نبشتانک: بلوچی ءِ دو تبکیں نودربر
نبشتہ کار: ابدلستار بُگٹی
دی بلوچستان پوسٹ
انچوشکہ باز بلوچ زُبان دوستیں سنگت چاگِرد رسانکدر (شوشل میڈیا) ءَ پہ بلوچ راجی زُبان بلوچی ءِ دیمروئی ءَ کارمرز کنگ ءَ اِنت۔ مرچاں ما گِندگ ءَ ایں کہ بازیں زُبان دوست ءُ راجدوستاں وٹس ایپی ءُ پیسبوکی گپ ءُ رپ ءِ گل(chatting group )، تاکدیم (Page) اڈ داتگ ءُ وتی دمگ، میتگ ءُ لوگ ءِ مردم ءُ سْیاداں وتی دزھُورکی ءِ وھد ءَ بلوچی وانینگ ءَ اَنت۔ البت راجی زُبان ءِ لھتیں انچیں جُھدکار ھم ھست اَنت کہ آ ماں بلوچی وٹس ایپی وانگجاھاں سرجمیں بلوچ راج ءِ وانینگ ءَ اَنت، بزاں چہ سرجمیں بلوچستان ءُ سرجمیں جھان ءِ ھر کُنڈے ءَ بلوچے بہ بیت آیانی گل ءَ ھوار اَنت۔ آ لوٹ اَنت کہ مرچیگیں وٹس ایپ ءُ پیسبُک ءِ وڑیں چاگِردی رسانکدر ءِ آسراتی باید اِنت پہ زُبان ءِ دیمروئی ءَ کارمرز بہ بنت۔ ھمے وٹس ایپ ءُ پیسبوکی وانگجاھاں بلوچ نودربراں ماں وتی موبائلاں بلوچی آبینکدار(Keyboard) ءُ بلوچی بزانت بلد(Dictionary) ءِ ایرگیجگ ءُ کارمرز کنگ ءِ سوج ھم دیگ بیگ ءَ اِنت کہ ھمے دوئیں پریام(applications) دُنیا ءِ ھر وڑیں زُبان ءِ بلاھیں آسراتی اَنت کہ بے آبینکدار ءُ بزانت بلد ءَ ھچ زُبان دیمروئی نہ کنت۔
بلے ما گِند ایں کہ لھتیں بلوچ نودربر یا سک اشتاپ یا بے جُھدکار اَنت۔ اگاں ما ھورت چاری کن ایں گُڑا ما دو تبکیں نودربر گِند ایں۔ اولی تبک ءِ نودربر بے درونتانی وانگ ءَ یکشل ءَ رَد نبیسّگ ءَ اَنت ءُ ھمے رَد نبیسّگ ءِ آسر ءَ بلوچی ءَ گیشتر تاوان رسگ ءَ اِنت پرچاکہ رَدیں نبشتہ ءِ وانگ وانوکیں نودربر ءَ گیشتر رَد نبیسّگ ءَ ھیل دنت۔ ھمے تبک ءِ انچیں مردم اَنت کہ وت کس ءَ نہ وان اَنت ءُ کسی گپاں دلگوش نہ کن اَنت بلے وت مُدام لوٹ اَنت کہ مئے رَدیں نبشتانک ءُ آزمانکاں ھرکس بہ وان ایت ءُ وت ءَ نودربر وَ اِنّا بلکیں بلاھیں زانتکار ءُ نبشتہ کار لیکھ اَنت۔ چہ ھمیشاں لھتے انچیں نودربر ھم ھست اَنت کہ آ وت پہ وانگ ءَ تیار نہ اَنت بلکیں ماں وانگجاھی گل ءَ تچک جُست ماں جُست ءَ اَنت ءُ تچکی سرپدی لوٹ اَنت۔ چوناھا توری نودربرے بہ بیت یا ھر وڑیں وانوکے بہ بیت آئی ءَ سرپدی چہ درونت ءُ نبشتانک ءِ وانگ ءَ رس ایت۔ وھدے کہ ما چیزے وانان کن ایں گُڑا مارا وت سرپدی رس ایت۔
البت جُست وَ ھر نودربر ءِ ھَک انت بلے جُست ءُ پُرس ءِ ھم یک وڑ ءُ پیمے ھست۔ اگاں ما وانگجاہ، کالج ءُ زانشجاھاں گِند ایں یا توری ما کتابے ھم چار ایں کہ اود ءَ اول درونت ءِ بھر بیت ءُ درونت ءِ ھلاسی ءَ گُڈی بھر جُستانی ءُ ھالیگیں جاھانی(Fill in the blanks) اِنت ناں کہ اُستادے مارا اول کتاب ءِ جُستاں وانین ایت ءُ پد ءَ درونت ءَ۔ بزاں ھر ڈولے ءَ اول درونت وانگ بیت ءُ پد ءَ جُست ءُ جواب وانینگ بنت۔ گُڑا باید انت ما اشتاپکار مہ بَہ ایں بلکیں اول ما بلوچی درونتاں بوان ایں، لبزانکی بھرگ، ٹِک ءُ نشاناں سرپد بَہ ایں۔ پد ءَ نبشتہ ھیل کن ایں۔
