کتاب: بلوچ ریاست کی تشکیل
نبشتہ کار: سمیع بلوچ
گڈی بھر
دی بلوچستان پوسٹ
سیزدھمی سنچری ءَ “مارکوپولو” چہ چین ءَ گوز ایت ءُ بلوچستان ءَ کیت ءُ پہ بلوچاں دو دانک نبشتہ کنت “بلوچستان یک آزاتیں سرڈگارے ءُ ادے مردمانی کارو ءُ بار تجارت اِنت ءُ چیزانی درآمد ءُ برآمد اِنت” 1223ء ءَ “چنگیز خان” ءِ چُکانی تہ ءَ “چغتائی خان” مکران ءَ تک پُتران بیت کیت چنگیزی ءَ نی نشان تا روچ مروچی “پندران ءُ نیچارا” ءِ میان ءَ ھست اَنت ایشاں چہ رَند دور کیت “امیر تیمور” ءِ کپ دنیا ءِ یک بھرے پتاھیت پد ءَ امیر تیمور ءِ نماسگ “پیر محمد” ءِ زمانگ کیت ءُ 1398ء چہ قندھار ءِ نیمگ ءَ کوہ سلیمان ءِ سر ءَ اُرش کنت ءُ سیستان ءُ بلوچستان ءِ سر ءَ ھاکمیت کنان ءَ تا ملتان ءِ سر ءَ اُرش کنت دومی نیمگ ءَ ” تیمور لنگ” ءِ چُک “میران شاہ” خاران ءُ خضدار ءِ راھاں مکران ءِ سر ءَ اُرش کنت ءُ ایرانی بلوچستان ءِ سر ءَ زورگری کنت-
ما اے گوستگیں دورے تہ ءَ “سلجوق،غزنوی،غوری ءُ منگول ” دیستاں ءُ ھمیشاں مئے سر ءَ قبضہ ءِ وھد ءَ مئے مال ءُ دولت وتی مھپوزیں مُلکاں دیم دات اَنگ چئیا کہ اے سوبمندیں ھاکم بوتگ اَنت تیموری خاندان ءِ گڈی نشان “سلطان حسین مرزا” بیت کہ رند ءُ لاشار ءِ جنگانی تہ ءَ اول رندانی نیمگ ءَ بیت ءُ جنگے ھلاسی ءِ وھدا رند ءُ ءُ تاچینیت ءُ وت ھاکم بیت-
رند ءِ زمانگ ءَ بلوچستان ءِ کلاسیکل دور گُشگ بیت ھمد ءَ ما گنداں “ابوالقاسم فردوسی” کہ ھزار سال پیسر فارسی ءِ مزن نامیں شاعرے گوستگ وتیکلاسیکل شاعری ءِ تہ ءَ “کوچ و بلوچ”ءِ ذکر ءَ کنت دری شاعرانی ءُ پولکارانی مھربانی ءَ ما تا روچ ء مروچی اے کنفیوژن ءِ شکاریں کہ (بلوچی زبان ءِ ساخت ءُ پرداکت چی اَنت ؟ ما پھلوی ھاں ؟ دھلوی ھاں ؟ دراوڑی ھاں یانکہ آریائیاں؟ ) مارا انچیں تھیوری وانینگ بوتگ کہ مئے اکل کار نکنت کہ (بلوچ چہ حلب ءَ حب چوکی ءَ اتکگ اَنت یانکہ چے کیسپین ءَ کلات ءَ اتکگ اَنت ؟)
ھیر مئے کلاسیکل شاعری کدی چاکر ءَ ھیر ءُ کنت ءُ کدی متنازع مردمے کنت چاکر ءُ لاشار ءَ کدی بلوچ ءِ جد امجد گُش ایت ءُ کدی باز نسل ءُ ریس ءِ داواہ ءَ کنت چاکر ءِ پت “شیہک” بیت ءُ چاکر ءِ زال “شہناز” ءُ چُک “شھداد ،اللہ داد ءُ شیھک” بنت بلوچ ریاست ءِ تشکیل ھوں ھمے اھدے تہ ءَ بندات بیت وھدے 1530ء کلات ءِ سر ءَ “ارغون خاندان” ءِ حکمرانی