جنگی سِنچ ءُ بود
نبشتہ کار : سحر بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
بندات چہ بلوچستان ءِ پاکیں ھاک ءَ کہ آئی ءِ وشبو ءَ زندگی ءِ واب ءُ مرگ ءِ واھشت آتار اتگ۔
جنگ یک نیمگے ابید ءِ زبھری ءُ تباھی ءَ دگہ هچے نہ اِنت ءُ زندگی مدام چہ زبھری ءُ تباھی ءَ مستریں چیزے۔ آ دگہ گپے کہ ایمنی جنگ ءِ لاڑوکیں چک اِنت، بلے انسان دائمی جنگ ءِ دیناں کپگ نہ لوٹ اِیت پمیشکا سر ءَ کپتگیں جنگ ءَ آسرے ءِ برگ ءَ پہ دست ءُ پاد جنت۔ جنگ ءِ میان ءَ آئی ءِ جھد مدام ھمیش بیت کہ آ دژمن ءَ پروش بہ دنت ءُ زندگی ءِ زبھریاں چہ بہ سد اِیت ءُ آزاتیں زندگی یے بہ گوازین اِیت کہ اُود ءَ آئی ءِ ننگ، شناس ءُ زمین سرجم رک اِتگ اَنت۔ھمیشانی نہ رکگ ءُ وتی نہ بوگ انسان ءَ وتی بوگ ءِ میان ءَ چیر دنت ، جیڑه اَنت کہ انسان ءَ پہ جنگ کش اَنت ءُ جنگ پہ انسان ءَ ھمے کُلّیں جیڑھانی سرجمیں توجیلے کہ انسان ءَ ایمنیں ءُ آسودگیں بانداتے دات کنت. ما کہ ایمن ءُ آسودگیں زندگی ءِ گپ ءَ کنیں گڑا یکبرے مارا ھما روتگ چارگ کپ آنت که چرایانی سوب ءَ انسان ،بزگی لاچاری ءُ زلیلی ءَ هوار پجّاری زبھری ءِ آماچ بیت۔ پجّار کہ پشت مہ کپ اِیت پہ زندگی کنگ ءَ ھچ وڑیں نیمونے نہ مان اِیت. بس کُچک رزوائی روچاں تیلانک دئنت ءُ شپ کن اِت۔ بلوچاں ھمے واستا گشتگ که “چه کُچک رزوائی زند ءَ اِزتیں مرگے هزار سری اِنت” نوں چُشیں وهدے که انسان وجودی زِبھری ءِ آماچ اِنت پرائی ءَ هر چیز بے مانا اِنت، آئی ءِ واب ءُ واھگ جاورانی ارجان اَنت۔ چرے زندگی ءَ وَ آ چوناھا بیزار بیت بلے اِزتیں مرگ کجام بوت کت کنت آ ھم بہ گندے جیڑھانی گیش ءُ گیواری ءِ جنگ ءِ مرگ بہ بیت۔ بندپتر ءَ مدام همے نہ گیگی ءُ جهل ءُ برزیاں جنگ ودی کتگ اَنت، جنگانی وتی نپ ءُ سیت بوتگ اَنت، بلے سوبمندیں جنگ دلجمیں اسٹریٹجیز ءُ جنگی بودناکی بوّگ ءَ آسر بوتگ انت۔
جنگی اسٹریٹیجزاں جنگ شدت داتگ اَنت ءُ جنگانی تہ ءَ بدلی آؤرتگ۔ جنگ وتی تہ ءَ بے کساس ترندیں کارے پمیشکا گوں نرم مجازی ءَ کنگ نہ بیت ءُ نیکہ یک رهبندے یا ترزکارے ءِ بُنیات ءَ دائم ءَ جُنز اِت کنت، همے کہ دُنیا ءِ ایندگہ پِڑ دیمروی کنان کن اَنت، ھمے رنگ ءَ جنگ ھم وتی داب ءَ بدل کنان کنت۔ جتائیں نیچر ءِ اسٹریٹیجز وجود ءَ کاینت۔ دژمن ، دژمن ءِ تاگت ءُ زکت، سلاهانی کارمرزگ ءُ اُرشانی وڑ ءُ پیم، اے کُل اسٹریٹیجزانی بھر بنت۔ چوناھا اسٹریٹجیز انسان ءِ اگل ءَ گوں بندوکیں چیزے ھمے واستا ایشی ءَ ایوک ءَ انسان ءَ په جنگ ءَ کارمرز نہ کُتگ، وتی ھُمک روچی چست ءُ ایرانی تہ ءَ چیزاناں گیگ ءُ گْور کنگ ءَ پہ انسان مدام سُر ءُ پرے کنت۔ ھمے سُر ءُ پر اسٹریٹجیز ءِ جنرل مانا بوت کنت ءُ اے هنر انسان ءَ چه وھد ءَ گون اِنت، ھما زمانگ ءَ که اے لبز ءِ جند کارمرز نه بوتگ بلے ما گندیں ھما زمانگ ءِ مردماں ایشی ءَ په انچیں کاراں کارمرز اتگ که رند ءَ ھمے کارانی ٹھینگ ءِ نام ھکمت عملی یا اسٹریٹیجیز گشگ بوتگ۔ بلے اے لبز ءِ گوں بزانت ءُ مانا ءَ دیم ءَ آیگ ءَ رند اوں اے اِلمے ءِ بستار ءَ چارگ نہ بوتگ، ھمایاں اوں ایشی ءَ اِلم یکبری نه لیک اِتگ که مروچی مزنیں اسٹریٹیجسٹ گشگ بنت۔
لارنس وتی کتاب اسٹریٹیجی آف اسٹری ءِ ته ءَ اسٹریٹجیی ءِ روتگاں چه قدیم ءَ گیشینگ ءِ جھد ءَ کنت گڑا آئی ءِ نز ءَ بنداتی اسٹریٹیجسٹ که هست اَنت آ شیتان اَنت، شيتان ءِ گور ءَ مستریں هُنر وتی کَد(مقابل) ءِ تاگت ءِ ریپینگ بوتگ، آئی ءِ واستا په شيتان ءَ شرتریں تیر هوا بوتگ، هُدا ءَ که آدم ءُ هوا ءِ بهشت ءَ ایمن بوگ ءِ زمہ واری زرتگ، هُدا ءِ پْروش دیگ ءَ شیتان ءَ هوا کارمرز اِتگ ءُ ھما دان ءِ ورگ ءِ سکین داتگ ئِے کہ آئی ءِ ورگ هدا ءَ مکن کتگ، لارنس اے ھبر ءَ بائیبل ، پیراڈائیز لوسٹ ءِ ریفرنس ءَ کنت، بائیبل وَ چاریں آزمانی کتاباں چه یکے۔ پیراڈائیز لوسٹ انگریزی لبزانک ءِ توانگریں کلاسیکل لچھاں چه یکے که جون ملٹن ءَ نبشتگ۔ لارنس هُدا ءُ شيتان ءِ میان ءِ نه وشی ءَ ھم جنگے سرپد بیت، بِلّے که آئی ءَ باتنی پْروشت ءُ پروش گون نیست بلے آئی ءِ نِز ءَ اے دو تاکت اَنت ءُ یک ءُ دومی ءِ هلاپ اَنت، یک ءُ دومی ءَ گوں مکابله کنگ ءَ اَنت پمیشکا اے جنگے ۔ اشی ءَ ابید آ یونان ءِ زمانگی جنگانی سر ءَ گپ کنت ءُ انوگیں جنگی لوٹ ءُ زلورتاں اسٹریٹیجی ءِ لکیر ءَ گیشنگ ءِ جُھد ءَ کنت۔
چوناھا اسٹریٹیجز ءِ جند نوزدهمی کرن ءَ گِیش اتگیں ءُ دلجمیں رنگے ءَ دیم ءَ اتکگ، ءُ نیپولین ءِ جنگانی میان ءَ دیمروی کنت۔ چرایشی ءَ پَد امپیریکل سائنس ءِ دیمروی کنگ ءُ چیزاناں دلیل ءُ منطق (ریزن) ءِ بنیاد ءَ چارگ ءِ مَیل ایشی ءَ مُکھم کنت ۔ جنگ که انسان ءِ سنگین تریں املاں چہ یکے، پرائی ءِ جنزینگ ءُ دیمروی دیگ ءَ ایشی ءِ وانگ بے کساس المی اِنت۔ وانگ ءِ اے پِڑ بندات ءَ ٹکٹس ءِ نام دیگ بیت کہ اے لبز گلانی تہ ءَ گر ءُ دار ءُ راه ءُ درانی گیشینگ ءَ په کارمرز بوتگ ۔ بندات ءَ ٹکٹس “جنگی جنزانی سائنس ” گشگ بوتگ ءُ پد ءَ وتی شھارانی شاھیگانی ءَ گوں اسٹریٹیجز ءِ نام دیگ بیت۔اسٹریٹیجیز ھما اِلم اِنت که جنگجولے آئی ءِ بُنیاد ءَ وتی زمین ءَ رکینت کُت کنت ءُ په دژمن ءِ پروش دیگ ءَ اے نیمگ ءُ آ نیمگ بیت۔ بید ءِ همکت عملی ءَ جنگ دیم ءَ وَ برگ بیت بلے آسر ئِے دیگ گران بیت۔ جنگی سنچ یا هکمت عملی وتی کساس ءَ چہ گیش انچیں جنگ دیگ ءِ زِکت ءَ پیداک کت کنت، آ ترا گیشتر مهکم به کنت ءُ دژمن ءَ چیر به ترین اِیت گڑا اے پیمیں جنگانی بُن مدام شیرین بنت۔ جنگانی میان ءَ شرتریں ءُ مستریں ھمکت عملی ھمیش بیت که تو چون وتئی تاکت ءَ سانمند کن ئے ءُ آئی ءَ داں ھما وھد ءَ چوں برجاہ داشت کن ئے داں ترا تئی جنگ ءِ سرجمیں مکسد بہ رس اَنت، چوشکہ نارملیں وهداں کہ دژمن چہ تو بے ھیال اِنت داں تو وتی تاکت ءَ مھکم کنان بہ ئے ، ھمینچو وت ءَ تاکتور کن ئے کہ دژمن ءَ گوں ٹوھیں جنگے ءِ نیمگ ءَ شُت بہ کن ئے۔ انچشکہ میکاولی دی پرنس ءِ تہ ءَ اے گپ ءِ سرا باز زور دنت کہ انچائیں وهد ءَ کہ تو گیگ ئے گڑا انچیں جنگ ءِ تیاری ءَ بہ کن کہ دژمن چہ تو آئی ءِ امیت ءَ مہ دار اِیت۔ ھمے ھیال واجہ هیربکش ءِ اوں بوتگ کہ ھردیں بلوچ گوں پاکستان ءَ جنگ کنگ ءِ پیسلہ ءَ کنت گڑا ھیربکش ءِ مستریں دلگوش ھمیش بیت کہ واکی مئے مردم جنگ ءِ واستا تیار اَنت یا مارا تیار کنگ لوٹ اَنت، مردماں ابید ءِ مارا مئے روزیگی رهبند، سلاهانی ترتیب ءُ ایدگہ کُلیں چیز ٹھینگ کپ اَنت کہ آ مئے جنگ ءَ گامے دیم ءَ جُنزینت کن انت۔ دژمن ءِ پروش دیگ ءَ پیسر چیزے کہ هیال دارگی انت، گڑا آ دژمن ءَ پھمگ انت ءُ وتی جنگی ڈسپلین ءِ ھمنکدر مهکم کنگ انت کہ چیز چه جیڑ اتگیں پروگرام ءَ زَرّھے اینگو آنگو مہ بنت۔ هکمت املی ایوک ءَ ھمے پروگرامانی گیشینگ ءِ نام نہ انت ایشی ءَ چہ گیش پریکٹیکل بوّگ انت، ھما ھکمت عملی که گیشینتگ آئی ءَ ھما ھساب ءَ املی دروشم ءَ کنگ مستریں سوبمندی انت۔
جنگ ءَ ابید مردماں پہ وتی لس کاراں مدام پلانے پکار انت، چیزے ءِ ٹھینگ چیزے ءِ جنزینگ ءُ پہ چیزے ءِ گرگ ءَ وڑے ناں وڑے ءَ مردماں اسٹریٹیجی یے یا پلانے پکار بیت، گڑا مُلکے کہ مزنیں مھلوکے گون انت دُنیا ءُ جھان ءِ جیڑہ ءُ اڑاندانی دیمپان بیت پرائی ءَ بید ءِ اسٹریٹیجز ءَ وتی رکینگ ءُ مُهکم کنگ نہ بوتگیں گپے بیت، آ سٹریٹیجز سیاسی، روزیگی، جنگی ءُ ایندگه هساب ءَ بوت کُت کن اَنت ۔اسٹریٹیجیز ءِ بوگ ھم لائکی بکشا اِیت کہ چیزاناں کسانیں مدتے ءَ مزنیں دروشمے دات کن ئے چی ءَ کہ اسٹریٹیجسٹ چیزانی سان ءَ چہ گیش جھان ءَ دلگوش دے انت ءُ ھما بُنیات ءَ وتی چیزاں گیشین اَنت که آمزنیں مدتے ءَ رَکّ ات به کن انت۔
دنیا ءِ سوبمندیں جنگی بندپتر گواه اَنت کہ آ جنگانی سوبمندی ءِ پشت ءَ مستریں دست مدام جنگی ڈسپلین ءُ پالیسیانی بوتگ که آ جنگی سنچ ءُ بودناکی ءِ برکت ءَ گیش اِتگ اَنت ءُ ھما جنگ کہ نزور ءُ نابودیں جنگولانی کوپگاں بوتگ اَنت، آ چہ وتی آسر ءَ پیش چیر تر اِتگ اَنت۔ جنگانی ته ءَ نزور ءُ نابود بوگ ءَ چه مستریں اَیب نیست۔ چوناها جنگی بود ءُ سنچ یا که اسٹریٹیجی چش اوں نہ اِنت که مادر موجود انسان ءَ گون اَنت، ایشی ءِ رودم چہ هما مکسد ءِ آژناه بوگ ءَ بیت کہ پرائی ءَ جنگ جُنزگ ءَ اِنت۔ جنگول اے مہ زانت کہ من چی ءَ جنگ کنگ ءَ آں، پہ کے ءَ جنگ ءَ آں، من مرگ ءَ آں یا کُربان بوگ ءَ آں یا منی کُربانی ءِ ارزشت چی اِنت، منی توپگ من ءَ چی دات کنت؟ گڑا آ ھچبر بودئیں جنگولے بوت نہ كنت، اَنچوشکہ مئے کرّ ءَ پنجاپی پوج ءِ سپائی اَنت بکول ء ھمایانی ، کُربانی کا بکرا” اَنت۔ نوں پمیشکا اسٹریٹیجسٹانی گْور ءَ جنگ ءِ سیاسی لوٹ سک ارزشت دار اَنت، اے هاتر ءَ کہ جنگانی مکسد ءُ لوٹ مدام سیاسی بنت، آ تُوری آجوئی ءِ جنگ به بنت، میان استمانی جیڑہ بنت یا استانانی ته ءُ توکی گر ءُ چیل، اسٹریٹیجی ھمیشانی چار ءُ بچاری ءُ گیش ءُ گیواری ءِ راہ ءُ درانی شون ءَ دنت، دژمن ءِ پروش دیگ ءِ ھکیں جاگہ ءِ پولگ ءُ چہ ھمود ءَ آئی ءَ اُرش کنگ ءِ لائکی ءَ دنت ءُ ھمے جنگول ٹوھیں لشکرے پہ مزنیں جنگ ءَ جاڑیگ کت کنت ءُ دژمن ءَ گوں انچیں راھے روت که پرائی ءَ ناں لشکر پشت به کپ اِیت نیکه وهد ءُ پاس، شکست آئی ءَ شھمات کنت۔ تو دژمن ءَ وتی جنگی بودشتانی سبب ءَ چد ءُ مستریں درونت(سبق) دات کن ئے اگاں ھما کاراں که دژمن لوٹ اِیت تو به کن ئے بلے چرایاں تو وت ءَ به پھاز ئے۔ پانزدہ سد سال پیش چینی اسٹریٹیجسٹ سنزو که جنگی هنرانی سر ءَ وتی تجربھانی بنیات ءَ آرٹ آف وار ءَ نبشته کنت آئی ءِ تہ ءَ سنزُو ءِ دلگوش ءِ بُنجاہ ھم ھوار بنت۔ سنزو جنگی سائنس ءِ کلاسیک نامانی ته ءَ ھوار اِنت آئی ءِ جنگی ھیال مروچیگیں نوکیں جنگی لیکھاں مھکم ءُ توانگر کنت۔ اسٹریٹیجی اگاں چه بُن روتگان چارگ ءُ وانگ به بیت داں اود ءَ آرٹ آف دی وار اشی بنیات ءِ گیشنگ ءَ جوانی ءَ کمک کنت۔ سَنزُو ءِ گور ءَ جنگی اِزم ءَ سرپد بوگ پہ استان ءَ مزنیں ارزشتے دار اِیت، چے ءَ کہ اے مرگ ءُ زند ءِ سوال انت، انچیں راھے کہ کُشگ یا مِرگ ءَ ابید دگه نیمگ ءَ سر جنگ نه بیت پمیشکا چُشیں جاور سنگینی ءَ گوں چار ءُ بچار کنگی اَنت۔ سنزو اے سرجمیں جاوراں پنچ چیزانی بنیات ءَ گیشین اِیت ءُ پرائی ءَ جنگی مستریں ھنر ھمیش اَنت که جَنگولے ءَ را چہ جنگ ءَ پیش دربرگی اَنت ءُ آ سرجمیں کتاب ءَ ھمے پنچیں پوائنٹانی سر ءَ گیشین اِیت۔
آ ایش آنت
1.Moral law
2.Heaven
3.Earth
4.The Commander
5.Method and discipline
سنزو ءِ گور ءَ جنگانی میان ءَ مورل لا ءِ بوگ بے کساس الم اِنت ۔پہ سنزو ءَ مورل لا ایش اِنت که لس مردم ءُ سپائی وتی جنگی رھشون ءِ سر ءَ ھمینچک ءَ ستک به کن انت که آجنگ ءَ سرجمی وتی کت به کن انت، وت ءَ سرجم ءَ جنگ ءِ تب ءَ بہ لیک ایت ھمے وڑ ءَ دژمن ءَ په دنتان به دْرش اَنت ءُ جنگ ءِ مستریں مورل لا همیش بیت که هچ وڑیں کُربانی دیگ ءَ په چَک ءُ پد مه بہ ئے۔
ايون ءِ ته ءَ سنزو سردی گرمی ،شپ ءُ روچ ، وهد ءُ پاسانی سر ءَ گپ جنگ که جنگ ءِ وهد ءَ ایشانی دلگوش دیگ چنکدر المی اِنت ۔آ گشیت دژمن ءِ ریپنگ ءِ مستریں هنراں چه هنرے ھمیش اِنت که تو انچیں وھد ءُ جاوراں آئی ءِ سر ءَ ارش به کن که نپسیاتی سورت ءَ آ په جنگ ءَ جاڑیگ نه اَنت نیکه آ جنگ دارگ ءِ سرجمیں تاکت ءَ دار اِیت چشیں وهداں دژمن سَرّا برّا بیت ۔اگاں تئی ھکمت عملی نزور مه بنت تو دژمن ءَ انچیں پروشے دات کن ئے که آئی ءِ گمان ءَ ھم نہ اِنت۔
آئی ءِ سیمی دلگوش زمین اِنت آئی ءِ نزؔ ءَ زمین جنگ ءِ مستریں دار ءُ مداراں گیشینیت وتی ءُ دژمن پاسله به بیت یا سکیورٹی ءُ ایندگه چَست ءُ ایر به بنت زمین ایشاں گیشنیت چے ءَ که زمین ھما میدان ءِ جند اِنت که اود ءَ جنگ جنز اِیت جنگجولے که میدان ءَ سرپد مه بیت ناں جنگ ءَ داشت کنت نیکه وت ءَ رکینت کنت۔ پمیشکا سنزو ءِ گور ءَ دژمن ءِ ارش کنگ ءَ پیشتر زمینی جاور جوانی ءَ چارگ لوٹ اَنت ۔اود ءِ موسم راه ءُ در دژمن ءِ بنجل ءُ هنکین کنگ ءِ جاہ مزنیں ارزشتے دار اَنت۔ سنزو گش اِیت ایشانی تپاسگ ءَ رند تو گوں دژمن ءَ انچیں جنگے ءِ نیم شُت کن ئے که آ ترا سوبمندی ءِ ملاراں کنت ءُ دژمن ماں هاک ءُ جساں بیت ۔ سنزو ءِ گور ءَ کمانڈر بوگ ءِ مانا جنگی بودناکیاں چه سرچکار بوگ اِنت ۔ آ گشیت جنگجولے ءَ سنجیدگی ءُ دانائی ءِ دلجمیں مهارے گون به بیت ،جنگ ءِ مستریں جنزینوک جنگجول اَنت تنا وهدی که جنگجولانی جند جنگی ڈسپلین ، ءُ پکتگیاں سرید مه بنت ھشکیں تیر ءِ آس دیگ ءَ باج برگ نه بیت یکے و جنگانی ته ءَ جنگی ڈسپلین ءِ جند به گیش اَنت دومی ھمک جنگجول آیانی سرجمی ءَ پابند کنگ به بیت۔
ایشاں ھوار آرٹ آف وار ءِ تہ ءَ سنزو اے اوں گش اِیت کہ جنگ سرجمی ءَ پروش دیگ ءُ رپینگ ءِ نام اِنت ھردیں کہ تو دژمن ءِ ارش کنگ ءِ سرجمیں زکت ءَ دار ئے گڑا آئی ءَ ھمے مارشت ءَ بہ دے کہ تو اینچو مھکم نہ ئے کہ آئی ءَ ارش کت بہ کن ئے تو کہ مزنیں تیاری یے پہ جنگ ءَ کنگ ءَ بہ ئے داں دژمن آئی ءِ کساس ءَ زانت کت مہ کنت دژمن ءِ ھمینچُک نزیک ءَ بہ ئے آئی ءَ انچیں سما یے دیگی اِنت کہ تو چہ آئی ءَ دور ئے اگاں دور ئے داں آ سما بہ کنت تو نزیک ئے۔ اگاں آ جوانی ءَ جاڈیگ اِنت داں ترا دو ھمینچُک تیار بوگی اِنت اگاں آ تئی بستات ءَ چہ گیش تیار اِنت داں چرائی ءَ رکگ ءِ ھنر ھیل گرگی اِنت۔ اگاں دژمن آسودگ اِنت داں آرام ءَ برئے، لشکرے تپاک اِنت آیاں سندگ ءُ جتا کنگ ءِ راہ ءُ دراں شوھاز ءُ ھما وھد ءَ سرے اُرش بہ کن کہ پہ جنگ ءَ تیار نہ اِنت ءُ ھما جاھاں اُرش بہ کن ئے کہ آیانی امیت ءَ چرتو نہ دار اِیت ۔دومی نیمگ ءَ اگاں تو پہ ستک جنگے جنزینگ ءَ ئے ءُ آئی ءِ سوبمَندی ءِ امیت سبزگ ءَ نہ اِنت داں جنگجولانی سلاہ زنگ گِر اَنت ءُ مارشت آپ بنت وتارا چہ پروش ورگ ءَ رکینگ وتی سر ءَ انت بلے دژمن ءِ پروش دیگ ءِ تہ ءَ دست مدام دژمن مان بیت پمیشکا جنگ ءِ میان ءَ نا دژمن ءِ ردی ڈالچار کنگی اِنت نیکہ وتی دست ءِ شکار یل دیگی اِنت ھمے کہ گند ئے کہ جاور تئی ھک ءَ اَنت ارش بہ کن۔
وار اسٹریٹیجی ءِ دگه کلاسیکل نامے میکاولی اِنت که آ شانزدهمی کرن ءَ دی پرنس ءَ نبشته کنت ۔ دی پرنس روچ ءِ مروچی ملیٹری سائنس ءِ دلجمتریں بن ھشتان چه یکے۔ چوناھا دی پرنس رینیسانس ءِ اهد ءِ کارے اے ھمے زمانگ اِنت که یورپ ءَ هاس اٹلی ءَ نوک نوکیں اِلم توانگر بوهان انت چرچ ءُ مذهبی ستکانی بام دیگ ءَ انت ھمک پڑ ءَ آشوب آیگ ءَ اِنت استانانی سیاسی منزر نامه نوکتریں تھیوریانی بنيات ءَ منزم بوگ ءَ انت۔ تاکت ءِ دروشم ءُ مهار بدلی ءِ نیمگ ءَ جُنزگ ءَ اِنت ،دی پرنس ھمے موسم ءِ جهگیری کارے ایشی ءِ تہ ءَ میکاولی استانانی پاور آیانی رکینگ ءِ هُنر ءِ سر ءَ گپ کنت پمیشکا بازیں کواس ایشی ءَ اٹلی ءِ پولیٹیکل ٹیرٹی کہ سرپد بیت۔ دی پرنس ءِ مستریں دلگوش پرنسے پوزیشن ءِ سر ءَ اِنت که چی پیم ءَ پرنس وتی پاور ءَ برجاه بدار اِیت یا مستر ءُ توانگر کت به کنت۔ ھردیں که ما پاور گشیں گڑا آئی ءِ مستریں دست جنگ اِنت ،پمیشکا میکاولی بروسہ اوں جنگ ءِ سر ءَ انت آ په پاور ءِ برجم دارگ ءَ جنگ ءَ همینچو ارزشت دنت که آئی ءِ نزاں اگاں جنگے که مورلی ھرچنت هراب اَنت بلے چرائی ءَ پاور رک اِت کنت گڑا آئی ءِ کنگ لازم اِنت آ گشیت پرنسے پرے گپ ءَ شش ءُ پنچ ءِ ته ءَ مه بیت که من دوست دارگ باں یا ڈوبارگ آئی ءِ گور ءَ آئی ءِ پوزیشن به بیت بلے میکاولی اے گپ ءِ سر ءَ ستک دار اِیت که اگاں پرنسے وتی جنگی کردار ءِ سوب ءَ دوست دارگ نه بیت جیڑہے نہ اِنت بلے اگاں ڈوبارگ بیت گڑا جیڑہ یے ایشی ءِ مانا ایش اوں نہ اِنت که آجنگ مه کنت داں دوبارگ مه بیت بلکیں وتی جنگی ھکمت عملی انچو بہ کنت که دوبارگ ءِ نوبت پیداک مہ بیت اگاں آئی ءِ بنیات ءَ جنگ مہ کنت گڑا هَردُک هَراں چه پیادگ بیت نا آئی ءِ پاور رک اِت کنت نیکہ استان۔ اولی ماڈرن اسٹراٹیجسٹ میکاولی وتی جنگی اسٹراٹیجی ءَ یک ازمی ڈائیلاگ یے ءِ دروشم ءَ شون دنت۔ اے اپلاتون ءِ اپولوجی ءِ ڈائیلاگ نہ اِنت کہ سکرات بنی آدم ءِ باتن ءُ جبین ءِ سر ءَ گپ ءُ گال کنت ناکہ تھوسی ڈائڈز ءِ میلین ڈائیلاگ اَنت کہ ایتھنز ءُ میلان ءِ پیلولونیشین جنگ ءِ میان ءَ بیت۔ اے ڈائیلاگ جنگولے پیبرویزو کلونا ءُ پلورِنس ءِ اشراپی تبک ءِ نیام ءَ اَنت۔ اے تیوگیں گپ ءُ گال یورپی روزیگی ، چاگِردی ءُ ٹیکنالوجیکل بدلی ءَ جنگی اسٹراٹیجی ءُ جنگی ھکمت املی سان داتگ اَنت۔ گڈسر ءَ پیبرویزو جنگی اسٹراٹیجی لھتیں رھگیری درشان کنت۔ ھما چیز کہ دشمن ءَ ھاٹیگ دنت ءُ ترا تاوان دنت، ھما چیز ترا ھاٹیگ دنت دشمن ءَ تاوان دنت۔ ھرکس کہ دشمن ءِ جنگی پندل ءَ گیش شھوار ءُ سرپد بیت ءُ ھمک جنگی ٹریننگ ءَ گون سکّی ءِ سگگ ءَ کمتر ھتر گندگ کیت ءُ باج برگ ءِ امیت گیش داشت کنت- میکاولی انچوش کہ جنگی اسٹراٹیجسٹے بوتگ ءُ پلورِنس ءِ سیاست ءِ بھر بوتگ، میکاولی ءِ لبزانک ءُ کامل پسندی ءَ دشمن ءِ واب پروشگ ءِ شون داتگ۔ میکاولی وتی جنگی اسٹراٹیجی ءِ تہ ءَ گش اِیت پولاد ءُ آسن ءَ چہ شرتریں دشمن ءَ شُد ءُ گژن ءِ سر ءَ پروش بہ دئے، چوشیں باج ءَ (فضلیت) ءَ چہ گنج ءِ ھساب گیش بیت ۔ جنگانی تہ ءَ پہ وت سھت ءُ پاس گچین کنگ ءُ پہ وت ءَ کارمرز کنگ المی شے اِنت. اندسٹری ءُ ٹریننگ بازیں مردم جوڈ کنت بلے ابرم بس لھتیں مردماں بھادر ءُ تمرد جوڈ کنت۔
جنگانی تہ ءَ رھگیری ھژدری اِنت۔ جنگولاں شِنگ کنگ ءَ چہ گھتریں جنگولاں فرنٹ ءِ جوڑ کنگ شون دیگ بہ بیت، پرچا کہ سکّی ھما وھد ءَ کمتر بنت وھدے دشمن ھرکجا پجّا آرگ بیت۔ جنگول فرنٹ لائن ءَ چہ پیسر ءَ در برگ ، سرگوست زانگی سوچ دیگی اِنت۔ پرچا کہ اے المی شے اِنت کہ ھرکس جنگے تہ ءَ منزم نہ اِنت آ باج برتگیں جنگ ءَ ھم پروش وارت ۔ میکاولی دیمتِر ءَ گش اِیت وھدے ترا سرپدی بیت کہ دشمن تئی کارشوناں سرپد اِنت تئی واستا المی انت وتی کارشوناں بدل کن۔ میکاولی شوک گش اِیت کہ ھرکسی کر ءَ شور ءُ سلاه بہ زور بلے سک کم سرپد بہ بیت کہ تو وتی جنگول ءَ چے وڑ ءَ منزم کنگ ءَ ئے. میکاولی ءِ کر ءَ لھتیں چیز ءَ گیش ارزشت داشتگ جنگانی تہ ءَ بوت کن جنگی ابرم ھمیش اِنت یا بوت کنت جنگانی تہ ءَ لھتیں چیز اسل ءَ جنگی راستی اِنت۔ میکاولی چار نکتہ ءِ سرا ءَ زور دنت کہ جنگ ءِ تہ ءَ مردم، آسِن ،زَر ءُ نان جنگے ھما چُنڈُکے ترندے ریشہ دار ٹشو اِنت کہ آ جتائیں ھڈ ءَ یکجاہ کنت ۔ میکاولی دیمتِر ءَ پد ءَ گش اِیت کہ ایشانی تہ ءَ مردم ءُ آسن گیش ھژدری انت. اے تچکیں گپے کہ مردم ءُ آسن ءِ تہ ءَ اے بود ھست کہ نان ءُ زَر شوهاز کت کنت بلے زَر ءُ نان مردم ءُ آسن ءَ وڑ کت نہ کنت۔ میکاولی ءِ جنگی دور چاری ءَ سنزو ءِ لیکہ ءِ گوما نزیک کُت کن ئے.ھردو اسٹراٹیجی ءِ ارزشت ءُ جنگی ھکمت املی ءِ سر ءَ زور دینت۔ میکاولی یک بے رهم ءُ متحرکیں جنگی ھکمت املی ءِ سر ءَ گیشتر زور دنت۔
جنگ ءَ بازیں مردم وتی دلاں ایر کنت بلے گڈسر ءَ ھما مردم ءَ وتی ساہ، نپس ءُ گین ءَ داشت کہ آیاں وتی زات ءُ پوزیشن ءَ چہ وتی( تحریکی) راستی گچین کتگ
میکاولی پرنسے ءَ په نوکیں رویلٹی ءُ بادشاہ اَت پاور ءَ سرید بوگ ءِ سر ءَ گپ کنت۔ آ گش اِیت که نوکیں ھاکماں وتی تاکت اگاں مهکمی گون اِنت گڑا وتی رکینگ ءِ زکت ءَ داشت کنت اگاں ناں په وتی بادشاھی ءَ برجاه دارگ ءَ آئی ءَ دگه زمینے ءُ دگه تاکتے ءِ چمدار بوگی اِنت۔ میکاولی ءِ نزؔ ءَ ھاکمانی مستریں زور جنگ ءُ آئی اسٹریٹیجیز به بنت آگشیت ایش همے واستا لازمی اَنت که ایشانی سوب ءَ هاکمے وتی کلیں چیزاں برجاه داشت کنت که آئی ءَ گرگی اَنت پریشی ءَ بادشاه ءُ هاکمانی ملیٹری ءِ مهکم بوگ لازم اِنت آئی ءِ سپائی انچو لائک ءُ چالاک به بنت که جنگ ءِ میان ءَ وتی رکینگ ءُ دیم ءِ تاکت ءَ پروش دیگ ءِ سرجمیں زکت ءَ بدار اَنت ۔چو میکاولی وتی جنگی تجربھاں چہ تھیوری ءَ دیم ءَ کار اِیت آئی ءِ مستریں تجربه پانزدہ سد ءُ دوازدہ ءِ اسپین ءِ گوما جنگ بیت که اٹلی باج بارت ھمد ءَ چه میکاولی هیال کنت که چہ پیم ءَ پاور دومی تاکت ءِ دست ءَ کارمرز بیت همے هاتر ءَ که آئی ءِ مستریں زور پاور منٹینس ءُ آئی ءِ پراہ ءُ شاهیگانی سر ءَ اِنت۔ دی پرنس ءِ مستریں تراناں چه یکے هیالی دنیا ءُ راستی ءِ میان ءَ تپاوت ءِ سر ءَ اِنت، میکاولی ءِ نز ءَ استان ءِ مستریں گر ءُ دار آئی ءِ پاور اِنت تنا وهدی استانے ھر وڑیں جنگ ءُ جدلے ءِ اوپار کنگ ءُ آئی ءَ سرجمی ءَ دارگ زتک ءَ نه دار اِیت بزان که آ سیاسی ءُ جنگی هساب ءَ نزور اِنت، اے واستا که پرائی ءَ پاور هیالی چیزے جوڑ بیت میکاولی ءَ وتی جند ءِ ترزكار مدام امپیریکل بوتگ، ھمے واستا لارنس فریڈمین ءَ ھوار بازیں کواسے آئی ءَ را سیاسیات ءِ پت لیک اِیت ایش که میکاولی ءَ سیاست ءِ پت گش اَنت ۔ایشانی گْور ءَ چشیں منانک باز اَنت که آیانی بنیات ءَ وتی لیکگ ءَ سابت کت به کن اَنت چرایاں چه یکے ایش اِنت که سیاست سرجم ءَ تاکت ءِ گره دار کنگ ءِ نام اَنت ۔میکاولی ءِ مستریں پلسپھاں چہ یکے ھمیش اِنت که سیاسی سروائیول ا سینٹیمنٹل ریل ازم ءِ بنیات ءَ رک اِت كنت بزاں که لاچاری ءُ مجبوری یا که زهر ءُ وشان کنگ ءِ نیمون ءَ نا جنگ بوت کنت سیاست ءُ جنگ ءِ وتئی راستی بنت، ھمایانی بنیات ءَ جنگی ڈسپلین ءُ تربیت گیشنگ بنت۔ جنگی راستیان چه سرگوزگ هیالی دنیا یے ءَ وتی تاکت تسور کنگ بیت بلے آئی ءِ پرکٹس کنگ نہ بوتگیں گپے۔ میکاولی ءِ تاکت ءِ سر ءَ جوانترین سیاسی اپروچ چو سنزو ءُ ایندگہ اسٹریٹیجستاں ھمیش اَنت که چی پیم تاکت ءِ دیم چالاکی ءَ گوں دارگی اِنت۔ میکاولی گور ءَ اسٹریٹیجی ءِ اسکوپ مان نه گیش اَتگ آگش اِیت جنگ وت رسکے دو دلگ بوگ ایشی ءَ مان گیشین اِیت پمیشکا ایش ممکن نه اِنت که مدام سیپ کورسے سرجمی ءَ پجارگ به بیت جنگانی ته ءَ چیزانی نیچر ھمے وڑ اِنت کہ تو ھچ وڑیں اڈاناں یکر کت نه کن ئے داں دگرے کاؤنٹر مہ کن ئے نیکه” هرچی بیت زانگ دنت “والا پلسپه ءِ سر ءَ چیز جنزینگ بنت۔
دی پرنس ءِ دگه جوانیں شری یے ایش اِنت که آئی ءِ ته ءَ میکاولی ڈنی دژمن ءِ دلگوش دیگ ءَ گیش وتی ته ءَ جنگجولانی زکت ءُ جنگی اوپار برجاہ دارگ ءِ سر ءَ زور دنت آئی ءِ مَنگ اِنت تنا وهدى تاكت ءِ مهار تئی وتی دست ءَ اِنت ءُ شنگ شانگ نه اِنت گڑا تو دلجمیں ھکمت عملی ٹھینگ ءَ بے سوب نه بہ ئے ۔آگشیت دژمن ءِ کاؤنٹر کنگ ءِ یکیں دار ءُ مدار گوں تاکت ءَ اِنت ایشی ءَ برجاه دارگ ءُ شاهیگان کنگ ءَ پہ لازم اِنت شھمیں سیاسی ادراھے به بیت داں آچیزانی کساس ءَ پجار اِت به کنت ءُ تاكت ءِ ھسابیں ھکمت عملی جوڑ کت به كنت۔
سنزو ءُ میکاولی ءِ گور ءَ جنگی اسٹریٹیجیز ءُ پلان وتی زمانگ ءِ ھساب ءَ سوبمندی ءِ تجربہ آیانی جند ءَ اوں کتگ بلے مرچی ئیں دنیا ءَ جنگ ملٹیپل دروشماں جنزینگ بوگ ءَ اَنت، پمیشکا مارا اسٹریٹیجی ءِ لینڈ اسکیپ مرچی ئیں ھساب ءَ چارگ کپ اِیت۔ مروچی دنیا آئیڈیانی مکابلہ اِنت جنگ ءَ نپسیاتی دروشمے زورتگ، جنگجول ءُ جنگی رھشون آئیڈانی سر ءَ بروسہ دار اَنت ، بلے چوش اوں نہ اِنت کہ اسٹریٹیجیز ایوک ءَ آئیڈایانی بنیات ءَ چیزانی پلان کنگ اِنت ایشی ءَ چہ ارزشتریں چیز دیم ءِ تاکت ءَ اسل مانا ءَ پجارگ اِنت۔ چُش مہ بیت کہ مزنیں جنگے ءِ تیاری وت ءَ گوں مئدود کتگ، اِش نہ جیڑ اِتگ کہ دیم ءِ تاکت ایشی ءِ ڈیلّ کنگ ءِ چونیں زِکتانی گنجائش ءَ داشت کنت اگاں ایش دلگوش دیگ مہ بنت گڑا چوشیں وھداں ھما اسٹریٹیجی کہ پہ جنگ ءَ ٹھینگ بوتگ اَنت دیم ءِ تاکت ءِ دستاں چیرتر اَنت، پمیشکا دوئیں مکابلہ ءِ تاکتانی نہ جیڑ اتگیں گنجائش چارگ کپ اَنت، اسٹریٹیجیز ھما پلکسیبلٹی ءِ کہ لوٹ ءَ کن اَنت آیاں دلگوش نہ دیگ ناں پکتگی یے۔ ھمے چیز اسٹریٹیجی ءِ بنیاتی ھیال ءَ توانگر کنت کہ اے انسان ءِ بودناکیاں چہ سستگیں چیزے نہ اِنت ، ایشی ءَ انسان ءَ پہ مزنیں جنگانی پروش دیگ ءَ کارمرز اتگ مزنیں تاکت ءُ زمین وتی دست ءَ کتگ اَنت ۔ لارنس فریڈمین انگریز نبشتہ کارے آئی ءِ گیشتریں کار ملیٹری چست ءُ ایرانی سر ءَ انت ۔آ وتی کتاب اسٹریٹیجی اسٹری ءِ تہ ءَ مارڈن اسٹریٹیجی ءِ کنسپٹ چہ سائنس ءُ لوجک ءِ دیم ءَ آیگ ءَ گوں بندوک کنت آگشیت مارڈن اسٹریٹیجسٹانی دلگوش ءِ بنجاہ دژمن اِنت ءُ ایشی ءَ ھوار ھما کلیں لوٹ اَنت کہ چرایاں دژمن یا دیم ءِ تاکت مستر ءَ چہ مستریں تباهی ءِ دیمپان بوت کنت آوتی گلگدارے ءِ تہ ءَ گش اِیت کہ بنکی سورت ءَ اےکتاب جنگی لیکھانی تاریکے ۔ ایشی ءِ تہ ءَ ھکمت عملی جتائیں تھیوریانی بنیات ءَ گیشنتگ کہ ھمک کس ءَ پہ جتا جیڑگ ءِ در پیداک بہ کنت ءُ سرجم ءَ تھیوری ءُ پرکٹس ءِ میان ءِ سیادی سر ءَ اِنت کہ چے پیم آئیڈیانی سر ءَ امل بوت کنت۔ لارنس ھمے سرجمیں ترزکار ءَ اسٹریٹیجیز ءِ نام دنت اے لبز ءِ جند ءَ ہژدہومی کرن ءِ گڈسر ءَ نونزدہ می کرن ءِ بندات ءَ یونانی اسٹریٹیجیسٹ کارمرز اَنت ءُ ھمے زمانگ ءَ لھتیں جنگانی میان ءَ لھتین انچیں چَست ءُ ایر کن اَنت کہ آ مروچی اسٹریێیجیز گشگ بنت ۔بلے اے لبز ءَ لیکہ ءِ بنیات ءَ لارنس نیپولین گیشینت ءُ جنگی سِنچ ءُ بود ءَ مزنیں ارزشتے دنت ۔ آ گش اِیت نیپولین چہ
نوزدہ می کرن ءِ لیکھی ان لائیٹ منٹ ءَ متاسر بیت کہ انسان لوجک ءُ سائنس ءِ نیمگ ءَ دلگوش دنت پرایاں لیکہ ءُ آئیڈیا چیزاں بدل کنگ ءُ آشوب آرگ ءَ دلجمیں وسیلہ بنت۔ لارنس ءِ نز ءَ ھمے آئیڈیاں اِنت کہ جھان ءَ گر ءُ دار کنت ،ممکن ءُ نا ممکن ءَ گیشینت ءُ اسٹریٹیجیز ھمیشانی پیداوریں ھیالے کہ وتی باندات ءَ مھکم کنگ ءُ وتی وتواکی ءَ دنیا ءِ پنجگاں چہ آجو کنگ ءِ زِکت ءَ برجاہ دار اِیت۔ جنگی ھدا نیپولین ءِ یک ھاسیتے ایش بوتگ کہ آئی ءَ مهلوک آشوبی پوجی جوڑ کتگ۔ نیپولین ءَ جنگی رھبند کہ داتگ اَنت، ایش اسول جنگ ءَ سوبمندی ءِ نیمگ ءَ بارت۔ نیپولین گشیت کہ جنگانی تہ ءَ آپریشن انچیں ھکمت عملی ءِ دروشم ءَ کنگ بہ بنت کہ دشمن اجکھی ءُ ھیرانی ءِ آماچ بہ بیت .چو آپریشن ھیروپ ءُ آپریشن بام ءِ دروشماں ۔ دشمن ھما وھد ءَ دپائی پوزیشن ءَ شُت بزاں تو دشمن ءِ تہ ءَ بیھارے پیداک کتگ ءُ ایش بیھار دشمن ءَ اے ترس ءَ دنت کہ تو دشمن ءِ بنجل ءَ ھم ارش کت کن ئے ۔ ھمک آپریشن، مھکمیں پوجی مشک ءِ بنداتی مکسد دشمن ءَ بے وس ءُ کُشگ اِنت ءُ دشمن ءَ بے وس کنگ ءِ واستا دشمن ءِ کمیونیکیشن لائن ءُ سپلائی لائن تباہ کنگ بہ بنت. تئی جنگول انچو شھوار بہ بنت کہ دشمن اِیشاں ھیران مہ کن اے دشمن ءَ ھیران بہ بکن اَنت۔ نیپولین ءِ دو اسٹراٹیجی سک باز نامدار اَنت۔ اولی اسٹراٹیجی آف سنٹرل پوزیشن ، دومی اسٹراٹیجی آف انڈیریکٹ اپروچ۔ اولی اسٹراٹیجیءَ چہ مراد ایش اِنت کہ وھدے دژمن روزیگی ءُ پوجی نِز ءَ بالاتر اِنت اسٹراٹیجی آف سنٹرل پوزیشن ھمے ھالَت ءَ کارمرز کنگ بیت کہ دژمن ءَ بھر ءُ بانگ کنت ءُ ھمے بھر ءَ ھلاس کنگ ءِ جھد بکنت ۔ وھدے دژمن پرانس ءَ چہ گیش زور آورتر بوتگ نیپولین ءَ ھمے اسٹراٹیجی کارمَرز کتگ۔ اسٹراٹیجی آف انڈیریکٹ اپروچ ءِ تہ ءَ نیپولین گیش دژمن ءِ کمیونیکیشن لائن ءُ سپلائی لائن ءِ کٹ کنگ، جنگولانی پوجی مشک کنگ ءُ انچیں جاگہ ءَ ارش کنگ کہ اود ءَ دژمن ءَ گو مان ھم مہ بیت۔ دیمتر ءَ نیپولین وتی جنگی لیکہ ءِ گیش ءُ گیواری ءَ چہ گیش امل ءِ سرا زور دنت۔ آئی ءِ نز ءَ جنگ ءِ ازم ارزان ءُ سادگ انت ایشی ءِ زانگ ءَ پہ تھیوری ءُ سائنسے نہ لوٹ اِیت۔ جنگ وت ءَ وت گیشین اِیت کساس ءِ ھساب ءَ کمیں لشکرے ءَ گوں سوبمندیں جنگے ءِ نیمگ ءَ روگ ءَ چہ لازم اِنت دژمن ءِ کساس ءَ چہ گیشیں لشکرے ترا ھما میدان ءَ گون بہ بیت کہ اود ءَ تو دژمن ءَ گوں جنگ کن ئے یا وتی( دفاع) ءَ بکول ء نیپولین پریشی ءَ ناں کتابانی تہ ءَ سر سر جنگی اِنت ناں کہ دگہ جاھے ءَ دزموش کنگی انت،ایشی ءِ بوگ ءَ گوں جنگی بودناکی ءُ زہانت ءَ انت ءُ نیپولین ءِ گور ءَ ھکمت املی ھمیش انت کہ مزنیں جنگانی کنگ ءَ پہ مزنین لشکرے کارمرزگ ءِ ھنر ءَ بلد بوگی انت۔ نیپولین بندات ءَ چہ جنگ ءَ وتی ھساب ءَ چارگ ءَ نہ بوتگ آئی ءَ فریڈرک دی گریٹ ونتگ ءُ چرائی ءَ متاسر بوتگ۔ فریڈرک 1740 ءَ تاں 1786 ءَ پریشا ءِ بادشاہ بوتگ ، ایشی ءَ پیسر وتی زمانگ ءِ الاکہ ءِ کمانڈرے بوتگ ءُ شوکیں جنگی نبشتہ کارے بوتگ ایشی ءَ ھوار جوانیں جنگی تربیتے ءِ مالک بوتگ ءُ درندیں جنگی نزم ءُ زبت ءِ پابندیں کمانڈرے بوتگ۔ فریڈرک ءِ مستریں دلگوش جنگانی گونڈ گرگ ءُ جاندار کنگ ءِ سر ءَ بوتگ۔آئی ءِ منگ بوتگ کہ دراجیں جنگانی سوب ءَ استانانی ریسور سزاں ھوار سپائی ھلاس بنت ءُ فریڈرک ءِ ملک چوناھا گریبیں ملکے بوتگ۔ آئی ءَ تجربہ کتگ کہ جنگ چوں ریاستانی کسمت ءِ پیسلہ ءَ کن انت ءُ ھما جیڑھانی گیش ءُ گواری ءَ کن انت کہ بید ءِ جنگ ءَ گیش اِت نہ کن انت ۔ آ گش اِیت استانانی سربراہ ھچ ءِ پابند نہ انت ،جنگ وتی ھکانی رکینگ ءُ برجاہ دارگ ءَ پہ کن انت ۔ آئی ءِ نز ءَ جنگ زلورتے پہ آسرے ءِ برگ ءَ ھما پائدگ چارگ بہ بنت کہ زلورت ءَ سرجم کت کن انت ۔ نیپولین فریڈرک ءِ ھمے چیزاں چہ متاسر بوتگ آ چو فریڈرک ءَ وتی سیمسراں چہ دور جنگ کنگ ءِ ھک ءَ نہ بوتگ دیم ءِ تاکت ءِ تباہ کنگ ءِ تچ ءُ تاگ ءَ وتی سمبالگ ءِ ھنر ءَ آئی ءِ گور ءَ اھم بوتگ۔ ورنائیں پوج ءَ آپسرے ءِ بستار ءَ نیپولین ءَ گئبرٹ اوں ونتگ ءُ چرائی ءَ لھتیں چیز وتی ھکمت املیانی بھر کتگ چُش کہ اھمیں جاھاں ارش کنگ کہ چرائی ءَ جنگءَ شدت رسیت یا جنگ تیزی نیمگ ءَ جنز اِت کنت اگاں زلورت ئے آئی ءِ گشگ انت کہ یورپ ءِ سر ءَ ھما راج ھاکمی کت کنت کہ آئی ءِ تہ ءَ مردی جرت مان ءُ وتی راجی لشکرے جوڑ کنگ ءَ سوبمند بیت بلے آئی ءَ اے واب ءِ سرجم کنگ ءِ راہ ایوک ءَ بھرتی کنگ نہ لیک اتگ آئی ءِ گور ءَ سپائی یے ءُ شھری یے زمہ واری جتا بوتگ انت ،وتی رکینگ ءُ جنگ ءَ دیم ءَ برگ ءَ پہ اے دوئیں جتا چارگ کپ اَنت۔ آئی ءِ بودناکی ھکمت املیانی واستا ایوک ءَ نوکیں ءُ شوکیں ھیالے نہ بوتگ آئی ءِ گیشتِر زور ھمیشانی گیشینگ ءُ املی دروشم ءَ دلیری ءَ گوں کنگ بوتگ آئی ءِ دلگوش مدام پیسلہ کنیں جنگ ءِ سر ءَ بوتگ۔آ جنگی اسرانی دیمپان بوگ ءَ پہ تیار بوتگ ءُ جنگی ماھول ءِ پیداک کنگ ءَ پہ جھد کتگ ئِے وتی سیاسی مکسدانی گرگ ءَ پہ دیم ءِ لشکر وت ماں وت میڑینگ ءِ جھد کتگ ئِے داں ھمینچو کپی چُنڈی بہ بنت کہ وتی سیاسی مکسدانی گرگ ءَ گھگیری ءِ اھمیت ءُ بروسہ ءَ پیداک کت مہ کن اَنت۔ نیپولین ءَ جنگ ءِ بابت ءَ وتی لیکہ ھچبر سرجمی ءَ بیان نہ کتگ چو آئی ءَ جنگ ءِ مزن مزنیں رھبند ءُ اسول چہ مزنیں جنگی تھیورسٹاں ونتگ انت بلے آئی ءِ دلگوش مدام وتی زمانگ ءِ جنگی جیڑھانی سر ءَ املی دروشم ءَ کار بوتگ۔
لارنس ءِ گور ءَ اسٹریٹیجی بید ءِ چار ءُ بچار ءَ باج بررگ ءِ وسریں دل وشی یے ءُ چار ءُ بچار ءَ بید ءاسٹریٹیجی ءَ آیوکیں شورے کہ پروش ورگ ءَ رند سما کنگ بیت ایشی ءِ درور چو ھما بلوچی بتل ءَ انت ”مہ مر ات میشاں کہ ملک بھارگاہ بیت“داں بھارگاھے بئیت میشانی زندگ دارگ ءَ پہ سِٹ ءُ کپے و لوٹ اِیت ۔ گشگ ءِ متلب ایش انت کہ اسٹریٹیجی ایوک ءَ ہستیں پوزیشن ءُ جاور ءِ گر ءُ دار کنگ ءِ نام نہ انت ایشی ءَ چہ گیش دلگوش کرزیں ،چیز ھما پکر انت کہ اے میان ءَ چہ کنٹرول ءَ در آیگ ءِ گنجائشاں پیداک کن انت۔
نوں ایشی ءِ واستا اسٹریٹجی ءِ جتائیں فارم زانگ لوٹ انت کہ آ ملٹری،سیاسی ءُ سفارتی لیڈرانی پہ بےکساس اھم انت۔ چوناھا ریسرچر ءُ اسٹریٹیجسٹاں اسٹریٹیجی سے بھر ءَ گیشنتگ انت کہ اے بنکی سورت ءَ اسٹریٹجی ءِ فارم گشگ بنت کہ آ ایش انت ۔
1۰ Physical violence
2۰ Cunning or guile
3۰ Formation of coalition
پیزیکل وائیلنس ءِ اپروچ پرشت ءُ پروشیں جنگ ءُ کُشگ ءِ سر ءَ زور دنت کہ جنگانی بنداتی ءُ اھمیں زلورتے دُژمن ءَ نزور ترینگ ءَ پہ لازم اِنت آئی ءِ لشکر ءَ بہ کُش ھلاس کن ءُ ھما کُلیں چیزانی تباہ کنگ ءِ جھد ءَ بہ کن کہ چرایاں دُژمن ءِ لشکر ءَ مھکمی رسگ ءَ اِنت پیزیکل وائیلنس جِتائیں شکلاں کارمرزگ بوتگ زورگری ءُ ایردستی جنگ ءَ اِیشی ءِ رنگ ھر دوئیں ھساب ءَ گندگ کاینت یکے و سرمچارانی اوتاگاں اُرش کنگ دومی لس مھلوک ءِ جنگ کُشگ داں زورگر ھما روتگاں ولگوج نہ کنت کہ ھمودا جنگ ءَ مھکمی رسگ ءَ اِنت ھمے وڑ ءَ ایردست ءِ جنگ گوں دژمنیں استان ءِ سپائیاں نہ بیت آیانی ٹارگٹ ھما کُلیں چیز بنت کہ آ دُژمن ءِ تاکت ءَ مھکم کنگ ءَ کردے پیلو کن اَنت آ دلارانی شکل ءَ بہ بیت یا زورگر ءِ ادارہ ایندگہ بُنجل ءُ ٹکانہ بہ بنت کہ اود ءَ دُژمن وتی جنگ ءِ تیاری ءَ کنت ۔ کیوِنگ چہ مراد بیانیہ، پروپیگنڈہ ءُ نپسیاتی وارفیئر اِنت ایشی ءَ چہ دُژمن نزور بیت ءُ پرے کار ءِ کنگ ءَ جنگ ءِ تہ ءَ مھکمیں انٹلیکچیل ازمے ءَ پیداک کنگ انت کہ آ جنگ ءِ بیانیہ ءِ گیشینگ ءُ آئی را پروپیگیڈ کنگ ءَ ھوار دُژمن ءَ نپسیاتی شکست ورگ ءَ پہ لاچار کنت نپسیات کہ ھمک انسان ءِ مستریں مھار اِنت آئی ءِ سرپد بوگ ءَ او وتی دست ءَ کنگ ءَ مزنیں املے پکار انت ھمے وڑ ءَ بیانیہ انت ما گندیں کہ 9\11 ءِ اُرش ءَ رند امریکین ملٹری اسٹریٹیجسٹ بیانیہ ءِ اہمیت ءَ چو مار اَنت پرایاں انفارمیشن انوارنمٹ ہمنکدر اژدری بیت ھمینچو ملیٹری مھکمی آ سما کن انت جنگ ءِ بابت ءَ ھیالانی شیپ دیگ ھمکندر الم انت ھمینچوں دژمن ءِ جنگ ءُ کشگ چے ءَ کہ بید ءکبولیت ءَ جنگ ءَ را ھچ وڑیں ھمایتے رس اِت نہ کنت ءُ کبولیت ءِ دار ءُ مدار گوں جنگ ءِ بیانیہ ءَ اَنت کول لارنس فریڈمین ءِ ئیگ ءَ بیانیہ اسٹریٹجی ءِ توانگریں اُولاک انت چے ءَ کہ بیانیہ ءَ گوں جنگ ءِ مانا ءُ مکسد بندوک انت پمیشکا آشوبیاں وتی مھلوک ءِ پاد کنگ پہ آیانی تہ ءَ جنگ ءِ بیانیہ ءَ را گیشینگ ءِ سر ءَ زور داتگ داں آ جنگ ءِ مکسد ءَ چہ آژناہ بہ بنت ءُ آئی ءِ بھر بوگ ءَ وتی زمہ واری سرپد بہ بنت ھمے ھاتر ءَ کہ ما آشوبی سرکلانی تہ ءَ مدام گپے اش کن ایں کہ سیاست جنگ ءَ گیشینگ ءِ کار ءِ کنت کلم توپگ ءِ مانا ءَ گیشین اِیت ءُ آئی ءِ ارزشت ءَ وتی مھلوک ءِ گور ءَ پدر کنت آشوبی جنگانی دلجمتریں اسٹریٹیجی ھمیش اِنت کہ جُنز وتی مھلوک ءِ کوپگاں دیگی اِنت ءُ اے کار ھما وھد ءَ دلجمی ءَ بوت کنت کہ جنگ ءِ بیانیہ مھلوک ءِ کر ءَ پدر بیت مھلوک وتی جیڑھانی بُنیات ءَ ایردستی ءَ سرپد بہ بنت ءُ آئی ءِ گیش ءُ گیواری ءَ راہ پرایاں جد ءُ جھد بہ بیت لازم نہ انت کہ ھرکس لانک بہ بند اِیت کہ من توپک ءَ گوں جنگ کناں آشوبیانی گور ءَ ھر ھما شے ءَ ارزشتے است کہ آ آشوب ءِ راھاں بہ گشینت پمیشکا آشوبی جنگ (صلاحیت) ءُ بودناکیانی بُنیات ءَ گیش انت ھرکسی ھمینچو بودشت انت آ توری جنگ ءِ بوناکی بہ بیت یا آئی ءِ شکل کجام اوں رنگے بہ بیت زورگریں ءُ ایردستی ءِ جنگانی میان ءَ ھمے کار زورگر ءِ اوں مستریں دلگوش بوتگ ءُ ھست انت آئی ءِ پروپیگنڈہ ءِ وسیلہ ءَ پبلک اوپینین جوڑ کنگ ءِ کوشش کُتگ داں جنگ ءِ کبولیت ءَ ھلاس بہ کنت ھما ھمایت کہ ایردست ءِ جنگ ءَ را رستگ آئی ءَ ھلاس بہ کنت ۔ ھمے وڑ ءَ اسٹریٹیجی ءِ سیمی اپروچ ھما ٹکٹَس اِنت کہ آئی ءِ بُنیات ءَ دُژمن ءِ تاکت شنگ ءُ شانگی ءِ آماچ بیت چُش کہ آیاں وت ما وت بھر کنگ آیانی تپاکی ءُ یکجاھی ءِ ھلاس کنگ انچیں چیزاں گوں دلگوش کنگ کہ دژمن گیش ء وت مہ بیت ءُ ھمے میان ءَ وتی تاکت ءَ منزم کنگ۔ انسانی چاگرد بہ بیت یا جناورانی ھردوکاں شِھم ءُ راھداریں زندگی یے کنگ ءَ پہ اسٹریٹیجک سوچے دارگ لازم اِنت ۔
پرانس ءِ آشوب ءُ نیوکلئیر ویپنانی وجود دنیا ءَ اسٹریٹیجی ءِ نوکیں اھدے لیکگ بیت کہ ایشانی ھمرائی ءَ ٹرانسپورٹیشن، کمیونیکیشن، انفارمیشن ءُ جنگی سلاھانی ٹیکنالوجیکل دیمروی ءَ اسٹریٹیجیزانی راہ ءُ دراں پراہ ءُ شاھگان کنگ انت۔ ھمے وڑ ءَ نپسیات،پلسپہ ءُ سائنس ءِ دیمروئی ءَ جنگانی تہ ءَ مزنیں دیمروی آورتگ،آ جنگانی مورل لا ءِ دروشم ءَ بہ بیت،جنگی مجازانی شیپ دیگ بہ بیت یاکہ پہ جنگ ءَ ھمایتی جوڑ کنگ ءِ رھبندے کُلیں چیزانی بندوکی اِلم ءِ دیمروئی ءَ گوں بندوک انت، اسٹریٹیجسٹاں چہ ایشاں سیت زرتگ ءُ زورگ ءَ انت ۔ ھمیشانی برورد ءَ اسٹریٹیجیزانی تہ ءَ ھمک ٹکنیک ودی بوگ ءَ ءُ جنگانی تہ ءَ آئیڈیالوجی ءِ انفروس کنگ ءُ پاور منٹینس ءِ برجم دارگ ءِ مستریں دست اسٹریٹیجیزانی
انت۔
آسر:
برز ءِ سرجمیں تران ءِ پشدر ءَ بلوچ جنگ ءَ گیشنگ ءِ گپ به بیت گڑا اے په سدکی گشگ بیت که مهکمیں جنگی ھکمت املیاں جوان بلوچ جنگ ءِ تہ ءَ جاگہ کتگ که نوکیں جنگی تکنیک تھیوریٹکلی بلوچ جنگ ءَ کارمرز بوگ اَنت آ توری ٹارگٹانی گچینگ به بیت یا ایندگه جنگی زلورت۔ چوشکه بیانیه پیداک کنگ انفارمیشن انوارنمنٹ انٹیلی جنٹس ارژشت ءَ ھکمت املیانی بھر کنگ جھانی تاکتانی دیم ءَ وتی پوزینشن منارینگ یا جنگ را نپسیاتی هساب ءَ جنزینگ ءِ میل کسان یا مزنیں دروشم ءَ وجود دار انت بل ء مروچی ئیں دنیا ءَ جنگ ایوک ءَ گوں دژمنیں تاکت ءَ نه انت ، کش ءُ کر ءَ هزاران دگه اڑان انت که جنگ ءَ گشینگ ءُ پیس کنگ لوٹ انت ۔ دنیا ءَ ھمنکدر تکنیکلی دیمروئی کتگ چیزانی دروشم ھمک روچی بنیات ءَ مٹ بوگ ءَ انت دژمن وتی گوم کنگ ءَ په چریشان سیت زور اِیت نوں چشیں وھداں انچیں ھکمت املیانی زلورت بیت که آجنگ ءَ ھمے بنیات ءَ گام ءَ دیم ءَ به بر انت جنگ ءَ وانگ ءُ سرید بوهگ ءِ تب ٹوھیں رنگے ءَ پیداک کنگ به بیت تاکتانی لیب سرپد بوگی انت دژمن ءِ چالاکی مارگی انت – ایردستی ءِ کهرانی منجل، گرستگیں زبھریں مھلوکے ھمراھی ءَ سوبمندیں جنگ ءِ جنزینگ ءَ په الم انت که هوش بود کل چیز چارگ به بنت داں دژمن ءِ دستان چیر ترگ مه بیت چے ءَ که جنگ سرجمی ریپنگ ءِ املے گوں سادگی ءَ بوت نه کنت بلوچ جنگ ءَ هستیں وهد ءَ وتی ھکمت املی ھمے وڑ ءَ ٹھینگ کپ انت پریشی ءَ جُنز ءِ ته ءَ مهکمیں المی میلی پیداک به بیت جنگ ءَ ھمک کس وتی بودشت ءِ بنیات کوپگ ءَ زرت کت به کنت فروفشنل ازم ءِ سر ءَ دلجمیں کار بہ بیت ھمے ورناه که مروچی په جُنز ءَ گون انت ایشان سما به بیت انت که جنز چه ما چی ءِ لوٹ ءَ كنت ءُ ما جنگ ءَ چی دات کنیں گڑا ھکمت املی سوبمندی ءَ کار گرگ بنت جنگ ءِ بهر گیش ات کن انت ھمک کس ھما بهرانی چار بچار رند وتی بودشتانی هساب ءَ جنگ ءَ گامے دیم ءَ برت کنت ایشی ءَ ھوار ھمے میان ءَ ڈی کولانزئیشن ءِ امل جنز اِیت کنگ چشکه زبان انت کلچر انت۔ هستیں وهد ءَ بلوچ ءَ جنگ ءِ تہ ءَ ھمے تب پیداک کنگی انت که هرکسی وتی کارے بیت وتی بھرے بیت لازم نه انت آ کارانی آسر ایوک ءَ پیزیکل پروشت پروش به بنت ما که برز ءَ اسٹریٹیجیزانی فارم گیشنتگ ات انت پزیکل پروشت ءُ پروش بس یک فارمے ات – ایشاں چہ ابید دژمن ءِ کاؤنٹر انرسجنسی دلگوش اوں ایوک ءَ پزیکل وائیلنس نه انت جتائیں کلچرانی رواج دیگ که آ جنگ ءِ هلاپ ءَ ذهنیت جوڑ کنگ ءِ کار ءَ کن اَنت دُنیا ءِ دیم ءَ ردیں بیانیه دیگ ءَ ادراہ جوڑ کنگ (وائس آف بلوچستان ءِ وڑین ) ءُ دگه مزنیں هُنرے هیلا یے کنگ بلے بلوچ ءِ گوریله جنگ ءَ کاؤنٹر کتگ اَنت آتوری سرمایه کاری ءِ واهشت به بیت انفرا اسٹکچر که جنگ ءِ نزور ترینگ ءِ دلجمیں ھکمت املی یے بوت کنت یا که معاشی ھساب ءَ بلوچانی راه درانی بند کنگ به بیت دان جنگ نزور به تر اِیت بلے بلوچ جنگ ءَ اے کلیں چیزانی دیم وتی کساس ءَ داشتگ ءُ جنگ ءَ وتی مهلوک ءِ ته ءَ پناه داتگ بلوچ مھکمیں جنگی بندپتر ءِ واهند بوگ ءِ سبب ءَ جنگی مجازی ءِ واهند انت بلوچ ءِ کلاسیک ءُ راجدپتر چشیں کسه ، شئیر ءُ واكيات ءَ چکار انت ھمیشانی برورد انت که بلوچ ءِ نپسیات ءَ جنگ وتی کتگ بلوچانی دودمان کلچر ءِ مزنیں بھرے دلیری، بیرگیری میارجلی ءُ زمین دوستی انت اے ھما نپسیات ءِ اکاسی ءَ کنت – سنزو میکاولی تهوری که برزپل ءَ ڈسکس کتگ ات انت ھمے تھیوری املی دروشم بلوچ ءِ کلاسیک ءَ گندگ کیت بالاچ دودا ءِ کستریں برات بیت اردیں سمی وتی گوں گوکاں دودا ءِ میار بیت ءُ پد ءَ بیبگر گوں لشكر ءَ کیت سمی گوکانی سر ءَ ارش كنت داں دودا ایشی ءَ وتی میار ءِ سر ءَ ارشے سرپد بیت ءُ بیبگر ءِ هلاپ ءَ جنگے بندات کنت دودا ءِ مات آئی ءَ دست وت جنگ ءَ دیم دنت اے وهدی که ریال دودا ءِ مات ءَ هال دنت که بیبگر لشکر مان رتکگ داں آئی ءِ مات نیمروچ ءَ نوک سوریں دودا ءَ چہ واب ءَ روت پاد کنت ءُ آئی ءَ په جنگ ءَ سکین دنت ایشی پشدر کلاسیک شعرے که دودا ءِ ماتے گُش اِیت
آمرد که میاران جل اَنت،
نیمروچ ءَ نه وپساں کلاں
چداں چه زانگ دنت بلوچ ءِ گور ءَ جنگی سنج چکندر مھکمیں دروشمے ءَ هست انت همے که دودا روت دیم پہ بیبگر لشكر دیم ءَ أود ءَ جنگ بندات بیت گڑا آئی ءِ برات بالاچ اے وھدے کسان بیت جنگ ءِ لائق نه بیت بلے آئی ءِ گور ءَ جنگی ھکمت املی بیت آوتی برات ءِ بير ءِ گرگ ءِ تیاری ءَ ھما جنگی ھکمت املیاں گوں کنت که سنزو میکاولی تهیوری بنجاه انت۔ چش که نارملین وهد ءَ جنگ ءِ تیاری یا داں ھما وهد ءَ تو په جنگ تیار نه ئے وتا به رکین بالاچ اوں ھمے ھکممت املیاتی بنیات ءَ وتى تيارى ءَ كنت چش که آئی ءِ شعرے
من مزن بان ءُ چوٹواں بِلاں
چوٹہ ءُ نوک ریش ءُ گلا لک باں
یک کمانے په لیڑے زیران
من دو سد تیر په لاگریں گوکے
ننداں ءُ سوھان کناں تیرا
گون جِگردی آپوارتگیں سنگان
کس گبری په گاری ءَ نیل اِیت
من وتی آرپیں پت ءِ بیراں
چون کِلّاں گوں دژمنیں مرداں
که بیر منی چمانی ته ءَ گرداں
چریشی ءَ زانگ دنت که بلوچ ءِ گوْر ءَ بندات ءَ چه جنگی ھکمت املی ٹوھیں رنگے ءَ وجود دار انت بلے مروچی ئیں ءُ زیکیں دژمن ءِ میان ءَ زمین ءُ آزمان ءِ تپاوت انت۔ جنگی ھکمت ملیاتی ته ءَ مٹی ءُ بدلی آرگ ءِ اے واستا زلورت انت که دژمن وتی چن ءُ لانج ءَ شرى ءَ کت مه کنت دژمن ءِ مستریں دلگوش هستین وهد ءَ بلوچ جنگ ته ءَ هما شدت که پیداک بوتگ آئی هلاس کنگ انت داں جنگی
مورلی ءُ پیزیکلی بلوچ ءِ جنگ ءَ نزور کنگ ءِ واستا دژمن جتا جتائیں ھکمت املی ٹھینگ ءِ جھد ءَ انت آ جتائیں آپریشنانی دروشم ءَ به بنت یا کہ سوفٹ پاور ءِ کمک ءَ بلوچاں چه جنگ ءَ گستا دارگ ءِ امل به بیت بلے پہ بلوچاں اے گپ بے کساس ارزشت دار اِیت که اگاں اے جنگ ءِ شدت ھمے وڑ ءَ برجاہ نه بوت دژمن ءِ کلیں سُر ءُ پر پهمگ ءُ آیانی کاؤنٹر کنگ ءِ راه شوهازگ نه بوت گڑا ممکن انت که جنگ گامے دیم ءَ روگ ءِ بدل ءَ پنج گام پشت ءَ شت کنت پُشت ءَ که شت گڑا چیز پد ءَ بندات ءَ گرگ کپ انت ھما شدت ءَ کہ دژمن نپسیاتی کتگ ئے یا وتی مهلوک ءِ ته ءَ امیتے پیداک کنگ اِنت اے چه بندات ءَ گرگ کپ ایت پد ءَ پنج گام دیم ءَ جُنزگ کپ اِیت که ارزانیں کارے نه انت۔ نوں زلورت ھمے شدت ءِ برقرار دار انت ھمے وڑ ءَ جنگ وتی شکلان مسترین ءُ گنترین دروشماں گوناپیت سوب بلوچانی ءُ شکست دژمن ءِ نصيب ءَ بيت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی ءِ درشانی انت-