کوھانی شھزادگ
نبشتہ کار :ڈاکٹر جلال بلوچ
رجانک :مھروز ھمّل
دومی بھر
دی بلوچستان پوسٹ
لھتے روچاں پد مھمد کریم دیم پہ ھلیج ءَ شُت اود ءَ آئی ءَ مزوری بندات کت – زر ءُ کلدار وَ رسگ ءَ ات بلے بلوچستان ءِ یات، بلوچستان ءِ کوھانی یات ءُ زھیراں آ بے وار کُت، آئی ءَ مدامی ھمے سما کُت کہ بلوچستان ءِ کوہ آئی ءَ توار پرجنگ ءَ اَنت – ھمے ھاتر ءَ مدامی ملور ملور اَت – ھما کوہ کہ بید ءِ آھاں کریم وت ءَ یک ءُ تھنا مارگ ءَ اَت اود ءَ بلوچ آجوئی لوٹوکاں وتی اوتاک جوڑ کتگ اَت – اے جاوراں کریم گیشتر تکانسر بوت ھمے وڑ ءَ آئی ءَ یک روچے ھلیج یلہ دات –
آ شاتی ءَ گوں ودار اَت ءُ آئی ءَ باور اَت کہ ماتیں سرڈگار ءِ کوہ منی ودار اَنت اے وڑیں کوھی شھزادگانی ھاتر ءَ امریکہ ءِ ندکار ڈاکٹر سیوس گوش ایت کہ ” شما یک منگھیں جاھے ءَ روگ ءَ اِت، مروچی شمئے روچ اِنت، کوہ شمے ودار ءَ کنگ ءَ اَنت، گڑا — دیم پہ وتی راہ ءَ بہ رو اِت “
نوں آ دیم پہ کوھاں روگی اِنت کہ بید ءِ کوھاں آئی ءِ زند یک ءُ تھنا اَت اے ھما راہ اَت کہ ھمیشی ءِ واب ءَ آ چہ درکسانی ءَ گندگ ءَ اَت نوں وھد اتکگ اَت کہ آ وتی واباں مانا بہ کنت –
ھمے وڑ ءَ یک روچے پد ءَ آئی ءَ وتی دیار زیارت کُت مروچی آ سک باز گل ءَ بال اَت آ مزن بند ءَ گوں وتی چماں گندگ ءَ اَت آ شات اَت ءُ گوں وت ءَ گپ ءَ اَت کہ نوں من ءَ وتی دوار جاہ ءَ پہ روگ ءَ کس داشت نہ کنت –
پہ بلوچستان ءِ آجوئی جنگ ءِ جھد کار ھر ھند ءُ دمگاں ترگ ءَ اِت اَنت مردم آھانی مول ءُ مراداں سرپد اِت اَنت – نوں آجوئی ءِ توار ھر نیمگ ءَ پیداک اَت –
مھمد کریم ءَ مار اِت کہ منی کسانی ءِ واب گوں ھمد ءَ بندوک بوتگ اَنت کہ کوھاں وتی دوار جوڑ کنگ، ھمگنگلیں سنگتاں گوں دیوان ءُ تیرانی توار –
یک روچے مھمد کریم پہ تر ءُ تاب ءَ مزن بند ءَ شُت وھدیکہ آ یک کورے ءَ گوزگ ءَ اَت گڑا لھتے سلاہ بندیں دبوکہ والا مردماں آ داشت ءُ چہ آئی ءَ جست اِش کُت کہ کجا روگا ئے؟ مھمد کریم ءَ بچکند اِت ءُ پسو دات کہ اے وَ منی گِس اِنت ءُ چہ منی گِس ءَ کسے من ءَ جست کنگ ءَ اِنت کہ کجا رؤگا ئے؟ اے سلاہ بندیں مردمانی تہ ءَ یک کسے ءَ مھمد کریم پجاہ آؤرت گُشت اڑے اے وءَ شوانگ مھمد کریم اِنت کہ پیش ءَ ھمے ھند ءُ دمگاں وتی رمگ ئِےچارینتگ اَنت سَے چار سال ساری ھلیج ءَ شُتگ بوتگ –
مھمد کریم ءَ بچکندی پسو دات ءُ گُشت ھو بلے نوں من واتر اتکگ آں کہ منی زند بید چہ اے کوھاں یک ءُ تھنا اِنت –
مھمد کریم ءَ چہ آھاں جست گپت ءُ گُشت کہ شما سرمچار اِت؟ آھاں درائینت کہ ھو مھمد کریم ءَ چہ آھاں جست گپت کہ من شمے ھمراہ بوت کناں؟ آھانی تہ ءَ یکے ءَ درائینت کہ اے راہ گران اِنت، وتیاں چہ دور بئے ،جان ءُ مال ءِ کربانی دیگ کپ ایت، دزگیر بوت کن ئے ءُ زنداناں ( کلی کمیپ ءَ ) بندیگ بوت کن ئے – اود ءَ ھما وڑ ءَ ازیت دیگ بیت کہ مردم اشکُنت جان ءِ پُٹ پاد کاینت ، بزانکہ ھر وڑیں کربانی دیگ لوٹ ایت – تو پہ اشی ءِ واستا ساجو ئے؟ مھمد کریم ءَ درائینت کہ ھو – گوں شمے ھمرائی ءَ من ءَ وتی زند رس اِیت – آ دموکہ والا ءَ گُشت کہ تو ھنی بہ رو چیزے روچ ءَ سوچ ءُ پگر بکن پرچا کہ اے راہ ارزان نہ اِنت – ما لھتے روچاں پد یک سنگتے پہ تو دیم دئیں ءُ آئی ءَ پد اگاں تو ھمے مار اِت کہ اے کار ءِ بھر جوڑ بوت کن ئے گڑا واتر بیا –
مھمد کریم ءَ سوچ ءُ پگر کنگ ءِ زلورت نہ اَت پرچاکہ پہ آئی ءَ کوہ ءِ روگ بزاں گِس ءِ روگ اَت – بلے پد ءَ ھم سلاہ بندانی گوشگ ءِ پد ءَ آ واتر گِس ءَ شت – مروچی آ سک باز شات اَت ھنچوش سما کپت کہ آئی ءَ وتی منزل رس اِتگ اَت – وھدیکہ آ گِس ءَ سر بوت گڑا ماتی ھوا ءَ وھدیکہ آئی ءِ دیم ءِ بچکند ءُ تاهیر دیست چہ آئی ءَ جست ئِے گپت منی چُک مرچی تو سک باز گل ئے ؛ گپ چی اِنت؟
مھمد کریم ءَ درائینت ماتی من ءَ وتی منزل رس اِتگ – منی دیستگیں واب راست بوان اَنت – مروچی کہ من اے کوھانی تہ ءَ گردگ ءَ بوتگ آں گڑا اود ءَ من سرمچارانی یک ٹولی یے دیستگ ءُ من چہ آھاں گوشتگ کہ من ھم گوں شما کایاں گوں آھاں ھو کتگ بلے گوشتگ اِش کہ لھتے روچ ءَ انگت بہ جیڑ جوانتر اِنت – ماتی تو وَ منی دل ءِ ھال ءَ سھی ءُ سرپد ئے نوں پہ اشی ءَ سوچ ءُ پگر کنگ ءِ چی زلورت کہ مروچی من ءَ کوہ توار اَنت ءُ من آھانی توار ءَ چوں پسو مہ کناں – من رواں پرچاکہ منی زند ھمے کوھانی تھے نشتگیں ھمگنگلانی ھمراھی ءَ سرجم بیت اِنت –
مات ءِ ارس در اتکاں بلے آئی ءَ وتی چُک بگل ءَ کُت ءُ آئی ءِ پیشانیگ چُک اِت ءُ گُشت کہ منی چُک ماتے آں پریشان وَ باں بلے تئی وشیانی دیم ءَ ھچبر اڑاند نہ باں – برو منی چُک! مروچی یک شیتانی تاکتے ءَ زلم ءُ زوراکیانی ھنچیں توپانے آرتگ کہ چہ اشی ءَ سرجمیں بلوچستان سُچگ ءَ اَنت – بہ رو کہ تئی راستیگیں مات (وتن) ترا توار ءَ اِنت اگاں تو آئی ءِ توار ءَ مِک بوت نہ کُت گڑا آئی ءِ لاپ ءَ ترا جاہ نہ رس ایت – ماتی ءِ اے گپانی اشکُنگ ءَ پد گُش ئے زاناں مھمد کریم ءِ ائید اتکگ اَت آ چہ گل ءَ بال اَت کہ مات ءَ من ءَ پہ وشی موکل داتگ – کوه دلیں مات ! سبھاش ءِ گُشتن ءِ کہ ” تو من ءَ تمردیں ماتے بہ دئے من ترا تمردیں راجے دیاں ” لائک ءُ تمردیں ماتے ءِ تمردیں چُک کہ آئی ءَ آیوکیں روچاں پہ گوستانکے نبیس اِتگ اَت –
کے ءَ اے باور بیت کہ یک شوانگے رھشونے ءِ دروشم ءَ دیم ءَ کَیت – بلے ھو اے ھم راستی یے کہ یک لس مردمے آ توری زانتکار ءُ شاھزانتے بہ بیت یا چاگرد ءَ آئی ءِ نامے بہ بیت بلے اے جاہ ءَ سر بوگ ارزان نہ اِنت، پرچاکہ آ لس مردم بہ اَنت بلے مھمد کریم یک گچینی ءُ جتائیں ھستی یے اَت آ ھاوند ءَ وت یک پُرمنگھیں مکسدے ءِ ھاتر ءَ پیداک کتگ اَت – آ ھمے واستا جوڑ بیتگ اَت کہ آ رھشونے جوڑ بوت ءُ مروچیگیں پدریچ اے گپ ءِ گواہ اِنت کہ مھمد کریم یک کد آوریں رھشونے اَت –
اے میان ءَ شے مھمد ھم وتی چُک ءِ ارادھاں سرپد اَت بلے اے لائکیں پت ءَ ھم آ مکن نہ کت بلکیں آئی ءِ روگ ءِ چن ءُ لانچ ھم آئی ءَ وت کُت –
اے سال دوھزار ھشت ءِ گپ اِنت کہ شپ ءِ اولی پاس اَت کہ کسے گِس ءِ نزیک ءَ اتک ءُ مھمد کریم ئِے توار جت گڑا شے مھمد ءَ شُت ءُ آ چار اِت، آئی ءَ دیست کہ درآمدے اوشتوک اِنت آئی ءَ جست کُت تو کے ئے ؟ ءُ کے ءَ لوٹ ئے – آئی ءَ گُشت کہ مھمد کریم گس ءَ اِنت –
شے مھمد ءَ زانت کہ اے درآمد کے اِنت – ھمے ھاتر ءَ آئی ءَ گُشت کہ بیا آئی ءَ درآمد نادینت ءُ وت شُت مھمد کریم ئِے توار پرجت کہ بیا منی دل ءَ تئی سنگت تئی برگ ءَ اتکگ – من آ بیٹک ءَ نادینتگ – برو آئی ءِ کر ءَ بہ نند من روا گس ءِ مردماں گُشاں ورگ ءِ چن ءُ لانچ ءَ کن اَنت –
مھمد کریم وھدیکہ گس ءَ سر بوت گڑا درآمد ءَ بلوچی دودانی رِد ءَ آ بگل ءَ کُت – مھمد کریم آئی ءَ پجاہ آرگ ءَ نہ اَت – آئی ءَ ھم مار اِت کہ مھمد کریم من ءَ پجاہ آرگ ءَ نہ اِنت انچوش کہ آئی ءَ گپ بندات کُت گڑا مھمد کریم ءِ گوشاں ھما مزن بند دموکھیں مردم ءِ توار اِش کُت گڑا ھما دمان ءَ چہ گل ءَ مھمد کریم ءَ دوبر آ بگل ءَ کُت ءُ درائینت ئِے پھل کن کہ آ روچی من تئی دیم ندیستگ ھمے ھاتر ءَ کمو پریشان بوتگاں کہ تو کے ئے –