بیت ءُ قندھار کلات ءِ پایہ تخت بیت ءُ ھمے وھدا ارغون حاکم “ذالنون بیگ” ءَ”مرزا کامران” شکست دنت ءُ ہمھمے جنگاں رَند بلوچانی یک سردارے “عمر خان میرواڑی” کلات تخت ءِ سر ءَ قابض بیت ءُ اولی رند بیت کہ یک بلوچ ھاکمے تخت کلات ءِ سر ءَ جاھنشین بیت ھمدا چے ریاست کلات ءِ تزکرہ بیت ءُ عمر خان ریاستے چار سروسزانی سر ءَ شپ ءُ روچ محنت کنگ ءَ بیت کہ چے مکران ءُ کرمان ءِ نیمگ ءَ چہ “سردار شیھک رند ءُ گوہرام لاشاری” گوں یک لشکرے ءَ زاھر بنت ءُ تھت کلات سر ءَ زورگر بنت ءُ برات کُشی ءِ یک دراجیں رِچے بندات کنان ءَ کہ عمر خان میرواڑی جنگ ءُ کُشگ بیت ءُ ایشی ءِ جاگہ ءَ نوکیں ھاکم کلات شیہک ءُ گوہرام ءِ منشا ءَ چے ” میر مندو خان رند ” کنگ بیت ءُ اے دوئیں سردار دیم پہ کچھی ءَ رونت لھتے وھد ءَ رند 1512ء “بجار میرواڑی” کہ عمر خان ءِ زھگ بیت جوان بوھگ ءِ شرت ءَ گوں وتی پت ءِ بیرے گِرگ ءَ کلات ءِ سر ءَ اُرش کنت ءُ میر مندو خان ءَ کُش ایت ءُ وت تھت ءِ سر ءَ براجمان بیت (میر مندو خان ءَ کلات ءَ قبر کنان ءُ ھمد ءَ چے شاھی قبرستان ءِ وجود بندات بیت 1839ء ءَ انگریزانی اُرش ءِ تہ ءَ نمیرانیں بلوچستان ءِ قبر ھوں ھمدا اَنت)-
بجار خان وتی پیرانسری ءَ تھت ءَ چہ ایر کپ ایت ءُ “نغاڈ سوراب” ءَ جاھمنند بیت گڑا “مرزا کامران مغل” اے گپ ءِ اِشکنگ ءَ گوں کلات ءِ سر ءَ اُرش کنت ءُ بیدے ھچ پیمیں مزاھمت ءَ تھت ءِ سر ءَ قابض بیت ءُ مھلوک ءِ تنگ کنگ بندات کناں مگل گڑا بلوچ یاگی کنان ءُ مگلاں شکست دے انت ءُ پد ءَ تھت ءِ سر ءَ “میر حسن خان “نندیت ءُ “خان بلوچ” ءِ پنام اولی سر ءَ حسن ءَ رس ایت مکتسر وھدے ءَ رند حسن ءِ بیرانی ءَ رند گڑا “کمبر خان” ءِ چُک ءَ تھت ءِ واجھی دیگ ءِ پیسلہ بیت ءُ اولی رند ءَ کمبراڑیں قبیلہ ءِ چشم ءُ چراگ “میر احمد خان ” ءَ خانیت دیگ بیت ءُ ھمد ءَ چہ احمدزئی ءِ روایت بندات بیت ءُ تھت کلات موروثی جوڑ بیت-
رندانی سردار شیھک ءِ بیرانی ءَ رند “میر چاکر خان” سردار بیت ءُ لاشاریاں گوں سیادی بیت زمین ءَ زمان ءُ مکان یک بنت مزنیں تاکتے بیت ءُ درزن ئے ءَ گیش کلاسیکل داستان ھمے زمانگ ءِ داتگیں داد اَنت (شھداد رند وھدے وتی زال مھناز ءَ طلاق دنت ءُ پد ءَ مھناز ءِ دراجیں داستان پہ بلوچ زالبولانی تاکتوریں مردین ءِ دیم ءَ اوشتگ ءُ انساپ لوٹگ ءُ ھمے کلاسیکل زمانگ ءِ مرھون منت اِنت) ھمے پیم ءَ “دوستین ءُ شیرین” یک زیبداریں کلاسیکے ءُ ڈولداریں شاعری ءِ ھوں “بالاچ” ءِ داستان ھوں شانزدھمی سنچری ءِ بے مٹ ءُ بے دروریں داستان ھوں ھمے کلاسیکل دور ءِ تہ ءَ دیم ءَ کاینت-
