راجی زُبان ءَ چون دربر آں؟
نبشتہ کار : سبول بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
ما بلوچ وتی راجی زُبان ءَ ھما وھد ءَ وت وانان ءَ دربر ایں وھدیکہ مارا اِے سرپدی بہ بیت کہ زاناں مئے راجی زُبان براھوئی ءُ بلوچی ماں وانگجاہ، دربرجاہ ءُ زانشجاھاں پرچا وانینگ نہ بوگ ءَ اَنت؟ زاناں دُنیا ءِ دِگہ زُبانانی وڑ ءَ پہ مئے راجی زُبانانی دیمروی ءَ اِے گِندگُش، روتاک ءُ ماھتاک ءِ وڑیں آسراتی پرچا نیست اَنت۔ زاناں مئے گُناہ ءُ میار چے اِنت کہ مارا پارسی ءُ ھِندی ءِ وڑیں درآمدیگی زُبان وانینگ بوگ ءَ اَنت؟ گِند ئے ما وتی راجی ءُ ماتی زُباناں ھما وھد ءَ وت وان ایں ءُ نبشتہ اش دربر ایں وھدیکہ ما وت ءَ بلوچ سرپد بَہ ایں، مارا زُبان دوستی ءُ راجدوستی ءِ گیرت بہ بیت ءُ بلوچ چاگِرد ءِ تہ ءَ اے مارشت بہ بنت کہ پارسی ءُ ھِندی ءَ مئے راجی زُباناں بےکساس تاوان داتگ چہ ایشی ءَ مئے زُبان سک باز پُشت ءَ کپتگ اَنت ءُ مئے راجی زُبان ھر روچ یکشل ءَ پشت کپگ ءَ انت۔
وھدے ما اِے چیزاں سما کن ایں کہ من یک گُلامیں راجے آں پمیشکا ماں وانگجاھاں من ءَ ھمے پارسی ءُ ھِندی ءِ وڑیں زورگِریں زُبان وانینگ بوگ ءَ اَنت کہ بلوچ راج ءِ ورناھیں نودربر ءُ وانِندہ چہ وتی راجی زُبان بلوچی ءَ گِستا ءُ گسر بہ بنت، بلوچی زُبان لگتمال، منی ھستی ءُ پجّار گار کنگ بہ بیت۔ وھدیکہ من سرپد بِِہ بَہ آں اے ھِندی ءُ پارسی پہ بلوچی ءَ ازاب اَنت کہ ایشی ءِ آسر ءَ مرچاں اے بدبھتیں راج ءِ وانِندہ وتی بلوچی گپ ءُ توار ءَ راجی زُبان ءِ زَگر ءُ کْوھنیں لبزاں ڈالچار کنان اَنت۔ اگاں تو گوں ھمے دربرجاہ ءُ زانشجاھانی دربُرتگیں ڈاکٹر ءُ انجینئرے ءَ گپ ءَ بِہ بَہ ئے گُڑا تو زان ئے کہ اے گْوش اَنت “من ءَ سمجھا نئیت، من خطے لِکھگ ءَ آں، کوئی مسلہ نہ اِنت ءُ من ءَ پتا نہ اِنت”
بچار نی اے “خط، سمجھگ، لِکھگ، کوئی مسلہ ءُ پتا” کدی بلوچی لبز بیتگ اَنت؟ زاناں اے ھِندی چہ بلوچی ءِ شرتریں زُبانے کہ وتی زبان ءَ شموشان ءَ دژمن ءِ زبان ءَ زُورگ ءَ ایں؟ گِند ئے اِے مئے راج ءِ بلاھیں بدبھتی یے کہ ما وتی راجی زُبان ءَ وت تاوان دیگ ءَ ایں، مئے راجی شائِر ءُ رھشُون ھم اے زُبان ءِ تباھی ءُ راج ءِ گاری ءَ ھوار اَنت پرچا اے وتگڑ وتی انٹریو ءُ گپ ءِ وھد ءَ ھم راجی زُبان ءِ زگر ءُ کْوھنیں لبزاں ڈالچار کنان ءَ ھیرامنڈی زُبان ءِ لبزاں جاہ دیان اَنت۔
