کانگو ءِ جنگ ءَ امریکہ ءِ کِرد
نبشتہ کار: شاھد اھمد
دی بلوچستان پوسٹ
1996 ءِ گُڈی ءَ رودرتکی اپریکہ ءَ یک چیریں جنگے بندات بوت کہ ایشی ءِ سبب ءَ ھپت سال ءِ تہ ءَ پنجاہ لکھ ءَ چہ گیش مھلوک کُشتگ اَنت۔ اے جنگ ءَ بگند ئے دنیا ءِ دیم ءَ سُبکیں جنگے اَت بلے راستی ایش اِنت کہ اے دومی جھانی جنگ ءَ پد انسانیت ءِ مزن چہ مستریں تباھی اَت۔ ءُ درستاں چہ ھیرانیں گپ ایش اَت کہ اے جنگ ءِ روتگ روانڈا ءِ یک کُشت ءُ کوشے اَت چہ ایشی ءَ مگرب ءَ پیسر ءَ آس روک کُتگ اَت، پد ءَ اے نہ اوشتارینت ئِے ءُ پد ءَ ھمے چُکچینی ءِ نام ءِ سر ءَ یک نوکیں جنگے جاڑی کُت
ندارگ ایش اِنت کہ اپریل 1994 ءَ روانڑا ءَ سد روچ ءِ تہ ءَ ھشت لکھ ءَ بگر داں دہ لکھ ءِ مرمانی کُشت ءُ ھون بوت۔ ھوتو پدریچ ءِ ناشرکاراں توتسی اقلیت ءَ را یکشل ءَ کُشت ءُ ھون کُت۔ وھدے توتسی ءِ رھشونی ءَ روانڈن پیٹریاٹک پرنٹ ءِ پُشدر ءَ ھکمرانی گپت گڑا لکھانی ھوتو ءِ مردم، چمیشی ءَ چہ کشوک اوں ھوار اِت اَنت، تَتک ءُ ھمساھگیں ملک زاھر ءَ رست اَنت، زاھر ءِ ھکمران موبوتو سیسے سیکو امریکہ ءِ کوھنیں ھواری اَت بلے نوں پیر ءُ نزور بوتگ اَت۔ آئی ءَ ھمے زرت ءُ سیمسری بُنجُل ءَ پناہ دات اَنت بلکیں بازیں جاگھاں پُشت اوں بوت تاکہ توتسی ءِ آیگ ءُ روگ ءَ داشت کُت بکن اَنت۔
روانڈا ءِ نوکیں پاگواجہ پال کاگامے ءَ آئی ءَ را وتی ملکی سلامتی ءِ ھاتر ءَ ھترہ پھم اِت۔ آ وھد ءَ یوگنڈا ھم آئی ءِ پُشت پناھی اوشتاتگ اَت۔ دوئیں ملکانی لشکر ءُ چیریں ادارہ امریکہ ءِ ایجنسیانی کمک اِت اَنت۔ 1996 ءِ میان ءَ کاگامے واشنگٹن ءَ شُت ءُ چموداں آئی ءَ را اشارہ رست کہ موبوتو ءَ در کن، امریکہ ھمراہ اِنت۔ ھما ساھت ءَ امریکہ ءِ سی آئی اے ءُ ڈیپنس انٹیلی جنس ایجنسی ءَ روانڈا ءُ یوگنڈا ءَ را سیٹلائٹ اکس ءُ کمیونیکیشن انٹرسپٹس دیم دات۔
اکتوبر 1996 ءَ روانڈا ءُ یوگنڈا ءِ لشکر، کانگولی یاگیانی ءِ پوشاک ءَ، زاھر ءَ پتر اِت اَنت۔ یک نوکیں ٹولی یے جوڑ کُرت، آئی ءَ الائنس آپ ڈیموکریٹک پورسز پار لبریشن آپ کانگو زاھر گُشت ءُ آئی ءِ رھشون لوران کابیلا کُت۔ اے سی آئی اے ءِ شوربندی اَت تاکہ اُرش دمگی جُنز بہ لگ اِیت۔ لھتے ھپتگاں اے لشکر کیمپانی سر ءَ اُرش کُت۔ لکھانی کساس ءَ ھوتو شھری کُشگ بوت اَنت۔ ھزارانی کچ ءَ جنگلانی نیمگ ءَ تاچینت اَنت کہ اود ءَ آ شُد ءُ نادراھی سبب ءَ مُرت اَنت۔ بندات ءَ امریکہ ءِ ھکومت ءَ چہ روانڈا ءِ کرد انکار کُت بلے نہ منّگ بس سپارتی پوشاکے اَت۔ راستی ایش اِنت کہ امریکہ ءِ جنگی جھاز ءِ سی ون تھرٹی ھما وھد دمگ ءَ چار ءُ تپاسی کنگ ءَ اَت ءُ آئی ءِ مالومات ءَ را روانڈا ءَ دیگ ءَ بوتگ اَت۔
