زبان ءِ ارزشت ءُ منی جُستءِ پسّو – ھمبلؔ بلوچ

نبشتانک: زبان ءِ ارزشت ءُ منی جُستءِ پسّو

نبشتہ کار: ھمبلؔ بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

شوھاز لبزانگی گل اوتھل لوامز کہ من آ گَل ءَ 1 مولمان ءَ سنگت کیوم گنی ءِ چیردستی ءَ ھوار بوت آں ءُ من ءَ سنگت کیوم گنی ءَ شوھاز لبزانکی گل ءِ وٹسپی دیوان(گروپ)ءَ ھوار کُت ۔ منی وش بھتی ءَ ھما بیگاہ ءِ دیوان ءَ زانشتی گردانکے ءِ جار شنگینگ بوت دیوان ءِ سرھال ” زبان ءِ ارزشت ءِ ” سر ءَ اَت بیگاہ ءِ پنچ ءِ ساھت ءَ ماں مگسی دوارگس (ھاسٹل) ءِ کَش ءَ سبزگ (گراسی) ءَ برجم دارگ بوت آئی ءِ تران کنوک شوھاز لبزانکی گل اوتھل ءِ کارمستر سنگت براھیم گُل اَت-

من ھم اوتھل ءِ گرم ءِ واب جَت ءُ چار ءِ ساھت ءَ سما کرت ءُ وت ءَ ٹھینت دیم پہ مگسی ءِ سبزگ (گراسی) ءَ رھادگ بوت آں من سر بوت آں داں دیوان ءِ سنگت سرجم ءَ ساڑی نہ اَت اَنت کمیں ودار ءَ رند سنگت اتک اَنت ءُ دیوان بندات بوت سنگت ءَ وتی ھیالانی درشان کنگ بندات کُت ءُ یک شریں وڑے ءَ دیوان ءَ سرپدی اش دات-

سنگت ءَ تران کنان ءَ گُشت بیدے مادری زبان ءَ یک راجے ھما بے ماتیں زھگ ءِ وڑ ءَ اِنت کہ مات ءَ در کسانی ءَ زھگ یل کُتگ ءُ زھگ درآمدانی باھوٹ بوتگ ءُ باھوٹ اِنت بزاں کہ یک راجے گوں مادری زبان ءَ ھما زھگ ءِ پیم ءَ اِنت آ زھگ ءَ را ھکّی ایں مات ءَ وت رودینتگ ءُ مزن کُتگ ءُ بیدے مادری زبان ءَ راج ھما زھگ ءِ ھساب ءَ اِنت کہ آرا چہ در کسانی ءَ مات نیست درامدانی باھوٹ بوتگ ءُ باھوٹ اِنت۔

ھمے رنگ ءَ سنگت ءَ گردانک ءِ سنگتاں سرپدی دئیگ ءِ جُھد کت ءُ ایدگہ راجانی زبان ءِ دیمروئی ءِ بابت ءَ گپ اش کُت ءُ وتی گپ اش سرجم کُت اَنت-

بلے اے بزانت(مثال) منی مجگ( دماغ) ءَ آ وھد ءَ شر نندگ ءَ نہ اَت آں ھمے واستا من وتی جُست اِیر کنگ ءِ جُھد کُت ءُ جیڑگ ءَ لگ اِت آں کہ چہ جُست ئے بہ کن آں ؟-

گڑا جُست ءُ پُرس بندات بوت سنگتءَ گُشت شُمارا کسے را جست ئے ھست الّم ءَ بہ کن اِت ئے!! منی اندر ءَ جستے چست بوت چوناھا من پیسرا کدی ھم زانشتی گردانکاں جُست ایِر نہ کُتگ اَت کہ بارں منی جست چوں اَنت ءُ مھلوک منی سر ءَ مہ کند ایت بزاں کہ تُرس ءُ لج ءَ من ءَ وتی ارجاں جتگ اَت۔ بلے اے رند ءَ من دل ڈڈّ کُت ءُ جُست اِیر کنگ ءِ پیسلہ کُت ھمے جیڑ اِت دگہ وَ سوال ھمبل تو نہ زان ئے بلے سنگت ءَ را لھتے بزانت (مثال ) جست بہ کن بلّے کہ تئی اندر ءَ جُست ءِ لَج ءُ تُرس ھلاس بہ بیت کہ اے تُرس ءُ لج انسان ءِ دیمروئی ءِ راہ ءِ سر ءَ چو کوہ ءَ مِکَّ بنت ءُ انسان ءَ بِیم ءُ تُرسے ءِ آماچ کن اَنت۔ اے جیڑگ ءَ پد من الّم ءَ وتی جُست ءِ اِیر کنگ ءِ پیسلہ زُرت –

من وتی دپ پُر کُت پہ جُست ءِ اِیر کنگ ءَ داں اچ من ءَ پیسر گردانک ءِ نندوکیں دگہ سنگتے ءَ اچ من ءَ باج بُرت ءُ وتی جست ئِے اچ من ءَ ساری اِیر کُت ئِے ، داں سنگت ءَ وتی جست اِیر کت ءُ تران کنوکیں سنگت ءَ جست ءِ پسہ دیگ بندات کُت ھمے وھد ءَ من وت ءَ گِیش تسلّا دئیگ ءَ اَت آں ءُ دل بڈّی دئیگ ءَ اَت آں۔ بچار ھمبل پُشت کِنزئے آماچ مہ بئے کہ اے نالائِکی ترا گیش وتی نزیک ءَ بران اِنت ءُ تُرس ءُ لج ءِ باھوٹ کنان اِنت من ھمے جیڑھانی باھوٹ اِت آں کہ منی گوش آں کپت سنگتاں دگہ کسے را جست ھست ؟-

من دل ءَ را سنگ ءِ پِر دات ءُ جست اِیر کُت کہ زانشتی گردانکانی تہ ءَ منی زند ءِ اولی جُست اَت کہ من بازیں زانشتی گردانکانی بھر بوتگ اَت آں بلے اے منی اولی جُست اَت۔

منی جُست چو اے رنگ ءَ اَت سنگت تئی سرھال زبان ءِ ارزشت ءِ سر ءَ اِنت تو مارا لھتے انچیں بزانت (مثال) زبان ءِ ارزشتے ءِ سر ءَ دات کرت کن ئے کہ گیش مئے اندر ءَ زبان ءِ ارزشت ودی بہ بیت؟ “-

من نہ زانت کہ اے جُست ءُ جُست ءِ پسّو منی اندر ءَ گیش زبان ءِ ارزشت ءَ ودی کن اَنت ءُ من ءَ جیڑگانی باھوٹ کن اَنت ، کہ مادری زبان پرچہ انچو مزنیں ارزشتے دار ایت ءُ پر چا پہ یک زندگیں راجے ءِ واستا آئی ءِ زبان ءِ زندگ بوگ الّمی اِنت؟-

سنگت ءَ منی جست ءِ پسّو چو اے رنگ ءَ دات کہ واجہ ڈاکٹر ناگمان گُش ایت اگاں تو ھشت جُتا جُتائیں” پی ایچ ڈی ” بہ کن ءُ دری زُباناں ھرچ رنگ ءَ ھیل بہ بئے بلے تو وتی مادری زبان ءِ نبیسّگ ءُ وانگ ءَ مہ زان ئے تئی ھما ھشتیں پی ایچ ڈی ءِ ڈگری ھچ کارئے نہ آں ھما ھشتیں ڈگری ترا زبان دوست کُت نہ کناں اگاں تو زبان دوستے نہ بوت ئے تو راج دوستے بوت کُت نہ کن ئے اگاں تو راج دوستے نہ بوت ئے گڑا الّم ءَ تو ءُ تئی ڈگری راج ءِ چمّاں ھچ ارزشت نہ دار اَنت-

اے گپانی گوشدارگ ءَ پد من گنتِری مزنیں جیڑگانی باھوٹ بوت آں کہ زبان اِنچو مزنیں ارزشتے دار ایت ؟ گڑا دگنیا ءَ چیا وتی مادری زبان اوشت ءِ آماچ کُتگ اَنت ءُ چیا کاگدانی دُمب ءَ تچگ ءَ اَنت ؟ اگاں راجانی دیمروئی وتی جندے مادری زبان ءِ زانتکاری ءِ تہ ءَ اِیر اِنت گڑا مھلوک ءَ چیا دَری زبان دست ءِ دِل ءَ کتگ اَنت؟ اگاں مردم وتی مادری زبان ءَ ھیل مہ بیت گڑا آ چیا وتی راج ءِ چمّاں کپ ایت ؟-

گڑا آ وھد ءَ من بے توار بوت آں ھچ نہ گْوشت بلے منی مجگ ءِ تہ ءَ وڑ وڑیں ھیال چِست بوّان اَت اَنت من ھمے جُست وتی اندر ءِ مرد ءَ گوں کُت آں ءُ وت ءَ لانچ اِت ءُ جستانی پٹ ءُ پول ءِ کوشست بِنا کُت کہ کد من انچیں بزانتے ءَ گوں دوچار بہ کپ آں ءُ بہ گنداں کہ منی جُستانی پسو من ءَ بہ رس اَنت ۔

