ماتی زبان ءِ میان اُستمانی روچ ءِ بُنزہ 21 پروری
نبشتہ کار: شاھد اھمد
دی بلوچستان پوسٹ
ھما روچ وھدے ماتی زبان ءِ ھاتر ءَ وتی نُگراھیں جان نَدر کُرتگ اَنت۔ 21 پروری 1952 ءَ ڈھاکہ ءِ دگ ءُ روڑانی سر ءَ انچیں جاورے ودی بوت کہ چمیشی ءِ سبب ءَ نوکیں اِستان بنگلادیش ءِ بنیاد جوڑ بیت۔
وھدے 1947 ءَ برتانیہ ءِ نوآبادکار چداں چِہ واتر کنگ ءَ پیسر آیاں اد ءَ مزھب ءِ بنیاد ءَ دو ملک انڈیا ءُ پاکستان جوڑ کُت بلے ھما روچ ءَ ھم یک ءُ دومی ءِ ھلاپ اِت اَنت۔ دو انچیں راجانی گون ءَ پاکستان ءِ لیکہ ساچگ بوت چہ ھمیشانی میان ءَ دو ھزار میل ءِ دوری اَت، آ جتائیں زبان ءِ گشوک اِت انت ءُ دود ءُ ربیدگی ھساب ءَ ھم جتا اِت انت ھمے سبب اَت جتائیں لیکھی اڑاند ھست اِت انت۔ 21 پروری ءِ بوتگیں جاور ءِ پُشدر ھمے چیز ءِ سر ءَ درنگازی ءَ کنت۔ بنگلادیش ءِ سیکولریں راجدوستاں، پروری 1952 ءَ آیوکیں بوتگیں کُشت ءُ ھون ءَ، دوئیں ملکانی جوڑ بوگ ءَ پیسر ھم وتی لیکہ پیش کُتگ اَت۔
ابدلمتین ءُ اھمد رپیک ءَ وتی کتاب ” لینگوئج موومنٹ ھسٹری اینڈ سگنیفکینس“ بزاں ” تحریکِ زبان، راجدپتر ءُ ارزشت“ ءَ نبشتگ۔ بندات ءَ تا جیڑہ وَ ادب ءُ ربیدگ اَت۔ آیاں گیش نبشتہ کُت کہ ، زبان ءِ اے تحریک بلکیں یک جتائیں جاورے نہ اَت چہ ایشی ءَ پیش کرناں مسلمان بنگالیانی سیکولریں راجدوست ھم پراہ ءُ شاھگان ھست بوتگ۔ وھدے اے درا بوت کہ پاکستان نام ءِ ملکے بیت گڑا ھمے گپ ءِ سر ءَ تران بوت کہ سرکاری زبان چے بیت اُردو یا بنگالی؟ انچوش کہ لھتے مردمانی ھیال عربی ءُ انگریزی اوں ھست ات اَنت۔ پاکستان ءِ جوڑ بوگ ءِ، اے ساھت ءَ پاکستان ءِ سرجمیں آبادی شش کُلُڑ ءُ نود لکھ ءِ تہ ءَ بنگالی زبان ءِ آبادی چار کُلُڑ چِلّ لکھ بوتگ اَت۔ پاکستان ءِ جوڑ بوگ ءَ رَند آ وھد ءَ اَلی گڑھ شھدربرجاہ ءِ وائس چانسلر زیا الدین اھمد ءَ وتی ھیال درشان کُتگ اِت انت کہ اُردو زبان پہ سرکاری زبان ءَ گچین کنگ بہ بیت۔
پاکستان ءِ جوڑ بوگ ءِ لھتے ماہ ءَ چہ پد بنگالی ءِ ڈاک ءِ ٹکٹانی، ھشتانہ، چیل ءِ ٹکٹانی ءُ چہ پوسٹ کارڈز ولگوج کُت انت۔ درستیں دروشم ءُ رنگارنگی چہ اُردو ءُ انگریزی ءَ چِہ نبشتہ ءُ چاپ اِت اَنت۔ انچوشکہ آبادی ءِ ھساب ءَ بنگالی زبان ءِ گشوک گیشتر اِت انت۔ اے اولی دْرکّگ اَت۔ اے ھما وھد اَت وھدے بنگالیانی دلانی تہ ءَ وت بیسھی ءِ تِجّ تْرکگ ءَ اَت آ وھد ءَ اِے پَدّر اَت کہ اُردو یک اَنچیں راجے ءِ سر ءَ زورانسری پِٹّ کنگ بیت وھدے آ راج وتی ماتی زبان ءَ یکشل ءَ گپ جَنوک بنت۔