وھدے اے لشکر مزن شھر کنشاسا ءِ نزیک ءَ سر بنت گڑا امریکہ ءَ تچک ءَ سیاسی زور دات۔ کلنٹن انتزامہ ءِ نمائندہ بل رچرڈسن ءَ موبوتو ءَ را کلوہ دات کہ پُشت کنزی بکن یا زورانسری در کنگ بَہ ئے۔ مئی 1997 ءَ موبوتو ءَ ملک یلہ دات ءُ لوران کابیلہ ءِ مزن وزیر جوڑ کنگ بوت۔ کانگو ءِ نوکیں نام ڈیموکریٹک ریپبلک آپ کانگو ایر کُرت۔ بلے ماھاں پد کابیلا ءَ وتی ھواریانی در کنگ ءِ جھد کُت۔ آئی ءَ چہ ملک ءِ درائیں در ملکی لشکر واتر توار پِر جَت اَنت۔ پسو ءَ روانڈا ءُ یوگنڈا ءَ دومی جنگ بندات کُت۔ کہ پورائیں اپریکہ ءَ شنگ ءُ تالان بوت۔
اے دومی کانگو جنگ اَت۔ چہ ھمیشاں اپریکہ ھوار بوت اَنت۔ انگولا، زمبابوے ءُ نمیبیا ءَ کابیلا ءَ را کمک کُت۔ روانڈا ءُ یوگنڈا ءَ نوکیں یاگی ٹولیاناں جاگہ دات۔ اسل مکسد کانگو ءِ مال ءُ مڈیانی سر ءَ کبزہ اَت۔ ھیروں، سھر، کولٹن ءُ دار ءِ لُٹ ءُ پل اِت اَنت۔ روانڈا ءُ یوگنڈا ءِ پوجی رودراتکی کانگو ءِ مزنیں بھر ءِ سر ءَ کبزہ بوت اَنت۔ چہ ھما ھَند ءُ دمگ ءَ درآتکگیں مال ءُ مڈی درملکی مارکیٹ ءَ شُت اَنت۔ امریکہ ءَ دوئیں ملکاناں مالی ءُ لشکری کمک برجا داشت۔ امریکہ ءِ لشکر تربیتی پروگرام IMET ءِ رد ءَ روانڈا ءِ اپسراناں تچک ءَ تربیت دات اَنت۔
،
ھمے سالاں انسانیت ءِ بدتریں وھد اِت اَنت۔ شُد، نادراھی کُشت ءُ ھون ءَ چہ کُلڑاں مردم مُرتگ اَنت۔ زالبولانی گون ءَ یکجاھی زُلم ءُ زوراکی بوتگ اَت۔ کسانیں گونڈوھانی پوجی برتی بوتگ اَت۔ ھزارانی کچ ءَ لوگ سوچگ بوتگ اَنت۔ میان اُستمانی رپورٹانی رِد ءَ روانڈا ءُ یوگنڈا دوئینانی لشکرانی زُلم ءُ ناروائیانی ھوار اِت اَنت بلے امریکہ ءَ مدام ھمے رپورٹسانی نزور کنگ ءِ جُھد کُت پرچاکہ اے دوئیں ملک آئی ءِ ھواری اِت اَنت۔ اے درستیں زُلمانی پُشدر امریکہ ءِ بدنام زمانگ ءِ سی آئی اے اَت۔
2003 ءَ شھری منّگ نامگ ءَ پد جنگ گندگ ءَ ھلاس بوت۔ یک آبوری ھکومتے جوڑ بوت بلے راستی ءَ رودرآتکی کانگو انوں اوں روانڈا ءُ یوگنڈا ءِ سان ءَ کپتگ اَت۔ رَند ءَ وھدے ایم تئیس نامیں نوکیں ٹولی یے سرکش اِت گڑا مالوم بوت کہ ایشی ءِ پُشت ءَ ھم روانڈا بزاں سی آئی اے ءِ سرپرستی اَت۔ 2010 ءِ میان اُستمانی رپورٹ ءَ ساپ نبشتگ اَت کہ روانڈا ءِ لشکر ءَ یکجاہ چُکچینی کُتگ بلے جھانی ٹولی ءَ چُشیں ھچ اَملی داب ءَ پیش نہ داشت۔
مرچی ھم رودرآتکی کانگو ءَ کُشت ءُ کوش برجا اِنت۔
ایم تئیس دوبر پچ اِنت۔ روانڈا ءِ لشکر انوں ھم تھا پُتر اِتگ ءُ کاروائی کن اَنت۔ چین اپریکہ ءَ ایمنی ءُ دیمروی ءِ ھاتر ءَ دلمانگ اِنت بلے دومی نیمگ ءَ امریکہ مال ءُ مڈیانی لٹ ءُ پل ءَ دزگٹ اِنت چمیشکا کانگو ءِ تباھی ءَ چہ دید دُز جَنَگ انت۔ ھما مڈی کہ کولٹن ءُ کوبالٹ ءِ شکل ءَ مئے گوانکو ءُ بیٹریاں رو اَنت ھمے زمیناناں چہ کشّگ بنت چمیشی ءَ چِہ لکھانی کچ ءَ مھلوک مُرتگ اَنت۔
پورائیں اپریکہ ءَ امریکہ ءُ یورپ ءَ جنگ ءُ پساد شنگ کُتگ۔ اپریکیانی جاورانی سرجم ءَ زمہ مگرب ءِ سامراج روت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی ءِ درشانی انت-