پیپلز ہسٹری آف بلوچستان ون” بلوچ مھلوک ءِ دپتر رد 1″
نبشتہ کار: سمیع بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
من وھدے دکتور شاہ محمد مری ءِ اے کتابانی رِد ءِ اولی کتاب “پری ہسٹاریکل بلوچستان ” بندات کُرت گُڑا من ءَ بندات ءَ چے لھتے سائنسی ھوالھاں کمو ھیران کُرت بلے لھتے تاک لیٹینگ ءَ رَند من ءَ باز وشی بوت کہ دکتور ءَ سک باز ریسرچ پیپر ءُ تاریخی کتابانی یک جوانیں رِدے وانگ ءَ رَند اے کتاب نبشتہ کُرتگ-
من سرجمیں کتاب ءِ بگندے مول ءُ مراداں ءُ شری ءُ ھرابیاں شُمئے دیم ءَ بیان کُرت مہ کن آں بلے چندے گچینیں ءُ بے درور ھوالھانی بابت ءَ الّم لوٹاں گپ بہ کن آں –
اولی گپ کہ من ءَ سک باز دوست بوت واجہ مری ءِ راج دوستی ءُ وتی زمین ءِ یک انچیں نبشتہ کارے ءِ سبوت اے کتاب ءِ توک ءَ داتگ کہ مردم ارچ پیم اے کتاب ءِ تہ ءَ بوتگیں واکیہ ءُ داستاناں باور مکنت بلے من گُشاں بلوچ ءِ گوازینتگیں زِند ءُ کوھنیں بلوچستان ھمے پیم بوتگ کہ دکتور شاہ ءَ مئے ءُ شُمئے دیم ءَ آورتگ اَنت-
دکتور مری چہ بلوچستان ءَ انسان ءَ پیش بزانکہ ھما وھدا چے بیان کنت وھدے مئے سرڈگارئے ءِ سر ءَ دنیا ءِ مستریں ساھداراں رمگّانی داب ءَ زندگی کُرتگ بزانکہ چار کروڑ ھپتاد لکھ سال پیسر بلوچستان ءِ شھر بارکھان ءَ انچیں وئیل ماھیگ ءِ بوتگ کہ آپ ءِ بدل ءَ ھُشکی ءِ سر ءَ زندگ بوتگ ءُ ایشی ءِ چار دست ءُ پاد بوتگ اَنت ایشی ءِ زولوجیکل نام بوتگ ( روڈھوسی ٹس بلوچستانے سِس) ھمے پیم سئے ءُ نیم کروڑ سال پیسر بلوچستان ءِ تہ ءَ یک دگہ انچئیں مزنیں و بُرزیں ساھدارے وجود ھست بوتگ کہ ایشی ءِ نامے بوتگ ” بلوچی تھیریم ” ءُ اے 28 فُٹ دراج 18 فُٹ بُرز ءُ ایشی وزن 20 ھزار سیر بوتگ بلے اے ساھداراں گوشت نوارتگ ءُ ایشانی رمگ بوتگ اَنت متلب بلوچستان یک مزنیں جنگلے بوتگ ءُ چراگاہ سک باز بوتگ ءُ بازیں پَٹ ءُ پول ءَ رند بلوچستان ءَ چہ چُشیں سک باز فاسلز بزاں ھڈ رس اتگیں کہ ھمے ھال دے آں بلوچستان ءَ یک وھدے دنیا ءِ مستریں ساھدار ڈائنوسار ہم بوتگ-
دکتور مری ءِ ھساب ءَ بلوچستان ءَ انسانی زندے تاریخ ھوں چہ بلوچستان مھر گڑھ ءَ چہ کساس بندات بیت مھر گڑھ ءِ پٹ ءُ پول 1974 ءَ بیت ھمیشکا بازیں تاریخی کتابانی تہ ءَ مھر گڈھ ءِ بابت ءَ ھچ نبشتہ نہ بوتگ ءُ مھر گڑھ ھما اِنت کہ ھمد ءَ چہ سنگانی سر ءَ سلاہ جوڑ کنگ بیت ( یازدہ ھزار سال پیسری سنگے تَپر ءُ ویل بزاں پھیہ ھوں یازدہ ھزار سال ساری ھمد ءَ دراتکگ بوتگ کہ مروچی گاڑی ءُ جھازاں بِگر ارچ چیز بیدے ٹیر ءُ ویل ءَ دیم ءَ وتی سپر ءَ جت نہ کنت ھمے پیم شکار کنگ ءِ ھُنر ھوں سیکگھ بیت لوگ بندگ ھیل کنگ بیت زمین کِشگ ءُ آباد کنگ ڈیم بندگ لوگ دپی دلوت دارگ آسن ءِ سر ءَ آوزار جوڑ کنگ کاپر ( بلوچستان ءَ اول سر ءَ در کپیت ) ءُ ایلومینیم ءِ سر ءَ آوزار ءُ سلاہ جوڑ کنگ ءُ نشانی مارا مھر گڑھ ءِ دودمان ءَ چہ دست کپ انت-
انسان ءَ بلوچستان ءِ تہ ءَ چے پیم دیمروئی کُرتگ ءُ مھر گڑھ ءِ زالبول بزانکہ جنئیں آدم چہ پیم ناچ گانا موسیقی ءُ گُد دوچی ءِ تہ ءَ دیم ءَ آتگ اَنت ھوں اے کتابے تہ ءَ ایشانی تپسیل ءَ ذکر ھوں مان اِنت بلے گیشتر سرپدی ءِ واستا شاہ محمد ءَ دو کتابانی ھوالہ داتگ کہ ایشانی وانگ ءَ رند مھر گڈھ ءِ تہ ءَ چہ پٹ ءُ پول بوتگیں ھما سجئیں نوادرانتانی اکس ءُ سرپدی ءَ ابید اولی انسانی زانشتی ءُ انکلاب ءِ وھد ھوں گُشگ بیت یک کتابے “گورڈن چائلڈ ءِ Man makes Himself “ءُ دومی کتاب “عرفان حبیب ءِ Peoples History of India ” اِنت ھزرت عیسٰی ءِ پیدائش ءَ چے 9 ھزار سال پیسر ھوں بلوچستان ءَ مردم آباد بوتگ اَنت ءُ ایشانی گورا گلہ، چہ ءُ جوارے ءِ گودام بوتگ اَنت آبپاشی ءِ سسٹم بوتگ کِشت ءُ کشار ءُ مالداری بوتگ مالانی پوست ءُ پوٹاں چے گُد جوڑ کنگ ءِ ھُنر بوتگ پُکّی ءِ فصل ھوں بوتگ کے رند ءَ ایاں چے مردینی ءُ جنینی گُد دوچگ بوتگ مھر گڑھ ، موھنجو داڑو ءُ ھڑپہ ھما کوھنیں دودمان بوتگ اَنت کہ ایشانی سیادی گوں یک دومی ءَ بوتگ مھر گڑھ سجئیناں چہ کوھنتریں دپتر گُشتگ دپتر زانتاں ءُ موھنجوداڈو ءَ رَند ھڑپہ بوتگ متلب وت ما وت پت، چُک ءُ نُماسگ بوتگ اَنت چئیا کہ ھڑپہ ءِ مردمانی کانپول ءُ دنتانانی سر ءَ پولکاری کنگ ءُ رند زانگ بیت کہ اے ھما مردمانی نسل اِنت کہ مھر گڑھ ءَ آباد بوتگ اَنت بلے مھر گڑھ ءَ یک چیزے باز دیم ءَ آتگ کبرانی تہ ءَ چہ در شُوتگیں ھما ساز ءُ سامان کہ مردمانی مرگ ءَ گوں یک جاہ کبر کنگ بوتگ اَنت ءُ یک گپے سک ارزشت داریت کہ ارکسی قبرے تہ ءَ آوزار ءُ ازباب نہ بوتگ مھر گڑھ ءِ سر ءَ سک باز تفصیل ءَ شاہ محمد گپ کنت ءُ چار بھرے تہ ءَ بھر کنت مھر گڑھ اولی دور 9000تا 6000 قبل مسیح دومی دور 5000 تا 4000 ق م، سیمی دور 4000تا 3200 ق م، چہارہمی دور 3800 ق م اے چاریں دورانی تہ ءَ مہرگڑھ ءِ دیمروئی ءُ دیمروئی ءِ یک یک چیزانی بابت نبشتہ اِنت بلے مھر گڑھ ءِ گُڈی دور ءِ تہ ءَ وھدے مائیگریشن بندات بیت گڑا شاہ محمد گُش ایت ھمے دور اِنت کہ مھر