درآمد ءَ گشت چوش بیت پریشانی ءِ گپے نہ اِنت- گپ ءِ دیم ءَ بران ءَ آئی ءَ گُشت کہ نوں تو بگوش باریں چی شور کُتگ؟
مھمد کریم ءَ پہ بچکندے درائینت کہ ھمائی ءِ زند اے کوہ، ایشانی تہ ءَ تچوکیں آپ ءُ شیپ، چمگ ءُ مرگانی چری چری اشکنگ ءَ ابید زند زندے مہ بیت آئی ءَ چد ءُ گیشتر چی پگر کنگی اِنت –
درآمد ءَ گُشت کہ گِس ءِ مردمانی تہ ءَ دگہ کسے سرپد اِنت؟ گِس والا چہ کسانی ءَ منی جزبگاں گندگ ءَ اَنت آیاں اے ھم زانتگ کہ روچے ناں روچے من اے کوھاں وتی دوار جوڑ کنان ءُ وھدیکہ من ماتی اے ھال داتگ گڑا آئی ءَ پہ وشی من ءَ موکل داتگ ءُ کماش ءَ سپر ءِ مڈی ھم جوڑ کتگ اَنت –
آ درآمد ءَ گُشت کہ منی نام بیورگ اِنت آئی ءَ وتی گپ برجاہ داشت ءُ دیمتر ءَ گُشت ئِے کہ کریم جان تو دوار جاہ ءَ گام ایرکنگ ءَ پیش منی دل گوں وت برتگ الم تئی مات ءُ پتانی دلیری ءِ ھبر ءَ وھدیکہ سنگت اشکن اَنت آدگہ سنگت ھم تئی منوگر بنت –
مھمد کریم ءَ گُشت من وَ یک شوانگے آں اینچو بلاھیں ھستی کہ مکسد ءِ ھاتر ءَ جھد کنگ ءَ اَنت آ منءَ چہ چون سانمند بنت، آیانی وتی کرد بے درور اَنت کہ آیانی سر ءَ مروچی ھر یک بلوچے پھریگ اِنت، من کہ یک ناوانندہ، شوانگ من وَ تنی وھدی سرجمیں مکران ندیستگ بلے ھو یک رندے پہ روزگار ءَ ھلیج ءَ شُتگان ءُ اے ھم اشکُتگ کہ شمارا ڈاکٹر ھم گوں، وکیل، انجینئیر ھم، آیانی تہ من ڈاکٹر اللہ نزر ءُ واھد کمبر ءِنام ھم اشکتگ بلے ایدگہ مردماں نہ زانان ءُ اے ھم اشکُتگ کہ مئے مند ءِ دلیپ شکاری ھم سرمچارے ءُ مزنیں جنگجوئیں مردمے – بیورگ ءَ گپ ترینت ءُ گشت من ولّا ھچ ءَ سرپد نہ آں بوت کنت آئی ءَ پھم اِتگ اَت کہ مھمد کریم سک باز سادگ ءُ سیدائیں مردمے کہ اے ھستیانی درگت ءَ اے وڑ بے ترس ءَ گپ جنگ ءَ اِنت –
بیورگ ءَ درائینت اگاں تو ساڑی ئے گڑا درکپ ایں – اے وھد ءَ ؟ ھو اے وھد جوان تر اِنت – گڑا تو چیزے ور پد ءَ رند ءَ رو ایں – آ درآمد ءَ گُشت کہ اشی ءِ زلورت نہ اِنت من یک سنگتے ءِ کر ءَ وارتگ ءُ اتکگاں منی ھیال ءَ شرتر ھمیش اِنت کہ در بہ کپ ایں –
گڑا چاھے ورین ءُ در کائیں ھمے گپ ءِ جنگ ءَ گوں مھمد کریم ڈن ءَ دراتک ءُ دہ دمان ءَ پد آئی ءَ چاہ ءِ کیتلی گون اَت ءُ واتر اتک – چاہ ءِ ورگ ءَ پد مھمد کریم ءَ گس والا اجازت کُت اَنت ءُ بیورگ ءِ ھمراھی ءَ دیم پہ منزل ءَ رھادگ بوت –
روان انت —