درستاں چہ پیش اھوالکار ءُ ندکاراں وتی ھیالانی درشان زاھر کُت۔ آ وھد ءَ نامداریں ھالتاک ”ملت“ اداریہ چاپ کُت، ایشی ءَ نبشتگ اَت ” وتی جند ءِ ماتی زبان ءَ ابید دگہ دری زبان ءَ سرکاری زبان ءِ منّگ گلامی ءِ نشان اِنت“ دستاویزانی سر ءَ بنگالی زبان انچوش کہ ریل ءِ ٹکٹ، ءُ مُھرانی سر ءَ بنگالی زبان ھتم کُت اَنت ھمے سبب ءَ بنگالی نودربر ءُ سول سوسائٹی ءَ زھرشانی کُت۔ پاکستان ءَ بنگالی زبان ءِ گپ جنوکیں نوکراں ھم اے اَمَل ءِ ھلاپ ءَ زھرشانی کُت۔ 1948 ءَ آ وھد ءِ رودرتکی پاکستان ءِ سر وزیر خواجہ ناظم الدین ءَ گُشت کہ اے چیز زبان ءِ بابت گپ ءُ تران ءِ بندات ءَ پیش ایشی ءَ چہ پیش چاپ کُتگ اِت اِش۔ ھمے میان ءَ بزاں 1947 ءُ 48 ءَ سیاسی جاور پاد اَتک اَنت آ وھد ءَ تک اِے جاور لسانی آزاتی نہ اَت۔ بنگالیاں ھم پاکستان ءِ ریاست ءَ مالی ءُ سیاسی وت پھمی بندات کُت۔ ھمے درگت ءَ 1947 ءَ ھالتاک ”آزادی“ ءَ یک سرھالے چاپ ءُ شِنگ کُت کہ نبشتگ اَت ” اگاں اُردو سرکاری زبان جوڑ بیت اِنت کسے ءَ اوں ھمے زبان وانگ ءُ زانگی دربُرتگ آ گڑا کار ءُ روزگارانی واستا کابلِ دیدانک انت وھدے بنگالی گپ جنوکیں مھلوک کم اگل پھمگ بنت“-
1948 ءَ وھدے مھمد اَلی جناح ڈھاکہ ءَ شُت۔ نامداریں ریس کورس ءِ میدان ءَ آئی ءَ وتی یک گُشتانکے گُشت کہ ” اردو بس اُردو ھوں پاکستان ءِ سرکاری زبان بیت“ چہ آئی ءِ گُشتانک ءَ اود ءَ مزنیں کَچّے ءَ آئی ءِ گُشتگیں گُشتانک ءِ ھلاپ ءَ زھرشانی بنا کُت بزاں بنگالی آئی ءِ گپ ءِ سر ءَ تپاک نہ اِت اَنت۔ چہ یک دراجیں نوآبادیاتی نزام ءَ آزاتی ءُ نوکیں ملکے ءِ آزاتی ءَ چہ زندگی ءِ واب پُروشت انت۔
یک اَنچیں زوانسری سوڑگے کہ بنگالیانی زبان ءِ سر ءَ مُشگ بوت کہ بنگالیانی واستا تھاریں راھاں گیش گندگ بوتگ اَت۔ سیاسی ءُ مالی پہ زورانسری جوڑ کنگ یک رِپک ءُ پندلے پھمگ بوگ ءَ اِت انت۔ آ وھد ءَ کہ روبرکتی پاکستان ءِ پھمگ ءَ اِت انت کہ بنگالی دود ءَ ھندومت ءِ نیمگ ءَ گیش سرجھل اِت انت۔ جناح وتی اے سرکاری زبان ءِ گپ ءَ چِہ پَشل بوتگ اَت۔
بنگالیانی تُرس اَت کہ اگاں مئے سر ءَ دومی زبان بزاں اُردو زبان مُشگ بہ بیت گڑا مئے آیوکیں پدریچ بے وانندگی ءِ ھوپ ءَ سریچ بنت ءُ وتی جند ءِ ماتی زبان چہ بُن وَل ءَ گوج بیت ءُ گار بیت۔ گیش نارزا بوگ ءَ پد 1948 ءَ باسانیں سیاستدان ءُ چاگردی کواساں یکجاہ شوربندی کنگ ءَ پد ” راشٹرا واسا سنگرم پریساد“ یک نامی گل جوڑ کُت۔ بندات ءَ آیاں وتی کار چیروکائی کُت اَنت۔ اے گل ءَ راجدپتر ءِ واستا راہ شوھاز اِت۔ جناح ءِ مرگ ءَ پد زبانانی اے جیڑہ داں 1952 ءَ بوتگ اَت۔ 26 جنوری 1952 ءَ پاکستان ءِ بُنجاھی مجلس کارگس ءَ اُردو زبان
سرکاری زبان منّارینگ بوت۔ چہ ایشی ءَ رودرتکی پاکستان ءَ آس ءُ انگر شَلّ اِت۔ دومی روچ ءَ خواجہ ناظم الدین اے وھد ءَ تک گورنر جنرل بوتگ اَت۔ آئی ءَ ڈھاکہ ءَ یک مزنیں ریلی ءِ دوران ءَ جناح ءِ ھیال درشان کُت اَنت۔ اود ءِ جھمنند بوگ ءِ بستار ءَ خواجہ ناظم الدین ءِ ھمے بیان ءَ زبان ءِ تحریک ءَ را گیش بدل کُت۔ آئی ءِ ھمے گُشتانک ءَ چہ پد ھم اے ریلی ءَ تُرسناکیں زھرشانی یے بوت۔
خواجہ ناظم الدین ءِ بیان چہ پد بنگالیانی تہ دروھگ ءِ مارشت ودی بوت۔ زھرشانی، ریلی گیشاں چہ گیش کنگ بوت۔ بھر زورکیں بازیں نودربر، اھوالکار، سیاستدان ءُ چاگردی ءِ جتائیں پِڑ ءِ مھلوکاں بھر زُرت۔ 21 فروری ءَ دگہ یک ھڑتالے ءِ کال دیگ بوت۔ ڈھاکہ شھدربرجاہ ءُ آئی ءِ کَش ءُ کِر ءِ جاگھاں دفعہ 144 نافز کنگ بوت داں کہ مھلوک مُچ مہ بنت بلے انگت راجی مُچّی داشت کُت نہ کُت۔ ءُ ڈھاکہ شھدربرجاہ ءِ نودربراں 144 دفعہ ءِ ھلاپ ورزی ءَ زھرشانی کُت ءُ دگ ءُ روڑانی سر ءَ اتک اَنت۔ پد ءَ ” یوم شھدا“ ودی بوت۔ پولیس تیر گواری کُت ھمے سبب ءَ بازیں کَچّے ءَ مھلوک کُشت اَنت ایشاں چہ گیش نودربر اِت اَنت۔ اے جاور ءَ پد مھلوکانی دلانی تہ ءَ گیش زِد ءُ کینگ ودی بوت۔ اے ھما وھد ءَ تک ھلاس نہ بوتگ اَت وھدے چار سال واستا بنگلہ زبان سرکاری زبان منگ نامگ نہ بوتگ اَت۔ زبان ءِ اے جُنز ءَ چنکیاس مردم جنگ بوتگ مرچی تک ھم مالوم نہ بوتگ۔ لھتے تاریک دان ءِ رِد ءَ کہ کساس 40 مردم مُرتگ چہ ایشاں سلام، برکت، رپیک، جبار ءُ شپیک الرحمن اِت انت۔ چہ بنگلادیش ءَ اے وھد ءَ، 21 پروری ءَ ”یوم شھدا“ ءِ روچ دارگ بیت۔
یونسکو ءَ 1999ءَ دو بنگلہ دیشی، چہ شھریانی نمیگ ءَ میان اُستمان ءِ آ وھد ءَ سیکرٹری جنرل کوپی اَنان ءَ یک دزرندے نبشتگ اَت، ءُ دزرند ءَ پد 21 پروری ءَ ماتی زبان ءِ میان اُستمان روچ دائم ءَ دارگ بیت اِنت۔
2010 ءَ میان اُستمانی جنرل اسمبلی ءَ یک منگ نامگے پاس کُت چمیشی ءَ ماتی زبان ءِ روچ دارگ بیت انت۔
مرچی دگنیا ءِ توک ءَ بنگلادیش یک آزات ءُ وتواجھیں اِستانے زانگ بیت۔21 پروری ءِ روچ ءَ چہ میان اُستمانی ماتی زبانانی درگت ءَ بلوچ ھم وتی ماتی زبانانی(بلوچی ءُ براھوئی) دارگ ءَ چو بنگلہ ءِ پیم ءَ یکجاہ ءُ یکمُشت بیت اِنت اُمیت اِنت کہ بلوچی ءُ براھوئی زبان ھم اے دگنیا ءِ نکشہ ءَ یک آزات ءُ وتواجھیں اِستانے ءِ دروشم زانگ بیت۔ بلوچ راج زندگ بات
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستانپوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت–