نبشتانک: چار راہ ءَ اوشتاتگیں جنین
نبشتہ کار : ڈاکٹر نوال السعدوی
رجانکار : انام رزا
چمشانکار : گل ھسن بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
چار راہ ءَ اوشتاتگیں جنین اِے کتاب ءِ نبشتہ کار ڈاکٹر نوال السعدوی اِنت آ وت مصری ءِ بیت آئی ءِ کار ءُ کَسب یک چاگِردی جُھدکار، تب زانتیں ڈاکٹر، فکشن نبیّسے بیت اِے کتاب ءِ اردو “زیرو پوائنٹ پر کھڑی عورت ” ءِ نام ءَ اِنت بلوچی ءَ اِیشی ءِ رجانک انام رزا ” چار راہ ءَ اوشتاتگیں جنین ” ءِ نام ءَ رجانک کُتگ – اِے گدار ءِ کارِست پردوس اِنت کہ آ مصر ءِ جاہ منِندے بیت آئی ءَ وتی زندگی ءِ تہ ءَ چنچو اڑ ءُ جنجالانی دیمپانی کُتگ۔ اِے گدار سَک دردناکیں گِدارے ھر ھما مردم کہ اسلامی چاگِرد ءَ نشتگ آ اِے کتاب ءِ وانگ ءَ گوں وتی چاگِرد ءَ ھما وڑ ءَ گنِد اِیت۔انچو کہ پِردوس ءِ چاگرد مصر بوتگ ، ما تنی وھدی ھما وڑیں زندگی گوازینگ ءَ ایں۔
اِے گدار ءِ مستریں کارست پردوس اِنت آ مسِر ءِ کناتیر بندی جاہ (قناطیر جیل) ءَ بند بیت آئی ءِ وڑ ءُ ڈول چہ آدگہ بندیاں جُتا بنت۔ اِے وھداں ڈاکٹر نوال السعودی ھم زالبولانی زندمان ءِ سر ءَ پٹ ءُ پول ءَ بیت گُڑا کناتیر بندی جاہ ءِ ڈاکٹر ایش ءَ ھال دنت کہ اد ءَ مئے کِرّ ءَ پِرودس نامیں زالبولے ھست نہ نان وارت نہ وپس اِیت۔آئی ءَ پاھو دیگ ءِ ھکم اتکگ، بلے آ اگاں وتی پاھو ءِ سزا ءَ زند ءِ جَیل ءَ بدل بہ کنت بوت کنت، بس آرا دْزّنامے جنگی اِنت گوں وتی ملک ءِ مستر ءَ دزبندی بہ کنت بلے اِے تیار نہ اِنت۔ گُڑا ڈاکٹر نوال السعودی باز کوشست کنت کہ گوں آئی ءَ بِہ مِلّ آں، بلے آ نہ منّ اِیت۔ بازیں جُھداں پد آ رازی بیت گُڑا ڈاکٹر نوال السعودی ایشی گوما گُلگِدارے (انٹرویو) کنت آ وتی کسّھاں چہ بُن ءَ بندات کنت۔
اِے گدار ءِ تہ ءَ لھتیں چیزانی سر ءَ آ تَران کنت آ سَک ارزشت دار اَنت من لوٹ آں ھمایانی سر ءَ چمشانکے بہ دیاں اِے گدار ءِ تہ ءَ ھرچی ھست اِنت آ من تنی وھدی وتی چاگِرد ءِ تہ ءَ گنِدگ ءَ آں من لوٹ آں ھمایاں دیم ءَ بیار آں۔ انچو کہ اول سر ءَ ما گِند ایں یکیں پردوس وتی گِس ءِ تہ ءَ چنچو اڑ ءَ جنجالانی دیمپاں بیت۔ آ سَک کسان بیت آئی ءِ دل گْوش ایت من ھم وشی بکن آں من آ دگہ زھگانی وڑ ءَ من ءَ زر بِہ بیت سودائی بہ کن آں بلے آئی پِس آرا چوشیں وشی ءُ آسراتی نہ دنت ۔ وھدے آ روت ڈگارانی سر ءَ گوں وتی ھمسراں گْوازی ءُ لیب کنت آئی ءِ ماس آرا نَیِل اِیت کہ تو جنین زھگے یے تو نوں کمو مزن ئے ڈگارانی سر ءَ مہ رو بچکاں گوں گْوازی مہ کن تئی واست ءَ ایب اِنت تو بس گِس ءَ کار بہ کن گُد بہ دْوچ دگہ ھچ آئی کسانی ءِ وشی چرائی پچ گرگ بنت۔ دیمتر ءَ آ وانگ ءِ پِڑ ءَ گِیش واھگ دار اِیت آرا ھچ وڑیں آسراتی دیگ نہ بیت آئی ءِ واھشت بیت کہ من ڈاکٹرے، انجینرنگے، سائنسدانے جوڑ بہ باں آئی ءِ درستیں واھشت سرجم نہ بنت۔ وھدے آ شاہ دربرجاہ ءَ وانگ ءَ بیت ملک ءِ تہ ءَ اڑ ءُ جنجال بنت آئی ءِ واھشت بیت کہ من وان آں ملک ءِ مستر باں ملک ءِ تہ ءَ گیش شری ءُ مردمانی واست ءَ آسراتی کاراں آرا اِے گْوَشگ بیت زالبول ملک ءِ مستر بوت نہ کن اَنت۔ آ وھدے مزن دربرجاہ ءِ وانگ ءَ سرجم کنت آئی ءِ دل لوٹ اِیت من نوں شاہ دربرجاہ ءَ پہ وانگ ءَ بہ روان تانکہ وتی واھشتاں پِیلو بہ کناں بلے آئی ءِ تُرو ءُ ناکو آرا جلدی گوں پیریں مردکے ءَ آروس دے اَنت۔ پرچا کہ آ مردک ءِ کِرّ ءَ زَرّ باز اِنت بِلّے کہ پردوس ءَ دوست نہ بیت آئی ءِ واھشت کُشگ بنت تُرو ءُ ناکو آئی ءِ سانگ ءِ درگت ءَ اِے وڑ ءَ تْران کن اَنت وت ماں وت ۔
“تُرو گْوش ایت، ” من شریں چیزے جیڑاِتگ”چے جیڑاِتگ؟
“منی ناکو شیک مھمود نیک سالھیں انسانے، نمازی ءُ روچگ دارے، شریں پنشنے اوں گرگ ءَ اِنت ءُ چَُک چلانگ ئےِ اوں نیست ءُ ھما اِنت کہ جن ئِے مُرتگ تھنائی ءِ آماچ اِنت۔ اگاں آ گوں پردوس ءَ سانگ کنگ ءَ راز ئیگ بہ بیت تاں آئی ءِ تماشا اِنت۔ ھمے وڑ ءَ منی ناکو ءَ یک پرمانبرداریں جنینے رس ایت ءُ گوں آئی ءَ وت مشگول کنت۔ پردوس آئی ءِ ھزمت ءَ کنت آئی ءَ تھنائی ءِ سما نہ بیت، پردوس نوں مزن اِنت ءُ آئی ءَ نوں سُور ءُ سانگ کنگی اِنت ءُ اِے گپ پرائی ءَ سِیتے، پرچاکہ آ کلمانٹ اِنت چوناھا وَ شریں ءُ شریپیں جنکے، بلے مئے چاگرد چہ ھرامزادگ ءُ یلہ چریں مردماں پُرّ اِنت۔ ناکو ءَ دراھینت “اگاں من تئی گپ ءَ بہ منّ آں، بلے شیک مھمود پرائی سک پیر اِنت” کَے گْوش ایت کہ پیر اِنت؟ ھمے سال ءَ پنشں بوتگ پردوس کُجا کسانیں جنکے آئی ھمسراں سُور کُتگ سَے سَے زھگ ءِ ماس اَنت۔بِلّے کہ شیک مھمود پیر اِنت بلے بھروسہ مندیں مردمے مروچگیں دَور ءِ ورنایاں چہ شَرتر اِنت ورنا ھر روچ وتی جناں جن اَنت۔ ناکو ءَ گْوَشت اگاں پردوس ءَ نہ منّ اِت گُڑا؟ تُرو ءَ دراینت، کَے آرا جُست کنت اسلام مارا موکَل نہ دَنت ما جنکیں زھگاں جست بہ کن ایں ھرچی مارا پرائی دوست بیت آرا گپ نیست ۔ ھمے وڑ ءَ آ شیک مھمود ءَ پہ وت ءَ زَرّ ءُ مال گِر اَنت پردوس ءَ آروس دینت پردوس کہ مرد ءِ گِس ءَ روت مرد ھر روچ ورگ ءِ سر ءَ آرا سزا دنت کسانیں چیزے اگاں زوال بوتگ آئی پردوس جتگ ءُ زاہ ءُ بَد کُتگ ورگ ءِ وھد ءَ آئی سر ءَ نشتگ تانکہ وتی ورگ ءَ گُڈّ مہ کنت۔ شپ ءَ کہ وپتگ گُڑا آئی دپ ءَ ءُ ریشاں انچو بُوہ کُتگ پردوس ءَ آئی کِرّ ءَ پہ وپسگ ءَ آرام نہ بوتگ بلے لاچار بوتگ۔
یک روچے گُدانی شودگ ءِ وھداں سرپ رچ اَنت آ پردوس ءَ سک جنت پردوس گِس ءَ یل دنت دیم پہ ناکو ءِ گِس ءَ روت کہ ناکو منی واست ءَ بد بارت پہ من سَاھگے بیت وھدے کہ ناکو ءِ گِس ءَ سر بیت ناکو ءِ جن جُست ئےِ کنت تو چی ءَ اتکگ ئے؟ آ گْوش ایت من ءَ مرد ءَ جتگ ءُ سزا داتگ گُڑا آئی ءِ تُرو کنوری گْوش ایت مرد ءَ را اِے ھک ھست کہ آ وتی جنین ءَ جنت ھر چی سزا دنت جنین ءَ را ھچ گْوشگی نہ اِنت تی ناکو کدی کدی من ءَ ھم جنت، تی مرد ءَ ھر وھداں ترا جَت ھچ مہ گْوش۔ پردوس دراینت کہ شیک مھمود کُرآن ءَ زانت مزھب ءِ درگت ءَ سرپدیں مردمے باید اِنت زالبول ءِ ھک ءَ بہ زانت۔ کنوری ءَ پسّو دات کہ اِے وڑ ھما مرد کن اَنت کہ آ نیکرائی زانشت ءَ شری ءَ سرپد اَنت ۔نیکراہ وَ جنینانی جنگ ءِ سوج ءَ دنت یک ھانوادھیں جنینے را اِے ھک نہ بیت وتی مرد ءِ زنگ ءَ بہ جنت۔ اِےمرد ءِ ھک اِنت ترا گپ نیست۔ تو مرد ءِ گلام ئے گُڑا ناکو کہ کیت ناکو ءِ گپ ھمیش بنت دومی روچ ءَ ناکو بارت ئِے پد ءَ مرد ءِ گِس ءَ سر کنت ئِے مرد ھمے شگان ءَ جنت ئِے ھاں چی ءَ اتکگ ئے بہ نشتیں ئے ناکو ءِ گِس ءَ ، من زانتگ ترا جاگہ نہ بیت تو انگت ءَ شُت ئے۔
یک روچے پد ءَ انچو مرد سک جنت ئِے نوں پردوس زانت کہ من ءَ ناکو ءِ گِس ءَ جاہ نیست گُڑا وتی دیم ءَ دنت دیم پہ بازار ءَ کہ ھر جاہ ءَ سر کپت رو آں آ وتی سکینڈری ءِ سرٹیپکیٹ زور اِیت۔ یک روچے آئی سر یک دُکانے ءَ کپ ایت آ دُکان دار ءَرا گْوش ایت من ءَ کارے درکار اِنت گُڑا دُکان دار آرا وتی گِس ءَ بارت شپ ءَ آئی ءَ گوں وپت ءُ واب کنت پد ءَ وتی گِس ءَ کار گَیت ئےِ پورئیں روچ ءَ گِس ءَ تھنا بیت دگہ کار نہ پرائی درگیجگ بیت نہ آ موکل دیگ بیت کہ بہ رو پہ وت ءَ وت کارے در بہ گیج اِیت یک روچے آ روگ ءِ جُھد کنت آ مرد آرا کوٹی ءِ تہ ءَ بند کنت کوٹی ءَ ڈن ءَ کُبل کنت پورھیں روچ ءَ اد ءَ نہ بیت شپ ءَ کیت یک روچے پردوس کُوکار کنت سَک گریت ھمساھگے کیت کوٹی ءَ پچ کنت پردوس تّچگ ءَ سوبمند بیت۔ ھمے وڑ ءَ آئی ءِ دیم پد ءَ یک روچے ما دریا ءِ کِرّ ءَ کپ اِیت آ شریپہ نامیں جنینے گنِد اِیت شریپہ آئی ءَ جسم ءَ بھا کنت ھر روچ مردک کار ایت آوان ءَ زر گیت۔ پردوس یک روچے شریپہ ءَ جُست کنت من ءَ چی ءَ ھچ لزت بوگ ءَ نہ اِنت؟ آ پسّو دنت لزت ءَ چے کن ئے بس زر لوٹ اِیت بیپاری ءَ لزت نہ لوٹی۔ گُڑا یک مردمے کیت آ پردوس ءَ جست کنت ترا درد بوگ ءَ اِنت آ پردوس ءِ زندگی ءِ تہ ءَ اولی مردم بیت آرا جُست کنت ترا درد بوگ ءَ اِنت؟ پیسر ءَ ھرکس ءَ جُست کُتگ ترا وشی بوگ ءَ اِنت؟ تر ءَ لزت آیگ ءَ اِنت ؟ پردوس اد ءَ چہ بیزاری بیت تچ اِیت روت پد ءَ بازار ءَ پولیس والا یے گند اِیت ئےِ کہ تو یک یلہ چریں ءُ کھبگیں جنینے یے منی زمہ واری اِنت ترا بہ دار آں تو مئے شریں مرداں ھراب کن ئے۔ گُڑا پولیس والا ھمد ءَ ایش ءَ بارت گوں آئی ءَ وپت ءُ واب کنت، آرا زر نہ دنت۔ پولیس والا ایش ءَ یل دنت اِے وتی دیم ءَ پد ءَ بازار ءَ دنت اِے وھداں سک ھور بیت آرا گاڑی والا یے گند ایت آرا بارت وتی گِس ءَ گوں آئی ءَ وپت ءُ واب کنت ۔ گُڈّسر ءَ پردوس ءَ 10 پاونڈ دنت اِے اولی رند بیت آرا دہ پاونڈ گوں بیت ۔گُڑا پردوس وتارا نوں شَرسینگار ایت شریں پُچ گُور ءَ کنت وھدے بازار ءَ روت ھرکس آرا ازت دنت۔ آ چار ایت اِے من نہ آں بلکیں زرّ اِنت کہ من ءَ انچو ازت رسگ ءَ اِنت ھمے کاگد ءِ ٹُکر ءَ مروچی چینچو مزنیں آشوبے آرتگ۔ پردوس گُڑا ھمے بازار ءَ پہ وت ءَ کوٹی یے زور ایت ھرکس کہ کیت آ وتی جان ءِ نھاد ءَ بند اِیت کہ من شمارا انچو گراں آ ھمد ءَ بیپاری ءَ بندات کنت۔ چریشی ءَ رند آ یک کمپنی یے ءَ کار کنت آ ھمد ءَ چار ایت اِے کمپنی ءِ تہ ءَ ھر جنک ءِ ازت نہ رکیتگ من وَ بُن ءَ چہ کھبگے بوتگ آں بلے اِے جنک پہ وتی کار ءِ واست ءَ ھمے کمپنی ءِ مالکانی دستاں ھراب کنگ بوگ ءَ اَنت۔ پردوس ءَ ھمد ءَ گوں یک ابراھیم نامیں مردمے ءَ مھر بیت اِے اولی رند اَت کہ پردوس ءَ گوں یکے ءَ مھر بوگ ءَ اَت بازیں وھد ءِ یکجائی ءَ رند اِے گوں پردوس ءَ دگا کنت ھما کمپنی ءِ مالک ءِ گْوھار ءَ گوں آروس کنت۔ چمداں گُڑا پردوس ءَ سک درد بیت۔ ھمے وھداں پردوس کمپنی ءِ کار ءَ یل دنت وتی ھما پیشی کار ءَ بندات کنت۔ اِے وھداں آئی ءَ وتی جان ءِ نھاد سک باز کُتگ اَت یک روچے گُڑا یک ” جانی” نامیں مردے بیت آ سکیں نامی ئیں دلارے بیت بازیں کھبگ آئی ءِ دست ءِ چیر ءَ کار ءَ بنت گُڑا اِے یک روچے پردوس ءَ گند ایت گْوش ایت ئے کہ من ءَ تو سک دوست بہ ئے منی گوما ءَ آروس بہ کن پردوس گْوشت من چہ آروس ءَ بیزاری آں من نہ لوٹ آں نوں پد ءَ مردانی ایردست بہ باں نوں من آزات آں وتی ھرچی پیسلھاں وت کن آں گُڑا آ پردوس ءَ بارت وتی گس ءَ بندیگ کنت آئی ءَ گوں وپت ءُ واب کنت پردوس ھرچی کوشست کنت کہ پولیس، کانود ءِ دروازگ ءَ بہ ٹُکاں بلے آ درست جانی ءِ مردم اَت اَنت گُڑا پردوس لاچار بیت یک روچے تچگ ءِ جھد ءَ کنت اچانک ءَ جانی کیت گند ایت ئے ھمد ءَ گِرءُ چِک بنت جانی کارچے کش ایت کہ من پردوس ءَ جن آں پردوس ھمد ءَ نزیک ءَ کارچے زور ایت آ چہ پیش جنت آ جانی ءِ دل بند ءَ لگ اِیت آ کپ اِیت گُڑا پردوس شریں وڑ ءَ جنت ئِے نوں در کپ ایت۔ ھمد ءَ نوں جیڑ اِیت کہ من پرچا پیش ءَ مردیں نہ جتگ آں آواں من ءَ انچو ایردست کُتگ۔ پرچا کہ من ءَ کسانی ءَ اِے گْوشگ بوتگ تو ھچ کُت نہ کن ئے مردیں جت نہ کن ئے نوں ھمد ءَ سک دلیر بیت۔ اد ءَ چہ دَر کپ ایت آرا وتی سر ءَ نوں انچو اُمیت بیت کہ من ھرچی کُت کن آں۔ یک روچے بازار ءِ تہ ءَ روگ ءَ بیت آرا سعودی ءِ شاھزادگے گند ایت آ گْوش ایت گوں من بیا آ پسّو دنت منی نھاد سک باز اِنت آ گْوش ایت ھرچی کہ تئی نھاد بیت من تیار آں تی دیگ ءَ بس بیا اِے روت مردک کار ایش ءِ گوما سک زوراکی کنت گُڑا سر ءَ زر کَش ایت دنت ئِے اِے زراں ٹُکر کنت مردک ءِ دپ ءُ دیم ءَ جنت وتی ھم زراں ٹُکر کنت مردک ءَ شھماتے جنت مردک گْوش ایت تر ءَ چوں ھمت ھست تو مردینے بہ جن ئے آ گْوش اِیت من پیش ءَ یکے جتگ چو چے کُت کن ئے گُڑا ھمدا گِر ءُ چک بنت کہ پولیس رس ایت پردوس ءَ دست گیر کنت بارت زندانی کنت نوں پردوس پمیشکا نوں وتی پاھو دیگ ءِ سر ءَ گوں ملک ءِ مستر ءَ دست بندی نہ کنت کہ آئی ءَ ھچ گناہ نہ کُت کہ وتی گناھاں بہ منّ اِیت۔ پد ءَ پردوس گْوش اِیت منی زندگی مردینانی مرگ اِنت پمیشکا منّ زندگ بوگ نہ لوٹ آں نوں اِے چاگرد ءِتہ ءَ ۔ من مرد گوں کارچ ءَ ناں بلکین گوں راستی ءَ کُشتگ اَنت نوں آوان ءَ راستی برداشت نہ بیت پمیشکا منءَ زندانی کُتگ۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