گڑھ زوال ءِ نیمگ ءَ روت ءُ مردم لڈگ ءُ وتی الاکھاں یل کنگ بندات کناں گڑا مھر گڑھ ءَ رند اولی میتگ کہ آباد بیت ” نوشیرو” بیت ایشی ءِ دوری چہ مھر گڑھ ءَ 9 کلومیٹر بیت ءُ ایندگہ مھر گڑھ ءِ مھلوک دیم پہ سندھ ءَ سپر کنت بلے یک گپے دکتور گُش ایت مھر گڑھ تباہ نہ بیت بلکیں موسیمی بدلی ءِ سوْب لڈ ات ءُ دگہ جاہ آباد کنت بازیں پولکارانی رپورٹانی رِد ءَ اے گپ ءُ پکّ بیت کہ سندھ ءِ تہ ءَ “آمری ءُ کوٹ ڈیجی ” ءِ آباد کنوک ھوں مھر گڑھ ءَ چے آھوکیں بلوچ بنت ۔۔ موھن جودڑو دومان ءِ زوال ءِ بندات 2000 تا 1500 قبل مسیح ءِ وھد ءَ بیت شاہ محمد مری اے گپ ءَ سختی ءَ رَد کنت کہ بلوچ آریائی نسل ءَ گوں سیادی دار ایت بلکیں ھما تمامیں تھیوری ءَ رَد کنت کہ بلوچ ءِ مائیگریشن تھیوری گُشگ بنت انچو کہ بلوچاناں “دراوڈ” ھوں گُشگ بوتگ گُشگ بوتگ اے “میڈییڑین نسل” ءَ چہ سیادی دارنت ءُ بوت کنت ایشانی وتی وتی لیبیا اِنت یک دگہ تھیوری ءِ 1853ء ءَ یک ” جرمن سکالر میکس مولر ” دیم ءَ کار ایت ءُ گُش ایت کہ ایشیا ءُ یورپ ءِ تہ ءَ یک زمانگے سکین سردی ءُ زمستانے دورے بیت کہ انسان ءَبگر تا جناور ھوں سردیں الاکھاں چہ دیم پہ زر باری نیمگ ءَ مائیگریٹ کنان ءُ آریائی ھوں ھمے سوْب ءَ ایشاں گوں یک جاہ دیم پہ یونان ، ایران ، بلوچستان ءُ ھندوستان ءِ نیمگ ءَ جُنز اَنت بلے مری گُش ایت بلوچ ھمے زمین ءِ واجہ ءُ واھوند بوتگ اَنت بلکیں آریائی دُز بوتگ اَنت یا جنگول بوتگ اَنت یانکہ خانہ بدوش بوتگ اَنت اتکگ اَنت اے زمین ءِ سر ءَ گوں بلوچاں ھور ءُ تور ءُ یک جاہ بوتگ اَنت چیا کہ آریائیانی مذھب ءُ دین بُت پرستی ءُ دیوتا ءَ نی پرستش بوتگ اَنت ءُ بلوچ آتش پرست بوتگ اَنگ انگت بلوچ آچ ءِ باز ازت ءَ کن اَنت پہ درور کہ آچ ءَ ھٹ نکن اَنت آچ ءِ نیمگ ءَ پاد دراج نکن اَنت ءُ لھتے بلوچ قبائل آچ ءِ سر ءَ وتی قبائلی پیسلھاں کن اَنت بلے آریائی چے ھند ءَ کاینت ءُ تا ایران ءَ آباد بنت ءُ آس، آپ ، روچ ءُ شپ جمبر ءُ ماہ ، ھور ءُ توپان ءَ بِگر ارچیزے یک دیوتائے گوں وت ءَ کار انت گوں بلوچ ءَ سک باز تاریخی چیز و بُن گپاں گار کنگ ءِ تہ ءَ باز کُمک کن اَنت مری گُش ایت اسل گپ ایش اِنت کہ آریا اِنویژن یا مائیگریشن ءِ تھیوری کالونیل اھد ءِ داتگیں یک سوگاتے مارا ایرین ماسٹرریس ” والا گپ انگریزاناں سک دوست بوتگ ءُ مئے سر ءَ لچینگ ءَ رند وت وَ شتگ اَنے بلے ھمے تھیوری پہ مئے واستا مسیت کُرت ءُ شُت اَنت-
ھمد ءَ یک جوانیں جُستے پیداک بیت کہ وھدے آریائی گپ کنوکیں مردماں وت ءَ یک وتن ءُ سرڈگارے بوتگ بلوچستان ءَ پیسر گڑا کجام اِنت ؟چیا انگت آریا ءَ نی ھچ وڑیں دودمان، مذھبی یا دودانی رھبندے انگت دیم ءَ نیتکگ ؟ بلے ھمے تھیوری ءِ ھساب ءَ زانگ بیت کہ آریا ءَ نی وتن ” آریہ ویجہ” گُشگ بوتگ روس ءِ زرباری نیمگ سٹیپی یا چہ روس ءَ سستگیں مُلک ازبکستان ءُ تاجکستان ءِ نزیک ءُ گورے مردم بوتگ اَنت ءُ ھمے تھیوری ءِ ھساب ءَ 1500 پیش چہ عیسٰی ءَ خوارزم ءُ بخارا ءِ چراگاھاں چے دیم پہ مئے وتن ءِ نیمگ ءَ ھجرت کنوک ھمے آریا بوتگ اَنت ءُ اے اھد ءَ آ وت ” رگ ویدا” ءِ دور گُش اَنت بزانکہ علم آریا تھیوری ءِ پیش کنوکاں وتی نیمگ ءَ چہ مئے مائتھالوجی یک کر کنگایاں گوں وتی پرزی آریائی نام دیم ءَ آرت ءُ ھمیشانی پرستش کُرت اِندر، لکشمی، سرسوتی، کرشن ( ایشانی بابت ءَ شُما وت وان ات گڑا زان اِت اے کجام کراماتانی مالک دیوتا بوتگ اَنت) نوں ما کمو گپ کناں بلوچستان ءِ لھتے دگہ دمگّانی کہ بلوچستان ءِ تہ ءَ مکران، گنداوہ، قلات، ھزدار، انجیرہ، پندران ءُ بازیں انچیں تمدّنانی سر ءَ اے کتاب ءِ توک ءَ گپ بیت کہ بلوچستان ءِ کوھنیں بستار ءُ سنچ ءَ دنیا ءِ دیم ءَ گیشتر کن اَنت-
دکتور شاہ ءِ گُشگ اِنت کہ فرانسیسی ریسرچرز بزاں پولکاراں بازیں سال بلوچستان ءِ شھر ڈیرہ بگٹی ءَ بہ اجازتی اکبر خان بگٹی ءِ وتی پولکاری ءِ کار سالانی سال برجم دارگا رند تھنا ” بلوچی تھیریم ” ءِ بازیں عمر ءِ فاسلز در گیپتگ اَنت بلے یک کسانیں کچے ءِ تہ ءَ بس اگاں ھمے پولکاری ءِ رواج انگت دیم ءَ بُجنز ایت مئے سرڈگار سابت کنت دنت کہ انسانی ردوم ءِ بُنگیجی زمین بلوچستان اِنت ءُ دنیا ءِ اولی سائنسدان ءُ زانتکار ھوں بلوچ بوتگ اَنت کہ وتی اگل ءُ ھوش ءِ سر ءَ نوکیں دنیا ءِ سائنٹیسٹ وتی کاراِش بُندات کنان ءَ ھڑپہ موھن جودڈو ءُ مھر گڑھ انگت بلوچانی ملکیت اَنت ءُ بلوچستان سندھ ءُ پنجاپ ءِ تہ ءَ ھمے جاھاں انگت بلوچ آباد اَنت ھمے سئیں سیولایزیشنانی تہ ءَ آرت تَر کنوکیں زالبولانی بُت ناچ کنوکیں زالبولانی بُت ءُ دگہ بازیں انچیں بُت ءُ نشان ھمے سابت کن اَنت زالبولانی دودمان ءِ ردوم ءِ تہ ءَ یک مزنیں کردے بوتگ-
نوٹ : اے کتاب ءِ تہ ءَ انگت سک باز انچیں بُن گپ ھست اَنت کہ تنی وھدی من دگہ جاگہ نہ اِشکتگ انت ءُ نہ کہ ونتگ اَنت منی واھگ ھمیش اِنت اے کتاب ءَ بلوچ پولکاری ءِ پِڑ ءَ ابید ھوں ارزشت بہ دے اَنت ءُ بوان انت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