نبشتانک: ڈیپریشن ءُ اینگزیٹی چی یے؟
نبشتہ کار: چنگیز بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
من وتی لھتے گپ یا جزبہ شمے دیم ءَ ایر کنگ لوٹاں گوں وتی جد ءُ جھد ءَ کہ زھنی بیماریانی (depression)گوم ءَ بوتگ
ڈیپریشن ءُ اینگزیٹی چی یے؟
? what is depression or anxiety
ھما وڑ ءُ ڈول ءَ ترا مھسوس بیت تو کجام ھساب ءَ اے نام ءَ توار جت کن ئے یا ھما ھساب ءَ تو سرپد بوت کن ئے مئے مھلوک ءَ ایشی ءَ بازیں نامے داتگ
انچو ما بلوچ ایشی ءَ وھم گوشیں
اے زھن ءِ جوڑ کتگیں یک تامرے یا تو بگوش ڈرامھے یک سوچے کہ تئی زھن ءَ جوڑ کتگ یک تامرے ءِ شکل ءَ یا ڈرامھے ءِ رنگ ءَ تو آئی ءَ چارگ ءَ ئے بلے تئی زھن نہ لوٹیت کہ تو آ چیز ءَ بدل بہ کن ئے تو بار بار ھمائی ءِ جند ءَ بچار ئے ءُ تو وت ءَ را ھمے چیز ءِ تھ ءَ مین بہ کن ئے داں تو در اتک مہ کن ئے.
اے سے(3) تھر ءِ بیماری اَنت کہ اے زھنی بیماری اَنت
او سی ڈی(OCD)سائیکوجی ءِ توک ءَ وھم ءَ گوش اَنت پد ءَ OCD ءِ ھوں جُتا جُتائیں تھر ھست اَنت مئے مھلوک وڑ وڑیں وھم کنت
یکے دست ءِ شودگے وھم کنت
یکے جان ءِ شودگ ءَ وھم کنت
یکے بار بار گُد ءُ پچانی بدل کن ئے وھم کنت
اے درست OCD توک ءَ زاھر بنت.
ڈپریشن (depression)یک انچیں تھرے بیماری ءِ کہ ترا ھچ چیز ءَ نَیل ایت
یک انچیں وھدے کیت کہ تو وتی لوگ ءِ تھ ءَ بند بئے ءُ ھچ چیز پکر کت نہ کن ئے .
اینگزیٹی (anxiety )یک انچیں بیماری یے کہ ترا ھر چیز ءِ سر ءَ ترسین ایت ترا بیم ءِ آماچ کنت،ترا باندات ءِ درستیں گپانی سر ءَ بیم ءَ دنت تو گوش ئے زاناں بنت بلے ھکیکت ءَ نہ بنت.
ڈیرائلیزیشن (derealization) اے یک انچیں بیماری یے ایشی ءِ توک ءَ ترا اَنچو سما کن ئے کہ تئی جند زندگ نہ اِنت اے جتا جتائیں ھما نام اَنت کہ سائکلوجی ءَ سائنس توک ءَ نام داتگ اَنت.
دومی گپ اِش اِنت کہ من اے چیز ءَ زانت کت نہ کناں کہ (realty)بزاں ھکیکی زندگی یا وابی ءُ ھیالاتی زندگی ءِ توک ءَ چے پرک ھست ءُ کجام ھساب ءَ اِنت؟
وھدے کہ من واب ءَ پاد اتکگ آں گڑا منی زھن سُن بزاں واب بوتگ وھدے یک چیزے سُن یا واب بہ بیت گڑا آ جیڑ ات کت نہ کنت.
مناں زندگی ءِ توک ءَ کسی گوم ءَ نندگ ءُ پاد آھگ وش نہ بوتگ وھدے کہ من اے وڑیں بیماریانی دیمپان بوتگ آں
اے بیماری ءِ لھتے شِکل (septum) دیم ءَ کاینت یا زاھر بنت گڑا ترا کسی کر ءَ نندگ ءُ پاد آھگ وش نہ بیت اے وڑیں بازیں مردمے تو دیستگ بلے آیانی دلانی راز کس کس ءَ زانت نہ کتگ اَنت کہ آ چے پکر کنگ اَنت وتی زھن توک ءَ..