دومی تبک ءِ نودربر ھما اَنت کہ چہ بندات ءَ دلپْروش اَنت یا گْوش ئے لگوریں نودربر اَنت۔ اے ماں بلوچی وٹس ایپی وانگجاھاں باسکی زور اَنت ءُ گُڑا گْوش اَنت “مارا بلوچی ماں وانگجاہ وانینگ نہ بیتگ پمیشکا من بلوچی نبشتہ نہ زان آں” لھتے گْوش ایت “بلوچی دربرگ گْران اِنت”-
گُڑا اے وڑیں نودربراں ما جُست کن ایں کہ بلوچی زاناں اسکول ءَ کَے ونتگ ءُ دربُرتگ؟ اگاں ما بلوچاں سندھی ءُ پشتو ءِ وڑ ءَ بلوچی ماں اسکولاں وانینگ بوتیں گُڑا ما اِے بلوچی وٹس ایپی وانگجاہ پرچا اڈ دات اَنت؟ بلوچ یک زیردستیں راجے پمیشکا بلوچ راج ءَ آئی ءِ زبان ماں وانگجاھاں وانینگ نہ بنت پمیشکا ما بلوچی وٹس ایپی وانگجاہ ءُ پیسبوکی گلاں اڈ دیان ءَ ھرکس وت جُھد کنان ءَ وتی راجی زُبان ءَ وانگ ءُ دربرگ ءَ ایں۔ ما وَ سرپد ایں کہ تو بلوچی نبشتہ ھیل نہ ئے پمیشکا ماں دربرگی دیوان ءَ ھوار بیتگ ئے۔ باید انت تو لگور ءُ دلپْروش مہ بَہ ئے بلکیں پہ راجی زُبان ءِ وانگ ءُ دربرگ ءَ وتی جُھد ءَ برجاہ بدر ئے داں کہ تو بلوچی راست نبیسّگ ءَ زبر مہ بَہ ئے۔ چوناھا تو وت بلوچے ئے۔ اگاں تو پہ وتی راجی زُبان ءِ وانگ ءُ دربرگ ءِ جُھد بہ کن ئے گُڑا وت دربر ئے چی ءَ کہ بلوچی پہ بلوچ ءَ سک آسان اِنت۔ تو تھنا اشتاپ مہ کن، اگاں تو ھر روچ دہ دمان ءَ بلوچی دربرگی درونتاں وانان کن ئے گُڑا تو زیت وتی راجی زُبان ءِ راست نبیسّگ ءَ ھیل کن ئے ءُ زبر بَہ ئے۔
دومی ھر وھدے کہ ما نبشتہ کن ایں گُڑا وتی نبشتگیں گالرِد ءُ نبشتانکاں چمشانک دیان ءَ وت راست بہ کن ایں۔ ما دلجم بہ ایں کہ تھنا بلوچی نبیسّگ ءَ رَدی وَ نہ بیت بلکیں ھر زُبان ءِ نبیسّگ ءِ وھد ءَ ردی بیت بزاں ھر زُبان ءِ نبشتہ کار نبیسّگ ءِ وھد ءَ رَدی کن اَنت بلے پد ءَ گوں چمشانک ءَ رَدی راست ھم کنگ بنت۔ مارا چہ وتی ردیاں دربرگ لوٹ ایت ءُ بلوچی ھما وھد ءَ دیمروئی کنت وھدے کہ ما دْراہ چہ ردیاں مہ تُرس ایں بلکیں درونتاں وانان ءَ بلوچی نبشتہ کن ایں ءُ راج ءَ ھم بہ وانین ایں۔ ما دْراہ بلوچی وٹس ایپی وانگجاھاں اڈ دیان ءَ کم از کم وتی سْیاد ءُ لوگ ءِ مردماں بہ وانین ایں گُڑا بزاں ما پہ راج ءُ راج ءَ چیزے کنگ ءَ ایں چے کہ زُبان دوستی راجدوستی ءِ بُنھِشت اِنت۔
بلوچی مئے وتی شھدیں زُبان ءُ بلوچ راج ءِ راجی پجّار انت۔ بلوچ راج شالا وتی راج زُبان ءَ وانگ ءُ نبیسّگ ءَ زبر بہ بات اَنت ءُ بلوچی شالا دیمروئی بہ کنات۔ شالا انچوش بات۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورکایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