائٹس کمیشن” ءِ جھگیری کُتگ ۔ میان اُستمانی تَک ءَ آئی ءَ بلوچ ءِ راجی جیڑہ جْوانیں دروشمے ءَ دیم آورتگ۔
لندن ءَ وتی درانڈیھی ءِ روچاں راجی رھشون بالاچ ءَ برطانیہ، امریکہ، سویڈن ءَ بِگر ءُ ایندگہ یورپی مزن ھور ءِ نِندُوکیں آجوئی دوستین بلوچ رھشون ءُ باسکانی دیم ءَ “کونسل فار انڈپنڈینٹ بلوچستان” بنگیج ءِ شور ءُ سٚلاھاں دنت بلے وھد ءُ جاورانی لوٹاں آ سرپد نہ بنت پہ وھد جار نہ جَناں-
درانڈیھی ءِ روچاں آئی ءِ منّوگِراں 2022 ءِ لس گچینکاری ءَ کوھلو کاھان ءِ صوبائی نشست ءَ آئی ءِ کاگد جم کنائینت اَنت، شھید بالاچ مری ءِ اِدا نہ بُوگ ءُ آئی ءِ بگیری ءَ اُوشتوکیں مردُماں سرکاری کمک گُون بُوتگ ۔ بلے آ انگت مزنیں کساسے ءَ سوبین بُوت اِنت، چار سال ءِ درانڈیھی ءَ پد بلوچستان ءَ کیت ءُ وتی منوگرانی یک لشکرے ءِ دروشم ءَ بلوچستان اسمبلی ءِ سوگندی دیوان ءِ مراگش ءَ ساڑی نہ بیت اِنت بلے وشی ءِ گپ اِیش اَت کہ آ سوگندی دیوان ءِ نیام ءَ پاکستان ءَ چے وپاداری ءِ بدل ءَ بلوچستان ءَ گوں وپاداری ءِ اوگام ءَ جنت۔ راج ءِ آجوئی ءِ ھاتر ءَ پارلیمنٹ ءَ پُشت ءُ لانت کنوک بالاچ مری بلوچستان اسمبلی ءَ وتی اولی گشتانک ءِ میان ءَ گُشیت کہ پنجاپ ءِ دستانی چیر ءِ اسمبلی ایردست ءُ بزگیان راجانی ھاتر ءَ پہ نہ اِنت چیا کہ بُنجاھی اسمبلی ءَ بلوچستان، سندھ ءُ کے پی کے ءِ باسکانی کسانیں کساسے بلے پنجاب ءِ مزنیں کساسے ءَ اے دُرستانی سر ءَ زور آور اَنت۔ایردستیں بلوچستان ءُ آ دِگہ دوئیں صوبہ یکجاہ بہ بنت بلے انگت پنجاب ءِ مرزی ءَ ابید ھچ بل پاس کنگ ءَ نہ بیت ۔ اے ڈؤلیں اسمبلیاں ایر دست ءُ بزگیں راجانی بدل بُوگ ءِ اُمیت دارگ راج ءُ وتی جِند ءَ را رد دیگ ءَ ابید دِگہ ھچے نہ اِنت۔
آزاد بلوچستان ءِ واب ءَ وتی دل ءُ چماں زوروکیں وتی سرزمین ءِ سر ءَ کُربان بَیوکیں ھستی شھید بالاچ مری اسمبلی ءِ تھنا دو بھر ءَ ساڑی بُوگ ءَ پد اسمبلی ءِ مجلساں مُدام ساڑی نہ بُوتگ ھمے میان ءَ آرا “مسلم لیگ ق” ءَ آیگ ءِ ھاتر ءَ پہ مزنیں لب ءُ ملامے ءِ دیگ ءِ گپءَ دیم ءَ کاراں بلے بلوچ راجی آجوئی ءِ سِتک ءِ سر ءَ اُوشتُوکیں بلوچ پرزند ءَ مُدام بلوچ راج ءِ گراں بھائیں مکسد ءَ را وتی ذاتی سیت ءُ نپاں چہ گیش ارزشت داتگ۔
باز رند ءَ آئی اسمبلی ءِ نشست چو ٹشوپیپر ءَ کارمرز کُتگ، بلوچ پرزند ھکیگیں راجدوستیں رھشونے اَت ھمے سوب ءَ آئی ءَ اسمبلی ءِ نشست، وشھالیں زِند یل ءَ کُت ءُ وتی مروچیگیں زِند بلوچ ءِ باندات ءِ ھاتر ءَ کُربان کُت دیم پہ کوہ ءَ شُت کہ اُود ءَ بلوچ سرمچار چِنچو کرن بیت کہ دُژمن لشکر ءِ بگیری ءَ جنگ ءَ اَنت۔ آجوئی ءِ ھاتر ءَ وش ءُ ایمنی یلا کُت اَنت ءُ نگیگیں راھانی مساپر بوت-
بالاچ مری ءِ وڑیں ارزشتی ئیں سر وتی ماتیں گُلزمین ءِ ھاتر ءَ وتی ساہ ءُ سراں چہ سر گوزاں ، آ بلکیں ناں پہ تھنا بلوچ سرمچاراں پہ یک توکل ءُ ھاٹیگے اَت بلکیں بلوچ راجی جُنز ءَ را یک نوکیں سائنسی دُروشمے ءَ جُنزینگ ءَ یک مزنیں کِردے پیلو کنت اِنت ۔
بلوچ راج ءِ رھشون بالاچ مری انچو کہ وتی پت پیرُکی دمگاں سر بُوت دُرستاں چہ پیش مری بگٹی ھونریچی جیڑہ ءَ را گیشنگ ءِ گام ءَ چست کنت ۔ ھمے جیڑھے سر ءَ وھدے نواب بگٹی ءِ کِرا رور نواب نہ بلکیں گَل بُوت بلکیں آئی ءَ اے جیڑھے ھلاس کنگ ءِ واستا بگٹی ٹک ءِ نیمگ ءَ چہ سرجمیں واک براھمدگ بگٹی ءَ دیگ بنت ءُ دوئیں رھبر وتی ٹکی واھشت ءَ چہ اے جیڑہ ءَ ھلاس کنگ ءَ مری بگٹی سیمسری دمگاں “ڈوئی” شر لیک اِت ءُ لھتے روچانی تہ ءَ شھید بالاچ مری ءُ براھمدگ بگٹی ءِ سروکی ءَ ڈوئی ءِ ھَد ءَ مری بگٹی ھونریچی ٹَکی جنگ ھلاس کنگ بیت مری بگٹی وت ما وت شیر ءُ شکر بنت ۔
مری بلوچانی بلوچ راجی جُنز ءَ چہ ھمگرنچی ءُ راجی آجوئی ءِ جُنز ءِ تہ ءَ آھانی کِرد ھچ ستا ءُ ساڑا ءِ واستیگ نہ انت بلے اے راجی دیوان ءُ راجی جیڑہ ءِ ھلاسی ءَ بگٹی بلوچان ءَ بلوچ کاروان ءَ چہ نزیک تر کنگ ءَ جْوانیں کِردے پیلو کُت، بگٹی بلوچانی تہ ءَ چوناھا ایشی ءَ چہ پیش زورگریں پاکستان ءِ ھلاپ ءَ جُست روچ پہ روچ گیش بُوگ ءَ اَت انت ءُ پاکستان ءَ چے وت ءَ گِستا دارگ ءَ اِت اَنت ءُ چُنت سال ءَ پد بگٹی بلوچانی تہ ءَ بلوچ راجی جُنز ءِ بابت ءَ ڈسکیشن گیش بُوگ ءَ اَت مری ءُ بگٹی بلوچانی یکجائی ءَ جْوانیں کِردے پیلو کُت، شھید بالاچ مری چوش کہ مُدام مری دمگاں ءُ شہید نواب بگٹی ڈیرہ بگٹی ءَ ساڑی بیت انت ھمے سوب ءَ ھر وھد ءَ راجی جیڑھآنی سر ءَ یکجاہ نند ءُ اَنت گپ ءُ تران کناں ءُ بلوچ راجی جُنز ءَ را سوبمَنْدی ءِ نیمگ ءَ برگ ءِ ھاتر ءَ باوستی ترانے بندات کنانھمے میان ءَ نواب بگٹی ءُ بالاچ مری بلوچ راجی جُنز ءِ منیتگ ایں رھبر گُشگ بنت ۔
ھمے میان ءَ استان ءَ جتاجِتائیں دروشماں بلوچ راجی جُنز ءِ بگیری ءَ پندل سازی بنداتگ کتگ اَت۔ 17 مارچ 2005 ءَ ڈیرہ بگٹی ءَ نواب بگٹی ءِ گِس ءِ سر ءَ گوں ٹوپ ءُ بمباں گوں اُرش کنگ بیت انت ، ھمے اُرش ءَ نواب بگٹی وت رک اِیت بلے لس مھلوک ءَ مزنیں کساسے نمیران ءُ ٹپی بیت ۔
