بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی ءَ وتی پنتاک ءِ تہءَ راج ءَ کلہو دیان ءَ گُشتگ کہ سرجمیں جہانءَ 21 فروری ماتی زبانانی روچءِ درگتءَ برجم دارگ بیت ءُ وتی ماتی زباناں گوں مہر ءُ دوستی درشانگءَ گوازینگ بیت۔ دنیا ءَ ھزارانی کچءَ راج ءُ آیانی وتی ماتی زُبان است اَنت ءُ ھرچ راجےءِ ماتی زبان یکے ءُ چہ یکےءَ گیش اوں بوت کن اَنت۔ ھمے رنگءَ بلوچ یک راجے ءِ بستارءَ ملٹی لینگوئل راجے گُشگ بیت کہ آئیءِ چہ یک ءُ دو ءَ گیش ماتی زُبان اَنت کہ آیانی تہءَ مستریں زبان بلوچی، براھوئی، کیھترانی، لاسی، جدگالی ءُ آ دگہ ھوار اَنت۔ اے زبان بلوچ راجءِ مڈّی اَنت کہ ایشانی پھازگ ھر بلوچ راجدوستءِ ھاترءَ اژدری انت ءُ زبانانی رکینگ ءُ پہریزگءِ ھاترءَ مستریں راجی زمہ واریانی توکءَ یکے ایش انت کہ ما وتی راجی زباناں بہ وان ایں ءُ آھانی توکءَ نبشتہ بہ کنیں۔
سیادی داروکیں زبانزانتی لیکہءِ (Linguistic Relativity Theory) ردءَ ھر راج وتی ماتی زبانءِ توکءَ وتارا شرتر درانگاز کت کنت، وتی جیڑہاں شرتر گوں وتی ھمزبانیں مردمےءَ درشان کت کنت، پرآئیءَ ھچ وڑیں اڑاند ودی بوت کت نہ کنت پمیشکہ پر آئیءَ پہ المی انت کہ وتی زبانءَ در بہ بارت ءُ نبشتہ بہ کنت۔ اگاں کسے لوٹ ایت کہ وتءَ دگہ زبانےءَ بہ درانگاز ایت گڑا اے عملءِ جند پہ دوئیں زباناں مزنیں زوراکی یے بیت۔
بساک ءِ پنتاک ءِ تہءَ راجی زبان ءُ راجی زباناں پیش آیوکیں جیڑہ ءُ راجی زمہ واریانی درگت ءَ گُشتگ کہ چوشکہ دگنیاءِ تہءَ سیاسی یا حکومتی بنیاتءَ نزوریں راجانی زبان پہ زور ولگوج کنگ بوتگ اَنت ءُ انگت بوہگءَ اَنت۔ ھمے رنگءَ پہ بلوچءِ زبانانی بُرّگ ءُ ورگءَ اردو ءُ فارسی کارمرز بوہگءَ اَنت۔ دومی نیمگءَ بلوچ مہلوکءِ یک مزنیں بہرے دانستہ یا گیر دانستہ بنیاتءَ دری زباناں وت وتی زبانانی بیگواہیءِ ھاترءَ داوت دیگءَ انت، وتی زبانانی جاہءَ دری زباناں وتی ھال ءُ اھوال ءُ نزدیکیءِ زبان جوڑ کنگءَ انت۔ بلوچی،براھوئی ، کیتھرانی، جدگالی ءُ ایدگہ زبانانی بدلءَ مئے میانءِ ھال ءُ اھوالءِ زبان اردو ءُ فارسی اَنت۔ پہ درور اگاں یک بلوچے بلوچی زبانءَ گپ جنت ءُ براھوئی زبانءَ ھبر کنگ نہ زانت گڈا آ گوں وتی ھمبرائیں بلوچءَ اُردوءَ گپ جنت ءُ اے منّانک(دلیل) ءَ دینت ما بلوچی یا براھوئی نہ زان ایں۔ بزانکہ ما وتی جندءِ ماتی زبانءِ ھیل کنگ بدل ءَ اُردو ھیل کُتگ ءُ گوں یکے دومیءَ اُردوءَ گپ جن ایں بلئے بلوچی یا براھوئی ءُ ایدگہ بلوچءِ زباناں وتی میان ءَ ھال ءُ اھوال ءِ زبان جوڑ کُت نہ کن ایں۔ ما اے سرپد نہ بئیں کہ دری زبان بلوچءِ راجی دودمان (تہذیب)ءَ مسخ کنگءَ انت، چیءَ کہ راجی دودمان گوں زباناں بندوک بنت، اگاں بلوچ چہ بلوچیءِ بدلءَ دگہ دری زباناں وتی تہءَ جاہ بہ دنت گڑا ھما دری زبان کم کمّا بلوچءِ جیڑگ ءُ مارشتانی تہءَ انچو جاہ کن انت کہ چرائیءَ بلوچ وتی دودماناں شموش ایت ءُ دری دودماناں وتی تہءَ جاہ دنت، کہ پہ یک زندگیں راجےءِ راجی ھستی ءِ ھاترءَ اے سکیں ترسناکیں جاورے، پمیشکہ بلوچءَ لوٹ ایت کہ اے ڈیھءِ کجام پہناتءَ کہ نشتگ وت ما وتی ھال ءُ اھوال ءِ ھاترءَ دری زباناں ھال ءُ اھوال زبان (Communication Language) جوڑ کنگ ءِ بدل ءَ چہ وتی جندءِ ماتی زباناں یک زبانے ھال ءُ اھوالے زبان جوڑ بکن اَنت۔
نودربراں دلگوش کنان ءَ پنتاک ءِ نبشتگ کہ باسَمائیں نودربراں!
سال 1952 ءَ ھمے روچءَ بنگالی زبانءَ سرکاری تَکءَ راجی زبانےءِ رنگءَ منّارینگءِ ھاترءَ برجم داشتگیں زہرشانیءِ سرءَ (ھما زمانگ ءِ رودراتکی پاکستان) بنگلہ دیش واکداراں تیرگواری کنانءَ بازیں بنگالی ئِے شہید کت۔ ھمے آسر ءَ شہید بوتگیں مردمانی یاتءَ میان استمانی روچ دارگ بیت کہ آھاں پہ وتی ماتی زبانءِ رکینگءَ سُہر سریں تیر وتی دلبندءَ جاہ داتگ اَنت، انسانی گوستانکءِ تہءَ اے وئیل وتی تَبءِ یکیں وئیل زانگ بیت کہ مردم وتی ماتی زبانءِ ھاترءَ شہید بنت، دیمتر ءَ سال 1999 ءَ چہ تپاکیں راجانی گَل (United Nation Organisation) ءِ جہلی ادارہ (یونیسکو) ءِ نیمگءَ اولی براں اے روچءَ ماتی زبانانی میان اُستمانی روچءِ درگتءَ برجم دارگءِ منّگ نامگ شِنگ کنگ بیت۔ اے روچ مارا ھمے سکین ءُ یاتگیریءَ دنت کہ ماتی زبانءِ رکینگءِ ھاترءَ ھر وڑیں تاگتءِ دیمءَ اوشتگ ءُ وتی ماتی زبان ءِ پھازگ ھر مردم ءِ سرءَ الّم اِنت ءُ چوشکہ دْراھیں انسان برابر اَنت گُڑا کس ءَ اے ھک نیست کہ زبانءِ یا راجی دگری ءِ بنیاد ءَ یک راجے ءِ زباناں ڈالچار ءُ ایردست بہ کَنت۔ گوستانک گواہ اِنت ھما راجاں کہ وتی زبانءِ پھازگءَ پہ جُہد نہ کرتگ گڑا آ زبان مرگ آماچ بوتگ، ایشانی توکءَ مستریں درور افریکائی زبان انت کہ مروچی دنیاءِ تہءَ نیست ءُ نابود انت۔ زبانءِ مرگ راجءِ مرگءِ چیدگ انت ۔ پمیشکہ مروچیگیں اہدءَ را زبانانی مرگءِ نامءِ سرءَ توار کنگ بیت پرچہ کہ مزنیں زبان کسانیں زباناں ورگءَ انت، ایردست کنگءَ انت، پمیشکہ اے اہدءَ راجءِ ھمک پرزندےءَ پہ المی انت کہ وتی وس ءُ واکءَ زبانءِ ھزمتءَ پہ وتی بہرءَ ھوار بہ گیج ایت، دانکہ زبان چہ مرگءِ سیمسراں بہ رک ایت۔
یونیسکوءِ ھالتاکےءِ ردءَ چیزے سالاں پد کساس 20ءَ گیش زبان مرگ آماچ بوگءَ انت ایشانی توکءَ براھوئی زبان ھم ھوار انت۔ اگاں بلوچ راجدوست ءُ وانندگیں تبکہ وتی زباناں نبشتہ مہ کن انت تہ گڑا زبان گار بوگءَ دیر نہ کنت نوں وہد ھمیش انت کہ مارا وتی زبان پھازگی انت، مارا ھر وڑیں اڑاندانی دیمءَ اوشتگی انت۔
بلوچ راج ءَ دلگوش کنان ءَ پنتاک ءَ نبشتگ کہ
بلوچ مہلوک!