اے انسان ءَ باز درد دنت ءُ واکی سک دردناکین اَنت اے انچیں دردے ناں تو ایشی ءَ زاھر کت کن ئے ،ناں تو ایشی ءِ بارو ءَ سرپدی دات کن ئے وتی مردماں ءَ ناں تو ھال دات کن ئے اگاں مردم اے چیز ءَ پاشک بہ کنت گڑا مئے گور ءَ ناواندھی ءِ سبب ءَ تئی مزاک ءَ کن اَنت ھمے سرپد بنت کہ اے نی گنوک اِنت بازیں مردمے ھمے چیز ءَ ترس اِیت ڈاکٹرانی کر ءَ نہ رو اَنت وتی اے چیز ءِ گر ءُ دار ءَ نہ کنت کہ آیانی زھن توک ءَ انچیں ھیالات پیداک اِنت کہ آ اِش نہ لوٹ اَنت،
من وت ءَ را وت نزاناں کہ من چے بہ گوشاں برے برے انچیں ھیال کیت کہ تو وتی جند ءَ ھم گنوک کن ئے تئی زھن ترا چے مھکم بیت ءُ تو گنوکی ءَ سر ءَ درکار ئے ءُ ترا ھمے چیز روچے ناں روچے جاگھے ءَدور دنت،من ھچ وڑیں درمان اے سھت ءَ نہ وارتگ کہ وھدے من اے وڑیں جاورانی تھ ءَ بوتگ آں ءُ پد ءَ مئے مردم بازیں ھکیم ءُ بازیں ڈاکٹر ءُ بازیں ملایانی کر ءَ رو اَنت مئے بلوچانی کار اِنت یکے دلے ھراب بیت ، یکے سوری نہ بیت ءُ لھتے دگے انچیں ویلانی تھ ءَ دوچار بنت گڑا آ گیشتر ملایانی گور ءَ رو آ کن اَنت کہ مئے کار شر بہ بنت بلے ھما شرت ءَ کہ آئی ءَ روھانی بیماری یے گون مہ بیت وھدے آ اگاں دگہ وڑ ءُ پیم بہ بیت گڑا مئے مردم ھمے گوش اَنت کہ ایشی ءَ وھم اِنت برے اِت ئِے ملایے ءِ کر ءَ بلے راست ءُ ھکیکت بہ چار ئے چش نہ اِنت ملا ھچ کُت نہ کنت بید ء چہ اللہ ئیگ ءَ مرچی یک انچیں وھدے اتکگ ما ءُ شما ءُ کُلیں بلوچ ھر یکے ھست اِنت آ اے چیزانی بارو ءَ بزان اَنت ءُ سرپد بہ بنت ءُ اے چیزاں ھما وھد ءَ ما زانت کت کنیں کہ ما اے وڑیں چیزانی سر ءَ پٹ ءُ پول بہ کنیں بہ وانیں گڑا باندا روچ ما اے وڑیں چیزے دگہ مردمے ءِ تھ ءَ بہ گندیں ھال دات بہ کنیں کہ اے ملائی ءُ میائی جانے نہ اِنت اے یک بیماری یے کہ ترا لگ اتگ انسان ءَ گپ بدل کت کنت بکول بلوچانیگ ءَ مچ مچ ءَ گندیت رنگ زور ایت.
یک مردمے اگاں ھمے بیماری ءِ توک ءَ دوچار اِنت گڑا ما جھد کت کنیں کہ ما ھما بیمار ءَ چرے نادراھی ءَ رکینت کت بہ کنیں مناں اے سپر ءَ چے پیسر ھچ وڑیں سرپدی یے نہ بوتگ،وھدے من اے درستیں چیز مار اِت کت اَنت دیست اَنت سرپد بوت آں کہ مرچی من شمے دیم ءَ گُشت اَنت وھدے من انٹرنیٹ ءَ وتی کدم ایر کتگ اَنت کتاب پچ کتاں چار اتاں مردم ءُ ڈاکٹرانی گپ اش کت اَنت، منی سپر سکیں دراجیں سپرے اَت بلے من اے سپر توک ءَ ناں ملایانی داتگیں تاویز بست اَنت ناں کہ ڈاکٹرانی داتگیں گولی وارت اَنت من زانت کہ اے انچیں مرزے کہ ایشی ءَ ھچ تاویز ءُ ھچ گولی اسر کت نہ کنت بید ء چہ اللہ ئیگ ءَ ھرچی اللہ بہ لوٹیت ھما ڈول بیت برے برے ملا تئی لوگ ءَ کاینت ءُ گُش اَنت کہ ترا جِن یے پر اِنت ترا ترا پلاں بیماری ءَ گور جتگ جِن انسان ءَ پر بوت کنت بلے ھر چیزے ءِ وتی پیم ءَ اِنت وتی داب ءَ اِنت آ وت ءَ را وت پیشداریت کہ آ کجام پیم ءَ اِنت گنوک ھچبر نہ نزانت کہ آ گنوک اِنت.
یک مردمے اگاں وڑ ءُ ڈول ھراب بہ بنت ایشی ءِ مکسد اے نہ اِنت کہ آ گنوک اِنت ترا آ سرپد بوگی اِنت ترا گوشدارگی اِنت داں تو سرپد بہ بَے کہ آ چے گوشگ ءَ اِنت ءُ چے لوٹگ ءَ اِنت داں آ وتی 50% ھمے بیماری ءَ رک اِت کت بہ کنت پرچا کہ اے انچیں بیماری اَنت اے زاھر نہ اَنت اے زھنی بیماری اَنت زھن ءِ بیماری ءَ ھچ دوا ءُ ھچ تاویز شر کُت نہ کنت۔
پد ءَ منی سر ءَ یک رندے انچیں وھدے اتک من نشت ءُ اے گپ سر ءَ جیڑ ات پکر کت اے منی گوما چے بوَگ ءَ اِنت من وتی جند ءِ تھ ءَ وت گرپتاراں ھما چیز ءَ من پکر کنگایاں من سوچگایاں آیاں ایشانی گِر ءُ دار بس منی گوم ءَ اِنت اگاں من ایشی ءِ سوچگ ءَ بند بہ کناں بلکیں پد ءَ من ھما راہ ءَ اتک کت کناں کہ من پیسر ءَ بوتگاں پد ءَ من ھما وڑ ءَ باں کہ پیسر ءَ من دہ 10 سال گوازینتگ گڈی ءَ من ھمے پیسلہ کت چیزے وھد ءَ من ءَ ھمے چیز ءَ سک تکلیپ کت درد دات بلے آستہ آستہ شر بوَان بوت آں وھد دیم ءَ روان بوت من مار اِت کت کہ ھرچی کہ زھن ءِ توک ءَ ھست اَنت آھانی زور سک کم اِنت آ نوں کمزور بوان اَنت چی ءَ کہ وھدے تو یک چیزگ ءَ زور دے ئے ھر وھد ءُ وتی دنتاناں بہ چوشینے الم یک روچے آ چیز تئی آدت جوڑ بیت چہ دنتانی چوشینگ ءَ تو جھد بہ کن آ چیز ءَ چَہ دیر بہ تچ کہ ترا تکلیپ دیگ ءَ اِنت….
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت