نبشتانک: قربانی ءِ فلسفہ بلوچستان ءَ چہ ازل ءَ یکشل ءَ برجم انت
نبشتہ کار: فیروز بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
روچ ءِ زژنائی وھدے کازماس ءَ مانشان ءِ گڑا تھارے ءِ بانزل چہ پُلگدیں زمین ءَ چِست بنت ءُ بال کن اَنت، ھما پُلگدیں زمین کہ آیاں راجی بامرد ودی کُتگ، ءُ آ بامرداں گوست ءِ راجدپترانی تاکدیم گوں گھگیری ءُ کُنگری یے گون ءَ نبیستگ ءُ نمیران بیتگ اَنت، ابدمان بیتگ اَنت، شھید بیتگ اَنت۔ ھمے درگت ءَ دگنیا ءِ تھا شھیدانی استمانی ءُ میان استمانی روچ دارگ بیت اِنت، راج وتی راجی بامرداں ھمے شھیدانی روچ ءَ یات کن اَنت ءُ ستا ءُ شرپ بکش اَنت شھید رزا جھانگیر وتی گالردانی توک ءَ شھیدئے یے بزانت چوش دنت اِت“ شھادت یا شھید گوائی ءَ را گُش انت“ اِے گوائی یے مانزمان دگنیا ءِ نکشہ ءِ توک ءَ استیں راجانی انت، ھما راج چہ اِے گوائی ءَ چک ءُ پد بیتگ اَنت آراج دگنیا ءِ راجدپترانی تھارین مجان گار ءُ بیگواہ بوتگ اَنت۔
دگنیاءِ راجدپتر ءَ هَبدَهُمی ءُ ھَژدَھُمی کرن ءَ بلائیں بدلی کئیت، اِے ھما وھد بیت کہ یورپ ءِ توک ءَ قوم ءُ راج بادشاھی ءُ جاگیرداری نزام ءِ ھلاپ ءَ آشوب کار اَنت ءُ کسانیں وھدے ئے توک ءَ یورپی چاگرد مٹ بنت ءُ قومی ریاست (Nation States) جوڑ بنت اِنت، لس مھلونک ءِ توک ءَ قومی شناسائی ءُ نظریہ یے چیدگ ودی بیت اِنت، امریکہ، فرانس ءُ روس ءَ آشوب کئیت اِنت، قوم سرچِست کن اَنت ، راجی راھشون جوڑ بیت اِنت۔
ھمے دروشم میزان میزان ءَ ودان کنت، ہندوستان، چین، افریقہ ءُ دگنیا ءِ ایندگہ بازیں ھند ءُ دمگاں اقتصادی، جاگیرداری، زوراکی ءُ قبضہ گیرانی ھلاپ ءَ آجوئی یے جنگ بندات بیت اِنت، ھمے جنگانی راجدپتر ءَ آزمودگ ءَ بچارے گڑا ملکانی توک ءَ ھما کردار ءُ کارست پدمنتگ اَنت کہ آیاں وتی راج ءِ ھاتر ءَ کربانی داتگ، زوراکیں نظامانی ھِلاپ ءَ گھگیری ءُ دلیری ءِ گون ءَ جنگ کُتگ، کربانی دیوکیں بامردانی سرپ ءَ کیوبا چے گویرا بہ بیت یا ھندوستان ءِ بھگت سنگھ ءُ گاھندی ءِ ڈولیں راھشون مروچی ھم جتا جتائیں وھد ءُ پاس، رمس ءُ تاریخ ءَ شھیدانی درگت ءَ یات کنگ بنت ایں، ھمے ڈول ءَ بلوچستان ءِ مھلونک چہ میر مھراب خان پراموش بیت نہ کنت ئے۔
میر مھراب خان بلوچستان ءِ ھما بامرد بیت اِنت کہ 13 گوبشان 1839 ءَ برطانیہ(برٹش امپائر) یے گون ءَ جنگ ءَ شھید بیت، بلّے اے گپ ارزشت داریت کہ کجام سبب بنت کہ برٹش ءِ ڈولیں تاکت بلوچستان ءَ کئیت ءُ قبضہ دلمانگ بیت؟ اے جُست باز مزنیں ارزشت دار اَنت کہ ایشانی ھاتر ءَ مارا گوست ءِ تاکدیم، وھد ءُ سائیگ ٹپاسگ لوٹ ایت۔
نوزدھُمی کرن ءَ استماری تاکت یا جاگیرداری نزام بزان برطانیہ ھندوستان ءُ جنوبی ایشیاء ءَ ایسٹ انڈیا نام ءِ سر ءَ لوٹ ءُ پول کنت اِنت، ھندوستان ایسٹ انڈیا چیر دست ءَ بیت ءُ ایشی یے چہ برطانیہ بازاری (معیشت) ءُ فوجی توانائی (عسکری قوت) شرین دروشمے ءَ مھکم بنت اِت، بلے دومی نیمگ ءَ روس ءُ فرانس ءِ ڈولیں ریاست اِیش چیز ءَ وش نہ بنت ایں، فرانس نپولین (Napoleon) ءِ چیر دست بیت، برطانیہ نوآبادیاتی نظام فرانسیسی ءَ باز نیزور کنت اِت، فرانس مھدود کنگ بیت ءُ آبرطانیہ رنگ ءِ تاکت ءِ برابری کُت نہ کنت ئِے ایشی ءِ درور ما واٹرلو(Waterloo) جنگ ءَ گندے بلے! اگاں ایمانداری ءَ چارئے اے جنگانی پُشدر ءُ فلسفہ ءُ نظریہ ملک گیری مستریں سبب بوتگ اَنت۔
دومی نیمگ ءَ روس پشت کپیت اے سیاسی گیروچیل ءِ تھ ءَ روس لوٹ ایت کہ من دگنیائے سر ءَ راج بکن آں ھمے ھاتر ءَ روس افغانستان ءَ قبضہ کنت (افغانستان ءِ بادشاہ شاشجاہ کئیت ایسٹ انڈیا باھوٹ بیت) ءُ لوٹ ایت واتر تیاب دپ ءَ سر بکن آں، روس ءِ واھشت پیٹر دی گریٹ (Peter the great) زمانگ بیتگ کہ آگرمیں آپ داں تیاب دپ ءَ بہ گپت ایں، ھمے وھد ءَ برطانیہ ترس گیش بیت کہ اگاں روس افغانستان ءِ راہ ءَ بلوچستان بیت گڑا آوتی فوج ءَ منی ھلاپ ءَ شرین رنگے کارمز کت کنت ئے، اد ءَ دمگ ءِ توک ءَ بلوچستان برطانیہ ریاست ھاتر ءَ باز ارزشت دار ایت، اے وھد ءَ بلوچستان ءِ خان آف قلات میر مھراب خان بیت، برطانیہ ءِ فوج خان گون ءَ مسام کنت ءُ وتی یک فوجی ٹولی یے انڈس آرمی (Indus Army) نام ھڈ دنت دانکہ بلوچستان علاقہ چہ ھمے فوجی ٹولی افغانستان ءِ سر ءَ ارش بہ کنت بلے! بلوچستان ءِ وتی توک ءِ لھتے نواب ءُ سردارانی مسئلہ خان گون ءَ شر نہ بنت ھمے ھاتر ءَ برطانیہ ءِ فوجی ٹولی ءِ سر ءَ بولان پاس ءَ ارش کنگ بیت، خان ءِ گون ءَ برطانیہ مسام ھلاس بیت گورنر جنرل لارڈ اوکلینٹ (Governor General Lord Oklent) نام ءِ اپسرے خان ءَ را نمدی یے نبشتہ کنت کہ خان سلاہ دور بہ دنت ءُ برطانیہ چیردست بہ بیت بلے! خان اے چیز ءَ نہ منّ ات اِنت گڑا انڈس آرمی یک بھرے میجر ولشائر ءِ کمانداری13 گوبشان 1839 ءَ بلوچستان ءَ کئیت ءُ ریاست ءِ بلوچستان ءِ سر ءَ ارش کنت، میر مھراب خان وتی سے سد سپائیگ ءَ جنگ دنت ءُ شھید کنگ بیت بلے! انگریز دیم ءَ گلامی نہ منّ ایت اِنت ءُ تنا وھدے وتی سلاہ ءَ دور نہ دنت دانکہ شھید نہ بیت۔اے فلسفہ ءُ رندگیری بلوچستان چہ ازل زمانگ ءَ یکشل برجم انت میر مھراب خان بہ بیت یا ھمل جئیند، پرنس کریم خان بہ بیت یا واجہ شیرومری دژمن ءِ دیم ءَ چہ تُرس ءَ یا وتی سِیتانی ھاتر ءَ نہ جُک اِتگ اَنت بلکیں راجی ھکانی ھاتر ءَ قومی جزبگ گوں دژمن ءِ سر کھر بوتگ انت، شمالی کوریا یے چی گویرا بہ بیت یا مھراب خان مروچی ھم شھیدانی درگت ءَ یات کنگ بنت چونائی ءَ بازیں نام ودی بنت ءُ پد ءَ مر اَنت ءُ بیگواہ بنت بلے! باز انچیں نام است اَنت کہ آمرگ ءَ رند راجی راھشون بنت چہ راجدپتری راستیاں اے گپ پدرانت کہ میر مھراب خان ءِ سیاسی لیکہ ءُ نظریہ داں بلوچ راج اَست اَبدمان اِنت۔
بلوچستان ءِ راجدپتر توک ءَ 13 گوبشان مزنیں بستار ءُ ارزشتے دار ایت بی ایس او آزاد 2010 ءَ وتی مرکزی کمیٹی مراگشے ءَ جار جنت کہ اے روچ شُھدائے بلوچستان ءِ نام ءَ دارگ ءُ زانگ بہ بیت، مروچی ھمے روچ اِنت چونائی ءَ شھید بستار ھما استالانی ڈول ءَ انت کہ تھارین آزمان ءَ گوں مچی یے گون ءَ روژنا کن انت اگاں شھیداں ما زمینی استال بگُش ایں گڑا ما رد نہ بہ ایں، 13 گوبشان ءِ روچ ءَ ما شھیداں یکیں نگاہ ءَ چاریں، توسیپ ءُ ستا بکش ایں ءُ سُھرین دروتانی گون ءَ نازین اش، اِے پْگر ءُ سسّا مردمانی جزبگ ءَ بُرز کنت اَن، سنچ ءَ ایمن کنت اَنت ءُ استیں راھشونانی یے روہ ءَ تاجگ کنت اَنت-
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