نبشتانک: استادانی میان اُستمانی روچ ءُ منی لھتے یات گوں وتی وانگجاہ ءَ
نبشتہ کار: وسیم بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
مرچی منی دل ءَ گْوشت وتی لھتے کُوھنیں یات وانگ جاہ ءِ ءُ میان اُستمانی استادانی (teacher day) روچ ءِ درگت ءَ لھتے دانک نبشتہ بہ کناں ءُ چیزے سرگْوست بیان کناں باریں من اِے وانگ ءِ سپر چونیں جاوراں گوازینتگ ءُ اِے منزل ءَ سر بوتگ آں من ءَ یات اِنت کہ من یک بیگاھے ءَ گوں وتی میتگ ءِ شپانکاں ھوار پَسانی چارینگ ءَ اَت آں کہ منی واجہ ءُ کماشیں بْرات ستار جان اَتک ءُ من ءَ گْوَشت ئِے “پَساں من ناکو ءَ را دے آں ءُ ترا ماں وانگجاہ ءَ داکِل کن آں کہ برو چیزے بوان ئے-
ھما بیگاہ ءَ من پس یل کُت ءُ وتی بْرات ءِ ھمراھی ءَ لوگ ءَ شُت آں۔ من ءَ یک کاپی یے ءُ پنسلے دات ءُ گْوشت ئِے ” اِے گْوشت ئے کہ مرچی وتی ناکُناں بہ چِن ،جان ءَ شود سھب ءَ مھلہ پاد بْیا کہ وانگجاہ ءَ رو ایں اود ءَ ترا داکِل کن آں بوان، نوں شوانگی بَس اِنت” منی جان لرزگ ءَ اَت کہ وانگجاہ باریں چون اِنت استاد من ءَ جَن اَنت بلے دپ ءَ دانکے در نہ کُرت سھب ءَ مھلہ پاد اَتک ءُ وتی جان شُشت ءُ گُد جان ءَ کُرت اَنت برْات ءَ وت منی سَر رست، ما چاہ وارت ءُ ھمراھی ءَ دیم پہ وانگجاہ ءَ روان بوت ایں وانگجاہ چہ مئے ھلک ءَ کساس یک ءُ نیم ساھت ءَ پیدل راہ اَت ما پادانی ءَ شُت ایں۔
پہ من اولی روچ اجب اَت، پرچا کہ من ساری ءَ ھچ وانگجاہ ءُ اِے ھلک نہ دیستگ اِت آں، اولی رَند اَت کہ من وانگجاہ ءِ ھاتر ءَ سَریج دیست بْرات ءَ من ءَ استاد ءِ گور ءَ بُرت ءُ استاد ءَ را گْوشت ئِے “اِے منی بْرات اِنت ایشی ءَ داکِل کن وان ایت” استاد ءَ منی بْرات ءَ را موکل دات، بْرات شُت، گُڑا وتی کلاس ءَ استاد ءَ را من زانت آئی ءَ منی نام دَاکِل کُت ءُ گْوشت ئِے “بُرو آ دیم ءِ کلاس ءَ بچکانی کِرّ ءَ بہ نِند ٹِلو(گھنٹی) لَگ ایت گُڑا من کلاس ءَ کایاں، ترا کتاب دے آں ءُ وانین آں” من چو بزگ بزگ ءَ کلاس ءَ شُت ءُ
درآمد ءِ پیم ءَ کوٹی ءِ کُنڈے ءَ نِشت آں وھدے کہ ٹِلو ءَ توار کُت گُڑا دُرستیں نودبر شُت ءُ لین ءَ لیں بوت اَنت، یک زنڈیں مردے دَراَتک ءُ مزنیں لَٹے گون اَت ئِے، من چہ تُرس ءَ گار اِت آں۔ آئی ءَ ھکلے جت ءُ گْوَشت ئِے “جَلدی لین پہ کَڑے ھوجا ئیں-
دُرست لین بوت ایں یکے ءَ شُت دوایے ونت پد ءَ سے نودربر شُت لبِ آتی ہے دعا بَن کہ تمنا میری ھمیش ونت، پد ءَ پریٹ بندات بوت ءُ ھلاس بوت۔ ما ھر کس وتی وتی کِلاس ءَ شُت ایں اُستاد اَتک ءُ ھازری جَت اَنت ئِے ءُ من ءَ توار ئِے کُت، من شُت آں منی نام ءُ ودی بیگ ءِ رمس ئِے جُست کُت اَنت۔ من گْوشت آں ءُ پد ءَ من ءَ ھمراہ ئِے کُرت ءُ دپتر ءَ بُرت ئِے دگہ استادے ءِ کِرّ ءَ کتاب گپت ءُ دات ئِے۔ ھما روچ ءَ منی وانگ ءِ سپر بندات بوت ءُ اولی سال ءَ منی اُستاد نَسیر بوتگ۔ آئی ءَ مارا وانینت من ھر روچ سبک دات ئِے ءُ گُڈّی روچ ءَ جُست ئِے گپت برے برے من ءَ سبک یات بوتگ اَت ءُ برے برے من ءَ یات نہ بوتگ اَت گُڑا جْوان مارا جَت ئِے اولی سال ھبر نہ کپت کہ شُت۔ گُڈی سال ءَ استاد لیاکت اَت آئی ءَ مارا دو ماہ وانیت پد ءَ وانگجاہ ءَ نیاتک گُڑّا مارا استاد بَرکت ءَ دومی ءُ سیمی تبک وانینت۔ اَے سال ھم انچو آتک ءُ شُت۔ من نہ زانت من چے ونتگ انگلش وتی جاگہ من اردو ءِ وانگ نہ زانت ھما وھد ءَ استاد ءَ دْروت دات من لَٹ ءِ تُرس ءَ رٹا جَت ءُ ونت، گُڈّی روچ ءَ ھما گال دیمی سبک ءَ اَتک اَنت من نہ زانت اَنت۔ دیمی تبک چارمی اَت آئی ءِ استاد اکتر اَت، اِے تبک ءِ کتاب باز بوت اَنت وانینگ کمو گیش بوت۔ کلاس ءِ تہ ءَ چار نودربر چہ مارا کمو گھتر اَت آدگہ ما دُرستیں نلیں نودربر اِت ایں۔ ھر روچ مارا مُرگا کُت ئِے ءُ رِدے رِدے لَٹے گپت ئِے۔ اِے ھر روچی لَٹّاں مئے سے چار سنگت ءَ وانگ یل کُت ما چہ وانگ ءَ دلپروش بوت آں۔ بلے اردو ءِ وانگ ما نہ زانت۔ ما ھر روچ گْوَشت ھُدا اِنت کہ مرچی استاد وانگجاہ ءَ مَئیت، کدی کدی نیاتک گُڑا ما گَل کُت کہ استاد مَرچی نیاتکگ من ءُ منی دگہ سنگتے ءَ گْوَشت وانگ ءَ یل کن آں، اد ءَ ھر روچی لٹ پد ءَ یک یک ساھتے ءِ پیدل ءِ گَرم ءَ روگ گِس ءَ پد کار کنگ نی گوں ما نہ بیت۔آ سنگت ءَ یل کُت من ءَ منی بْرات ءَ زور وانگجاہ ءَ گوں وتی ھمراھی ءَ آرت۔ اِے سال پہ ھمے وڑی گْوست دیمی تبک پنچُمی اَت آئی استاد اَلی اھمد اَت، اِے سال کمو چہ ساری ئیں سال ءَ گھتر اَت استاد ءَ مارا وانینت بلے من ریازی ءَ کمو چہ وتی آ دگہ سنگتاں گھتر اِِت آں، اردو ءُ انگلش ءَ من ھُدا ءِ باھوٹ اِت آں بزان من چہ لوگ ءَ وتی بْرات ءِ کِرّ ءَ ونت۔ چہ ساری ئیں سال ءَ کمو گھتر اِت آں بلے اردو ءِ وانگ ءَ اَنگت جْوان نہ زانت اِے سال ءَ من وتی کِلاس ءِ تہ ءَ سیمی لمبر ءَ اَتک آں، ششمی تبک ءِ استاد مُلا رزامھمد اَت آئی را ما ساری ئیں سال ءَ پہ شَر زانتگ اَت کہ مارا اسلامیات وان اینت ئِے چہ ھمائی ءِ لٹّاں مئے سنگتے ءَ وانگ یل کُت سالے وانگجاہ ءَ نیاتک گُڈّی سال ءَ پد ءَ آئی ءِ بْرات ءَ آئی ءَ وانگجاہ ءَ آرت ءُ داکِل کُت۔ اِے سال پہ ما گنتریں آزابے اَت، اِے سال ءَ کتاب ھشت بوت اَنت ھیر یکے ءِ کاپیانی نبیسّگ ءُ سبک ءِ یات کنگ دل ءَ نہ گْشت کہ وانگ ءَ بْیا بَلے بْرات اَت کہ من یل دیگ ءَ نیشت ئِے۔ اولسر ءَ ما کِساس چِل نودربر بوت ایں پد ءَ سال ءِ گُڈّی ءَ دُرست یک یک ءَ وانگ ءَ یل کنگ ءَ اِت اَنت۔ سائنس ءِ استاد رپیک اَت آئی ءَ ھر وھد ءَ انار ءِ لَٹے گون اَت آئی ءِ کِرّ ءَ کسے ءَ کہ اردو ءِ وانگ زانت آ بچِتگ اَت کسے ءَ کہ اردو ءِ وانگ نہ زانت بزان آئی ءَ را ھُدا ءَ نہ واھتگ اَت۔ یکیں ھپتگ ءَ دْراھیں کتاب ءِ سوالاں سرجم ءَ نبشتہ بکن اِت ءُ بْیار اِت۔ ما ھر کس ءَ پنچاہ والا مزنیں کاپی گپت دْراھیں روچ ءَ لیک اِت کہ ھپتگ کیت مئے کتاب ءِ جُست سرجم نہ بنت۔ یک روچے یک استادے نیاتکگ اَت گُڑا ما چیزے سنگت شُت ایں دوکان ءَ تاں رپیک ساھب اَتکگ اَت کِِلاس ءَ ما اود ءَ نہ بوتگ اِت ایں دگہ سنگتے مئے رَند ءَ راہ ئِے دات وھدے کہ ما شُت ایں۔ گیٹ ءِ دپ ءَ اُشتاتگ انار ءِ لٹّے گون اِنت ئِے مارا دو دو جْوانیں لَٹّ ئِے جَت ءُ گْوَشت ئِے “بْیار اِت سائنس ءِ کتاب ءَ وانان کن اِت مرچی کسے ءَ نہ ونت من آئی پاداں پُروش آں گِند ئے انچو جَزباتی اَت ،سنگتاں لین ءَ وانان کُت دو سنگت ءِ پاد لَرزگ ءَ اِت اَنت۔
ھمِکہ کُت اِش وت ، وت ءَ چہ لّٹ ءَ رَک اینت اِش آدگہ دُرستیں سنگتاں دل تب ءَ لٹ وارت۔ وھدے کہ منی لمبر اِتک نو دل ءِ دریکگ گیش بوت اَنت پرچا کہ من اردو وانگ نہ زان آں سائنس ءِ انچیں مزنیں گال (words) اَنت من توار ءَ اش زانت نہ کن آں من وس کُت یک گالرد ءَ دیم وانگ نہ بوت ،گپت ئِے منی موداناں ھشت نُھ لٹّ من ءَ جَت ئِے۔ من جِست آں ءُ شُت آں وتی کُرشی ءِ سر ءَ من گْوَشت زاناں بس کنت بَلّے بس کنگ ءَ بیزار گتر ءَ چِڑ اِت پد ءَ من ءَ گپت ئِے جْوان جَت ئِے۔ آ روچ ءَ پد سے چار سنگت تاں دو ماہ ءَ وانگجاہ ءَ نیاتک، رپیک ھم پد مئے وانگجاہ یل کُت ءُ وتی دمگ مشکے ءَ شُت اِے سال ھم گْوست ءُ شُت۔
دیم ءِ سال ءَ ما ھپتمی تبک ءَ اِت ایں مئے استاد جنگی ھان ، اسلم، اللّٰہ داد ءُ دگہ یک استادے اِت اَنت۔ اِے سال ءَ کمو من چَہ ساری ئیں سال ءَ گھتر بوت آں جُھد کُت ءُ ونت۔ ھمے سال ءَ باریں پہ چونی من اردو ءِ وانگ دَربُرت بَلّے پھم ءَ نیتک اَنت کہ چے گْوشگ ءَ انت؟-
بس ھمنکس گنج اَت کہ من وانگ زانت۔ اِے سال ھم شُت ءُ اتک ھشتمی تبک اِے سال ءِ استاد دنی بکش ساھب اَت آئی ءَ مارا اردو وانینت ،یونس ساھب ءَ مارا انگلش وانینت، جنگی ھان ساھب ءَ مارا سائنس وانینت ،ایاز ساھب ءَ مارا ریازی وانینت ھمے وڑ ءَ اِے سال ءَ منی مستریں جیڑہ انگلش اَت نوں پہ من انگلش بلاھیں جیڑھے اَت بَلے زوت یونس ساھب دَرتک انگلش ءِ پیرڈ ھالی بوت۔ اِے سال ءَ دْرستیں کتاب وانینگ نہ بوت اَنت۔ تاکہ چکّاس اَتک اَنت پد ءَ مئے موکل بوت اَنت۔
2019 ء ءَ من نھمی تبک ءَ سر بوت آں۔ اِے سال ءَ مئے استاد آیاز ساھب اَت۔ اِے سال ءِ بندات ءَ ما باز سنگت اِت ایں وھدکہ مئے کلاس گِرگ نہ بوت اَنت سنگت دُرست وانگجاہ نہ یتک اَنت۔انگلش ،(پاک اسٹڈی )، ریازی ءُ اسلامیات ءَ ابید آدگہ دُرستیں( سبجکٹاں )استاد نیست اَت اِے سال ءِ گُڈّی ءَ منی بْرات ءَ شال ءَ دیم دات پہ وانگ ءَ اد ءَ پد ءَ ھما اردو من نہ پھم اِت کہ چے وانینگ ءَ اِنت استاد (یک روچے من ءَ استاد ءَ پہ اردو گْوشت ترا من وانینگ ءَ آں تو اِیشاں پھمگ ءَ ئے اِنّا)
من نہ زانت نوں آئی ءَ چے بہ گْوش آں استاد وَ بلوچی ءَ نہ زانت گُڑا ءَ من ءَ بُرت ئِے وتی کارگِس ءَ دگہ مری یے ءَ را گْوشت ئِے گوں ایشی گپ کن اِے چے گُشگ ءَ اِنت؟ نوں من مرچی ءَ گپ جَت بَلے مَری ھم منی گالوار ءَ نہ زَانت بَلے گَنج اِنت کہ نیم گپاں منی سرپد بوت۔ چیزے وھد ءَ رَند منی چکّاس بوت من وتی دمگ ءَ شُت ءُ چکّاساں پد مئے دھمی تبک ءِ بندات بوت بَلے کس کلاس ءَ ما چار نودربر ءَ ابید دگہ کس نیاتک۔ پد ءَ من ھم نہ شُت آں گوں دانکہ پد ءَ چکّاس بوت اَنت۔ اِے بوت منی ماں وانگجاہ ءِ سرگْوست، مرچی من اِے گپ ءَ پھمگ ءَ آں کہ مئے وانگجاہ ءَ مارا مئے دُرستیں کتاب ماں بلوچی ءَ وانینگ بہ بوتین اَنت بہ گِند ئے مئے انچو سنگت ءَ وانگجاہ یل نہ کُتگ۔ ما چہ وانگ ءَ دلپروش نہ بوتگ اِت ایں بلکیں مرچی ما جْوان جْوانیں کار کُتگ اَت پہ مُلک ءُ راج ءِ واست ءَ مرچی پہ اردو ءِ وانگ ءِ سر ءَ لٹ ورگ ءُ وانگجاہ ءَ یل کنگ سوب ءَ مئے چاگِرد ءَ چینچو زھگ ءَ وانگ یل کُتگ ءُ بَزگری کنگ ءَ آں۔ دومی مئے اُستادانی نزوری سَک باز بوتگ اَنت اگاں آواں مروچی مارا بوان اینتیں مئے چاگرد ءِ ھال ایش نہ اَت ۔
دومی اگاں مئے ماتی زبان بلوچی مارا وانینگ بہ بوتیں بہ گِند ئے مئے چاگِرد ءَ وانیدگیں مردم گیش بوتگ اِت اَنت مرچی مئے چاگِرد ءِ تہ ءَ جْوان جْوانیں ڈاکٹر ، جْوانیں استاد ءُ رھدربر دَراتکگ اَت۔ منی ھیال ءَ مئے ماتی زبان ءِ نہ وانینگ ءِ سوب ءَ مرچی مئے چاگِرد ءَ گیشتر کسانیں زھگ گوں بَزگری کنگ ءَ اَنت چہ وانگ دلپروش اَنت۔ دگہ ھم کسانیں کسّہ گوں کن آں وتی ماتی زبان ءِ من ءَ مرچی سے چار ماہ اِنت کہ من چہ یک وٹسپی گروپے ءَ وتی ماتی زبان ءِ وانگ آں۔
مرچی من شش ماہ ءِ تہ ءَ انچوکیں بلاھیں نبشتانک نبشتہ کُت کن آں۔ من وتی استاد نہ دیستگ ءُ استاد ءَ من ءَ بَلے استاد ابدلستار بُگٹی جُھدانی برکت ءَ ءُ سرگْوات لبزانکی کاروان ءِ برکت ءَ من چینچو دیمروئی کُرتگ۔ اگاں مارا ماں وانگجاھاں مئے ماتی زبان بلوچی دہ سال ءِ تہ ءِ وانینگ بہ بوتیں بہ گِند ئے ما پہ اردو ءُ وانگ ءِ سر لٹ نہ وارتگ ءُ وانگجاہ یل نہ کُتگ اَت۔ منی گُشگ ءِ مول ءُ مُراد اِے نہ اِنت کہ استاداں مارا جَتگ ما چہ وانگ ءَ دلپروش بوتگ ایں۔ اد ءَ ما ءَ میارِیگ نہ ایں ۔ میار وَ مئے اداراھانیگ اِنت کہ مئے جِند ءَ زبان مارا وانینگ نہ بوگ ءَ اِنت۔
من گُڈّسر ءَ دُرستیں استادانی منت ءَ گِر آں کہ آیاں وتی وھد پہ ما گوازینتگ ءُ مارا اِے منزل ءَ رس اِینتگ اگاں منی نبشتانک ءِ تہ ءَ چوشیں ردی یے مان من چہ استاداں پھلی لوٹ آں۔ منی دُراھیں استاداں چہ منی نیمگ ءَ سلام سرَ بات، وش ءُ شادان بات اِت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