ھمے جُست کہ من وتی اندر ءِ مرد ءَ گوں کُتگ اِت آں منی مجگ ءِ تہ ءَ برے یک رنگے ءَ تاب وران اِت اَنت من ھر جاگہ ءَ کہ بلوچی گالرد (sentence) ئے دیست ءُ منی چمے کپت آں گڑا اے جست آں پد ءَ سُک سُکی کُت ، من ءَ بے وس کُت ءُ من پد ءَ وتی اندر ءِ جُست ھمباز کُت اَنت ءُ پسّھانی پٹ ءُ پول ءِ سپر ءَ رھادگ بوت آں-

دیر نہ بوت زوت بوت کہ من ءَ منی جستانی پسّہ ءِ بزانت گوں من ءَ دوچار کپت اَنت 5 مولمان ءُ رمزان ءِ چارمی سھور اَت ، من گوں سنگتاں شُت آں کینٹین ءَ کہ سھور کناں ما کینٹین ءَ شُت ایں ءُ کینٹین والا ءَ را ورگ ءِ گُشت ءُ ھر یک سنگتے ءَ وتی گوانکو (موبائل ) کش اِت اَنت ءُ وتی وتی گوانکواں مُشکول بوت اَنت من ھم وتی گوانکو کش اِت ءُ گوانکو ءِ ھوش برتگ اَت برے پیسبک ،برے وٹسپ داں من وٹسپ ءَ اسٹیٹس چارگ ءَ لگ اِت آں کہ منی جُست ءِ پسّو اُود ءَ ساڑی اَت-

منی سنگتے ھستگ اَت آ لوامز شھدربرجاہ ءَ نودربرے اَت وانگ ءَ سک بلد اَت بزاں آ وتی کلاس ءَ یک لمبر اِنت ءُ ھر چکّاس ءَ باز شرّیں لمبر کار اِیت وتی سبجیکٹ آں سک بلد اِنت ءُ پہ سبجیکٹانی ھاتر ءَ سک جُھد کنت آئی ءِ انگریزی ءُ اردو باز جوان اَنت ھچ ردی نہ کنت اردو ءُ انگریزی ءِ نبیسّگ ءِ وھدا ، پرچہ کہ آئی ءَ جُھد کتگ اَت دوا اِنت دیمتِر ءَ گیش دیمروئی بہ کنات ءُ سوبمند بات –

گڑا من وتی گوانکو ءَ سر ماں سر اَت آں ھمے سنگت ءِ اسٹیٹس ءِ منی چمّاں کپت کہ سوت ءِ اسٹیٹس ءَ جتَگ اَت ئے ءُ بلوچی شاعری یے ھم نبیسّ اِتگ بلے لبز سک باز پُرشتگ اَت آں آئی ءِ نبیسّتگیں لبزانی تہ ءَ دَری آب ءُ دَری لبز ھم مان اَت –

یک برے من ءَ سک باز بژن بوت ءُ اے سنگت ءِ زانتکاری ءُ سک بلدی منی چمّاں ایر کپت اَنت بزاں کہ ھچ ارزشت اِش نہ داشت۔ گڑا ھما دمان ءَ من ءَ منی جُست ءُ سنگت ءِ پسّو یات اَنت کہ تی ڈگری ھچ مکسد نہ دار ایت وھدے تو وتی مادریں زبان ءِ وانگ ءُ نبیسّگ ءَ مہ زان ئے –

گڑا من ھما وھد ءَ مار ات کہ واجہ ڈاکٹر ناگمان ءَ شر گوشتگ کہ مرچی منی اے سنگت ءِ سک بلدی ءُ زانتکاری منی چمّاں ھمے واستا ارزشت نہ دار اَنت کہ آ وتی زبان ءِ وانگ ءُ نبیسّگ ءَ نہ زانت ، گڑا ھمے سنگت ءِ زانتکاری ءُ سک بلدی ھر ھمک بلوچ ءِ دیم ءَ ارزشت نہ دار اَنت ، کہ آ پہ وتی زبان ءِ دیمروئی ءِ ھاترا جُھد ءَ اَنت-

ھما وھد ءُ دمان ءَ من ءَ منی جُست ءِ پسّو ھم رس اِت ءُ منی اندر ءَ زبان ءِ ارزشت چو کلات ءَ مِکّ بوت۔ شالا ھر بلوچ وتی زبان ءِ ارزشت ءَ سرپد بات ءُ ھر بلوچ زبان ءِ دیمروئی ءِ جھد ءَ بہ کنات بلوچی زبان دیمروئی بہ کنات شالا انچوش بات-

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہ ءَ درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ءِ جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