بلوچ گھگیری ءِ جُنز ھر تَک ءَ دیمروئی کنت ءُ ریاستی گلانی بگیری ءَ گیش مھکم بیت اِنت استان یک رندے پد ءَ سرجم ءَ ریاستی مشینریاں کامرز کنت ءُ نواب بگٹی ءَ ڈیرہ بگٹی ءِ یل کنگ ءَ لاچار کنت نواب بگٹی پیران سالی ءَ دیم پہ کُوہ ءَ روت ۔ 26 اگست 2006 ءَ وھدے کہ نواب اکبر بگٹی شھید کنگ بیت انت گُڑا نواب ءِ شھادت ءِ بگیری ءَ سرجمیں بلوچستان ءَ زھرشانی کنگ بیت انت شال ءِ وڑیں شھر ءَ کرفیو جنگ بیت ءُ لھتے روچ ءَ پد یک تابوتے کَل کنگ بیت ءُ استانی واکدار ھمے گپ ءَ کن اَنت کہ تابوت ءَ نواب بگٹی ءِ جون بُوتگ بلے داں روچے مروچی اے پدّر نہ بُوت کہ ھمے تابوت ءِ تہ ءَ نواب بگٹی ءِ جون بُوتگ یا دگرے ۔ نواب بگٹی ءِ نمیرانی ءَ پد بلوچ راج ءِ چم بالاچ مری ءَ سک اِت اَنت، بلوچ راجی جُنز ءَ مُھکم کنگ ءُ زِندگ دارُوکیں بلوچ گوریلا رھشون ءَ بلوچ راج ءِ گُمان ءَ چہ گیش بلوچ راجی جُنز ءِ رھشونی کُت۔ بالاچ مری ءَ وشیں ءُ پُر ایمنیں زِند یل دات ءُ وتی سرجمیں زِند بلوچ راج ءِ رُژنائیں باندات ءِ ھاتر ءَ بلوچستان ءِ کُوھاں گوازینیت۔ بلوچ ورناھاں وتی راھی چیدگ پھم اِت ، شھدربرجاہ ءُ مزن شھدربرجاھاں چی گویرا ءِ نام ءَ توار جنگ بُوت۔
بلوچ ورناھاں چیریں جاھاں شُت گوں بالاچ ءَ گِند ءُ نِند کُت ءُ راجی پنت ءُ سکین ھم زُرت ءُ مزنیں کساسے ءَ بلوچ ورنایاں آئی ءِ کِرا ٹریننگ زُرت ءُ بلوچستان ءِ تہ ءَ بُوکیں گوریلا جنگ ءِ مُھکم ءُ سوبمَنْدی ءِ بھر بوت انت-
ارزشتی ئیں چیر جنگی رھبر بلوچ ورنا ءُ سلاہ بندیں جُھد ءِ سر ءَ بیسہ دارُوکیں بلوچ آجوئی دوستیں پُسگانی دل ءِ تہ ءَ ابدمانیت ءُ اے ھستی ئے اکس ھمُک بلوچ گِس، مھمان جاہ ءُ ایندگہ جاھاں جنگ بُوت اَنت کہ 20 نومبر 2007 ءَ اناگتی یک ھالے شِنگ بُوت کہ بلوچ گُلزمین ءِ پرزندانی چشم ءُ چِراگ ءُ بلوچ راجی جُنز ءِ رھشُون مارا چے پُلگ بُوتگ۔ 60 سالانی تہ ءَ بزگیں راج ءِ اُمیت رھشُون ءَ گوں بندوک اِت اَنت آ ھستی ءِ اناگتی نمیرانی ءِ ھال ءَ ھر بلوچ پرزند ءَ ھیران ءُ پریشان کُت ءُ ھر چم ھرسیگ بُوت اَنت، ھچ کس اے منّگ ءَ رازِیگ نہ اَت کہ بلوچ راجی جُنز ءِ مُھکمیں رھشون بلوچ گُلزمین ءَ چہ جُتا کنگ بُوتگ۔ بالاچ ءِ نمیرانی ءِ ھال جنگل ءِ تہ ءَ آس ءِ وڑ ءَ شِنگ بُوت جتاجِتائیں جاگاں پُرشت ءُ پُروش بُوت سرجمیں شھر سھتانی تہ ءَ بند بُوت اَنت، سرجمیں بلوچ راج پرسیگ بُوت ءُ ھر بلوچ پرزند ءِ اے واھش اَت کہ شھید بالاچ مری ءِ وڑیں یک ارزشتی ئیں سَرے بایدیں کہ مَرگ پِر مہ بوت اِنت پہ اے سْیائیں شپے دیم ءِ دارگ ءِ ھاتر ءَ چیا کہ آئی بے موسم ءَ روگ پہ اے زمین ءِ کنڈ ءَ یک مدامی ئیں ھُرکی ءِ کہ مان ایت-
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