بلوچ راج ءِ تہ ءَ زبانانی بنیاد ءَ دگری پیداک کنگ ءُ تعصبی مئیل پیداک کنگ نوکیں ھبرے نہ اِت ءُ اے وھداں ھم چہ بازیں بلوچ دژمنیں توانانی نیمگءَ اے وڑیں ھیال اِشکنگءَ پیداک اِنت کہ اے پہ بلوچ یکمُشتی ءَ نیکیں پالے نہ انت، چوشکہ گوستگیں چیزے سالانی میانءَ ما ھمے گند ایں کہ بلوچ راجءِ راجی یکجاہیءِ تاکتءِ نزور کنگءَ جتائیں پندل سازگ بوگءَ انت کہ چہ ھمے پندلانی تہءَ یک مزنیں پندلے بلوچءَ آئیءِ زبان بلوچی ءُ براھوئیءِ بنیاتءَ بہر ءُ بانگ کنگ انت، چوشکہ چہ بلوچ دژمنیں توانانی نیمگءَ بلوچءِ ماتی زبان براھوئی پہ براھوئیءِ ھبر کنوکاں یک جتائیں راجے لیکگ بوگءَ انت ءُ پہ وتی ھمے پندلءِ مہکم کنگءِ ھاترءَ چہ نامی ئیں گل، پارٹی ءُ اکیڈمیانی نیمگءَ وتگڑیں تاریخ جوڑینگ بوگءَ انت، لکّاں زَر ھرچ کنگ ءُ وتگڑیں لٹریچر چاپ ءُ شنگ کنگ بوگءَ انت ءُ پہ زانت بلوچءِ راجی یکجاھیءِ تاکتءَ نزور ءُ ھلاس کنگءِ جہدءَ کنگءَ انت۔ ایشیءَ ھوار ما گند ایں کہ برے سرائیکیءِ رنگءَ، برے جدگالی ءُ کیھترانیءِ دروشمءَ بلوچ راجءَ بہر ءُ تہر کنگءَ انت ءُ برے بلوچی زبانءِ سہیں گالوارانی میانءَ (مکرانی، کوہء سلیمانی ءُ رخشانی) ھم یک دوری یے ودی کنگ بوگءَ انت، اے ڈسکورس باز رندءَ مارا لبزانتانی دروشمءَ گندگءَ کیت (بہ گندئے ڈسکورس غیردانستہ بلوچ لبزانتانی توکءَ ودی بوتگ) اے وڑیں دوری بلوچی زبان ءُ راجءَ پہ سک باز تاوان بار انت۔ دومی نیمگءَ بلوچ لبزانتانی توکءَ ایوکیں مردم عطا شاد بوتگ کہ آئیءِ توکءَ راجی سنچے مان بوتگ کہ آئیءَ نہ تہنا بلوچیءِ سہیں گالوارانی توکءَ نبشتگ بلکیں بلوچ راجی ایدگہ زبان ھم وتی ساچشتانی توکءَ مان کتگ چوشکہ سرائیکی یا براھوئیءِ بازیں لبز ئِے زرتگ بائد انت ھر بلوچ لبزانت ھمے رنگءَ بہ بیت۔ نوں مارا بلوچ راجدوستاں اے زانگی اِنت کہ اے تپاوت تہنا مئے میان ءَ بد دلی ءُ پہ مئے یکمُشتی ءِ پروشگ ءَ آرگ بوگ ءَ اَنت ءُ ھر یک بلوچ راجدوستے ءِ سر ءَ الّم اِنت کہ اے وڑیں لیکہ ءُ عملاں گیش ءَ گیش ایر بہ جن اَنت ءُ اے وڑیں کردارانی دیم ءَ بوشت اَنت ءُ بلوچ یکمُشتی ءَ تاوان دیگ ءِ سر ءَ آیانی گورجیگ ءَ بہ گِر اَنت۔
بساک ءَ وتی پنتاک ءِ گُڈ سرءَ چہ راج ءَ دزبندی کنان ءَ گُشتگ کہ بلوچ راجدوستے ءِ سرءَ بلوچ ءِ کُلیں ماتی زُبانانی پہریزگ الّم اِنت ءُ بلوچ ءِ اے ماتی زُبانانی دیمروئی پہ مُچ بلوچ ءَ نَپ اِنت کہ ایش مئے ھمکوپگی ءُ یکمُشتی ءَ مہکم کَنت۔ ءُ ماتی زبان ھما وھدءَ زندگ بنت ءُ دیمروئی کن انت کہ آ زباناں گپ جنگءَ ھوار وانگ ءُ نبشتہ کنگ بیت، مارا لوٹیت کہ بلوچ ڈیھءِ کجام اوں دمگےءَ کہ نشتگیں دری زباناں وتی روچ روزینی زبان مہ کن ایں، بگندئے وتی زباناں ھبر بہ کن ایں، ءُ دومی وتی ماتی زباناں نبشتہ کنگ ءُ وانگءِ تب ءُ مئیل پیداک کنگءِ ھاترءَ جہد ءُ کوشست بہ کن ایں۔
بلوچ ءُ آئیءِ شہدیں زبان زندگ بات انت۔