داستان ءِ گم بزاں چاکر ءُ گوہرام ءِ ھون آشامیں جنگ ھوں ھمے زمانگ ءَ بندات بنت وت ما وتی ءِ جنگ ءِ تہ ءَ بلوچانی تاکت ریزہ ریزہ بیت اَنت 1470ء سال ءَ تُرک وارلارڈ “سلطان حسین مرزا” شال تا سیوی پہ “امیر شجاع الدین ذوالنون بیگ ارغون” ءِ واستا قبضہ کُرت ۔۔ چاکر ءَ لاشار ءِ ھلاس کنگ ءَ پہ ھمیشی کرا مدت ءُ کمک ءِ لوٹ کُرت سلطان حسین کبول کُرت ءُ لاشاریانی نسل کُشی کُرت ءُ آخر کار چاکر ءِ سیوی ھوں چہ چاکر ءَ پچ گپت چاکر تباہ گوہرام تباہ 1480 حسین مرزا ءَ قندھار ،شال،پشین،سیوی،مستُنگ ءُ بازیں کسان کسانیں علاقاھانی گورنر شجاع الدین ارغون ءَ مقرر کُرت بلے گوں اُزبک ھاں گوں جنگ ءِ تہ ءَ مریت ءُ پد ءَ ذالنون بیگ ءِ چُک “شاہ بیگ ارغون” حاکم بیت سیوی ءُ بلوچستان ءِ ایندگہ باز جاگہ گوں سندھ ءَ ھوار تا 1520ء بازیں ھون ریچی جنگانی تہ ءَ بنت 1522 ءَ شاہ بیگ مر ایت ءُ نوکیں حکمران شاہ بیگ ءِ چُک “شاہ حسین” بیت تا 1554ء بادشاہ بیت ءُ ایشی ءِ مِرگ ءَ گوں ارغون شاھی ءِ ھلاسی بیت ءُسندھ ءِ لھتے جاگھاں چے بچیتگیں نام ءُ گار بیت”بابر مگل” ءُ تُرکمنوں ھمے تمامیں زمین ءَ نی واجہ بنت ءُ دومی نیمگ ءَ چاکر ءُ گوھرام چے بلوچستان ءَ جلاوطن بنت 1512ء بندات ءَ چاکر سبی ءِ راہ ءَ دیم پہ ملتان ءَ روت اے راھاں بازیں جاگہ انگت گوں چاکرے نام سر ءَ بندوک اَنت چاکرہ کئور ، چاکرہ ھوڈ،چاکرہ مھیاگ، چاکرہ پوش مروچی ھوں ھست انت گوھرام لاشاری دیم پہ گجرات کاٹھیاواڈ ءِ نیمگا ہجرت کنت- 1526ء ءَ سر چست کن اَنت “مغل” مغلاں پیسر بنت “لودھی” ابراھیم لودھیانی گُڈی ھاکم بیت ءُ “بابر” مغلانی اولی-
بلوچستان ءِ تہ ءَ “ہیبت خان نیازی” ءُ “شیر شاہ سوری” ءِ وڑیں شاطر ھاکمانی وھد ءِ ھوں گوں چالاکی ءُ چالبازی ءِ زمانگاں گوز ایت1541ء شیر شاہ سوری ءِ جاور نگیگ بنت ءُ “غازی خان ءُ اسمعائیل خان ” ءِ وتی وتی بلوچ دمگّانی سر ءَ ھاکمیت ءَمنّیت ءُ “فتع خان دودانی” ءَ ملتان ءِ تہ ءَ وتی لشکرے ءِ کماندار مکرر کنت بلے کمو وھد ءَ رند 1543ء ءَ ہیبت خان نیازی ءِ کمانداری ءَ بلوچانی سر ءَ لشکر