وھدیکہ ما اے دْراھیں چیزاں سرپد بوتگ ایں گُڑا ماں اے وٹس ایپی ءُ پیسبوکی وانگجاھانی برکت ءَ ما وتی راجی زُبان ءِ دَرونتاں وانان ءَ بلوچی راست نبیسّگ ءَ ھیل کُت کن ایں۔ البت ما یک گپے اد ءَ تچک ءَ گْوش ایں کہ انگریزی بوان اِت پرچا کہ مرچیگیں ڈیجیٹل زمانگ ءَ تھنا ھما راج دیمروی کن اَنت وھدیکہ آ راج انگریزی ءَ گیشتر دلگوش بہ کن اَنت ءُ زبر بنت۔ اگاں گِندئے مرچاں میڈیکل سائینس، انجینئرنگ ءُ ٹیکنولوجی دْراہ گوں انگریزی ءَ ھمگرنچ اَنت، کارجاہ ءُ کارگِسی زُبان ھم انگریزی اِنت، انگریزی یک میان اُستمانی زُبانے پمیشکا تھنا ھما راج دیمروی کن اَنت وھدیکہ آ راج اول وتی جِند ءِ راجی زُبان ءُ دومی انگریزی ءَ بوان اَنت۔ اگاں انگریزی، پارسی ءُ ھِندی ءِ وانگ ءُ نبیسّگ ءَ زبر ئے بلے وتی جِند ءِ راجی زُبان ءَ ونت ءُ نبشتہ کُت نہ کن ئے گُڑا بزان کہ تو ناوانندھے ئے، تو بےسوتیں جاھلے ئے-
گُڑا باید اِنت ما دزھُورکی ءِ وھد ءَ وتی جِند ءِ زبان ءَ ھم بوان ایں کہ بلوچی وانگ ءُ دربرگ پہ بلوچ ءَ سک آسان اِنت۔ پہ وتی راجی ءُ ماتی زُبان ءِ وانگ ءُ دربرگ ءَ چیزے دلگوش کنگ لوٹ ایت، چہ دُرستاں پیسر یک زُبان دوست ءُ راجدوستیں نودربرے ءَ بلوچی دَرونتانی وانگ لوٹ ایت، بلوچی تپورگال(ءِ ءُ ءَ)، کُمکّارگال ءُ رنگ گالانی(یں ءُ ئیں) بابت ءَ زانگ لوٹ ایت۔ یک نوک ھوار بیتگیں نودربرے ءَ چہ دُرستاں پیسر اے “ءِ ،ءَ ،ے، ئے ءُ ئِے” ءِ وڑیں چیزانی بابت ءَ زانگ لوٹ ایت پرچا کہ ما گیشتر ایشانی سرپد بیگ ءَ سک پریشان بہ ایں۔
اگاں من اشتاپ کن آں وانگجاہ ءِ تہ ءَ راہ داتگیں اُستادانی بلوچی دَرونت ءُ نبشتانکاں مہ وان آں ءُ اُستاداں دلگوش مہ کن آں گُڑا من وتی وھد ءَ زیان کنگ ءَ آں۔ گُڑا باید اِنت من رَد نبشتہ مہ کن آں پیسر بلوچی درونتاں بوان آں، پد ءَ کم کم ءَ نبشتہ کنان ءَ وتی نبیسّ اتگیں گالرِداں وت ھم مُدام چمشانک بدے آں کہ منی نبیس اتگیں گالرِد رَد مہ بنت۔ پد ءَ من وتی دربُرتگیں دَرونتاں دیم ءَ ھم بوانین آں کہ بلوچی گوں وانینگ ءَ دیمروی کنت۔
بلوچ راج شالا یکمُشت ءُ زُبان دوست بات اَنت، بلوچستان، بلوچ ءُ براھوئی ءُ بلوچی شالا دیمروی بکنات اَنت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