کنت بلے اے زمانگ ءِ یک گپ ءِ فراموش کنگ نبیت کہ 1539ء وھدے “ہمایوں” کہ شیرشاہ سوری ءِ لشکر ءَ چہ شکست وارت گڑا لاہور ءِ نیمگ ءَ چہ دیم پہ ملتان ءُ پد ءَ اوکاڑہ ءَ کیت ءُ وتی ساہ ءَ سر کنت سرگودھا ءِ نزیک ءَ کہ سر بیت گڑا بلوچیں سردار “بخشو” ءِ کرا کُمک لوٹ ایت ءُ بخشو 100 لانچ چے وراک و وردن ءَ پُر کنت ءُ جنگی تکگیگیں بادشاہ ءِ واستا دیم دنت ءُ پد ءَ ھمے لانچانی سر ءَ ھمایوں ءُ باج بُرتگیں لشکرے سپاھیگ ءُ ھمایوں ءِ گوھار “گلبدن بیگم” ءَ دریا ءَ اے دیم کاریت ءُ بازیں وھد ءَ ہمایوں گوں وتی لشکر ءُ کٹّم ءَ مھاجری ءِ زندگی “ڈیرہ غازی خان ” ءَ بلوچانی باھوٹی ءَ گوازینیت 1545ء زمانگ ءُ ھمایوں مستونگ ءِ سردار” لونگ خان”ءِ باھوٹ ھوں بیت 1555ء زمانگ ءَ سردقر چاکر خان ءِ گوھار” بانڑی” ءِ گُشگ ءِ پد ءَ بلوچ ھمایوں ءِ واستا جنگ کن اَنت ءُ “دہلی” ءَ فتع کن اَنت اے جنگ ءِ تہ ءَ بازیں بلوچ سرمچارے نمیران بیت ءُ “شھزادگ نوھک” ھوں چاکر خان رند ءِ مقدم بیت ھمایوں ءَ رند “اکبر” بادشاہ بیت ءُ بلوچستان ءِ بازیں دمگانی تہ ءَ اکبر ءِ شھنشاھت ءِ زمانگ ءَ کُمک ءُ تاریپ ” آئین اکبری” ءِ توک ءَ ھست انت ھندوستان ءِ نوکیں شھنشاہ ” شاہ جھان” ءِ زمانگ ءَ بولچاں بازیں دمگاں اُرش جنگانی سوْب ءَ شاہ جھان ءَ مجبوراً وتی چُک ” اورنگ زیب ءَ ” ملتان ءِ نگران جوڑ کنت ءُ دیم دنت 1106ء اورنگ زیب بلوچانی سر ءَ باقاعدہ اُرش کنت دیم ترا تجارتی ءُ دگہ بازیں بوھوکیں مسامانی زکر ” تزک بابری” ءِ بابر ءَ وت نوشتہ کُرتگ اَنت بلوچانی باقاعدہ “ریاستی تشکیل” ھما وھد ءَ بیت کہ قلات ءِ تہ ءَ میرواڈی 1666ء زمانگ ءَ “مغلانی فیوڈلزم” ءِ ھلاپ ءَ جُھد کن اَنت ءُ مغلاں وتی زمین ءَ چہ در کن اَنت وت ھاکم بنت خان میر احمد خان ( خان ءِ لبز شاہ محمد گُش ایت منگولیانی ءِداتگیں خطاب ءِ کہ بلوچانی تہ ءَ رواج زوریت) ءِ زمانگ ءَ بلوچستان یک آزادیں سلطنتے ءِ نیمگا ءَ گام جنت ھمے زمانگ ءَ عدالتی نظام جوڑ بیت زراعت ءِ دیمروئی ءِ واستا گامگیج زورگ بیت کاریزات ءِ نیمگ ءَ سک باز توجہ دیگ بیت ءُ زمینانی جیڑہ ءُ جنجالانی سر ءَ بازیں بازیں جنگ ءُ احمد خان ءِ زمانگ ءَ بیت احمد خان 29 سال بلوچستان ءِ خان بیت ءُ رندا محراب خان 2 سال خانیت ءِ تاج ءِ وارس بیت ءُ “کلہوڑوں” ھاں گوں “کرخ” ءِ جنگ ءِ تہ ءَ نمیران بیت رندا “خان سمندر خان” ءِ حاکمیت 1715ء تاں بیت سمندر خانیت ءِ وھداں بلوچانی آزاد حکومتی ءِ تہ ءَ قندھار جرگہ ءِ تہ ءَ بھر زورگ ءَ ابید بازیں جنگ ھوں بیت کہ بلوچ “خانہ بدوشانی” بازیں کامیابی ءُ “صفوی بادشاہ” ءِ مَرگ ھوں بیت سمندر خان ءِ 18 سال خانیت ءَ رند “عبداللہ خان قہار” خان بیت ریاست قلات ءِ قہار یک سکیں مزن دلیں و بھترین جنگول ءُ خان ءِ بیت-
“کوھنگ ءُ اے کوہیں کلات”
“کسے پِت ئے میراث نہ اَنت “
“ما گوں سگاراں گپتگاں “
اے مشہوریں شعر قہار ءِ بنت اولی رَنداں مھر ءِ قلات عبداللہ خان قہار ءِ رائج کنت ءُ مُہرے سرا نبشتہ بیت
(حاکم وقت ظل سبحانی، عبداللہ خان سکندر ثانی) عبداللہ ءَ رند “خان محبت خان 12 سال خان بیت ءُ ہمے زمانگ ءَ ” نادر شاہ ءُ احمد شاہ ” ءَ بازیں جنگ گوں بلوچاں بیت ءُ ایشانی سلطنت تا باز دوُر دوُر تالان بنت نادر شاہ محبت خان ءِ زمانگ ءَ “مشہد ءُ خراسان “ءِ سرا اُرش کنت 1736ء نادر شاہ “بندرعباس” سر ءَ اُرش کنت ءُ بلوچ سک جنگ کناں بلے شکست ور اَنت محبت خان بازیں جنگانی تہ ءَ باج برگ ءَ رند روپوش بیت ءُ نادر خان قندھار ءَ فتع کنت 1739ء زمانگ ءَ نادر شاہ ھندوستان سر ءَ اُرش کنت ءُ بازیں مال غنیمت ءِ گوں “کوہِ نُور ءُ تختِ طاؤس” ءَ گوں وت 1740ء ءَ واتر کاریت گوں ( بیدے ایندگہ مالیاتاں) بلوچانی تاریخی ءُ 47 سال خانیت کنوکیں خان” خان نصیر خان نوری” ءِ وھد ءُ اھد ھوں نادر شاہ ءِ زمانگ اِنت11 سال کسان عمری ءَ نوری ءِ اھد ءِ نادرشاہ ءِ دربار ءَ گوزیت ھبدھمی کرن ءِ گُڈسرا وھدے “میر احمد خان کنفیڑریسی” بنیاد ایر کنگ بیت گڑا بلوچانی تہ ءَ سیاست ءِ بنیاد ایر بیت 1747ء وھدے “نادر شاہ افشار” کُشگ بیت گڑا نوری گوں دگہ بازیں سردر ءُ لشکریاں “مشھد ءُ شیراز” ءِ سر ءَ اُرش آور بنت ءُ رند ءَ نوری وتی برات محبت خان ءِ تھت ءِ سر ءَ قبضہ کنت سلیگ ہیریسن ءِ حوالہ ءَ دنت ءُ شاہ محمد مری گُش ایت اولی رند ءَ نوری 25 ھزار لشکر ءِ فوج ءِ تیار کنت تکریبن کم ءُ بیش 38 بلوچ قبائیلانی سر ءَ مشتمل یک ھاسیں دستہ ءِ تیار کنت ( قبائلانی نام کتاب ءِ تہ ءَ مان اَنت) اے ھاسیں دستہ ءِ “سراوان،جھالاوان” ءِ تہ ءَ براہ راست وتی دست چیری ءَ کار کن اَنت نوری یک مذھبی لیڈرے بیت ءُ گیر اسلامی تاکتانی سر ءَ زبردست اُرش کنت ( بالخصوص ذکری فرقہ ءِ نیست ءُ نابود کنگ ءِ واستا مزنیں لشکر کشی ءِ کنت مکران ءِ سر ءَ ) نوری ءَ پیسر ھوں عبداللہ ءِ زمانگ ءَ بازیں اُرش مکران ءِ سر ءَ بیت بلے سوب مند نہ بنت نوری ءِ لشکر پنجگور ءِ سر ءَ قابض بیت ءُ ذکریانی قتل عام ءَ کنت مکران ءِ سر ءَ گچکیانی دور حکومت ءِ زمانگ ءَ “خان افغان” ءَ چے مدت ءُ کُمک رس ایت بلے نوری گوں چالاکی ءَ لھتے وھد جنگ بندی کنت بلے زوت پد ءَ وتی مذھبی جنونیت ءَ گوں ذکریانی سر ءَ اُرش کنت ءُ پنجگور ءِ کلات ءِ سر ءَ زورگری کنت ءُ خاران ءِ راہ ءَ چہ دیم پہ کلات ءَ واپس کیت نصیر نوری ءِ زمانگ اسل ءَ بلوچستان ءِ تہ ءَ” فیوڈل انقلاب” ءِ جھگیری ءَ کنت 1783ء تانکہ 1958ء مکران ءِ یک بھرے عمان ءِ زیردست بیت ءُ گلامانی رَد ءُ بدل ھوں گیشتر ھمے زمانگ ءَ بیت کہ عمان ءِ “زنجباری” ایران ءِ راہ ءَ مکران ءَآرگ بنت ءُ ایشانی بھا ءُ کاروبار بیت 1872ء سال ءَ باقاعدہ کلات ءِ خان “گوادر ءُ زرباری” دمگاں عمان ءِ حوال کن اَنت گلام دارگ ءِ رواج ءَ انگریز 1914ء ھلاس کن اَنت بلے با اسر مردم انگت “سیاہ فارم” افریکی ءُ زنجباریاں وتی گلام دار انت ءُ ایشاں چے بازیں کار گِر اَنت انچوکے مچکدگانی دیمپانی ءُ بازیں مشکل ءُ گرانیں کار شانزدھمی سنچری اسل ءَ بلوچ ءِ بازیں ریاستی مُلکے جوڑ بیت کنفیڈریشن ءِ اے زمانگ ءَ بازیں فوج کشی بیت ءُ خانیت ءِ علمبرداری ءِ منارینگ ءِ واستا ازیں بلوچ مھلوک ءِ کُشت ءُ ھون بیت 1758ء ءَ باقاعدہ نوری وتی آذاتی ءِ جار ءَ جنے بلے احمد شاہ چہ اے جار ءَ وش نہ بیت ءُ “ریاست کلات” سر ءَ اُرش کنت بلے سوبمند بنت ءُ خان ءِ ھاکمیت ءَ منّیت ءُ بازیں ایگریمنٹ کنت نوری ءِ زمانگ ءَ اولی رند ءَ بلوچانی یک بیرک ءِ بیت( بُرز سُھر ءُ جھل سبز بیت) کہ بلوچستان ءِ کُلیّں سردار ھمے بیرک ءَ “ریاست کلات” بیرک سرپد بنت ریاست کلات ءِ وتی زَر (کرنسی) بیت ریاست کلات ءِ نبشتگی زبان “فارسی” بیت نوری ءِ زمانگ ءَ اولی رَند ءَ بلوچ قبائلانی مشترکہ( بلوچی مجلس) “پارلیمنٹ” ءِ بیت ءُ ایشرا “بلوچ کنفیڈریسی” ءِ نام دیگ بیت ءُ نام بلوچستان ایر کنگ بیت ھمے نام ءَ ایندگہ دنیا یک آجوئی ریاستے ءِ ھیسیت ءَ منّیت ءُ قبول کنت بلے ” جنین آدم ءُ زالبولانی” حق ءِ پَچ گِرگے قانون ءُ عمل ھوں نوری نصیر خان ءَزمانگ ءَچے بلوچستان ءَرائج بیت نوری 800 اسپ سوارانی یک لشکرے اڑ دنت بہ نام “سرسرادارنِ جہالاوان ءُ سراوان” اھدہ دیگ بنت ھمے وھداں “حسنڑیں” نام ءِ یک قبیلہ ءِ رودرتکی نیمگ ءَ سک تاکتور بیت کہ مروچیگین وھدا “مری” ءَ نی سرجمیں علاقہ ہمیشانی کنٹرولءَ بیت ءُ نوری ءِ لشکر ایشانی سرکوبی ءُ ھلاسی ءَ کن اَنت گڈسری نوری نصیر ءِ مَرگ 1795ء گنداوہ ءَ بیت ءُ جنازہ ءَ عمان، اوغانستان ءِ جہگیر گوں بنت شاہ ایران ءُ “خلیگہ اسلام” چے ترکی ءَ وتی تعزیتی بیان ءَ دیاں نوری ءِ مَرگ ءَ رَند نوری ءِ چُک “خان محمود خان ” ہفت سال ءِ عمر ءَ تھت ء نشین بیت ءُ “ریاست کلات” ءِ روینیو ۳۰ لکھ ءَ چے کم بیت ءُ ۳ لکھ بیت سندھ ءِ امیر ءُ مستر “کراچی ءِ پورٹ ” ءِ سر ءَ قبضہ کن اَنت بلوچستان ءِ بازیں قبائل پدا سرکش بنت ءُ رودرتکی بلوچستان ءِ تمامیں علاقھانی سر ءَ تا انگریز ءِ آمد ءَ قابض بنت نوری ءَ رَند بلوچستان پد ءَ قبائلی ءُ فیوڈل سسٹم ءِ تہ ءَ داخل بیت وت ما وتی جنگ قلات ءِ تہ ءَ سیاسی بھران معاشی جیڑھانی سوْب ءَ ریونیو ءِ سک کم بوھگ بدنزمی ءِ بد ام نوری ءَ رَند بلوچستان پد ءَ قبائلی ءُ فیوڈل سسٹم ءِ تہ ءَ داخل بیت ” قلات ءِ حاکمیت” نزور بیت-
نوٹ “بلوچ ریاست ءِ تشکیل” یک دراجیں تَسلسُل ءَ رند قائم بوتگ ءُ بلوچ لَس مھلوک ءِ قربانی چہ بلوچ سردار، خان، نواب ءُ فیوڈل طبقہ ءَ چے باز گیشتر بوتگ اَنت بلوچ آجوئی جُھد ھوں مروچی ہم ءَ راج دپترے رہشونی ءَ کنگ ءَ اِنت ءُ دیم ءَ جُنزان اِنت دکتور شاہ محمد مری ءِ اے کتاب یک انچیں کتابے کے ایشی ءِ تہ ءَ بازیں انچیں سرنامہ ھست اَنت کہ دگہ تاریخی کتابانی تہ ءَ گندگ نیا اَنت من وتی چمشانکانی تہ ءَ جُھد کن اَنے چیزاں رپیٹ مکن آں تاکہ وانک بور مہ بنت من پہ راج ءِ وانوکیں ءِ سنگت ءُ دزگوھاراں گیش ءَ گیش نوکیں انفارمیشن ءُ سرنامہ دیم ءَ آریگ ءِ جُھد ءَ کناں اے کتاب یک ھوالاجاتی کتابے ءُ ایشی وانگ ءَ رند ” بلوچ راج دپترے” نودربرانی واستا بازیں کتابانی وانگ ءِ در پَچ بنت” بلوچ راج دپترے سر ءَ نبشتگیں کتابانی اے سیریز ” پیپلز ھسٹری آف بلوچستان” ءِ سرجمیں تاکانی وانگ یک ارزشتی گامگیج ءِ بیت ءُ دگنیا ءِ بازیں مُلکانی تہ ءَ زندگی کنوکیں بلوچ راج ءِ واستا پہ “بلوچ وتن بلوچستان” ءِ تمامیں ھدوھالانی بیان کنگ ءِ واستا ھوں یک ارزانی بیت اِنت-
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